W Grecji filozofia szybko rozgraniczyła się z mitologią i religią, w Indiach te dziedziny były ze sobą nierozłączne. Poza Grecją i Indiami filozofia wykształciła się w Chinach.

Platon - filozofia zaczyna się od podziwu, Arystoteles - od zdziwienia. Zaczątkiem refleksji filozoficznej w Indiach, jak i w Grecji, były pytania o początek świata, życie pośmiertne itd. O filozofii można mówić jednak dopiero, gdy poglądy na ten temat zostaną usestymatyzowane.

Filo-zofia -umiłowanie mądrości. Mądrość jest celem, do którego dąży filozof. Jest to pojęcie absolutne. Wszelkie inne pojęcia i zachowania są jemu podporządkowane, np. idee etyczne czy moralne postępowanie.

Darśana (od XIX w. ś jest prawidłową transkrypcją indyjskiej litery - "Das is genau polnische ś") - pochodzi od rdzenia "driś" - widzieć, mieć wgląd. Oznacza ogląd, pogląd, sposób widzenia, ustosunkowania się do świata. Wyraża nie tylko poglądy teoretyczne, ale też postawę praktyczną. Celem każdej darśany jest zdobycie wyzwolenia - mokszy.

Weddyzm ->braminizm-> hinduizm.

Indie są kolebką 3 religii: hinduizmu, buddyzmu, dżanizmu.

Duhkha - zawyczaj tłumaczone jako cierpienie, jest to naturalny stan niedoskonałości, stan ducha, w którym wszyscy się znajdujemy. Wyzwoleniem od niego jest moksza.

Widja - wiedza, konieczna do osiągnięcia mokszy. Joga.

Sansara - wędrówka przez kolejne wcielenia, wymiar świata doświadczalnego. Od greckiej metempsychozy (której wyznawcą był Pitagoras) różni się tym, że bieg wędrówki, którą podmiot świadomościowy odbywa przez kolejne wcielenia, zależy od karmana. Każdy mój czyn, zachowanie, kształtuje rzeczywistość, która nastąpi za jakiś czas. Hindusi chcieli empirycznie określić prawa rządzące światem, nazywając je prawem karmana. Było to ich wyjaśnienie pozornych niesprawiedliwości zauważalnych w świecie. Nie mamy bezpośredniego wpływu na przyszłość, ale każdy moment doświadczania rzeczywistości jest możliwością otwarcia się na nowe możliwości. Przez ciągłe ćwiczenie powinno poszerzać swoją wiedzę o spektrum możliwości zachowania i ich następstwach w każdej sytuacji. Ostateczne osiągnięcie wyzwolenia jest rzeczą bardzo indywidualną.

Soteriologia - filozofia zorientowana na wyzwolenie, zbawienie.

W j.polskim (wbrew słownikom) prawidłowa forma to karman (nie karma!). Czyli: "ktoś nagromadził sobie dużo dobrego karmana", a nie: "dobrej karmy".

Ćakra i ćakram to z kolei to samo.

W sanskrycie nie ma słowa określającego absolutne dobro. Są tylko słowa na coś właściwego lub niewłaściwego. Takim terminem (na określenie czegoś właściwego) jest kuśala.

Istnieją różne imiona, aspekty tej samej rzeczywistości - duhkha, sansara, karman, kuśala. To wymiar przedstawiony, w opozycji do wymiaru transcendentnego - mokszy.

Filozofia indyjska nie uznaje stworzyciela. Świat jest odwieczny. Pozycję Boga, odpowiedzialnego za kształt rzeczywistości, zastępuje prawo karmana.

Iśwara - istota boska, która należy jednak do rzeczywistości sansary. Nie będzie nigdy tak absolutny jak np. Jahwe czy Allah. Podlega on prawu karmana.

Czynności mogą być automatyczne (np. nieumyślne kopnięcie kamienia, skrzywdzenie kogoś) - ponosimy za nie konsekwencje, niezależnie od naszej świadomości; lub świadome - celowe skrzywdzenie kogoś. Karmicznie zła intencja jest bardziej obciążająca niż dokonanie samego czynu.

Kri - działać czynić (stąd:karman - czyn). Krija - też czyn. Doktryny indyjskie dzieli się na te, które przyjmują absolutne prawo karmana i te, które go nie akceptują: krijawada i akrijawada. Wyznawcy doktryn krijawady toczyli między sobą dyskusje i zwalczali się wzajemnie, ale uznawali się za godnych przeciwników. Kodyfikatorami tradycji akrijawady byli wyznawcy krijawady i informacje o tych doktrynach są bardzo szczątkowe.

Doktryny Akrijawady:

-lokajata (loka - świat), inaczej ćarwaka - reiści. Istnieje tylko ten świat i nic innego. Nie uznawali celowego kształtowania moralnego danego podmiotu świadomościowego.

-agnostycy

-fataliści - wszystko dzieje się za sprawą bezwzględnej konieczności. Nawet jeśli ktoś się wyzwoli, to nie jest powiedziane, że nie wróci do sansary. Budda, który wędrował z przedstawicielem tej grupy, uznawał ich doktrynę za najgorszą (mówił, że jest jak szata, która nie grzeje w zimie, ani nie chłodzi w lecie).

Doktryny Krijawada:

-ASTIKA - opiera się na Wedach. Należy do niej 6 darśan

NASTIKA - nie uznaje Wed. :

-buddyzm

-dżainizm

DYGRESJE

W Fauście Goethego Faust sprzedaje duszę diabłu za mądrość.