Kryzys wg Lindemanna i Caplana: to
reakcja zdrowego, na ogół funkcjonalnie
przystosowanego człowieka na sytuacje trudną
(zazwyczaj niespotykaną, nagłą,
nieprzewidywalną,przekraczającą zwykle ludzkie doświadczenie), wobec której dotychczasowe zasoby i umiejętności
rozwiązywania problemów stają się
niewystarczające
Trzy typy reakcji na stres:
dystres – jest reakcja organizmu na zagrożenie, utrudnienie lub niemożność realizacji ważnych celów i zadań: pojawiają się wobec zadziałania bodźca (stresora),
eustres – to stres pozytywnie mobilizujący do
działania,
neustres – to bodziec dla danej osoby neutralny w działaniu, chociaż dla innych bywa eustresowy lub dystresowy
Trzy grupy objawów kryzysu:
- objawy emocjonalne, (niepokój, lęk żal itp.)
- objawy poznawcze, (zawężone myślenie, dezorientacja, koszmary senne itp.)
- objawy behawioralne (wycofanie się, izolacja, zmęczenie, płacz drażliwość itp.)
Zachowanie ryzykowne może być:
- ryzykiem instrumentalnym, (ryzyko aby osiągnąć cel – sport)
- ryzykiem stymulacyjnym (zachowanie podjęte dla niego samego)
Zachowania antyspołeczne” – to działania agresywne, ukierunkowane na wyrządzenie szkody lub przyniesienie straty innym członkom czy grupie ludzi.
Rodzaje agresji:
- agresja antyspołeczna – nieusprawiedliwiony atak lub napaść
- agresja prospołeczna – np. sportach kontaktowych jako przykład agresji instrumentalnej
Psychologiczne i tradycyjne wyjaśnianie zachowań antyspołecznych:
- uwarunkowana genetycznie (teoria instynktu Frouda)
- uwarunkowania nabyte (teoria Bandury)
- agresja jako popęd (teoria Dollarda)
- efekt broni (Berkowitza)
- znaczenie procesów emocjonalnych wg
Zillemanna
- ujęcie poznawcze wyjaśnia, że agresja to coś
więcej niż reakcje na bodziec awersyjny
- wg konstruktywistów agresję można
rozumieć tylko dzięki kontekstowi i
interpretacji sytuacji
- teoria deindywiduacji (rozproszenie
odpowiedzialności)
- podejście jednostkowe, wpływ domu,
alkohol, różnice płciowe
Badania nad oddziaływaniem obrazów przemocy w telewizji:
1.Bandura: naśladowanie zachowań
agresywnych,
2.Berkowitz: agresja jest wyzwalana przez
bodźce pochodzące ze środowiska,
3.Libert i Baron: oglądanie agresywnych
zachowań w telewizji sprawia, że dziecko jest
skłonne ranić inne dziecko,
4.Lefkowitz: istotna korelacja między
mediami a agresją,
5.Eron: istnieje sprzężenie zwrotne pomiędzy
oglądaną przemocą w telewizji a późniejszymi
atakami agresji,
6.Huesmann i Eron: im większy % przemocy
w TV tym większy wskaźnik brutalnych
przestępstw
Mobbing – charakteryzuje się trzema cechami: długotrwałością, cyklicznością, występuje w sposób narastający. Ma na celu szkodzenie jednostce
Heinz Leymann nazwał, mobbing psychoterrorem jest wroga i nieetyczna komunikacja…
Marie – France HIRIGOYEN nazwa Mobbing molestowaniem moralnym..
Agaty Bachowskiej – Gerhardt i Tadeusza Stalewskiego: mobbing to nieetyczne i irracjonalne
bullying ang. oznacza: tyranizowanie,
znęcanie się, powtarzalne zachowania
agresywne jednego lub grupy sprawców wobec
ofiary(przemoc szkolna, przemoc rówieśnicza–
pozaszkolna)
stalking ang. oznacza: podchody lub skradanie
się,złośliwe i powtarzające się nagabywanie,
naprzykrzanie się, czy prześladowanie np.
telefoniczne, na FB i inne zagrażające
czyjemuś bezpieczeństwu (koniec lat 80-tych
Hollywood, dręczenie i nękanie idoli)
Typologia technik mobbingu w pięciu
kategoriach wg Heinza Leymana
Kategoria I Wpływ na procesy komunikacji
na możliwości wyrażania poglądów:
ograniczenie możliwości wyrażania własnego
zdania, permanentne przerywanie wypowiedzi,
krytyka pracy i życia, werbalne groźby,
pisemne groźby, przemoc przez telefon
prywatnego,głośne upominanie, krzyczenie
Kategoria II Ataki na relacje społeczne:
nieformalne wprowadzenie zakazu rozmów z
ofiarą, uniemożliwienie komunikacji z innymi,
odizolowanie miejsca pracy, ofiara jest
niewidzialna
Kategoria III Ataki na reputację:
oczernianie za placami, rozgłaszanie plotek i
pomówień, wyśmiewanie, traktowanie ofiary
jako niepoczytalnej, zmuszanie do badań
psychiatrycznych, wyśmiewanie „choroby”,
przedrzeźnianie, wyśmiewanie poglądów
politycznych i religijnych, przesuwanie do prac
obniżających samoocenę (za trudne za łatwe),
kwestionowanie kompetencji,
kwestionowanie decyzji, insynuacje seksualne, stosowanie obraźliwych przezwisk
Kategoria IV Pogarszanie warunków pracy
zamieszkania: zlecanie zadań skrajnie
różnych, nie powiązanych ze sobą, posunięcie
od odpowiedzialnych i złożonych zadań,
zlecanie zadań nie mających znaczenia,
zlecanie zadań poniżej kwalifikacji,
wyrządzanie krzywd mających wpływ na efekt
finansowy, niszczenie dóbr materialnych w
miejscu pracy i domu
Kategoria V Bezpośredni atak na zdrowie:
zmuszanie do wyczerpującego dnia pracy,
stosowanie pogróżek dotyczących przemocy
fizycznej, stosowanie niegroźnych agresji dla
zastraszenia, przemoc seksualna
Stopnie mobbingu i ich konsekwencje:
1.stopień: naturalny i skuteczny opór mobbingowi,
2 stopień: nie opieranie się przemocy, brak siły
do podjęcia walki o utrzymanie swojej
reputacji, cierpienie na fizyczne i psychiczne
dolegliwości,
3.stopień: najdotkliwszy, absolutna
niezdolność do pracy, zaburzone relacje w
miejscu pracy i w domu
Fazy mobbingu:
1 Faza – wystąpienie konfliktu, który nie zostaje rozwiązany, niedostrzeganiezagrożenia, sytuacja konfliktowa ulega eskalacji,
2 Faza – jest konsekwencją pierwszej. Częste i
wrogie traktowanie, głęboki stres, niechęć do
pracy, stan zdrowia pogarsza się,
3 Faza – „stabilny mobbing” to naruszenie
prawa i przemoc wobec ofiary,
4 Faza – to całkowite wyeliminowanie ofiary
Istotą kryzysu w ujęciu poznawczo
behawioralnym jest nie sytuacja, lecz jej
interpretacja i subiektywna reakcja na nią:
poznawcza,- afektywna (emocjonalna),
-behawioralna
Transakcyjna teoria stresu R.S Lazarusa i S. Folkmana
Stres (kryzys) pojawia się, gdy:
-sytuacja jest postrzegana jako udaremniająca
realizację stanu motywacyjnego,
-pojawia się wówczas wzmożone napięcie (afekt),
-uruchamiają się procesy regulacyjne, których celem jest opanowanie afektu
Techniki pracy:
dialog sokratejski - wydobycie negatywnych
myśli, które nękają osobę, badanie znaczeń,
przeformułowanie myśli, seria pytań
doprowadza do wykrycia istoty sprawy,
wyklucz błędy w myśleniu danej osoby,
pozwala dotrzeć do istoty błędnego myślenia,
modyfikacja myślenia,
metoda „strzałki w dół” – modyfikacja
myślenia za pomocą odpowiednich pytań,
dochodzimy do przekonań osoby (wiedza o
niej samej i otaczającej rzeczywistości), kryzys
dotyka przekonań co do własnej
wartości!!!Pytania te będą sięgały tychże sfer,
technika „podzielonego tortu” –
wyszukiwanie jak największej ilości przyczyn
danego wydarzenia, oszacowanie tych
przyczyn, zaznaczenie wyników na wykresie,
dowody wspierające i podważające sposoby
myślenia,
eksperymenty behawioralne – pozwalają na
oswojenie się z daną sytuacją, zmiana w
sposobie postrzegania rzeczywistości,
technika „dekatastrofizacji” – obniża poziom
napięcia, należy się zastanowić co by się
mogło wydarzyć gorszego, inna perspektywa
postrzegania rzeczywistości,
techniki oparte na wyobrażeniach (technika
dopełnienia obrazu, zmiana obrazów,
analiza kosztów i zysków – bilans zysków i
strat [co warto zrobić]),
proste procedury dystrakcji – wykonywanie
ćwiczeń zmysłowych, zmiana w ocenie
obecnej sytuacji, rozmowa z innymi ludźmi
dystrakcja – coś co zakłóca obecny stan…
problem solving, składa sie z 8 etapów:
1.Próba zidentyfikowania i zaakceptowani kryzysu: poczucie stresu i napiecia, silne emocje, W tym etapie najtrudniejsze jest zaakceptowanie kryzysu.
2. Definiowanie kryzysu przez opisywanie go własnymi słowami:
3.Próba zrozumienia kryzysu
4.Ustalenie rozsądnych celów: Cele powinny być realne i należy określić je precyzyjnymi terminami
5.Generowanie alternatyw: im więcej alternatyw, tym lepiej
6.Ocena alternatyw i podejmowanie decyzji: ten proces następującymi cechami: zawężanie wachlarza postrzeganych
alternatyw, pomijanie konsekwencji długofalowych, nieskuteczne poszukiwanie informacji, błędna ocena
7.Wdrażanie wybranej alternatywy:
Ważne, by wykonywać zadania w ustalonej kolejności, monitorować na bieżąco ich realizacje, oceniać siebie i wzmacniać
8.Ocena skuteczności całego procesu i w razie potrzeby, działania korygujące