MARKETNG POLITYCZNY prof. dr hab. P. Pawełczyk

Temat: Pojęcie i geneza marketingu politycznego

Początki marketingu politycznego należy wiązać z pojawieniem się nowoczesnych, masowych środków komunikowania, przede wszystkim telewizji. Państwem, które najbardziej przyczyniło się do zaadaptowania marketingu do polityki są Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Dziedzina MP jako nauki i techniki sięga początku gospodarki wolnorynkowej.

Po raz pierwszy pojęcie to zostało użyte w 1941 r. przez Amerykańskie Stowarzyszenie Marketingu (ATM). Marketing to prowadzenie działalności gospodarczej odnoszące się do przepływu towarów i usług od producenta do konsumenta lub użytkownika.

W 1960 r. McCarthy sformułował koncepcję, która to zakładała czterofunkcyjny model zmiennych zależnych, tworzących tzw. marketing-mix – kompleks marketingowy, na który składały się: produkt, cena, dystrybucja i promocja . McCarthy uważał, że to właśnie one wpływają i determinują charakter oferty firmy, prezentowanej na docelowym rynku działania stanowią kompleks powiązanych ze sobą działań przedsiębiorstwa i tworzą zespół technik, których skuteczne stosowanie decyduje o poziomie korzyści oferowanych nabywcy. Marketing-mix sprzyja określeniu własnych możliwości, służy analizie rynku ekonomicznego i wpływa na strategie przyjmowane na rynku.

1985 r. koncepcja Amerykańskiego Towarzystwa Marketingowego. To proces planowania i realizowania pomysłów kształtowania cen, promocji i dystrybucji myśli, towarów i usług celu tworzenia takiej wymiany, która urzeczywistnia zarówno cele indywidualne, jak i organizacji.

Koncepcja Filipa Kotlera (2002) – MP jest to proces społeczny i zarządczy, dzięki któremu konkretne osoby i grupy otrzymują to czego potrzebują i pragną, poprzez tworzenie, oferowanie i wzajemną wymianę dóbr o określonej wartości na rynku. MP to każde działanie, które ma charakter rywalizacyjny i rywalizujący.

Początek MP w polityce:

Po raz pierwszy elementy marketingu zastosowano w polityce podczas kampanii prezydenckiej w Stanach Zjednoczonych w 1932 roku. Były to jeszcze bardzo nieśmiałe próby manipulacji wizerunkiem polityka, a konkretnie – Franklina Delano Roosevelta. Ponieważ w polityce każda, nawet najdrobniejsza choroba działa na niekorzyść danej osoby, postanowiono zatuszować jego inwalidztwo. Choć był sparaliżowany i poruszał się na wózku, w czasie kampanii prezentowano go jako człowieka zdrowego i silnego, na przykład fotografując go jedynie od pasa w górę. Ta drobna „sztuczka” okazała się początkiem marketingu politycznego, który od tamtej pory już na zawsze towarzyszyć będzie kampaniom wyborczym.

20 lat później, w czasie kampanii prezydenckiej Dwighta Eisenhowera, zaangażowano króla reklamy handlowej, Rosera Reevesa. Pokazał, że sprzedać jak towar można wszystko, nawet kandydata na prezydenta. Eisenhower był raczej kiepskim mówcą, więc szanse na jego zwycięstwo, szczególnie w dobie rozwoju telewizji, były marne, nawet mimo wielu innych zdolności i kompetencji. Reeves jednak postawił na swoim i zwyciężył. Wykorzystał do tego telewizję, która mogła wydawać się wrogiem reklamowanego przez niego kandydata. Nakręcił program „Eisenhower odpowiada Ameryce”, który był właśnie serią pytań zadawanych przez przeciętnych, wyłowionych na ulicy Amerykanów i odpowiedzi przyszłego prezydenta. Najpierw nagrano odpowiedzi, do nich dopasowano pytania. Eisenhower miał wyuczyć się kilkunastu zgrabnych formułek odpowiedzi i wygłaszać je, patrząc nieco w dół. Zadający pytania spoglądali nieco w górę, co razem dało efekt, jakby sytuacja działa się na żywo. Program okazał się wielkim sukcesem, otworzył drzwi do pełnoprawnego udziału marketingu w polityce.

Definicja MP:

MP jest elementem procesu komunikacji politycznej polegającej na formułowaniu idei i wdrażaniu ich za pomocą słów i obrazów.

MP to techniki mające za cel dostosowanie kandydata do oczekiwań, spopularyzowanie go wobec największej liczny wyborców, stworzenie różnicy w stosunku do konkurentów, minimalizację wysiłków zjednania sobie podczas wyborów jak największej ilości niezdecydowanych wyborców.

Ph. Lock i A. Harris różnice:

- upoważnieni do głosowania wyborcy, wybierają kandydata zawsze w jednym określonym dniu, w sferze konsumpcyjnej możemy dokonywać zakupów w różnym czasie biorąc pod uwagę nasze możliwości,

- nabywca towaru konsumpcyjnego zna zawsze cenę produktu i jest ona istotnym czynnikiem. W przypadku MP nie znamy ceny produktu, nie wiemy jakie będą konsekwencje tego wyboru, może to ocenić dopiero później;

- w przypadku MP wyborca musi zaakceptować wynik wyborów, niezależnie czy pokrywa się z jego preferencjami,

- W marketingu ekonomicznym rynek jest dzielony pomiędzy wielu producentów, w polityce obowiązuje zasada, że zwycięzca bierze wszystko;

- Nie wiemy co kupujemy w trakcie wyborów, towaru nie możemy sprawdzić. Marketing polityczny – wiedza o produkcie czerpiemy z mediów, w przypadku rozczarowania musimy czekać kilka lat, aby produkt wymienić na inny. Nie znamy produktu, którego zakupu dokonujemy w przypadku wyborów politycznych, znamy ich wykreowany wizerunek,

- w przypadku rynku politycznego wprowadzenie nowego produktu jest jeszcze trudniejsze niż w przypadku rynku ekonomicznego

- w marketingu politycznym obserwuje się częste zjawiska, że jeżeli dana partia polityczna wygrywa wybory poparcie zaczyna spadać, w marketingu gospodarczym marki są wiodące

Temat 2: Historia i etapy rozwoju kampanii politycznej

Etap I – od początku lat 50-tych do połowy lat 60-tych

Jest to etap premodernizacyjny – etap kampanii zorientowany na partie. Nazwa ta wskazuje, że najistotniejszym produktem był program polityczny partii, kandydaci byli tylko nośnikami tego programu. Kampanie żywiołowe, istniała słaba kontrola ze strony centrum partii.

Działania wyborcze zdecentralizowane, dużą rolę odgrywały lokalne ugrupowania. Podstawową bazą tego personelu wyborczego byli członkowie partii oraz wolontariusze.

Przygotowania do kampanii trwały bardzo krótko. Nie wykorzystywano konsulatów czy agencji reklamowych, za przebieg kampanii odpowiedzialni byli leaderzy partii. Leaderzy byli głównym źródłem informacji niezbędnym do prowadzenia kampanii.

W kampaniach były stosowane środki bezpośrednie: reklama wizualna (prasowa, ulotki, plakaty), mecze wyborcze, meetingi, spotkania przy okazji uroczystości.

Umiejscowienie wyborców: klasowa baza wyborców – dane klasy wybierały dane ugrupowania.

Etap II – druga połowa lat 60-tych – lata 70-te

Jest to etap kampanii modernizacyjnych, inaczej kampanii zorientowanych na kandydata. Nie partia i jej program jest najważniejszy, kandydat ma być tym, który przyciąga wyborców.

Nastąpiła personalizacja polityki – twarze partii. Przyczyną jest wzrastająca rola TV, w której lepiej sprzedaje się ludzi niż poglądy.

Wysoki stopień standaryzacji, centralizacja działań – krajowe sztaby wyborcze, które dzielą środki na okręgi wyborcze, ustalają najważniejsze elementy kampanii. Do prowadzenia kampanii zatrudniani są wyspecjalizowani fachowcy, związani z jedną partią, i pracujący na rzecz jednej partii.

Przygotowania do kampanii wydłużają się do 2 lat.

Źródłem informacji stają się badania opinii społecznej, które są interpretowane przez zapraszanych naukowców. Formy marketingu przybierają bardziej pośredni charakter – większa rola telewizji (reklamy, debaty).

Zjawisko pseudowydarzeń – termin wprowadzony przez D. Boastina, mają przyciągać uwagę mediów, a same w sobie niosą mało treści.

Zmienia się umiejscowienie wyborców – to już nie jest klasowa baza, kampanie są zdeklasowane do ogółu. Ogromną rolę zaczyna odgrywać wizerunek kandydata, łącznie z jego fotogenicznością.

Etap III – druga połowa lat 70-tych, lata 80-90

Kampanie postmodernizacyjne, inaczej zorientowane na wyborcę i jego oczekiwania. Dostosowanie oferty wyborczej do potrzeb rynku. Ogromna rola TV i ludzi (kandydatów). Wzrasta rola badań rynkowych.

Decentralizacja działań, niższy stopień standaryzacji, bo dokładniejsze badania pozwalają indywidualizować komunikaty.

Zatrudniane są agencje marketingu politycznego. MP zaczyna przybierać formuły ponad narodowe np. kampania Kwaśniewskiego.

Kampania permanentna – powoduje, że sztaby wyborcze nie rozwiązują się.

Źródłami informacji są badania rynkowe, sondaże wyborcze, których przeprowadza się bardzo dużo.

Komputeryzacja pozwala zbadać czego oczekują wyborcy i dostosować komunikaty do tych oczekiwań. Środki pośrednie za pomocą TV, wykorzystanie Internetu.

Segmentyzacja rynku – określenie segmentów elektoratu, oferta adresowana jest do danych segmentów.

Etap IV – druga połowa lat 90-tych

Jest to etap kampanii internetowych, Internetu zaczęto używać w USA.

Kampanie prezydenckie w USA

1952 r. republikanin Eisenhower – demokrata Stevenson.

Specjalista Reeves nakręca kilkadziesiąt reklamówek „Eisenhower odpowiada Ameryce”. Jest to kampania TV, którą uważa się za początek MP we współczesnym znaczeniu. Eisenhower wygrał te wybory, wygrana powtórzył również w kolejnych wyborach w 1956 r. (Eisenhower – Stevenson).

1960 r. Nixon – Kennedy

Podczas tej kampanii odbyła się pierwsza debata telewizyjna, podczas której swoje poglądy wyrażali wiceprezydent USA Nixon oraz młody senator J. F. Kennedy. Bez wątpienia gdyby nie telewizja Kennedy by nie wygrał. Decydując okazała się pierwsza z pięciu debat telewizyjnych. Kennedy podczas tej debaty wygrał nie tylko pod względem merytorycznym, ale również pod względem wyglądu zewnętrznego i zachowania. Kennedy bardzo dobrze prezentował się przed kamerą, był wypoczęty, uśmiechnięty. Odpowiadając na pytania zwracał się do Amerykanów, a nie do Nixona. Podczas debaty nie okazywał zdenerwowania, był chłodny i opanowany. W przeciwieństwie do Nixona po którym było widać strach i zdenerwowanie. Podczas kampanii wyborczej Kennedy nakręcił spot, w którym wykorzystał wypowiedź ówczesnego prezydenta Eisenhowera na temat wiceprezydenta Nixona. Na konferencji dziennikarz poprosił Eisehowera o przypomnienie chociaż jednej ważnej decyzji w Białym Domu, która zapadła pod bezpośrednim wpływem Nixona. Eisenhower powiedział: „proszę dać mi tydzień do namysłu, teraz nie pamiętam”. Eisenhower tłumaczył później, że to był taki wybieg, żeby szybciej zakończyć konferencję. Kennendy sprytnie to wykorzystał przeciwko Nixonowi, pokazując jego niekompetencję i negatywny stosunek prezydenta do Nixona.

1964 r. Johnson – Goldwater

Specjalista T. Schwartz (pracujący dla sztabu wyborczego dla L. Johnsona) stworzył jeden spot „Dziewczynka pokoju”. Film ten przeszedł do historii jako Stokrotka. Reklama ta miała utwierdzić wyborców, że rywal Johnsona demokrata Goldwater jest niebezpiecznym radykałem, który wielokrotnie chwalił broń atomową. Na filmie mała dziewczyna trzyma w ręku stokrotkę, i niezdranie liczy wyrwane kwiatki. Następuje zbliżenie na oko dziewczynki, w tle słychać odliczanie do wybuchu. Wybucha bomba atomowa.

Film ostał wyemitowany tylko jeden raz 7 września 1964 r. (CBS) , gdyż sztab wyborczy przeciwnika zaskarżył tą reklamówkę. Wybory wygrał Johnson.

1968r. Nixon – Humprey

Podczas tej kampanii prezydenckiej został wyemitowany spot, który uznawany jest za klasyka reklamy negatywnej. Spot został wyprodukowany na zlecenie sztabu wyborczego Humpreya przeciwko i wymierzony był przeciwko ubiegającego się u boku R. Nixona kandydata na wiceprezydenta Spyro Agnew. W reklamie pokazany jest ekran TV, na którym widnieje napis „Spyro Agnew na prezydenta?”. Równocześnie zza kadru rozbrzmiewa głośny, drwiący śmiech. Reklama kończy się komentarzem narratora i napisem na ekranie: „To byłoby śmieszne, gdyby nie było prawdziwe”.

1972 r. Nixon – McGovern

1976 r. Carter – Ford

1980 r. Regan – Carter

Regan wniósł do polityki pogląd, że Amerykanie nie mają się czego wstydzić, muszą się podnieść po klęskach lat 70-tych tj. przegrana wojna, zmiany w Iranie niekorzystne dla Ameryki, kryzys naftowy. Regan dobrze czuł się przed kamerą, pokazywany jest w różnych sytuacjach, wygrywa te wybory.

R. Regan – aktor ; postanowiono wykonywać zdolności aktorskie Regana, brał udział w małej liczbie konferencji prasowych, unikał odpowiedzi na pytania, miał być pokazywany jako miły starszy człowiek – Regan wygrał.

1984 r. Regan – Mondale

1988 r. Busch senior – M. Dukakis

Film „Willie Horton” również uważany jest za klasyka reklamy negatywnej. Został stworzony przez sztab G. Buscha seniora i był wymierzony przeciwko M. Dukakisowi. W reklamie przywołano historię niedzielnej przepustki udzielonej więźniowi skazanemu za morderstwo, który wykorzystał tę okazję do seksualnej napaści na kolejną osobę. Film krytykował liberalny stosunek Dukakisa do prawa i porządku oraz fatalne skutki „łagodnego” podejścia do przestępczości ówczesnego gubernatora Massachusetts.

1992 r. Clinton – Busch senior

Wybory wygrywa Clinton, charyzmatyczny, młody.

1996 r. Clinton - Dole

zaczęto maksymalnie wykorzystywać Internet w kampaniach wyborczych

2000 r. G.W. Busch – Al. Gore

2004 r. G.W. Busch – John F. Kerry

2008 r. B. Obama – John S. McCain

POLSKA – etap IV

1989 r. wybory parlamentarne

następuje transformacja ustrojowa, wybory do sejmu kontraktowego, opozycja zajmuje 35% miejsc w sejmie, 65% zagwarantowało sobie władzę. Kandydaci fotografowali się z Wałęsą.

W wyniku niezadowolenia społecznego w 1988 roku w całym kraju doszło do serii strajków. Jednym z naczelnych postulatów była ponowna legalizacja "Solidarności". 31 sierpnia doszło do spotkania Lecha Wałęsy z gen. Kiszczakiem, po którym Wałęsa wezwał do zaprzestania strajków, po czym wkrótce doszło do kolejnych spotkań z przedstawicielami władzy^[1]. Mimo braku postępu w rozmowach 18 grudnia powołany został Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność", którego trzon stanowili zwolennicy rozwiązań kompromisowych. Jeszcze przed jego powstaniem, 30 listopada doszło do debaty telewizyjnej pomiędzy Lechem Wałęsą a przewodniczącym OPZZ Alfredem Miodowiczem, która ugruntowała popularność Wałęsy w społeczeństwie. Na przełomie grudnia i stycznia doszło do obrad X Plenum KC PZPR, na którym działacze partyjni przyjęli koncepcję porozumienia się z "Solidarnością". Pomiędzy 6 lutego a 5 kwietnia 1989 toczyły się obrady tzw. Okrągłego Stołu^[2]. W ich wyniku podjęto szereg postanowień w poszczególnych dziedzinach, w tym o zmianie ordynacji, kompetencjach prezydenta oraz utworzeniu Senatu. Ustalono, że 65% w Sejmie przypadnie przedstawicielom PZPR, ZSL, SD oraz stronnictw prorządowych, natomiast o pozostałe 35% ubiegać się będą mogli kandydaci bezpartyjni. Całkowicie wolne miały być natomiast wybory do Senatu^[3]. 7 kwietnia 1989 Sejm zmienił ordynację wyborczą oraz dokonał nowelizacji konstytucji, a 17 kwietnia Sąd Najwyższy ponownie zarejestrował "Solidarność"^[4].

Komitet Wyborczy Mandaty

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza 173

Komitet Obywatelski "Solidarność" 161

Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 76

Stronnictwo Demokratyczne 27

Stowarzyszenie "Pax" 10

Unia Chrześcijańsko-Społeczna (UChS) 8

Polski Związek Katolicko-Społeczny 5

1991 r.

Pierwsze demokratyczne wybory parlamentarne, w 1993 r. upada rząd H. Suchockiej.

Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 r. odbyły się 27 października 1991 roku. Były to pierwsze w Polsce po II wojnie światowej całkowicie wolne wybory parlamentarne. Kadencja Sejmu rozpoczęła się wraz z pierwszym posiedzeniem 25 listopada 1991 i trwała do 30 maja 1993. 31 maja 1993 weszło w życie zarządzenie Prezydenta RP Lecha Wałęsy rozwiązujące Sejm.

1993 r.

Przedterminowe wybory parlamentarne wygrywa SLD 37% mandatów, PSL 28% mandatów, Unia Demokratyczna 16%, Unia Pracy 8,9%. Największymi przegranymi jest Kongres Liberalno Demokratyczny. Saatchi&Saatchi przedstawiło politykę w kampanii KLD jako zabawę.

Wybory parlamentarne w Polsce w 1993 odbyły się 19 września 1993 i zostały rozpisane na skutek zarządzenia Prezydenta RP Lecha Wałęsy o rozwiązaniu Sejmu z dniem 31 maja 1993. W wyborach do Sejmu w okręgach wg ordynacji proporcjonalnej wybierano 391 posłów. Mandaty dzielono metodą d'Hondta pomiędzy komitety, które uzyskały co najmniej 5%, a w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych (KKW) - 8% głosów. Z progu tego zwolnione były komitety wyborcze organizacji mniejszości narodowych. Pozostałe 69 mandatów obsadzano z list ogólnopolskich, na których kolejność kandydatów ustalały same komitety. Mandaty z list tych przydzielano proporcjonalnie metodą d'Hondta; mogły je uzyskać komitety, które uzyskały co najmniej 7% głosów. Mandaty uzyskiwali posłowie z najwyższych pozycji na listach (z pominięciem tych, którzy zostali wybrani w okręgach wyborczych).

Kolejne w III RP wybory parlamentarne odbyły się 19 września 1993 w oparciu o nową ordynację ustalającą progi wyborcze dla partii politycznych (5%) i koalicji (8%). Przy 53% frekwencji w parlamencie znaleźli się przedstawiciele sześciu ugrupowań politycznych i mniejszości niemieckiej (nie obowiązywał ich próg wyborczy). Były to w kolejności: SLD z 20,41% głosów (171 posłów i 37 senatorów), PSL z 15,40% głosów (132 posłów i 36 senatorów), Unia Demokratyczna (Unia Wolności) z 10,49% głosów (74 posłów i 3 senatorów), Unia Pracy z 7,28% głosów (41 posłów), KPN z 5,77% głosów (22 posłów) Bezpartyjny Blok Wspierania Reform z 5,42% głosów (16 posłów i 2 senatorów) i Mniejszość Niemiecka z 4 posłami. Wyniki wyborów były sukcesem ugrupowań postkomunistycznych, które zawarły umowę koalicyjną i powołały rząd z Waldemarem Pawlakiem (PSL) jako premierem. Rząd ten utrzymał się do lutego 1995 r. i został zastąpiony przez rząd Józefa Oleksego (SLD), a następnie Włodzimierza Cimoszewicza (SLD). Marszałkiem Sejmu został Józef Oleksy (SLD) zastąpiony później przez Józefa Zycha (PSL), a marszałkiem Senatu Adam Struzik (PSL).

1997 r. lewica przegrywa wybory parlamentarne, premierem był Cimoszewicz. W kraju jest wielka powódź.

Wybory parlamentarne z 21 września 1997 zakończyły się sukcesem Akcji Wyborczej Solidarność, która zdobyła 33,83% głosów (201 posłów i 51 senatorów). Kolejne ugrupowania, które znalazły się w parlamencie to: SLD z 27,13% głosów (164 posłów i 28 senatorów), UW z 13,37% głosów (60 posłów i 8 senatorów), PSL z 7,31% głosów (27 posłów i 3 senatorów), Ruch Odbudowy Polski z 5,56% głosów (6 posłów i 5 senatorów), Mniejszość Niemiecka 2 mandaty poselskie, a kandydaci niezależni 5 mandatów senatorskich. Zwycięstwo Akcji Wyborczej Solidarność, która uzyskała 1/3 głosów potwierdza zdobycie nowej wiedzy o demokracji przez społeczeństwo polskie. Głosowało ono na duże ugrupowania polityczne, a odrzuciło niewielkie efemerydy nie dające nadziei na polepszenie sytuacji politycznej i gospodarczej. Akcja Wyborcza utworzyła rząd wraz z Unią Wolności. Na jego czele stanął Jerzy Buzek. W późniejszym czasie UW wycofała się z koalicji. Jednakże rząd dotrwał do końca kadencji Sejmu. Powodem tego stanu rzeczy było to iż UW, choć formalnie poza koalicją z AWS, w zamian za objęcie przez Leszka Balcerowicza stanowiska prezesa NBP, nie doprowadziła do upadku gabinetu Jerzego Buzka.

2001r. wybory parlamentarne

W wyborach parlamentarnych z 23 września 2001 wygrała koalicja SLD/UP uzyskując 41% głosów. Do parlamentu weszły ponadto Platforma Obywatelska 12,7%, Samoobrona 10,2% Prawo i Sprawiedliwość 9,5%, Liga Polskich Rodzin 7,9%, Polskie Stronnictwo Ludowe 9%. Klęskę poniosły AWS (5,6%) i Unia Wolności (3,2%), które nie dostały się do parlamentu. Porażka ugrupowań sprawujących władzę spowodowana była nieudolnym wprowadzaniem 4 reform: służby zdrowia, edukacji, podziału terytorialnego oraz ubezpieczeń społecznych, licznymi przypadkami korupcji oraz wyraźnym wzrostem bezrobocia. SLD/UP i PSL utworzyły rząd, na czele którego stanął Leszek Miller. W późniejszym czasie PSL wycofał się z koalicji.

2005 r. w pełni profesjonalne wybory parlamentarne.

W wyborach parlamentarnych z 2005 r., które odbyły się 25 września, wygrało Prawo i Sprawiedliwość uzyskując 26,99% głosów i 155 mandatów w Sejmie. Tuż za nią uplasowała się Platforma Obywatelska, która otrzymała 24,15% głosów (133 mandaty). Dalsze miejsca zajęły partie: Samoobrona RP 11,41% (56 mandatów), Sojusz Lewicy Demokratycznej 11,31% (55 mandatów), Liga Polskich Rodzin 7,98% (34 mandaty), Polskie Stronnictwo Ludowe 6,96% (25 mandatów) oraz Mniejszość Niemiecka 0,29% (2 mandaty). 5% progu wyborczego nie przekroczyły m.in. Socjaldemokracja Polska (3,89%), Partia Demokratyczna – demokraci.pl (2,45%), Platforma Janusza Korwin-Mikke (1,57%), Ruch Patriotyczny (1,05%). Wielu wyborców odsunęło się od Sojuszu Lewicy Demokratycznej, partii która osiągnęła najniższy wynik od 16 lat. Wpłynęły na to oskarżenia działaczy tej partii o korupcję oraz kontakty z przestępczością zorganizowaną (afera Rywina oraz afera starachowicka), a także forsowanie niezwykle dotkliwego dla społeczeństwa planu oszczędnościowego, oraz utrzymywanie się wysokiego bezrobocia.

Po nieudanych rozmowach koalicyjnych między PO a PiS premierem został Kazimierz Marcinkiewicz.

Wybory prezydenckie, wygrał Lech Kaczyński z PiS, pokonując w drugiej turze Donalda Tuska z Platformy Obywatelskiej. I tura odbyła się 9 października 2005, II tura 23 października 2005. 23 grudnia 2005, został zaprzysiężony przed Zgromadzeniem Narodowym na Prezydenta, a w swoim pierwszym przemówieniu zapowiedział aktywność w polityce wewnętrznej i zagranicznej. Do niego będzie należeć decyzja w sprawie misji polskich żołnierzy w Iraku.

Wybory parlamentarne z jesieni 2005 nie wyłoniły większościowego rządu. Szybko okazało się, że współpraca pomiędzy największymi partiami w Sejmie – PO i PiS jest niemożliwa. Powstał gabinet mniejszościowy, który nie mógł sprawnie rządzić. Próbowano stwarzać zaplecze dla rządu poprzez różnego typu umowy, w tym najważniejszą tzw. Pakt stabilizacyjny. Pakt nie przetrwał próby czasu, unieważniono go po niecałym miesiącu.

5 maja 2006 roku zawiązano koalicję. Stanowiska wicepremierów otrzymali kontrowersyjni politycy – Roman Giertych i Andrzej Lepper. Po kolejnych kryzysach, koalicja rządząca rozpadła się i 7 września 2007 roku Sejm podjął decyzję o skróceniu kadencji.

2007 r. wybory parlamentarne

Wybory parlamentarne przeprowadzone 21 października 2007 wygrała PO uzyskując 41,51% głosów, co dało 210 mandatów w sejmie. Drugie miejsce zajęło PiS, które zdobyło 32,11% głosów, co dało 166 posłów. Kolejne miejsca zajęła koalicja Lewica i Demokraci (SLD, SDPL, PD, UP) zdobywając 13,2% głosów – 53 mandaty. Do Sejmu weszło też PSL uzyskując 8,91% głosów, co dało 31 mandatów poselskich. W sejmie nie znalazły się za to współrządzące w poprzedniej kadencji LPR i Samoobrona, które nie przekroczyły 5 procentowego progu wyborczego. PO utworzyła rząd w koalicji z PSL. Premierem nowego rządu został Donald Tusk, a prezes PSL Waldemar Pawlak został wicepremierem i ministrem gospodarki. W Senacie bezwzględną większość mandatów zdobyła PO.

WYBORY PREZYDENCKIE

1989 r.

Wybory prezydenckie w Polsce w 1989 r. odbyły się 19 lipca 1989 r. i zostały przeprowadzone przez Zgromadzenie Narodowe^[1]. Wybory prezydenckie były wynikiem porozumień Okrągłego Stołu^[2]. Jedynym kandydatem na stanowisko prezydenta był Wojciech Jaruzelski, który zdobył 270 na 537 głosów.^[1].

1990 r.

Jaruzelski ustępuje ze stanowiska. Pierwsze wybory prezydenckie. Wałęsa i Mazowiecki zaczerpnęli wzorce z USA – kandydatów pokazuję się uprawiających sport. S. Tymiński burzy układ 2 kandydatów i bierze udział w wyborach. W II turze pojedynek Wałęsa-Tymiński. Wybory wygrywa ten pierwszy 74% głosów.

Wybory prezydenckie w Polsce w 1990 r. pierwsze powszechne wybory odbyły się 25 listopada (I tura) i 9 grudnia (II tura). O stanowisko prezydenta ubiegało się 6 kandydatów; kilku innych (m.in. Janusz Korwin-Mikke, Władysław Siła-Nowicki, Bolesław Tejkowski i Kornel Morawiecki) nie zdołało zebrać wymaganych 100 tys. podpisów poparcia. Frekwencja wyborcza w I turze wyniosła 60,6%, a w II - 53,4%.

Dwoma najbardziej liczącymi się kandydatami, którzy mieli największe poparcie, byli przedstawiciele obozu solidarnościowego: Lech Wałęsa i urzędujący premier Tadeusz Mazowiecki.

Kampania wyborcza przebiegała burzliwie, niedawni przyjaciele z Solidarności w czasie wyborów mimo wszystko byli do siebie dosyć wrogo nastawieni. Poza tym pojawiało się niezadowolenie społeczne z efektów zmian, które nastąpiły w gospodarce. W roku 1990 wszedł w życie plan Balcerowicza, w ramach którego podjęty został szereg działań o charakterze antyinflacyjnym i rozpoczęto proces zmian struktury własnościowej w gospodarce.

Wybory prezydenckie w 1990 r. stały się plebiscytem, a Tadeusz Mazowiecki żyrantem polityki własnego rządu, a w szczególności wicepremiera i ministra finansów w tym rządzie – Leszka Balcerowicza. Lech Wałęsa mający doskonałe rozeznanie w nastrojach społecznych, ustawił się w roli recenzenta. W swoich wystąpieniach odciął się od działań rządu Tadeusza Mazowieckiego starając się go krytykować. Rozpętując "wojnę na górze" zaatakował rząd, występując m.in. ze słynnym hasłem 100 mln zł dla każdego (100 mln zł z roku 1990, przy średnim wynagrodzeniu nieprzekraczającym 1 mln zł). Celem kampanii Lecha Wałęsy było pokonanie Tadeusza Mazowieckiego, ale nikt, łącznie z jego otoczeniem, nie spodziewał się tak sensacyjnego rozstrzygnięcia, jakie zapadło w pierwszej turze wyborów. Tadeusz Mazowiecki został pokonany przez nieznanego kandydata – Stanisława Tymińskiego, który swoją kampanię kierował przede wszystkim do wyborców rozczarowanych efektami przemian po 1989 r. i podobnie jak Lech Wałęsa składał wyborcom wiele wątpliwych obietnic.  Lech Wałęsa 39,9% tj. ok. 6,5 mln głosów,  Stanisław Tymiński 23,10% tj. ok. 3,8 mln głosów.

Kampania przed drugą turą była zaciekła. O ile przed pierwszą turą telewizja publiczna i inne media zachowywały generalnie zasadę neutralności wobec kandydatów, to w drugiej turze mocno wsparły Lecha Wałęsę. Na przemian wychwalano zasługi przywódcy Solidarności i przeprowadzano debaty telewizyjnych pseudoekspertów, w których zastanawiano się nad zdrowiem psychicznym Stanisława Tymińskiego czy też jego agenturalnością. Nagonka nasiliła się po oskarżeniu Lecha Wałęsy o współpracę z komunistyczną SB, które w ramach riposty rzucił publicznie Stanisław Tymiński. Sam Stanisław Tymiński także dostarczał mediom materiału do kpin ze swojej kandydatury opowiadając się m.in. za koniecznością pozyskania przez Polskę broni masowego rażenia.

Kampania wyborcza przed drugą turą wyborów prezydenckich w roku 1990 była dla wielu Polaków szokiem, jej brutalność, populizm i stronniczość mediów przywoływały wspomnienia najgorszych praktyk z poprzedniego ustroju. Przy niższej frekwencji (ok. 53%) druga tura przyniosła zwycięstwo Lechowi Wałęsie, który otrzymał ponad 72% ważnie oddanych głosów.

1995 r. Wałęsa-Kwaśniewski wybory prezydenckie

Kwaśniewski – kandydat wywodzący się z obozu postpezetpeerowskiego chciał w trakcie kampanii uniknąć historycznych rozliczeń, dlatego jego głównym hasłem było „Wybierzmy przyszłość”. Hasło to miało być atrakcyjne przede wszystkim dla młodszej części elektoratu. W dziedzinie reklamy i tworzenia wizerunku kandydata korzystano z usług Jacques’a Seguela, światowego autorytetu w dziedzinie reklamy. Starano się stworzyć wizerunek Aleksandra Kwaśniewskiego jako młodego, wysportowanego, inteligentnego człowieka, a zarazem wykształconego, odpowiedzialnego, nastawionego koncyliacyjnie męża stanu. Wałęsa został przedstawiony jako ordynarny cham i prostak. Kreacja wizerunku objęła także wygląd zewnętrzny kandydata. Postanowiono, że będzie on występował w jednolitych, eleganckich garniturach oraz błękitnej koszuli, korespondującej z kolorem oczu. Również tło, na jakim pokazywał się Kwaśniewski, było koloru niebieskiego. Także na język swoich wypowiedzi zwracał on baczną uwagę. Starał się mówić płynnie, zrozumiale, poprawną polszczyzną.

Wobec braku przychylności największych mediów ogólnopolskich postanowiono skoncentrować się na prowadzeniu kampanii bezpośredniej. Organizowaniem wyborczych spotkań Kwaśniewskiego zajmowali się lokalni działacze SdRP. Jako środek transportu wybrano wygodny autobus nazwany „KWAK-iem”. Charakterystycznym elementem kampanii prezydenckiej Aleksandra Kwaśniewskiego w 1995 była też piosenka disco polo „Ole! Olek”, wykonywana przez popularnego przedstawiciela tego typu muzyki – zespół Top One.

Ogromna praca wykonana w ciągu kilku miesięcy, determinacja kandydata i jego zwolenników sprawiły, że Aleksander Kwaśniewski wygrał 5 listopada pierwszą turę wyborów zdobywając 35,11% głosów (6 275 670). Jako drugi udział w ponownym głosowaniu zapewnił sobie urzędujący Prezydent Lech Wałęsa uzyskując 33,11% poparcia (5 917 328).

Na ostatnie dwa tygodnie kampanii sztab wyborczy kandydata SdRP ogłosił nowe hasło: „Wspólna Polska”. Miało ono podkreślać dążenie Kwaśniewskiego do porozumienia i być odpowiedzią na zarzuty rywali, że jego zwycięstwo spowoduje głębokie podziały społeczne.
Swój wizerunek spokojnego męża stanu utrwalił Kwaśniewski podczas debat telewizyjnych z Wałęsą (12 i 15 listopada), które zdecydowanie wygrał. Ostateczny rezultat ponownego głosowania 19 listopada 1995 roku był korzystny dla Kwaśniewskiego. Zdobył on 51,72% głosów.

Kampania prezydencka Wałęsy na tle Kwaśniewskiego nie wyglądała rewelacyjnie. Podkreślano w niej szczególny status Wałęsy, jego rolę w historii. Temu celowi miało służyć jedno z haseł wyborczych Wałęsy: „Kandydatów jest wielu, Wałęsa tylko jeden”. Hasła, które towarzyszyły TV kampanii Wałęsy to patriotyzm, polskość i religijność.

2000 r. Kwaśniewski – Olechowski, Krzaklewski

Do swojej drugiej kampanii prezydenckiej przystępował Aleksander Kwaśniewski jako urzędujący Prezydent. Społeczeństwo akceptowało jego sposób sprawowania urzędu. Hasło, jakie przygotował sztab wyborczy Aleksandra Kwaśniewskiego, brzmiało „Dom wszystkich Polska”. Miało ono podobne znaczenie, co slogan „Wspólna Polska” z listopada 1995 roku. Celem zastosowania takiego hasła było wywołanie skojarzeń związanych z ciepłem domu rodzinnego. Ważnym zadaniem była dla prowadzącego w sondażach z ogromną przewagą nad rywalami Kwaśniewskiego mobilizacja swoich zwolenników do uczestnictwa w wyborach. Stało się to istotne zwłaszcza wobec spadku poparcia poniżej 60%, co groziło tym, że nie wygra on już w pierwszej turze. Urzędujący Prezydent RP mógł się obawiać, przede wszystkim, konfrontacji w drugiej turze z Andrzejem Olechowskim. Konieczność bezpośredniej debaty mogłaby wpłynąć niekorzystnie na wizerunek kandydata SLD, obnażając jego słabe strony. Olechowski chciałby prawdopodobnie wykorzystać fakt, że posiada lepsze wykształcenie i jest lepiej przygotowany merytorycznie, szczególnie w kwestii polityki gospodarczej państwa. Ważnym elementem w kampanii w 2000 roku był aktywny udział żon kandydatów. W tej materii doskonale prezentowała się Jolanta Kwaśniewska. Wykształcona, elegancka, zaangażowana w działalność charytatywną Pierwsza Dama pomagała budować pozytywny wizerunek swojego męża. Doradcy Prezydenta RP postanowili wykorzystać sprawdzoną metodę prowadzenia kampanii bezpośredniej. Ważnym posunięciem zastosowanym przez Prezydenta było zbycie milczeniem ataków wysuwanych przez sztaby jego konkurentów (M. Krzaklewskiego reklama negatywna). Na zarzuty, z których główne dotyczyły udziału w uroczystościach w Charkowie pod wpływem alkoholu , czy naśladowania papieża przez prezydenckiego ministra Marka Siwca, odpowiedział tylko sztab kandydata. Było to konsekwencją utrzymywania wizerunku niekonfliktowego męża stanu.

Kampania negatywna prowadzona przez Krzaklewskiego doprowadziła do sytuacji, że Kwaśniewski wprawdzie stracił część poparcia, ale Krzaklewski na niej nic nie zyskał. Błędem sztabu wyborczego Krzaklewskiego było to, że pokazywali wydarzenia z Charkowa i Kalisza w nieskończoność. Przyniosło to efekt bumerangowy oraz syndrom wspierania ofiar. W konsekwencji elektorat solidaryzował się z Kwaśniewskim, a na kampanii negatywnej Krzaklewskiego skorzystali również Olechowski i Kalinowski – jako kandydaci niekonfliktowi.

Kampania wyborcza Aleksandra Kwaśniewskiego, po raz kolejny, okazała się być skuteczną i w pierwszej turze wyborów prezydenckich, 8 października, zdobył on 53,90% głosów.

2005 r. Tusk-Kaczyński

2010 r. wybory prezydenckie Kaczyński-Komorowski

I tura przedterminowych wyborów prezydenckich odbyła się 20 czerwca i nie przyniosła ostatecznego rozstrzygnięcia. Najwięcej głosów (41,54%) otrzymał kandydat PO Bronisław Komorowski, drugi wynik osiągnął kandydat PiS Jarosław Kaczyński (36,46%). Kolejne miejsca zajęli Grzegorz Napieralski – kandydat SLD (13,7%) i Janusz Korwin-Mikke (Wolność i Praworządność) – 2,5%. W II turze, która odbyła się 4 lipca zwyciężył Bronisław Komorowski uzyskując 53,01% głosów, Jarosław Kaczyński zdobył 46,99% głosów. 6 sierpnia 2010 Bronisław Komorowski został zaprzysiężony przed Zgromadzeniem Narodowym na Prezydenta RP.

Temat 3: Techniki wywierania wpływu społecznego

1. Mechanizm automatyzmu ludzkich relacji

Związany z faktem, że każdorazowe czasochłonne analizowanie dostępnych w danej sytuacji informacji byłoby dla nas nieekonomiczne, a więc w sytuacjach powtarzających się mamy skłonność do powtarzania pewnych sprawdzających się relacji.

Mechanizm automatyzowanym ludzkich reakcji kieruje naszymi reakcjami, zarówno człowiek i zwierzę mają skłonności do uproszczenia ludzkich reakcji, pojawienie się do ich otoczenia jakiegoś bodźca. Nie analizujemy innych czynników bierzemy pod uwagę tylko bodźca.

Prawdopodobieństwo błędnej relacji pojawia się wtedy, gdy ktoś znając ten mechanizm wyzwala w otoczeniu pewien bodziec chcąc spowodować pożądaną przez siebie reakcję. Zdarza się, że zostajemy nakłonieni do pewnej reakcji, mimo, że jest dla nas niekorzystna. Na tym mechanizmie opiera się m.in. reguła wzajemności.

Reguła wzajemności – za otrzymane od kogoś dobro, należy odwdzięczyć się w podobny sposób. Prawdopodobnie to poczucie odwdzięczenia się pozwala na tworzenie ludziom wspólnot, a to korzystne jest zarówno dla jednostek jak i całych wspólnot. Występuje również w społecznościach pierwotnych. Sama reguła nie jest techniką wywierania wpływu, ale gdy ktoś nam coś ofiarowuje, a następnie wyjawia „prośbę” to już jest techniką wywierania wpływu.

Co decyduje o skuteczności tej techniki?:

- zobowiązanie do odwzajemniania się wzbudzają nawet nieproszone przysługi, co ogranicza wybór tych, którym chcemy się odwdzięczać

- reguła ta stosowana jako technika ma często służyć nieekwiwalentnej przysłudze

- świadomość bycia poddawanym wpływom nie zmniejsza/nie zmienia konieczności naszego rewanżu

Odmianą reguły wzajemności stosowanej jako techniki wywierania wpływu jest reguła drzwiami w twarz – osoba prosi o bardzo dużą prośbę i spotyka się z odmową, następnie prosi o mniejszą rzecz, na której zależy jej od początku, która zostaje zaakceptowana.

1. Mechanizm naśladownictwa

Mechanizmem adaptacyjnym my jako dzieci naśladujemy innych i w ten sposób uczymy się pewnych wzorów naśladowania sprawdzonych w pewnym środowisku. Ma środki samo nagradzające, naśladujemy bo to lubimy. Kiedy jesteśmy dorośli też chętnie naśladujemy, szczególnie gdy nie mamy wyrobionej własnej opinii.

Oparta na mechanizmie naśladownictwa zasada dowodu społecznego (społeczny dowód słuszności), która to zasada dostarcza dowodu, że inni ludzie podjęli już określone zachowania lub decyzje. Może ona oddziaływać dwoma drogami: przez ilość lub jakość.

1. Mechanizm wzbudzania sympatii

Domniemanie, że ludzie chętniej odpowiadają pozytywnie na prośby tych, których lubią, wzbudzają ich sympatię, podobają im się. Jedną z rzeczy wzbudzających sympatię jest fizyczna atrakcyjność danej osoby. Wykazano, że ta przewaga rośnie. W konsekwencji, w marketingu wybierane są osoby ładne, sympatyczne. Wewnętrzne piękno człowieka ma otaczać aureolą zewnętrzne cechy człowieka.

Mamy możliwość wzbudzania sympatii, poprzez nasze zdolności komunikacyjne.

- technika ingracjacji – wzbudzanie sympatii do siebie poprzez mówienie innym miłych rzeczy. Danie innym do zrozumienia, że się go lubi. Pochwały, które wygłaszamy wobec innych podnoszą sympatię wobec nas.

Cenieni są również ludzie, którzy nie mówią złych rzeczy. Przemilczenia są równie dobre.

1. Technika autorytetu

Skłonność do ulegania prawomocnym autorytetom ma swoje źródło w praktykach społecznych, które nakazują nam naśladować ludzi, którzy sobie szczególnie dobrze radzą w określonych okolicznościach. Właściwym określeniem jest „darzyć kogoś autorytetem”, a nie że „ma autorytet”. Jest to dar pochodzący od otoczenia.

Symbole autorytetu, pewne przedmioty, które kojarzą się z autorytetem np. elementy ubierania się np. toga sędziowska, tytułu naukowe, zawodowe.

Irreadjacja – przepływ autorytetu z osoby, która jest nim obdarzona, na osobę, która z t ą osobą się np. fotografuje

1. Reguła niedostępności

Przypisywanie większej wartości tym możliwością, które są dla nas niedostępne. Obowiązuje z dwóch powodów:

- rzeczy niedostępne są zwykle cenniejsze

- niedostępność jakiejś możliwości oznacza utratę swobody wyboru, co wywołuję nasz opór i przejawia się on jeszcze większym pragnieniem posiadania tego co niedostępne

Np. ograniczona ilość egzemplarzy, oferta ważna tylko do …

Reguła niedostępności dotyczy oprócz produktów również niedostępności informacji np. informacje ekskluzywne.

Reguła ta działa silnie kiedy ta niedostępność pojawiła się stosunkowo niedawno, oraz kiedy rywalizujemy z innymi o dobra trudnodostępne.

1. Reguła stopą w drzwi

Rozpoczynamy od bardzo małej prośby, której spełnienie w określonych warunkach kulturowych jest wysoce prawdopodobne. Często stosowana przez akwizytorów.

1. Technika niskie podanie

Jej celem jest spowodowanie zgody przedmiotu wpływu na naszą prośbę zanim odkryje on jej ukryte koszty, albo dostrzeże brak korzyści, których spodziewał się tę prośbę spełniając.

Temat 4: Pojęcie wizerunku politycznego

1. Wizerunek, W. Lippman, 1921 r. „public opinion”.

Łączenie opinii publicznej z wewnętrznymi i uproszczonymi wyobrażeniami odbiorcy dotyczącymi spraw publicznych. W tych wyobrażeniach rzeczywistość jest zrównoważona, sfragmentaryzowana, a często nawet opozycyjna wobec realności.

Wizerunek jest obrazem odzwierciedlającym w świadomości spostrzeżone wcześniej elementy rzeczywistości.

Dostarczanie odpowiednich informacji i wrażeń, które pozwolą wykreować pożądany obraz danego człowieka czy organizacji – to kreowanie wizerunku.

Berder – wizerunek to uproszczone, przesadzone i przesadnie wartościujące wyobrażenie, pseudoosąd, nie mające ograniczeń obowiązywania i nie poddające się w dostatecznym stopniu empirycznemu tworzeniu.

Nie odnosi się tylko do jednostek, ale do grup i organizacji.

Wizerunek ≠ obraz

Wizerunek w MP jest elementem pozycjonowania na rynku.

1. Wizerunek polityczny

Ditcher – to pełne, całościowe wyobrażenie rzeczy lub człowieka. Synteza tego co o nim wiemy, z tym co o nim myślimy jest wynikiem naszych doświadczeń osobistych, a także informacji przekazywanych przez media.

D. Nimno i R. Savage – w skład wizerunku politycznego wchodzą następujące aspekty:

- kognitywny (poznawczy) – wiedza na temat danego podmiotu

- afektywny – (emocjonalny) – stosunek emocjonalny jaki mamy do danego polityka

- konatywny – wyrażane postawy wobec danego podmiotu

M. Jeziński – przyrównuje wizerunek polityczny do struktury mitycznej, o słuszności tego porównania decydują następujące elementy:

1. tworzenie w.p. ma charakter narracyjny. Bohater powinien być nam bliski poprzez materiały informacyjne, identyfikujemy się z nim. Tworzenie wizerunku politycznego jest projekcją pewnych cech pożądanych społecznie.

2. w procesie kreowania wizerunku politycznego daje się zauważyć opozycja polityczna

3. kreacja wizerunku politycznego musi zawierać pewien stopień niedookreślenia, który umożliwia elastyczne reagowanie.

Steinberg – omawiając składowe wizerunku politycznego zwraca uwagę na 3 elementy:

1. Marka i etykieta produktu np. przynależność partyjna czy polityczna

2. Opakowanie czyli efekt pewnej strategii wizerunkowej

3. Jakość towaru, czyli cechy osobiste, poglądy osobiste, ich trwałość

Elementy, które trzeba brać pod uwagę kreując wizerunek kandydata:

1. Geograficzne zakorzenienie – ma pozwolić identyfikować się wyborcy z danym kandydatem, jeżeli w danym społeczeństwie istnieją silne stereotypy związane z miejscem wychowania.

2. Odwoływanie się do wartości konkretnej grupy społecznej – styl życia, upodobania, spędzanie wolnego czasu, wartości.

3. Wykształcenie zawód.

4. Pochodzenie narodowe lub rasowe.

5. Wyznanie religijne.

6. Orientacja seksualna.

7. Zamożność.

8. Stan cywilny, dzieci.

Cztery wymiary wizerunku politycznego wg Price:

1. Zdolności przywódcze

2. Kompetencje (wiedza, doświadczenie, inteligencja)

3. Integralność wewnętrzna kandydata (moralność, uczciwość)

4. Empatia

Temat: Typy wizerunku politycznego

1. Ekspert, fachowiec, profesjonalista

- cechy pozytywne: wysokie kompetencje, wiedza, rzeczowość, dokładność, odpowiedzialność

- cechy negatywne: chłodny, mało wrażliwy, zdystansowany, nieliczący się z kosztami społecznymi

- strategia: mieszana – koncyliacyjno-konfliktowa; pragnie urzeczywistnić swoje cele, może iść na kompromis, gdy ktoś go przekona

- przykłady: L. Balcerowicz, M. Belka, W. Cimoszewicz

1. Ojciec (mąż) stanu

- cechy pozytywne: odpowiedzialność, mądrość polityczna (rozwaga), opiekuńczość, umiejętność wznoszenia się ponad podziały, opanowanie

- cechy negatywne: protekcjonalizm, paternalistyczny

- strategia: mieszana koncyliacyjno-konfliktowa; unika spięć, kłótni; stoi na straży pewnych wartości

- przykłady: B. Komorowski, Mazowiecki, Bartoszewski, zmierzał L. Kaczyński, A. Kwaśniewski (2000r.)

1. Amant

- cechy pozytywne: powierzchowna atrakcyjność, łagodność, skłonność do kompromisu, wrażliwość

- cechy negatywne: brak wyrazistości, brak kompetencji, brak odwagi, narcyzm

- strategia koncyliacyjna

- przykłady: W. Olejniczak, A. Kwaśniewski (1995r.), A. Olechowski

1. Heros, wódz

- cechy pozytywne: charyzma, waleczność, odwaga, zdecydowanie

- cechy negatywne: brak zdolności do kompromisu, autorytarne metody działania

- strategia konfliktowa

- przykłady: J. Kaczyński, A. Lepper, L. Wałęsa (1990r.), R. Giertych

1. Zwykły człowiek:

- cechy pozytywne: dostępność, skracanie dystansu, znajomość problemów zwykłego człowieka, swojskość, umiar

- cechy negatywne: brak charyzmy, brak kompetencji, przeciętność

- strategia koncyliacyjna: rozwiązuje bieżące problemy, nie stawia sobie dalekosiężnych celów

- przykłady: K. Marcinkiewicz, W. Frasyniuk, P. Ikonowicz

1. Szarak

- cechy pozytywne: uległość, zdyscyplinowanie

- cechy negatywne: brak determinacji, bezbarwność, nijakość

- strategia koncyliacyjna

- np. każdy zwykły poseł, który jest wyłącznie maszynką do głosowania

1. Ekscentryk

- cechy pozytywne: oryginalność, nietypowe podejście do polityki, nietuzinkowe propozycje rozwiązania problemów, poczucie humoru

- cechy negatywne: nieobliczalność, nieodpowiedzialność, śmieszność, brak kompetencji

- strategia konfliktowa

- przykłady: J. Palikot, J. Korwin-Mikke, N. Rokita, Senyszyn, G. Kołodko

1. Idol

- cechy pozytywne: miękka charyzma, ma otaczający go „dwór”, zdolności przywódcze

- cechy negatywne: niedostępność, zapatrzenie w siebie

- strategia mieszana koncyliacyjno-konfliktowa

- np. A. Lepper

1. Błazen

- cechy pozytywne: poczucie humoru, ironia/autoironia, dystans do polityki, wskazywanie paradoksów polityki

- cechy negatywne: nieodpowiedzialność, brak kompetencji, groteskowość

- strategia konfliktowa

- przykłady: Palikot, Kłopotek, Cymański

1. Luzak

- cechy pozytywne: dystans do polityki, poczucie humoru, autoironia

- cechy negatywne: brak kompetencji, brak rozwagi, brak odpowiedzialności, brak ideałów

- strategia mieszana koncyliacyjno-konfliktowa

- przykłady: D. Tusk, R. Kalisz

Korzeniem wizerunku politycznego są te wybrane cechy, które mają stanowić oś wybranych działań. Trzeba je uwypuklić, ze względu na obecną sytuację w kraju. Są też cechy peryferyjne, które są mniej ważne dla wyborców, ale są realistyczne ze względu na obraz kandydata. Te dwie grupy cech muszą przekładać się na zachowania werbalne i niewerbalne kandydata.

1971 r. Mehrabian „Ukryte znaki” – praca w której opublikował wyniki badań przeprowadzone wśród amerykańskich telewidzów. Wrażenia jakie wywieramy na naszych odbiorcach są w 55% uzależnione od mowy ciała. 38% jest zależne od tego co słyszymy (ton i barwa głosu, akcent), 7% uzależniona jest od treści przekazu ( czyli to co mówimy).

Komunikacja pozawerbalna – 4 główne kanały:

1. Ogólny wygląd polityka – pierwsze wrażenie jakie wywołuje (wyraz twarzy, ton głosu, włosy, zęby, sylwetka, samochód, styl jedzenia i picia).

2. Sposób i styl ubierania się.

3. Język ciała i wyraz twarzy (mimika, ułożenie ciała, kontakt wzrokowy, uścisk dłoni, gestykulacja)

4. Sposób mówienia kandydata (barwa głosu, ton, akcent, modulacja, tempo)

10 obszarów komunikacji pozawerbalnej:

1. Gestykulacja (ruchy rąk, palców, nóg)

2. Mimika (ruchy ust, brwi, powiek)

3. Dotyk, kontakt fizyczny

4. Wygląd fizyczny (wzrost, rozmiary ciała, sposób ubierania się, czesania)

5. Dźwięki para lingwistyczne (jęki, sapania, gwizdanie)

6. Kanał mowy (intonacja, akcentowanie, barwa głosu, rytm)

7. Spojrzenia i ich wymiar (jakość i długość kontaktu wzrokowego)

9. Pozycja ciała podczas rozmowy (poziom napięcia lub podniecenia, zamknięcie lub otwarcie)

10. Tło

Funkcje komunikacji niewerbalnej wg Argyla:

1. Komunikowanie interpersonalnych postaw i emocji

2. Autoprezentacyjna: przekazujemy informacje o sobie

3. Rytualna: w odniesieniu do zachowań uznawanych czy akceptowanych przez społeczeństwo

4. Podtrzymywania lub zastępowania komunikacji werbalnej (gesty)

Temat: Reklama polityczna

Spełnia funkcje takie same jak reklama społeczne czy ekonomiczna:

1. Informacyjna

2. Perswazyjna

Z łacińskiego reklama – robić wrzawę, zgiełk, pierwotnie na tym polegało reklamowanie.

Różnorodność nośników:

Podział reklam ze względu na receptory, dzięki którym jest przekazywana:

1. Wizualna

Cechy: wykorzystuje naszą zdolność do postrzegania trójwymiarowego i postrzegania barw. Odpowiednio dobrana kolorystyka, symbole, znaki graficzne. Kombinacja tych elementów ma tworzyć tzw. tożsamość wizualną produktu.

- w dobieraniu barw należy wziąć pod uwagę wiek odbiorcy, płeć, tradycję, uwarunkowanie kulturowe np. kolor czarny kojarzy się z żałobą.

- prasa, czasopisma, broszury, biuletyny, ulotki, plakaty, bilbordy, ruchoma reklama, środki transportu, flagi, transparenty

- slogan – najbardziej sugestywna i zwięzła formuła słowna, skierowana do masowego odbiorcy, odwołująca się przede wszystkim do jego emocji. Powinien być atrakcyjnie wyrażony np. łatwy do zapamiętania. Często oryginalna forma językowa, wykorzystanie skojarzeń, odwołanie się do wyobrażeń.

- znak graficzny – to najbardziej łatwa do zapamiętania, oddająca charakter partii, kompozycja, na którą składa się logo lub logotyp lub oba razem

- logo – obraz graficzny bez skrótu literowego np. zielona koniczynka, logotyp – kompozycja liternicza, stanowi skrót nazwy partii np. SLD, PiS

- reklama wizualna w prasie (media wolnego kroku) – reklama w prasie wpływa na zmianę postaw. Po konkretną gazetę odbiorca sięga z własnej woli i własnego wyboru, ma zaufanie do zawartej w niej treści. W przypadku TV szybko możemy zmienić kanał. Cechą reklamy w prasie jest dłuższy czas jej działania na odbiorcę. Istotą reklamy prasowej jest druk, który zwiększa jej efektywność. Czytając reklamę dłużej się nad nią zastanawiamy. Jednocześnie ma pewne ograniczenia, przede wszystkim wiekowe – po gazety sięgają najczęściej osoby powyżej 35 r. ż. Reklama prasowa ma wzmacniać reklamę TV i zmieniać postawy.

- ulotka - jedna z najstarszych form przekazu, jedna z najtańszych technik drukowania reklam wyborczych, może zawierać hasła, slogan, znak graficzny, informacje o kandydacie itp. Wszystko co nadawca chce przekazać wyborcy np.: informacje o wykształceniu, rodzinie itp. Mogą wzbudzić zaufanie i dać wrażenie racjonalizacji wyboru.

- bilbordy, megabilbordy oraz gigabilbordy zewnętrzny nośnik informacji pojawiające się wraz z początkiem kampanii wyborczej, ich cechą jest nieuniknioność i stałość oddziaływania,

- flaga – przekaz symboliczny flagi podkreśla doniosły charakter. Transparenty zawierają między innymi slogany wyborcze – jest to środek wyrazu propagandowego.

- reklamy na środkach transportu, występują one w dwóch postaciach:

1. postać eksteriorowa – całkowita, zewnętrzna zmiana graficzna pojazdu np. autobusu

2. postać interiorowi – wykorzystanie wewnętrznej powierzchni pojazdu.

1. Audytywne

Radio oraz środki transportu. Głównie reklamowe, radiowe oraz inne produkty przemysłu fotograficznego. Współcześnie to medium traktowane jest jako wspomagające – sama nie może przekazać większych informacji. Potwierdza za to, co człowiek już wcześniej przeczytał lub zobaczył. Może odegrać znaczną rolę np.: przy odpowiednio dobranym dźwięku, głosu wspomagającego kandydata. Reklamy te pojawiły się w XX wieku w latach 30–tych – to złote lata radia. Są słuchane najdłużej i najczęściej, dlatego przekazy docierają praktycznie non stop.

1. Audiowizualna

Przekazy telewizyjne, reklama w kinie, na DVD oraz VHS. Popularyzacja telewizji spowodowana, że jest ona najważniejszym czynnikiem, który ukształtował komunikowanie polityczne w dzisiejszej formie. Do lat 60 – tych reklama audiowizualna opierała się na technikach perswazyjnych znanych jeszcze przed wojną np.: skandowanie, rytmiczne powstawanie haseł. Od 1964 roku w reklamach telewizyjnych występowało odwoływanie się do emocji wyborczych. Celem jest ugruntowanie istniejących u wyborcy emocji. Telewizja staje się pomostem między politykami i polityką a wyborcami. Celem polityków staje się częste bywanie w telewizji. Przekaz komunikatów politycznych został ztrywiolizowany – czas antenowy jest drogi więc komunikaty muszą być krótkie, jasne i proste. Filmy, kasety, DVD i VHS dołączone do innych materiałów promocyjnych

1. Interaktywna

Pojawiła się na początku lat 90 – tych XX wieku. Prekursorem są USA. Kampanię B. Clintona z 1996 r. uważa się za początek kampanii internetowych. Internet najtrudniej jest poddać kontroli. Jest to forum wyrażania opinii.

Reklama negatywna:

Ma na celu zakłócanie wizerunku konkurencji oraz wzbudzanie negatywnych emocji związanych z politycznym konkurentem. Pełni ona funkcję informacyjną – umożliwia odbiorcy poznanie dotąd nieznanych i nie ujawnionych faktów, które zazwyczaj są wstydliwe i przez to ukrywane. Pełni również funkcję kontrolną – politycy zdają sobie sprawę, że ich niewłaściwe zachowanie czy złe decyzje mogą być wykorzystane przeciwko nim samym, dlatego starają się unikać kompromitujących zachowań. Kampania negatywna jest bardzo potrzebna do tego, żeby przyciągnąć do urn jak najwięcej zwolenników danego kandydata. Sposobów na to, żeby ludzie polubili jakiegoś polityka jest wiele, ale żeby mieć pewność że pójdą na niego zagłosować, trzeba zrobić wszystko, żeby znienawidzili jego przeciwnika. Nic tak nie łączy ludzi jak niechęć, nienawiść i wrogość do wspólnego wroga.

Można wyróżnić trzy rodzaje reklam negatywnych:

1. Sensu stricte, może ona przyjąć dwie formy:

- problemowa – atakuje program, jego poglądy, informacje dotyczące wcześniejszych dokonań lub braku dokonań konkurenta, wcześniejsze decyzje lub brak decyzji rywala.

- wizerunkowa – odnosi się do cech charakteru przeciwnika, informacji dotyczących przeszłości kandydata, dotyczących członków rodziny, bez podnoszenia kwestii programowych.

1. Atakujące/napastnicze

Najbardziej brutalna forma reklamy negatywnej. To jednostronny atak na przeciwnika oparty na pomówieniach, plotkach, kłamstwach, insynuacjach, „obrzucaniu błotem”. Jej celem jest doprowadzenie do tłumaczenia się przeciwnika ze swoich grzechów bądź dementowania plotek.

1. Negatywna reklama porównawcza

Ukazuje ona konkurenta w taki sposób, żeby pokazać że jest on gorszy i ma mniej do zaoferowania. Reklama ma na celu pokazanie wyższości wobec oferty konkurencyjnej. Można podzielić ja na dwa typy:

- bezpośrednioa – następuje porównanie z konkretnym przeciwnikiem,

- sugerująco – obiekt do porównania nie jest jednoznacznie określony, odbiorca sam porównuje ofertę z innymi propozycjami politycznymi.

Na ogół przecenia się znaczenie reklam negatywnych. Mają one większe znaczenie, gdy pozostaje dwóch kandydatów w II turze. Reklama negatywna może wywołać efekt bumerangowy, który doprowadzi do tego, że osoba ją stosująca nic nie osiągnie, a nawet może sobie zaszkodzić. Nadużycie reklamy negatywnej może doprowadzić do syndromu wsparcia ofiary – odbiorcy reklamy staną w obronie atakowanego przeciwnika. Przyniesie to efekt odwrotny do zamierzonego.

Temat: Sondaże wyborcze

Sondaże wyborcze nie są prognozami, nie mają wartości prognoz. Ujawniają poziom hipotetycznego poparcia dla kandydatów, ale tylko w dniu przeprowadzania sondażu. Sondaże nie zmieniają kampanii wyborczych, zmienia je podawanie wyników sondaży. Gdyby sondaże nie były publikowane, to wyniki wyborów byłyby inne.

Opublikowane sondaże często wywołują dwie reakcje:

1. Jeśli kandydat traci poparcie, jest to sygnalizowane. Prawdopodobnie spowoduje to dalszy spadek poparcia. Taki przepływ poparcia dotyczy wyborców, którzy nie są do końca kompetentni politycznie i mogą uznać, że pojawiły się pewne powody, dla których inni wyborcy się od niego odsuwają.

2. Sygnalizowany jest wzrost poparcia, który powoduje przyłączenie się niezdecydowanych wyborców do tworzącej się większości.

Te dwie reakcje są odwracalne:

1. Jednocześnie następuje mobilizacja elektoratu, którzy są zdecydowani, ale niespecjalne aktywni

2. Zdecydowany elektorat może się zdemobilizować, „bo i tak ten kandydat wygra”

Funkcje sondaży:

1. Perswazyjna

Wyniki sondaży pozwalają politykom wpływać na opinię publiczną. Politycy, którzy uzyskali wysoki wynik w sondażach lubią się tym chwalić. Wyniki sondaży są podawane do opinii publicznej bez komentarza.

1. Poznawcza ( „fotografia” naszych poglądów)

Sondaże dostarczają społeczeństwu informacji o poglądach jakie żywi ono na różne tematy np. zaufanie do polityków, do partii, zagrożenie terroryzmem, bezrobocie, aborcja, eutanazja. Politycy dowiadują się jakie są opinie społeczeństwa dotyczące głównych problemów społecznych i etycznych.

1. Polityczna

Sondaże dają możliwość kształtowania strategii wyborczej ugrupowania politycznego. Funkcja ta związana jest z kampaniami zorientowanymi na wyborcę. Partia kierując się wynikami sondaży pozycjonuje siebie na scenie politycznej i kształtuje odpowiednią ofertę, mogąc liczyć na większą akceptację lub akceptację tego segmentu, na którym najbardziej jej zależy.

Rodzaje sondaży:

1. Ogólnodostępne – tzw. badania omnibusowe. Standardowe badania realizowane przez wyspecjalizowane instytucje. Dotyczą kwestii ogólnych , poparcia dla poszczególnych kandydatów. Ich wadą jest wysoki poziom ogólności. Kandydaci nie mają żadnego wpływu na treść zadawanych pytań.

2. Medialne – są to sondaże zlecone przez środki masowego przekazu. Nasilają się w okresie wyborów lub w okresie dużych zmian politycznych. W wyborach sondaże medialne są po to, aby informować opinię publiczną o wyścigach wyborczych (wyścig koni). Mają one wpływ na kształtowanie opinii publicznej.

3. Prywatne

Zlecane bezpośrednio przez sztaby wyborcze kandydatów, niezbędne do pozycjonowania ofert na rynku, uwypuklenia pewnych cech kandydata. Sztaby wyborcze zlecają te badania w celu uzyskania informacji o rynku politycznym, preferencjach wyborców, opinii na temat kontrkandydatów. Służą one do wskazania jakie problemy powinna partia zawrzeć w swoim programie. Można wśród nich wyróżnić sondaże:

- bazowe – najobszerniejsze, najdroższe, są przeprowadzane na początku kampanii lub zaraz po jej rozpoczęciu, Zawierają wiele drobiazgowych pytań dotyczących opinii o kandydacie, kontrkandydacie, oczekiwań co do idealnego profilu jaki ma wyborca. Są to sondaże najdroższe, a zarazem najbardziej szczegółowe. Przeprowadza się je tylko raz i nie można do nich już wrócić.

- ponawiane – są krótsze i koncentrują się na kilku kwestiach, występuje wtedy gdy sztab wyborczy potrzebuje zaciągnąć opinii publicznej;

- tropiące/trakingowe – krótka lista pytań, realizowana w regularnych odstępach czasu, celem ich jest sprawdzanie na bieżąco czy nie pojawiają się jakieś problemy. Cechą tych sondaży jest powtarzalność, cykliczność, identyczne definiowana próba, identyczne narzędzie pomiarowe.

Temat: Strategie wyborcze

Celem strategii jest odniesienie sukcesu, zwycięstwa wyborczego. Nie ma żadnego algorytmu które umożliwiało by zwycięstwo. Trzeba przeprowadzić szereg analiz, które umożliwiają przeprowadzenie złożonej strategii. Pozycjonowanie kandydata w stosunku do innych uczestników rywalizacji wyborczej polega na szukaniu różnic w ramach istniejących podobieństw. Pozycjonowanie ma służyć dwóm celom:
- pokonanie kontrkandydatów
- aktywizacja własnego elektoratu

W ramach strategii pozycjonowania zaleca się wykonanie 4 czynności:
1. Podmiotowe określenie zakresu kompanii(problemy jakie wchodzą w zakres rywalizacji);
2. Mapa percepcji wyborców czyli np. jakie cechy wizerunkowe określają za ważne;
3. Mapę współzawodnictwa – zbadanie z jakimi kontrkandydatami będziemy zalegać o ten sam rektorat;
4. Przygotować i ocenić strategię które będziemy na różnych płaszczyznach przyjmować;

1. Treść strategii wyborczej z punktu widzenia racjonalności:

chodzi o to czy kampania będzie zorientowana na próbę przekazania wyborcy szeregu argumentów związanych z programem wyborczym czy też nad przekazywaniem emocji kandydata. W ramach tej strategii wysiłek sztabu wyborczego skupia się na kreowaniu wizerunku kandydata. Celem jest personalizacja polityki i dotarcie z tym wizerunkiem do mało wyrobionego elektoratu. W zależności od przyjętej treści możemy wyróżnić:

1. Racjonalna

2. Irracjonalna

3. Mieszana

Im bliżej rozstrzygnięcia tym bardziej emocjonalna.

1. Treść strategii wyborczej z punktu widzenia przedmiotowego:

1. Utworzenia

jest skierowana do zdecydowanych zwolenników kandydata, ma utrwalić poparcie dla kandydata a także dostarczyć mu dodatkowych argumentów na jego korzyść.

Ukierunkowana na tych wyborców, którzy są gotowi nas poprzeć. Trzeba dostarczyć im argumentów utwierdzających w poglądach i kilka argumentów, które są przeciwne, dotychczasowym poglądom, które mają działać jak szczepionka, profilaktycznie.

1. Poszerzania

skierowana do wyborców którzy jeszcze nie podjęli decyzji na kogo będą głosować a także na zdobyciu kandydata, który w poprzednich wyborach nie głosował lub nie miał praw wyborczych

1. Odwracania

strategia najtrudniejsza która jest stosowana rzadko . Jej celem jest pozyskanie głosów innych kandydatów

1. Neutralizowanie

znacznie częściej udaje się neutralizować głosy kandydata niż pozyskać jego głos

1. Treść strategii wyborczej z punktu widzenia podmiotowego:

1. Incubent - stosowane przez kandydatów powtórnie ubiegających się o mandat lub urząd , związane są z regułą wzajemności i efektem aureoli. Polega na pokazywaniu że będzie lepiej.

2. Tych, którzy pierwszy raz chcą zdobyć mandat lub urząd, odwołuje się do reguły niedostępności. Pokazują się jako osoby nowe z poza układu.

1. Treść strategii wyborczej z punktu widzenia stylu:

Strategie o pozytywnym lub negatywnym charakterze. W zależności od tego czy przeważają komunikaty nastawione na krytykę przeciwnika czy stawianie naszego kandydata w pozytywnym świetle. Ma charakter negatywny, gdy ponad 60% m.in. wypowiedzi kandydatów ma charakter negatywny. Między 30% a 60% to kampania wojownicza. Do 30% to kampania neutralna.

1. Strategie z punktu widzenia personalnego/obsadzania list wyborczych:

1. Prezentacji przestrzennej

Warto umieszczać na listach kandydatów reprezentujących miejscowości w danym okręgu.

1. Prezentacji społecznej

Umieszczanie kandydatów reprezentujących silne społeczności zawodowe lub kulturowe.

1. Reprezentacji wewnętrznej

Istotna przede wszystkim w przypadku koalicji wyborczej.

1. Koncesyjna

Zapraszanie na listy wyborcze przedstawicieli organizacji wspomagających partie w trakcie kampanii np. związki zawodowe, skrajne jest sprzedawanie miejsc na listach.

1. Treść strategii wyborczej z punktu widzenia finansowanie kampanii:

1. Eskalacyjna – rozpoczyna się od działań mało kosztownych a wraz ze wzrostem zainteresowania wyborców działania te stają się coraz kosztowniejsze. Jest to strategia prowadzona długo

2. Uderzeniowa – polega na tym aby nasycić wszystkie media masowe swoimi przekazami w bardzo krótkim czasie. Chodzi o to aby uderzyć ze środkiem perswazyjnym pod koniec kampanii, tuż przed zakończeniem wyborów.

3. Falowa – polega na tym że wydaje się środki wtedy kiedy ma się do nich największy dostęp, jest to strategia najmniej logiczne uzasadniona, a zarazem jest wynikiem dostosowania się do możliwości.

1. Strategie z punktu widzenia komunikacji:

Określenie sposobów, form kontaktów z opinią publiczną, jakimi środkami masowego przekazu będziemy starali się dotrzeć do wyborców, określić relacje z mediami np. konferencje jakie będziemy odbywać i ich tematyka.

1. Strategie z punkt widzenia relacji międzypartyjnych (wybory parlamentarne i samorządowe)

Określenie jak nasza oferta ma się do innych propozycji na rynku politycznym. Z kim rywalizujemy o ten sam elektorat, określenie głównego rywala w kampanii.