Inteligencja wykłady

1.

-0ddziaływania psychologa mają konsekwencje jednostkowe i społeczne.

-dyspozycje osobowościowe są konieczne do wykonywania zawodu psychologa

2.

DIAGNOZA (gr. Dia-poznanie, gnosis- na wylot)

-proces poznania drugiego człowieka. Psycholog skraca proces poznania drugiego człowieka intensyfikując, obiektywizując, stosując odpowiednie narzędzia (testy, kwestionariusze)a także techniki specyficzne nie tylko dla psychologii-wywiad i obserwacja.

-psycholog musi mieć świadomość relacji diagnostycznej.

RELACJA DIAGNOSTYCZNA- relacja asymetryczna. Jest efektywna, kiedy asymetria jest respektowana szczególnie przez psychologa.

*to, co jest prawem dla badanego, staje się obowiązkiem psychologa

*badany ma prawo do kompetentnego obsłużenia, do ochrony prywatności

*psycholog ma obowiązek dyskrecji

*badany ma więcej praw niż psycholog

*psycholog ma więcej obowiązków, niż osoba badana

3. PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PSYCHOLOGA

-wiedza i umiejętności (kompetencje)

-musi być osobą dobrze przygotowaną

-musi znać możliwie wiele metod, aby dobrać techniki do wieku badanego itp.

-musi umieć przeprowadzić badanie, obliczyć wyniki, zinterpretować wyniki, a to wymaga szerokiej wiedzy psychologicznej z różnych dziedzin

-musi znać psychologię ogólną, rozwojową, osobowości, kliniczną, czasami posługiwać się dialektem

4.TEST-skraca czas poznawania człowieka i obiektywizuje, dostarcza w miarę wiarygodnych danych. Jest on najczęściej wykorzystywaną techniką do poznawania. Jest tylko narzędziem nie minimalizuje jednak odpowiedzialności za efekty procesu diagnostycznego. Diagnozuje nie test, a psycholog, który ponosi odpowiedzialność!!!

*Test nie zwalnia psychologa z potrzeby wnikliwości, odpowiedzialności za efekty

*Zły dobór testu, niewłaściwe stosowanie, nieumiejętność interpretacji wyników jest działaniem nieodpowiedzialnym i krzywdzącym dla człowieka

-Psycholog powinien być profesjonalistą, a to zakłada znajomość własnych kompetencji oraz umiejętność oceny wartości diagnostycznej testu.

-Nie wolno podejmować zadań przekraczających nasze kompetencje, nie wolno stosować narzędzi niespecyficznych

-Profesjonalizm wyraża się w tym, że ma świadomość w ochronie narzędzi specyficznych do wykonywanego zawodu.

-Testy psychologiczne podlegają ochronie, ich dystrybucja jest ograniczona

-Profesjonalizm wyraża się w obiektywizmie i bezstronności

-Obiektywizm psychologa jest zagrożony, jeśli pozostajemy z badanym w silnym związku emocjonalnym

-Psycholog musi uzyskać zgodę na badanie psychologiczne (jeśli ktoś prosi o pomoc, to automatycznie ukryta jest zgoda na badanie, natomiast w testach projekcyjnych musi być zgoda na badanie

-Psycholog ma obowiązek szanowania badanego. Nie może robić nic, co sprzeciwia się jego woli

*Badany ma prawo wiedzieć:

*W przypadku dziecka, zgodę na badanie wyrażają oboje rodziców, lub prawni opiekunowie

*Jeśli jest to osoba dorosła,polecenie badań wydaje instytucja.Wewnętrzna akceptacja musi być wyrażona ze strony badanego.

-Psycholog ma obowiązek przekazać informacje zwrotne (wnioski) osobie badanej, a ponadto zależy to od tego, kto zlecił i w jakim celu.

*Jeśli badane jest dziecko, informację przekazuje się rodzicom i tylko za ich zgodą można przekazać je instytucjom wychowawczym.

*Jeśli badanym jest dorosły, chory umysłowo, informacje należą się rodzicom

*Jeśli badany jest dorosły, na wniosek instytucji…

*jeżeli wysyłamy opinie, badany ma prawo znać ich treść

*Informację zwrotną podajemy w sposób komunikatywny, unikamy żargonu psychologicznego. Poważne zaburzenia komunikujemy w sposób jak najmniej inwazyjny. Podajemy opis jakościowy

WARUNKI DO PRZEKAZYWANIA INFORMACJI

-komfort czasowy (czas na udzielenie wsparcia)

-dyskrecja

-psycholog ma obowiązek ochrony i zapewnienia tajności danych uzyskanych w trakcie badania

-tajemnica zawodowa

-zawód psychologa należy do zawodów poufnych:

5. ODTAJNIENIE BADAŃ: w sposób CZYNNY i BIERNY

-złamania poufności badań:

Wykład 2 TEST PSYCHOLOGICZNY

  1. TEST [jedna z pierwszych definicji akceptowana przez PTP ]

TEST PSYCHOLOGICZNY- standaryzowane narzędzie, przeznaczone do obiektywnego pomiaru, jednego lub kilku aspektów osobowości, za pomocą próbek wykonania czegoś lub prób zachowania

*MUSI SPEŁNIAĆ STANDARDY PSYCHOMETRYCZNE:

  1. TEST PSYCHOLOGICZNY [Najwcześniejsza definicja/zbyt szeroka]

-zbiór pytań lub zadań wykorzystywanych do wnioskowania o zdolnościach lub osobowości człowieka.

*Z tej definicji wynika, że test nie spełnia standardów i nie pozwala wyciągać obiektywnych wniosków.

  1. TEST PSYCHOLOGICZNY [Definicja wg CRONBACHA]

-jeden ze sposobów systematycznej obserwacji i jego opisu za pomocą skali liczbowej lub systemu kategorii

-metoda oparta na obserwacji działania, funkcjonowania, zachowania, gdzie zmienne psychologiczne jakościowe przekłada się na zmienne ilościowe.

  1. TEST PSYCHOLOGICZNY [Definicja wg Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego]

-specyficzna procedura diagnozowania, może być zbiorem zadań lub pytań, które w standardowych warunkach mają wywołać określone rodzaje zachowań i dostarczyć wyników o pożądanych właściwościach psychometrycznych, tj, posiadających wysoką trafność i rzetelność.

*Test jest sposobem poznania drugiego człowieka, skraca czas poznania drugiego człowieka, dostarcza danych obiektywnych, musi też spełniać pewne standardy

*Test opisuje rzeczywistość, ale jej nie wyjaśnia!

*Pozwala mówić jak jest, ale nie odsłania dlaczego jest tak, jak jest

  1. Działalność psychologa zdecydowanie wykracza poza testowanie Psycholog=/=Testolog!

  2. TEST JAKO METODA DIAGNOSTYCZNA MUSI SPEŁNIAĆ STANDARDY PSYCHOMETRYCZNE:

1)STANDARYZACJA-takie opracowanie testu, które gwarantuje jednolitość postępowania podczas badania i zapewnia zmniejszenie do minimum wpływu osoby badającego i warunków badania na wyniki badania (niezależnie kto bada, otrzymuje te same wyniki)

*Na standaryzację składa się:

-opracowanie w sposób ścisły instrukcji, którą należy podawać dosłownie zawsze w ten sam sposób

-dokładne określenie zasad oceny odpowiedzi udzielanych przez badanego (do testu podawany jest klucz oceny odpowiedzi)

-posługiwanie się takimi samymi pomocami, jakie były wykorzystywane przy normalizacji testu

-jednolitość warunków badania:

2) NORMALIZACJA-polega na ustaleniu odpowiednich wskaźników liczbowych (zwanych normami )na próbie reprezentowanej dla populacji, dla której będzie stosowany test. Taka procedura umożliwia odniesienie pojedynczego wyniku osoby badanej do średnich wyników przeciętnych, uzyskiwanych przez grupę reprezentatywną dla tej osoby, co umożliwia interpretację tego wyniku jako w normie; poniżej lub powyżej normy. Każda cecha składa się zgodnie z Krzywą Gausa.

PRÓBKA REPREZENTATYWNA:

-do badania próbki należy uwzględnić takie zmienne jak:

-Aby ustalić dobre normy:

3) OBIEKTYWNOŚĆ TESTU-właściwość, iż niezależnie od tego kto i gdzie opracowuje wyniki badań dochodzi do tych samych rezultatów. Punktem wyjścia do obiektywności jest protokół badań

PROTOKÓŁ BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH- jest dokumentem, nie jest prywatnymi notatkami, nie jest też osobistą korespondencją. To dokument, który musi być realnie sporządzony:

*dobrze sporządzony protokół jest podstawą do rzetelnej oceny i ustalenia prawdziwych wyników

*każdy profesjonalista, który ma do niego dostęp, powinien dojść do tych samych wniosków!!!

OBIEKTYWNOŚĆ DOTYCZY:

-sposobu odpowiedzi w poszczególnych próbach

-sposobu zamiany wyników surowych na jednostki standaryzowane (wyniki sprowadzone do wspólnego mianownika, np. w skali stenowej)

-interpretacji uzyskanych wyników liczbowych (przy jakich wartościach mówimy o przeciętnym rozwoju)

-opracowanie danych

OBIEKTYWIZACJA ODBYWA SIĘ NA KILKU POZIOMACH:

-poszczególnych odpowiedzi

-poziom zamiany wyników na wyniki standaryzowane

-poziom interpretacji wyników standaryzowanych

4)RZETELNOŚĆ- miara dokładności pomiaru dokonywanego za pomocą testu. Informuje, z jaką dokładnością test mierzy to, co mierzy.

*WSKAŹNIK RZETELNOŚCI

- nie jest wskaźnikiem uniwersalnym

-zależy od celu badania

-zależy od konsekwencji popełniania błędów

-Testy indywidualne wykorzystywane w praktyce, które są podstawą do życiowo-ważnych decyzji muszą charakteryzować się wysoką rzetelnością.

-Rzetelność sprawdza się poprzez dwukrotne zbadanie tym samym testem w odstępach czasowych, następnie korelowanie wyników

*SPRAWDZANIE RZETELNOŚCI:

-stałość wyników

-homogeniczność-jednolitość

-równoważności

-wiarygodności

TRAFNOŚĆ TESTU-wskazuje na to, czy dana metoda faktycznie mierzy to, co ma mierzyć.

*PYTANIE O TRAFNOŚĆ

-pytanie o to, co można wywnioskować na podstawie danego wyniku testowego. Jaką właściwość zmienną, przy pomocy danego testu określamy?

-jeżeli nie wiadomo co test mierzy, nie należy go brać pod uwagę

*RODZAJE TRAFNOŚCI

TRAFNOŚĆ DIAGNOSTYCZNA

- określana poprzez korelację wyników danego narzędzia z jakimś kryterium zewnętrznym

-np. diagnoza lekarska, wynik innego testu

TRAFNOŚĆ PROGNOSTYCZNA

- ustalana przy korelacji wyniku z kryterium zastosowanym dopiero po czasie

-nie każdy test diagnozowany jest równocześnie testem prognostycznym

TRAFNOŚĆ TREŚCIOWA [zwana ZEWNĘTRZNĄ]

-analiza treści itemów, z tej analizy można wnioskować, czy test mierzy to, co mierzy

TRAFNOŚĆ TEORETYCZNA

-u podstaw każdego narzędzia powinna leżeć teoria

-im większe są związki między metodą a teorią, tym lepszy jest test

4.Podsumowanie:

TEST PSYCHOLOGICZNY- narzędzie naukowe, które pozwala obiektywnie ocenić różne aspekty osobowości i standardy psychometryczne. Tego musi dokonać autor metody. Psycholog sięgając po nowy test musi ocenić, czy jest wartościowy.


Wykład 3 TYPOLOGIA TESTÓW INTELIGENCJI

  1. Jakie miejsce mają testy inteligencji?

-w psychologii stosuje się następujące metody:

2. TESTY DO BADANIA INTELIGENCJI PODZIAŁ:

1)Ze względu na wiek badania:

-rozwój intelektualny przebiega według pewnych reguł

-testy dzielimy na 4 grupy:

*z psychologicznego punktu widzenia okres niemowlęcy to okres od 1 do 15 miesiąca

*testy do badania dzieci przedszkolnych – do 6/7 r. ż

2)ze względu na rodzaj pomocy przy badaniu inteligencji

-podział:

*SKALE OMNIBUSOWE- dobry test inteligencji , wielowymiarowy, bazujący na materiale słownym i wykonawczym

3) ze względu na stopień trudności zadań i oczekiwany czas ich wykonania

*Podział:

-stopień trudności jest mniejszy

-dają możliwość oceny inteligencji oceny aktualnej i potencjalnej

II= 75 (87) Inteligencja potencjalna

4) Ze względu na liczbę badanych lub procedurę badania:

TESTY INDYWIDUALNE

TESTY GRUPOWE

Diagnoza kliniczna nie może być nigdy stawiana w oparciu o testy grupowe!!!

-niski wynik może być wynikiem działania różnych czynników, których nie kontrolujemy w trakcie badania

-niski wynik może być podstawą do stawiania hipotez

-test grupowy może być podstawą do generowania hipotez a nie do ich rozstrzygania

5) ze względu na to, co test mierzy:

*Podstawowe skale

6) Ze względu na to, jak możemy prognozować dalszy rozwój dziecka

-Testy wielowymiarowe są testami o dużej wartości prognostycznej

-Testy jednowymiarowe są testami o niskiej wartości prognostycznej

-Najlepszy test INTE nie gwarantuje poprawnego wniosku diagnostycznego

-Na wynik testowy ma wpływ szereg czynników, z których psycholog musi sobie zdawać sprawę i je niwelować

3. Czynniki modyfikujące wynik badania testowego:

-nie każdy rezultat jest tak samo wiarygodny

-na wiarygodność mają wpływ:

CZYNNIKI PODMIOTOWE:

CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE:

-związane z psychologiem:

Wykład 4 WIARYGODNOŚĆ

  1. WIARYGODNOŚĆ- należy do szeregu czynników, które modyfikują wyniki badania- psycholog musi ocenić wpływ tych czynników i modyfikowania.

  2. Czynniki PSYCHOLOGICZNE związane z badanym zarówno dzieckiem jak i dorosłym)

  3. Jednym z głównych czynników jest brak chęci do współpracy i brak motywacji do osiągnięcia wysokich wyników.

-są takie sytuacje, że badanie musi się odbywać

-są takie reakcje klient ów, że możemy podejrzewać brak motywacji lub motywację (dążą do tego, by wypaść jak najgorzej- są to głównie klienci roszczeniowi, którzy chcą otrzymać jakieś świadczenia, podstawami, których wyrok zależy od ekspertyzy psychologa)

-są ludzie, którzy mają postawę SYMULACYJNĄ- udawanie trudności

-postawa AGRAWACYJNA- wyolbrzymianie objawów

W trakcie badania trzeba obserwować zachowanie i rozstrzygnąć o tym jaka jest motywacja-pozytywna czy negatywna. Na ogół jest tak, że pacjent motywowany wkłada dużo wysiłku i bardzo osobiście przeżywa porażkę.

*SYMULANT-robi błędy totalne, nie wkłada żadnego wysiłku i nie przeżywa w jakiś szczególny sposób porażki.

Wynik badania osoby, która ma negatywną motywację, nie można interpretować-w opinii pisemnej, że postawa do badania była niewłaściwa.

2) Kolejny czynnik to zły stan psychiczny badanego. Dotyczy to szczególnie dzieci i dorosłych neurotycznych. Dziecko jest klientem po serii niepowodzeń życiowych. Im silniejszy lęk, tym mniejsza postawa na efektywną współpracę. Praca psychologa jest raczej nieznana, stąd i rodzice i dzieci mogą mieć niewłaściwą postawę. Dlatego trzeba wzbudzić zaufanie u siebie.

3) Niska samoocena u badanego- każda porażka zaniża naszą samoocenę. Brak wiary we własne siły powoduje, że badany ma obniżoną motywację do działania i przygotowany jest na porażkę.

4) Czynniki związane z cechami osobowości:

5) CZYNNIKI TU I TERAZ

-osoba moż4 mieć zły dzień i jeśli dziecko lub dorosły w dniu badania psychologicznego ma zły dzień, to będzie słabo wypadać. Dlatego przy badaniu dzieci, pytamy czy jest ono takie zawsze. Na wynik wpływ mają morale osoby – jeżeli ktoś nie jest nawykły do sumienności, staranności i jest nastawiony na to, by oszukać, nie jest wytrwały, a tylko poszukuje szczęścia, to wpłynie na jego wynik.

6) CZYNNIKI FIZJOLOGICZNE:

1) Kondycja fizyczna:

2) Stan receptorów i efektów –ich ocena należy do specjalisty, a nie do psychologa

4.Czynniki FIZYCZNE:

5.Czynniki SPOŁECZNO- EKONOMICZNE:

1) Jakość środowiska wychowawczego- (im wcześniejsza jest instytucjonalizacja wychowania, tym więcej środowisk wychowawczych) –decyduje w dość istotnym stopniu, ponieważ koreluje pomiędzy ilorazem dzieci z pogranicza normy i rodziców jest korelacją rzędu 0,50 co wskazuje na to, że im słabsza jakość środowiska wychowawczego, tym słabsze wyniki uzyskane przez dzieci

2)Pochodzenie etniczne a poziom inteligencji

3) Inteligencja a płeć

W ogólnym wysiłku istotnych różnic nie ma. Jest nieco inny rozkład inteligencji:

Szacuje się, że przy głębszych formach upośledzenia jest to 4:1, wśród wybitnych matematyków proporcja jest 13:1. Mężczyźni charakteryzują się myśleniem strategicznym i syntetycznym, kobiety zaś myśleniem taktycznym i analitycznym. Różńica dotyczy rozwoju umysłowego.

Dziedziczność- zadatki biologiczne

-w przypadku rozwoju umysłowego- II w okolicach 60% zależy od zadatków biologicznych, a w 40% od środowiska i działalności własnej. Nie ma jednego genu odpowiedzialnego za inteligencję. Intelekt jest pod kontrolą działalności poligenów. Biologia ma wpływ, dowodzą tego liczne badania- najlepszym materiałem jest badanie bliźniąt. Bliźnięta monozygotyczne wychowywane razem- ich iloraz koreluje +0,85, bliźnięta monozygotyczne wychowywane osobno +0,67

-przedmiot

-metoda

-teoria

-Pierwsza teoria psychologiczna-> refleksja nad funkcjonowaniem człowieka zaburzonego (psychoanaliza)

-Pierwsza metoda psychologiczna->metoda do badania inteligencji- 1905r. Paryż, A. Binet (odpowiedź na próbę Franc. Ministerstwa Oświaty aby Binet skonstruował metodę do diagnozy upośledzenia umysłowego)

-A. Binet i A. Simon wydal metodę do diagnozy upośledzenia umysłowego

-Pierwsza teoria psychologiczna-> przełom XXw. We Francji

2. Cechy metody Bineta:

3 stopnie upośledzenia:

  1. Debilizm

  2. Imbecylizm

  3. Idiotyzm

Ta metoda weszła do użytku w 1905- umożliwiała klasyfikowanie dzieci do szkół specyficznych

1908r. Binet i Simon wydali nową rewizję skali:

1911r. Kolejne wydanie skali Bineta- Simona

*Przy jakich opóźnieniach możemy mówić o upośledzeniu?

-różnica 3 lat między WŻ a WU- była podstawą do diagnozy upośledzenia

-przy różnicy 2 lat na większość WU- można było podejrzewać upośledzenie

2)

WŻ=11lat=132 msc

WZ= 13 lat =156 msc

156/132= 1,182

Diagnozy w oparciu o zwykłą różnicę nie wykazuje się u dorosłych!!!

1910r. Amerykanie wydali I rewizję testu Bineta ( L. Terman)

I=WU/WŻ=1x100

*skale Binetowskie- pozwalały ocenić najniższe stopnie upośledzenia

1939r. WECHSLER- wydanie skali Wechsler-Belleuvedo diagnozy upośledzenia

3. David WECHSLER

-urodził się w Rumunii, studiował w USA

-1917r. tytuł magistra psychologii na Universytecie Columbia

-1919r. jako stypendysta został oddelegowany na Uniwersytet w Londynie, a potem w Paryżu

-diagnozował żołnierzy wysyłanych na front

-Doszedł do przekonania, że metody Bietowskie są zbyt werbalne

-nie nadają się dla osób obcojęzycznych

-przewaga prób werbalnych, nie pozwala na obiektywną ocenę funkcjonowania człowieka

SPEARMAN- twórca teorii inteligencji

-rozpoczął pracę w szpitalu psychiatrycznym w Belleuve jako psycholog (1933r. )

Został profesorem uniwersytetu medycznego w Jorku, zmarł w 1981r.

1934r. –skonstruował wielowymiarowy indywidualny test inteligencji, wolny od mankamentów testów Binetowskich.

-nie jest twórcą teorii inteligencji

-skonstruował definicję inteligencji:

INTELIGENCJA-zbiór zdolności jednostki do celowego działania, racjonalnego myślenia, skutecznego radzenia sobie z trudnościami. (1939)

-1975-definicja

INTELIGENCJA-zdolność jednostki do rozumienia otaczającego świata i efektywnego radzenia sobie ze zmianami w nim zachodzącymi.

1934-prace nad konstrukcją pierwszego testu

1939r. skala Wechsler-Belleuve

1942r.-militarna 3wersja skali Wechslera

-składa się z 11 podtestów

-nie weszła do użytku

-stał się podstawą do stworzenia skali Wechsler-Belleuve II

1946r. skala Wechsler-Belleuve –II wersja nie weszła do użytku

1949r. skala do badania dzieci szkolnych Wechslera WISC

-do badania osób od 5;0 – 15;11;29 r.ż

1955r. skala do badania dorosłych WAIS

-do badania osób od 16-65r. ż

-składa się z 11 podtestów

-iloraz liczy się ze wszystkich podtestów (wyjątek w skalach Wechslerowskich)

1968-skala Wechslera dla dzieci przedszkolnych WPPS od 3;10,- 6;6;0

Składa się z11 podtestów (iloraz??) liczy się z 10 podtestów

1974r.- rewizja skali WISC WISC-R

Od 6-16r.ż

-składa się z 12 podtestów (iloraz z 10)

1981r.- skala WAIS-R dla osób 16-74r.ż 11 podtestów

1989r. rewizja WPPSWPPSJ-R

-od 3;00-7;3;0

12 podtestów (6+6)-iloraz liczymy z 11

1991r.-kolejna rewizja skali WISCWISC-III E

-osób 6;0;0-16;11;29

-składa się z 6 werbalnych i 7wykonawczych

-iloraz liczymy z 10

1997r.- Trzecie wydanie skali WAIS-III E

-do badania osób dorosłych 16-89 lat

2002r.-Trzecia edycja skali WPPSJskłada się z 2 części-dla dzieci 2;8-3;11;29-4;0;0-7;3;0

2003r. Czwarta edycja WISC

POLSKIE ADAPTACJE SKAL WECHSLERA:

1)Wechsler-Belleuve

2)Wersja koberzyńska (4+5-iloraz dla 10 podtestów nienormalizowany)

3)1993r. adaptacja skali WAIS-R (z 1981r.) znormalizowany

4) Wydanie skali WISC bez polskiej normalizacji

5)1991-1992r. nowe tłumaczenie

6)WPPSJ- nie ukazała się nigdy w Polsce

WYŁAD 6 CHARAKTERYSTYKA SKAL WECHSLERA:

Skala WAIS E WO=50+50 =100

E WO= 50+50= 100=IIOG

W przypadku badania pięcioma podtestami w skali słownej:

SWP og= 50 51=101=IIog<95

EWP=II=100

50x6/5=300/5=60

W przypadku badania 4 podtestami w skali słownej:

40x6/4=240/41=60ekwiwalent przypuszczalny z 4 podtestów

SWPs(4)= 31x6/4=46,5=47IIs=87

SWPw(4)=39x6/5=48,5=49IIw=99

*Do ilu podtestów można skracać wynik, aby można było wyliczyć iloraz INTE?

W9 BO12
A11 H8
SŁ12 K9
R8 U11
PB11 SZ13
PC12 L11
SWP=63 SWP=64

2 wyjścia:

-w skali słownej liczymy iloraz INTE z 5 podtestów

-w skali wykonawczej liczymy iloraz INTRE z 5 podtestów

1)sumujemy wyniki przeliczone z 5 podtestów pomijając skalę zastępczą

2)liczymy WP z 6 podtestów i sprowadzamy do 5 podtestów

-zaokrąglamy zawsze na korzyść klienta

*Polska skala WAIS (R) PL:

Oparta została o skalę wydaną e 1981r. i jej pierwsza polska edycja dokonana przez zespół poznański w składzie: Brzeziński, Gaul, Jaworowska, Zakrzewska, Chornowska…(i kto?)

-instrukcja z pomocami ukazała się w 1991r.

-ta edycja przeznaczona jest do badania osób w wieku 16-54, choć badano ludzi starszych, w wieku senioralnym, ale nie wykonano norm

-1997r.3 edycja skali WAIS

-w2004r. ukazała się skala WAIS (R)PL przeznaczona do badania osób w wieku 16-74 r.ż.

-w latach 2003-2004 dokonano renormalizacji i readaptacji skali

1) Readaptacja i renormalizacja przeprowadzona istniała potrzeba ustalenia norm dla osób powyżej 54 r.ż

2) Od poprzedniego wydania testu upłynęło 10 lat

3) Z racji zmian społecznych treść niektórych pytań była wieloznaczna

4) 17 wskaźników- od interpretacji i wyciągania wniosków

5) Ostatecznie całość tworzy 12 podtestów, badając stosuje się je naprzemiennie

6) Badanie trwa 60-100 minut

7)W uzasadnionych przypadkach można ograniczyć się tylko do 1 ze skal

8) Jeśli stosujemy tylko skalę słowną, to liczymy tylko iloraz słowny

WYKŁAD 7

  1. Kroki w opracowaniu wyników w skali WAIS-R-(PL) suma WS R wszystkich podtestów (uwzględniając limity czasowe i premie)

  2. WS zamieniamy na jednostki standaryzowane, które mają wartość w następnych obliczeniach

odchyl. Stan. =3

  1. Sumujemy wyniki przeliczenia w skali słownej- wyznaczamy iloraz INTE w skali słownej. Sumujemy wyniki przeliczone w skali bezsłownej –wyznaczamy II bezsł.

  2. Obliczamy II ogólny (suma II słownej i II bezsłownej)

  3. Przeciętny II =100 od. St=15

  4. Ilorazy w skalach Wechslerowskich mają od 45- 150

  5. Skala nie jest dobrym miernikiem wybitnej inteligencji oraz upośledzenia (nie jest dobrym narzędziem do diagnozy wyników skrajnych)

  6. Najnowsza wersja skali- rozumienie słowne, odporność na stres,…3 czynniki

  1. Zasady obliczenia II Rozumienia Werbalnego

    -Wiadomości, Słownik, Rozumienie, Podobieństwa

    -suma w pkt w tych podtestach musi być przeliczonax6/4- wynik jest podstawą odczytania II Rozumienia Słonego w skali Słownej.

2. Organizacja Percepcyjna

-Bo, Po, Klocki, Układanki

-Suma pomnożona przez 5/4- iloraz Org. Percepcyjnej

3. Pamięć, Odporność na Dystraktory, Arytmetyka, Powtarzanie Cyfr, Szyfrowanie,

-suma punktów w tych podtestach mnożymy przez 11/3 odcytujemy iloraz w skali ogólnej- pełnej i interpretujemy zgodnie z zasadą M=100; OD. St= 15

* w wykonawczej wersji skali WAIS –za pomocą taleli

INTERPRETACJA WSKAŹNIKÓW:

-przypisywanie poziomu umysłowego badanego w oparciu o uzyskanie ilorazu

Iloraz Ogólny nie jest średnią II Słownego i Wykonawczego!( zasada w interpretacji- od ogółu do szczegółu)

-kategoryzujemy ilorazy i nazywamy kateegorie, w taki sposób, aby było to poprawne statystycznie, jak i psychologicznie.

Kryterium klasyfikacji:

  1. Klasyfikacja II wg Wechslera:

  2. –II przeciętny (68% populacji +/- 1 od. St

    (50% populacji +/-2/3 od. St)

P.E. =+/-2/3 od. St =10 pkt- prawdopodobny błąd

II=130powyżej- inteligencja bardzo wysoka (2,2 %)

II=120-129inteligencja wysoka (6,7% populacji)

II=110-119inteligencja powyżej przeciętnej (16, 1%)

II=90-109 inteligencja przeciętna (50%)

II=80-89inteligencja poniżej przeciętnej (18,1%)

II=70-79inteligencja graniczna- charakterystyczna dla osób wolno myślących, ociężałość umysłowa (6,7%)

II= poniżej 69ekstremalnie niski rozwój umysłowy ( ilorazy sugerujące upośledzenie umysłowe. Wechsler nie dokonał kategoryzacji ilorazów poniżej 69- były one kategoryzowane przez klinicystów)

*Obowiązywały 3 kategorie upośledzenia:

-nie są ustalone przez Wechslera, ale przez klinicystów

2. Warunkowość rozwoju:

Poziom harmonijności rozwoju pozwala stwierdzić analiza konfiguracji profilu oraz porównanie ilorazu słownego i wykonawczego.

  1. Równanie II słownego i wykonawczego:

    Różnice do 15 pkt- nieznacząca

    Różnica pow. 15 pkt- znacząca

RÓŻNICE ZNACZĄCE DLA SZCZEBLI WIEKOWYCH

16-17r. ż-12pkt

18-19 r.ż-13 pkt

20- 24 r.ż-12 pkt

25- 34 r.ż- 12 pkt

25- 44 r.ż- 11 pkt

45- 54 r.ż- 10 pkt

55- 64 r.ż10 pkt

65-69 r.ż- 11 pkt

70- 74 r.ż- 11 pkt

75- 79 r.ż-13 pkt

-Różnica ta sugeruje nieharmonijność rozwoju.

-sama różnica do interpretacji to za mało

-poprawne wnioski wyciągamy z różnicy wielkości ilorazów przy których nastąpiła ta różnica

-o nieharmonijności świadczy różnica= 12 lub 15 pkt

*EFEKTY:

-różnica uzdolnień

-różnica zainteresowań, aspiracji

-spowolnienie psychoruchowe

-parcjalne deficyty rozwojowe

-zmiany organiczne mózgu

ANALIZA KONFIGURACJI PROFILU:

Wyniki w granicach +/- 1 SD od średniej- rozwój harmonijny

Wyniki =8- 12 pkt. W poszczególnych podtestach- profil wyrównany- przeciętny rozwój zdolności mierzonych przez 11 podtestów. Wskazuje na rozwój harmonijny.

Wyniki w przedziale 5-15- profil o umiarkowanej zdolności. Niektóre podtesty znajdują się poniżej lub powyżej przeciętnej

* 13-15 – poniżej przeciętnej (silne strony badanego, silny rozwój niektórych funkcji)

*7-5 – wyraźne opóźnienia

*rozwój nieharmonijny

Wyniki w granicach +/- 3 SD

*wyniki w przedziale 2- 18- profil o ekstremalnej zmienności

*wskazuje na rozwój nieharmonijny- dysharmonia rozwojowa

*15-18- wyraźny talent, wyniki wybitne

*5- poniżej- upośledzenie pewnych funkcji

Wyniki 12 –powyżej- Rozwój nieharmonijny

*Różnica między skalą słowną i wykonawczą =8 pkt- profil leży w przedziale wyników 7- 12

-rozwój względnie harmonijny

4. EFEKT FLYNNA

-wskazuje na krótki termin ważności… w skalach inteligencji

-wzrost kultury masowej, efekt massmedia powodują zarówno przyspieszenie dojrzewania młodych ludzi jak i wzrost ich inteligencji

- przeciętnie, inteligencji rośnie o 3 pkt w każdym dziesięcioleciu

-normy w testach inteligencji dla współczesnych społeczeństw szybko się dezaktywują

-zmusza to do renormalizacji, zmusza psychologów do prób szacowania prawdziwego II, biorąc pod uwagę te ustalone wskaźniki

II prawdziwy= II otrzymany- Lx0,3

L- ilość lat, jakie upłynęły d normalizacji testu

*PRZYSPIESZENIE ROZWOJU WG. FLYNNA:

-dotyczy każdego przedziału inteligencji

-jest to efekt :

*Skala rozwoju inteligencji -12 pierwszych miesięcy życia jest najważniejsze

… nośniki rozwoju inform. Sprawiają, że środowisko jest bardziej urozmaicone

-codzienne życie stawia coraz bardziej złożone wymagania, co przyczynia się do…

-złożoność życia zmusza do rozwoju wielu problemów

-znacząco wydłuża się okres edukacji

-wyraźnie rośnie wskaźnik edukacji

-tendencja do zmniejszania ilości dzieci w rodzinach, co skutkuje większą troską o rozwój umysłowy dzieci

*Im więcej czasu upłynie od normalizacji do wykonania badania, tym wskaźniki niedokładnie charakteryzują badanego

WYKŁAD 8

-Nie ma jednego uniwersalnego systemu klasyfikacji upośledzenia

-Żaden z wypracowanych systemów klasyfikacji nie jest stały

-3 z nich zasługują na szczególną uwagę w diagnozowaniu upośledzenia

2. SYSTEMY KLASYFIKACJI UPOIŚLEDZEŃ

1)AAMR (Amerykańskie Towarzystwo Do Spraw Upośledzenia Umysłowego)- wydaje podręczniki, jest wydawane od 1921r. Zajmuje się tylko upośledzeniem.

2) System Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (APA)

3) Światowa Operacjonalizacja Zdrowia (WHO)

3.

-Do 1968 r. – w Polsce ( na świecie do 1958) obowiązywał 3-stopniowy system upośledzenia:

-debilizm (II=50-69)

-imbecylizm (II= 20-49

-idiotyzm (II= poniżej 20)

-Za sprawą AMAR- ( Huber) opracowano wyraźne reguły i wyraźne kryteria statystyczne upośledzenia

-Podstawą diagnozowania był wynik na skali Inteligencji

-Przyjęto następujące reguły:

od 1986 obowiązuje następująca klasyfikacja oparta na kryterium statystycznym (M= 100; S= 15)

  1. SKALE BINETOWE I WECHSLEROWSKIE

    M= 100

    Od= 15

    Skale Binetowskie: M=100; od= 16

    68-83- pogranicze upośledzenia umysłowego

    52-67-lekkie upośledzenie umysłowe

    36-51- umiarkowane upośledzenie umysłowe

    20-35-znaczne upośledzenie umysłowe

    Poniżej 20- głębokie upośledzenie umysłowe

  2. 1980r. DSM III następujące zmiany:

  1. 1980- KATEGORIE UPOŚLEDZENIA I PRZEDZIAŁY INTELIGENCJI:

*50- 70- upośledzenie w stopniu lekkim

*35-49- umiarkowane upośledzenie

*20-34- znaczne upośledzenie

*poniżej 20- głębokie upośledzenie

4. 1987r. rewizja DSM IIIDSM III- R

-uelastycznienie granic upośledzenia

-uelastycznienie o standaryzowany błąd pomiaru (+/- 5)

-podtrzymano 4 stopnie upośledzenia i terminologia

Uzyskano następujące przedziały:

II=50-55 do 70-upośledzenie lekkie

II=35-40 do 50-55 upośledzenie umiarkowane

II=20-25 do 35-40 znaczne upośledzenie

II=poniżej 20 lub 25- głębokie upośledzenie

*Elastyczne granice dają szansę pełniejszej diagnozy; w tym przypadku to psycholog rozstrzyga.

4. 1994r.- ukazuje się DSM IV:-uelastycznienie górnej granicy upośledzenia:

II= 50-55 do 70- 7upośledzenie lekkie

5.2000r. –wprowadzono DSM IV-R-podtrzymano ustalenia wcześniejsze

6. 2007r.- Amerykańskie Towarzystwo do Spraw Upośledzenia (AAMR). Zmieniło nazwę na Amerykańskie Towarzystwo do Spraw Inteligencji i Zaburzeń Rozwojowych (AA I20)

-w2010r. wydali podręcznik, w którym zastępuje się termin „upośledzenie umysłowe” terminem „niepełnosprawność umysłowa”. Dlatego, że termin „niepełnosprawność” jest mniej stygmatyzujący. W większym stopniu podkreśla, że nie jest to zaburzenie niezmienne, ale jest indywidualnym rysem jednostki, który może ulec zmianie.

7. WSKAŹNIK DETERMINACJI- DIAGNOZA SPADKU WYDOLNOŚCI INTELEKTUALNEJ W OPARCIU O DANE SKAL WECHSLERA:

-20- 25r. ż- spadek wydolności intelektualnej

-wskaźnik determinacji: globalne obniżenie zdolności intelektualnych w stopniu większym, niż wynikałoby to ze zmian związanych z wiekiem. Wg Wechslera można oszacować wskaźnik deterioracji.

-Wechsler nawiązał do koncepcji BABCOCK, która uważała, że wskaźnik deterioracji dobrze oddaje porównanie wyników w testach ujmujących sprawności dawno wyuczone i nowo nabyte.

-Wechsler wprowadził testy nieobniżające się oraz testy obniżające się pod wpływem traumy

  1. TESTY NIEOBNIŻAJĄCE SIĘ: W, S, U, Bo

  2. TESTY OBNIŻAJĄCE SIĘ: Pb, Pc, K, S

-GROSSMAN- kontynuował prace Herberta, zajął się kryterium społecznym i definiuje to jako zachowania przystosowawcze.

1)OKRES NIEMOWLĘCY I WCZESNE DZIECIŃSTWO. Miary dojrzałości społecznej:

2) OKRES DZIECIŃSTWO I WCZESNA MŁODOŚĆ:

3) OKRES MŁODZIEŃCZY I ŻYCIE DOROSŁE: Miarą dojrzałości społecznej

WYKŁAD 2

DIAGNOZA DOJRZAŁOŚCI SPOŁECZNEJ ALBO ZACHOWAŃ PRZYSTOSOWAWCZYCH

1.

*zaburzenie pojawia się przed 18 r. ż.

*3 kryteria upośledzenia:

-znaczące ograniczenia intelektualnych funkcji

-znaczące ograniczenia zachowania przystosowawczego

-pojawia się przed 18 r.ż

*kryterium społeczne:- płaszczyzna:

-pojęciowa

-społeczna

-umiejętności przystosowawczych

*ZACHOWANIA ADAPTACYJNE: obejmuje następujące umiejętności:

PŁASZCZYZNA POZNAWCZA

PŁASZCZYZNA SPOŁECZNA:

PŁASZCZYZNA PRAKTYCZNA

2.Skale Dojrzałości Społecznej

WYKŁAD 3

1.Winelandzka Skala Dojrzałości Społecznej- E. Dolla

  1. Ogólna zaradność

  2. Zaradność przy jedzeniu

  3. Zaradność przy ubieraniu się

  4. Lokomocje

  5. Umiejętności zajęcia się zabawą i pracą

  6. Umiejętności porozumiewania się

  7. Samodzielność

  8. Uspołecznienie

  1. Wypełniamy korzystając z ilorazu od opiekunów bądź badanego

  2. Obserwacja uczestnicząca funkcjonowania badanego i sami odpowiadamy za pozycje testowe

*Jeżeli są to rozbieżności między oceną rodziców a opiekunów, to bardziej wiarygodne są oceny opiekunów

WYKŁAD 5

SKALA ZACHOWANIE PRZYSTOSOWAECZEGO ABS

-I część- mierzy ogólne, niezależne funkcjonowanie jednostki (10 kategorii)

-II część- zaburzenia w zachowaniu przestępczym (14 typów zaburzeń). II cęść pozwala scharakteryzować i ująć symptomy zaburzeń.

14 kategorii zaburzeń:

  1. Gwałtowne i destruktywne zachowanie

  2. Zachowanie antyspołeczne

  3. Zachowania buntownicze

  4. Kradzież i kłamstwo

  5. Skłonność do zamykania się w sobie

  6. Stereotypie ruchowe i dziwne ruchy

  7. Nieprawidłowe formy zachowania w towarzystwie

  8. Ekscentryczne nawyki

  9. Zachowanie autodestruktywne

  10. Nadmierna aktywność ruchowa

  11. Odbiegające od normy zachowania w sferze płciowej

  12. Różne formy autoerotyzmu

  13. Zaburznia o charakterze psychologicznym:

    -skłonność do bezkrytycznego przeceniania swoich możliwości

    -nieumiejętność przyjmowania krytyki

    -poczucie bycia odrzuconym rzez otoczenie

14. Konieczność suplementacji lekowej

INWENTARZ GRUNZBURGA:

-do badania osób tylko upośledzonych

-3 części :

-PPAC

-PAC-1

-PAC-2

-4 formy zachowania się:

Metoda diagnozująca rozwój społeczny. Jest metodą kontraktującą efkty oddziaływań terapeutycznych.

WYKŁAD 5

DIAGNOSTYKA ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA

Diagnozowanie małych dzieci jest zadaniem bardzo trudnym , wymaga specjalistycznego przygotowania. Jest mało prawdopodobne bycie psychologiem w okresie szolnym i przedszkolnym. Trudnści w diagnozie małego dziecka są związane z samą procedurą badania, wartością pschometryczną narzędzi stosowanych do badania dzieci w tym okresie i z samego okresu rozwojowojowego i dynamiki zmian w tej fazie, w tym okresie.

TRUDNOSCI ZWIAZANE Z SAMĄ PROCEDURĄBADANIA-badanie testami psychologicznymi. Zasadzone jest na interakcji i kontakcie werbalnym.

- Badanie psych- zadawanie pytań i uzyskiwanie wiarygodności odpowiedzi. Im młodsze dziecko, tym trudniejszy jest kontakt werbalny, mniej komunikatywne są informacje ze striony dziecka-niebezpieczeństwo nadinterpretacji informacji stąd uzyskane dane konsultujemy z opiekunem i rodzicem w celu zwiekszenia wiarygodności. Większosść testów ada zdolność do abstrakcyjnego myślenia.

- Niepełny kontakt werbalny eliminuje szereg prób, które odsłaniają myślenie abstrakcyjne, zdolność uogólniania. Pozostają próby psychomotoryczne, stąd te testy niesą umysłowe. Diagnoza masens kiedy powiemy badanemu, żeby pracował starannie, efektywnie, najlepiej jak potrafi. Najmłodsze dzieci nie rozumieją tego, stąd małe dziecko trudno przygotować do badania. W diagnostyce umysłowej znaczenie mają testy szybkościowe- podzielone na kryterium czasu i poprawności. Pozostają testy wydolnościowe- mają sens kiedy stopień trudności jest wysoki. Dziecko ma dużą fluktuację uwagi.

-Trudno mu się skoncentrować na zadaniu-szczególnie, kiedy wymaga to wysiłku umysłowego. Dziecko może efektywnie pracować około 20 min. Wiekszość testów to testy gdzinne. Należy ieć świadomość zmienności kondycji dziecka w trakcie procedury badania. Badanie psychologiczne wymaga pozytywnej motywacji. Im młodsze dziecko tym trudniej jest je motywować.

-niebezpieczeństwo popełniania błędów obserwacyjnych przy ocenie prób. Trudno rozstrzygnąć w wielu wypadkach, czy dziecko posiada umiejętności, czy przypadek sprawił, że rozwiązało próbę. W takich sytuacjach próbę rozstrzygnąć z rodzicem

-trudno uzyskać komunikaty zwrotne o dystraktorach od dziecka. U małego dziecka, trudno jest uzyskać info. O jego aktualnej kondycji i rodzaj czynników dystraktujących to badanie. Te wszystkie czynniki sprawiają, że uzyskany konkretny wynik może nie do końca odzwierciedlać umiejętności dziecka. Stąd jednorazowe badanie nie może być podstawą do daleko idących uogólnień i wyciągania jednoznacznych wniosków diagnostycznych.

CZYNNIKI ZWIĄZANE Z TECHNIKAMI JAKIMI SIĘ POSŁUGUJEMY

-badanie INTE to badanie myślenia, uogólniania, wnioskowania. Zachowanie dziecka musi być celowe i intencjonalne a zachowanie niemowląt jest przypadkowe. Obserwujemy ogólne zachowanie dziecka. Badamy koordynację wzrokowo ruchową i poprzez takie próby próbujemy wnieść o jego sprawności umysłowej. Nie ma ciągłości w pomiarze umysłowym małych dieci i dzieci szkolnych bo w pomiarze inte ważna są wyższe procesy psychiczne a te nie są dostępne psychologowi u niemowląt. Dziecko w 0,5 roku potrafi siadać, to nie znaczy, że w przeszłości będzie super rozwinięty. Wynika to, że jest mięśniowo rozwinięty a nie intelektualnie. Zarówno wartość diadnostyczna a szczególnie prognostyczn testów INTE dla małych dzieci jest dyskusyjna. Wartość diagnostyczna nie zwiększa wartości prognostycznej.

Amerykański instytut badał testem Psyche Catell i testem Terman –Merill bardzo dobre testy umysłowe. Przeprowadzono badania tych samych dzieci. Przez 3 pierwsze lata życia badano co 3 msc. I korelowano wyniki te same dzieci, tymi samymi testami.

R 0 – 1 im wyższy wskaźnik korelacja wyższa.

Korelacja była 0,1

6 msc- 36 msc 0,34

9 msc- 36 0, 18

12 msc- 360,56

Do pierwszego roku życia współczynniki były nie istotne statystycznie, tylko nieco lepsze od przypadkowych, stąd w oparciu o pomiar testem Ps. Cattell nie można prognozować rozwoju. Współczynniki nie są intotne statystycznie, nie pozwalają diagnozować rozwoju psychicznego. W latach 80’ Wilson powtórzył badania używająlepszgo testu Nancy- Bayley i zastosował nowe opracowanie testu Terman- Meryl i badania opracowane na większej probie ok 200 dzieci co 3 msc do 3 r. Z i sporządził zestawienie statystyczne jak poprzednio.

Uzyskał następujące współczynniki:

3- 360,20

6- 36 0,20

9- 36 0, 34

18- 360, 57

Powyżej pierwszego roku diagnoza upoważnia nas do prognozy dalszego rozwoju, wcześniej nie ma takiej opcji!!!

Wilson posukiwał pewnych wskaźników w zmiennych socjodemograficznych, korelując wskaźniki socjodemograficzne z ilorazem dziecka w wieku 6 lat Poziom wyksztłcenia ojca z testem INTE ojca koreluje 0,51 a wykształcenie matki 0,49. Status społeczno- ekonomiczny rodziny a II dziecka0,51. Z poziomu wykszytałcenia rodziców można przewidzieć lepiej poziom umysłowy dziecka, niż testami INTE. Przeprowadzono badania u dzieci z zespołem downa-grupa do 18 m. Ż i potem przeprowadzono u dzieci w wieku szkolnym- ilorazy były podobne i nie różiły się znacząco. U 73% dzieci wynik w pomiarze testem INTE był identyczny i diagnoza upośledzenia podtrzymana. Wyciągnięto wniosek w obowiązujących psychologii klinicznych jeśli u dziecka w pierwszym roku życia uzyskamy wynik sugerujący głębsze upośledzenie umysłowe, to jet duże prawdopodobiństwo, że w óźniejszych okresach ta diagnoza będzie podtrzymana. Wczesnodziecięce diagnozy mają sens po to, by wychwycić dzieci z grupy ryzyka i objąć je intensywnym oddziałowaniem psychokorekcyjnym, by śledzić dynamikę zmian u nich. W dzniesieniu do dzieci, w których wynik jest w szeroko rozumianej normie unikać sugestii prognostycznych.

Diagnoza małego dziecka wymaga dużej przezorności. Trzeba stymulować do pracy z dzieckiem. W upośledzeniu jest progresja. Nie należy w sytuacji kiedy jest dobrze, zwolnić rodziców od odpowiedzialnosci. Informacje psychologów nie mogą być demotywujące dla rodziców.

CZYNNIKI ZWIĄZANE Z PROCESEM ROZWOJOWYM W TYM OKRESIE- rozwój psychicznyrozwój procesów poznawczych i wykonawczych- czyli nabywanie wiedzy i umiejętności, stąd mówimy o rozwoju psychomotorycznym. Ten rozwój przebiega od urodzenia. Ta intensywność maleje z osiągnięciem dojrzałości w niektórych obszarach, w zasadzie nigdy się nie kończy. Jeśli rozwój orzebega prawidłowo, to wiek rozwoju odpowiada wiekowi życia. WR=WŻ.To znaczy, że dziecko sukcesywnie nabywa pewnych umiejętności, sprawności, i są one odpowiednie do jego wieku kalendarzowego. Jednak nie zawsze tak jest, że rozwój przebiega optyamlnie, czasem występują zaburzenia rozwoju i mogą dotyczyć różnych jego aspektów.

PODSTAWOWE ASPEKTY ROZWOJU DZIECKA: tempo rozwoju, rytm rozwoju i dynamika rozwoju

Tempo rozwoju-szybkość z jaką dokonują sie w psychice dziecka zmiany, szybkość, progresja, jaką obserwujemy w zakresie funkcjonowania dziecka. W tej płaszczyźnie mogą być różne warianty. WR=WŻ. Może być sytuacja, gdzie rozwój jest zdecydowanie przyspieszony.

Rytm rozwoju-ogólnie pojęcie rozwoju jest mało przydatne w odniesieniu do niemowląt, ponieważ na rozwój składa się z cały szereg drobnych umiejętności, stąd rytm rozwoju to stopień zmian progresywnych, jakie zachodzą u dziecka w poszczególnych sferach rozwoju. Z uwagi na rytm dzielimy rozwój na harmonijny i nieharmonijny. Harmonijny to taki, gdzie w poszczególnych sferach tempo rozwoju jest zbliżone. Rozwój nieharmonijny to taki, gdzie poszczególne sfery rozwijają się w różnym tempie. Mówimy wtedy o fragmentarycznych deficytach rozwojowych. W rozwoju nieharmonijnym jedne funkcje rozwijają się prawidłowo, inne są opóźnione. Rytm rozwoju to śledzenie rozwoju w poszczególnych sferach funkcjonowania. Przy pomocy jakich narzędzi jesteśmy w stanie stwierdzić harmonijność?-->potrzebne są testy wielowymiarowe. Potrzeba znajomości aby rozstrzygnąć czy mamy doczynienia z patologią, upośledzeniem czy rozwojem o indywidualnym rytmie.Uposledzenie umysłowe we wszystkich sferach są deficyty.

DYNAMIKA ROZWOJU- to stopień stałości tempa rozwoju w przebiegu rozwoju psychomotorycznego. Dziecko jest wyjątkowo dyspozycyjne, stąd wszelkie zakłócenia środowiskowe widoczne są w funkcjonowaniu dziecka. Żeby rozstrzygnąć czy mamy doczynienia z opóźnieniem, normą itd. Musimy mieć minimalnie 3 pomiary w różnych okresach. Przy chakterystyce psychoruchowej dziecka nie poprzestajemy na jednorazowej diagnozie. Aktualny stan należy ujmować wielowymiarowo, odsłaniając wielowymiarowe aspekty rozwoju. Odpowiedzialną prognozę możemy stawiać w badaniu dziecka powyżej 1 r. ż. Ale trzeba pamiętać,że rozróżńienie pomiędzy indywidualnym rytmem rozwoju a patologią nie jest łatwe. Diagnoza upośledzenia nie może być postaiona przez jedno badanie. Przy głębszych formach upośledzenia trzeba pamiętać, że stopień trafności małego dziecka jest stosunkowo niski, to w odniesieni do tej grupy dzieci, diagnoza jest trafniejsza. Nigdy jednak nie wolno psychologowi odbierać motywacji do pracy z dzieckiem. Wczesna diagnoza obliguje psychologa i rodziców do intensywnej pray z dzieckiem. Psycholog w diagnozie klinicznej obligowany jest do posługiwania się testami wielowymiarowymi, korzystać zarówno z Ilorazu Inte jak i z wieku rozwoju i zobligowany jest do śledzenia dynamii zmian. Iloraz INTE nie jest optymalną miarą. Często wiek rozwojowy jest wiarygodniejszą miarą. Obok II INTE trzeba korzystać z innych metod dodatkowo.

ROLA DANYCH POZATESTOWYCH W BADANIU BARDZO MAŁYCH DZIECI

W diagnozie małego dziecka optymalne są narzędzia werbalne. wielowymiarowe są dobre do diagnozy nozologicznej (testy jednowymiarowe do klasyfikacji). Współcześnie odchodzi się od diagnoz nozologicznych. Diagnoza funkcjonalna to charakterystyka funkcjonalna dziecka. Diagnoza psychologiczna dobra to przynajmniej diagnoza funkcjonalna. Dlatego przy diagnozie dzieci musimy sięgać po pozatestowe złoża diagnozy- wywiad i obserwację. W większości testów do 4 miesiąca życia nie powinno liczyć isę wskaźnika liczbowego. W diagnozie małego dziecka rola obserwacji uczestniczącej jest niedooceniona- nigdy nie stawia się ślepych diagnoz (diagnoza oparta tylko o dane psychometryczne). Dozuje się że dane testowe są często danymi, których nie można wykorzystać.

Co obserwujemy:

Wg Amerykańskiego diagnozy Satlera diagnoza dziecka powinna uwzględniać następujące obszry:

Aparycja (wygląd zewnętrzny) dostarcza nam to informacji o dziecku jak i o środowisku rodzinnym dziecka

-poprawność fizycznego funkcjonowania dziecka

-adekwatność wagi do wieku

-wzrost do wagi

Budowa fizyczna i proporcja między wagą a wzrostem informuje o przebiegu somatycznego dziecka

-higiena dziecka (pośrednio informacja o trosce i opieki ze strony rodziny)

Do wykrywania czynników ryzyka ma istotne znaczenie:

Przystosowanie do sytuacji testowania

DO BADAJĄCEGO-wycofuje się, może reagować negatywnie, odmówić współpracy, może być współpracujące. Czy dziecko dostosowuje się do zmian w procedurze badania czy też jest sztywne. Na ile jest wrażliwe na komunikaty ze strony psychologa, czy je rozumie, czy przyjmuje bez zrozumienia. W sytuacji niepowodzeń, czy jest krytyczne, czy próbuje się dowiedzieć jaka jest poprawna odpowieź, czy jest mu to obojętne, czy oczekuje informaji zwrotnej. Zwracamy uwagę, czy przystępując do badania wykazuje postawę chętną czy też jest niespokojne, nudne poirytowane.Zwracamy uwagę na poziom zrelaksowanie podczas badania, czy stara się pokazać to, co potrafi, stara się osiągać jak najlepsze wyniki, jak traktuje procedury badawcze- jako grę czy rywalizację, czy problem do rozwiązania. W skrajnych przypadkach diecko może być nastawione na porażkę i traktować badania jako źródło samych porażek.Ważne czy dziecko potrafi się skoncentrować i jak długo potrafi skoncentrować się na pracy umysłowej. Badanie testowe małego dziecka powinno być przeprowadzane sprawnie i efektywnie (koncentruje się od 20-30 minut).

Zwracamy uwagę, czy wymóg powtarzania instrukcji instrukcji jest:

-efektem zaburzeń percepcji słuchu

-ubustwa języka

-defektu uwagi

-zaburzeń mowy

Każdy z tych czynników może uruchamiać procedurę badania psychologicznego przy czym każdy wymaga innej procedury badania.

-Zwracamy uwagę na poziom męczliwości dziecka-jakie próby je męczą, jak narasta zmęczenie

-Jak dziecko zachowuje się w sytuacji pytań testowych, pytań trudnych. Przy pytaniach łatwych dzieci są ożywione i sprawia im to przyjemność, przy pytaniach trudnych są już zmęczone, zauważalny dyskonfort emocjonalny dziecka.

Zwracamy uwagę ba to, jak zachowuje się dziecko, hdy nie zna odpowiedzi- wycofuje się, milczy, mówi „nie wiem”

POSTAWA DO SIEBIE:

-czy jest pewne siebie i swoich racji

-czy wierzy w swoje możliwości i w miarę kontroluje swoje zachowanie

-czy jest krytyczne do swoich zachowań czy tez bezkrytyczne i w tej postawie jest przekonane, że wszystko wie najlepiej

-czy dąży do celu i na ile potrzebuje kooperacji

-jak reaguje na pochwałę, na próby wzmocnienia ze strony psychologa

ROZWÓJ MOWY- OBSZAR KONTAKTU WERBALNEGO

Rozwój werbalny jest wskaźnikiem osiąganego przez dziecko poziomu umysłowego. Dzieci głęboko zaburzone nie przyswajają sobie mowy w ciągu życia.

KSZTAŁCENIE SIĘ MOWY

-głużenie 3-4 m.ż

-gaworzenie

-1 słowo ok 12 m. Ż

-3 słowa 15 m.ż

-1 zdanie 18 m.ż

-100 słów-do ok 3 l.ż

Do 18 m.ż nieopanowanie postawy- można mówić o nieprawidłowościach rozwoju

Mowa bierna-rozumienie komunikatów słownych

Mowa czynna- umiejętność formułowania komunikatów werbalnych, opanowanie poszczególnych podsystemów mowy w stopniu zadowalającym

Podsystem gramatyczny- opanowanie reguł gramatycznych, właściwe posługiwanie się czasami, przypadkami

Podsystem semantyczny- znajomość znaczeń słów i umiejętność wykorzystywania ich w zdaniu

Nieprawidłowości w rozwoju mowy:

-rozpoczynając obowiązek szkolny powinno mieć opanwane wszystkie podsystemy języka ojczystego, do tego okresu wszystkie nieprawidłowości powinny byćtraktowane jako indywidualny rozwój

Okolo 1 r.ż- powinna ukształtować się mowa bierna Psycholog zwraca uwagę na jakość odpowiedzi. Odpowiedź może być nacechowana egocentryzmem. Czy mówi spontanicznie, jak formułuje myśli, Czy odpowiada tylko tak/nie, czy potrząsa głową. Dziewczęta wyprzedzają chłopców w rozwoju mowy.

SPOSOBY PRACY:

-tempo ożywione czy wolne

-jakość wykonania

-czy stosuje strategie wspomagające

-czy formułuje odpowiedzi gdy jest pewne rozwiązania, czy z braku rozwiązania szuka poprawnej odpowiedzi

-jak traktuje zadania testowe

-które badania budzą u niego wzrost niepokoju i obaw, które popodują brak reakcji

-Czy pracuje z takim samym zaangażowaniem cały czas

POZIOM AKTYWNOŚCI DZIECKA

-jakie pytania aktywują dziecko

-jakie próby są ważniejsze werbalne czy wykonawcze

-Które instrukcje rozumie lepiej

-z prób czynnościowych- którą ręką preferuje pracę

-jak płynne jest jego zachowanie-czy ruchy zgrabne, płynne

-czas reakcji dziecka

-reakcja dziecka na próby z ograniczeniem czasowym

-czy rozwiązuje metodą prób i błędów czy metodą przemyślanych odpowiedzi.

EMOCJONALNY KOLORYT DZIECKA

-może się wahać, być cierpliwy/niecierpliwy

Egzamin z INTE 5. 06 na wykładzie ( skale do badania małego dziecka dopisać)

Rozpoznajemy co jest tu i teraz, w pierwszym badaniu nie stawiamy diagnoz, ale mamy juz rozeznanie. Dziecko jest bardzo dyspozycyjne i mozna na niego wpływać stymulująco lub hamująco.

-W badaniu malego dziecka obowiazują psychologa następujące reguły: (opracowal je Bingham i Goodenough)

-należy zwracas sie do dziecka po imieniu. Wazny element nawiązania bliskości i kontaktu. Dziecko poczuje sie wazna.

-przed przystapieniem do badania podajemy charakterystykę procedury badania psychologicznego.

-ważne by psycholog dostosował się do dziecięcych postaw i nastrojów

-swoje instruktarze i komentarze ograniczyć do minimum

-nalezy zachowywać sie tak, aby budzić zachowanie dziecka, psycholog ma łagodzić obyczaje, dawać poczucie bezpieczeństwa. Dla dziecka musi być oczywiste, że psychologowi zależy na osiągnięciu przez dziecko najlepszych rezultatów.

-w badaniu małych dzieci jest kwestią istotną by zauważać ich sukcesy, natomiast przy nie powodzeniach i niepiradnościach nie należy okazywać irytacji czy tez nie należy karać dziecka.

-psycholog zobowiązany jest do systematycznej pernamentnej obserwacji dziecka. Trzeba to robić uważńie ale dyskretnie.

-w sposób dyskretny notować wszystkie nietypowe zachowania

-należy zacęcać dziecko do udzielenia odpowiedzi na każde pytanie

-dbać o podtrzymanie zainteresowania

-symptomy zmęczenia są sygnałem do przerwania badania

-psycholog powinien być wrażliwy na wszystkie komunikaty dziecka (dziecko do roku koncentruje się do 20 minut)

-psycholog jest zobowiązany do zdroworozsądkowego zachowania

-Goodenough sugeruje, by gabinet, w którym odbywa się badanie małych dzieci powinien być atrakcyjny ale nie rozpraszający

-pomoce powinny być uporządkowane wg kolejności prób jak je stosujemy

-w trakcie badania pomoce i atrakcyjne przedmioty powinny być niedostępne dla dziecka, działają jako dystraktory.

-nie należy ponaglać dziecka

-kondycja fizyczna dziecka nie może budzić zastrzeżeń

-tempo badania powinno być dostosowane do temperamentu dziecka

-instrukcja do poszczególnych prób powinna być podawana nie w sposób sztuczny, głos i tonacja spokojna

-dziecko powinno być przygotowane do badania każdego rodzaju prób

-komunikaty zwrotne powinny być zauważane i brane pod uwagę przy procedurze dalszego postępowania

-motywowanie racej poprzez przez nagrodę niż karę

-nie chwalić zbyt często, długo i bez pokrycia

-w sytuacji niepowodzeń dziecka, które ono samo dostrzega, psycholog nie może być obojętny

-psycholog jest zobowiązany do zauważenia każdego dyskomfortu dziecka i powinien zachować się w taki sposób, dzie uważa się za odpowiedni

-psycholog powinien umieć kontrolować sytuację

-rola lidera przypada badającemu, bo on odpowiada za efekt spotkania

-psycholog powinien otworzyć na procedurę badania

-psycholog dziecięcy to osoba, która przygotowuje do badania również rodiców.Efektywnie oddziływuje na dorosłych. Udziela wuczerpujących i mobilizujących informacji. Nigdy nie wolno „zapinać nadziei”. Nawet w sytuacji upośledzenia jest szansa na pozytywne zmiany. Nie tylko dziecko ale i rodzice powinni uzyskać profesjonalne wsparcie od psychologów.

-dziecko jest bardzo emocjonalne, duży lęk rodziców, niepewnością co do wyników udziela się dziecku

METODY

Testy te są do badania rozwoju, nie można na ich podstawie wyciągać daleko idących wniosków klinicznych.

Testy inteligencji-uzyskujemy IQ

Testy do badania rozwoju psychomotorycznego IR

Testy do badania motorycznego uzyskujemy IM

Do najbardziej znanych testów umysłowych do badania małych dzieci należy:

-test Nancy Bayley-przeznaczony do badania niemowląt od 2 msc do..

-fagana test inteligencji od 3 msc do 12 msc życia

-w Polsce skala psyche-Catell od 2 do 30 msc życia

-kolumbijska skala dojrzałości umysłowej od 3,5 lat do 9,11

-test Terman-merill od 2 r.ż do pelnej dorosłości. Jet skalą zbudowaną na tych samych zasadach teoreoretycznych co skala psyche-Catell

-do badania umysłowego stosuje się test rysunku postaci ludzkiej Goodenough-Harris

-do badania psychomotorycznego rozwoju do najbardziej znanych należy skala A. Gezella od 1 msc do 6 lat;

-skala Griffiths

-skala Brunet- Lezine od 1 msc do 5 lat

-do rozwoju motorycznego skala Oziereckiego. Test od 4 lat do 16 z Polskimi próbami Kostrzewskiego.

-dzieięca skala rozwoju opracowana przez A. Matczak, A.Jaworowska, A.Ciechanowicz, D.Fecenec, Zalewska-polski test do badania rozwoju psychomotorycznego od 2 do 36 msc. Skala składa się ze skali wykonawczej (wykonaniowej) 10 podtestów-różne aspekty rozwoju. Składa się ze skali obserwacyjnej. Podstawą do oceny są wyniki obydwu części. Skala wykonaniowa składa się z 10 podtestów. Test percepcji, mowy, zachowań społecznych i motoryki.Percepcja bada spostrzeganie i operowanie figurami geometrycznymi. Zaczyna się od prostych wkładanek. Mowa zaczyna się od reakcji przedwerbalnych typu gaworzenie poprzez naśladowanie słów zdań, poprzez gramatykę, ocenę mowy spontanicznej i rozumienie mowy. Zaczyna się od 2 msc konczy się na 3 r. Ż Zachowania społeczne-od reakcji na osobę poprzez reakcję na odbicie w lustrze, zabawy naśladowcze, różnicowane płci partnera interakcji. Motoryka-poruszanie się na plecach i brzuszku poprzez wstawanie i siadanie, naśladowanie ruchów, stanie na jednej nodze, skakanie, chodzenie na palcach.

Test manipulacyjny- chwytanie koła na sznurku, chwytanie klocków, przewracanie kartek w książce i przyciąganie zabawki w rękę. Od 7 msc są 2 próby- bazgrania i słownika.

Słownik od 7 msc.

Od 9 msc życia są klocki-test zaczyna się od budowania wieży, składania samochodu, budowanie litery T z klocków

Porównywanie- przedmiotów, kolorów, kształtów. To jest 10 testów tworzących całość. Nie wypełnia się protokołów w oparciu o wypowiedź matki. Tylko w 3 testach są premie za czas- test percepcji. Wynik ogólny to suma punktów surowych za wszystkie zadania, które dziecko rozwiązało i zadania wcześniejsze. Obok wyniku ogólnego możemy dokonać porównań w 10 podtestach. Jest to test profilowy. Test normalizowany w warunkach polskich.

Dziecięca Skala Rozwoju skala obserwacyjna obejmująca 9 wymiarów temperamentu dziecka. 1.Aktywność- wyraza się ruchliwością, częstotliwością zmian pozycji

2 reagowanie na nowość

3 łatwość przystosowywania się- łatwość spowodywania zmian u dziecka

4 siła reakcji-poziom energii widoczny w zachowaniu

5 jakość nastroju- chodzi tu o dominujące emocje widoczne emocje w czasie badania w gabinecie psychologicznym

6 Odporność na rozproszenie uwagi- nie podatność na bodźce zewnętrzne utrudniające wykonywanie jakiejś czynności

7 wytrwałość- długość czasu poświęconego czynnościom i gotowość pokonuwania przeszkód,

8 rytmiczność- regularność funkcji fizjologicznych

9 wrażliwość-wielkość stymulacji potrzebnych do spowodowania reakcji

Temperament w tym okre

Podstawą do wypełniania arkusza obserwacyjnego są dane z badania psychologicznego. Każdy z tych wymiarów oznacza się na skali 5-cio stopniowej. Ustalamy 4 wskaźniki 2-analizawyodrębnione w czynnikowa (wigor- aktywność reagowanie na nowość i siłę reakcji. Adaptacyjność- łatwość przystosowania, wytrwałość, jakość nastroju)+2 wskaźniki rytmiczność i wrażliwość które obserwujemy. Kategoryzuje się te wskaźniki na niskie przeciętne i wysokie- przy niskich sugerujących nieprawidłowości mówimy o ryzyku zaburzeń rozwojowych.

Dziecięca skala rozwoju jest Polską skalą.

Mankament-

DIAGNOZA DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO/ DEFEKTYWNEGO

Dzieci z zaburzeniami narządowymi, zmysłowymi- dzieci defektywne, niepełnosprawne.

W diagnozie rozwoju umysłowego tych dzieci trudno jest szukać podobieństw. Takie dzieci wymagają pomocy. Dzieci z prawidłowo funkcjonującymi narządami przyzwyczajone do kontaków z osobami zdrowymi. Dzieci niepełnosprawne nie. Dzieci w sytuacji ekspozycyjnych doświadczają obaw o to jak wypadnie. Sytuacje te budzą lęk. Powodują sytuację zagubienia, co może wpływać na wyniki.

W diagnozie inteligencji testy dzielimy na 3 grypy

  1. Testy adresowane do dzieci niepełnosprawnych

  2. Testy przeznaczone do badań grupowych, które na ogół są testami jedno lub wąsko wymiarowe

  3. Wielowymiarowe testy indywidualne, modyfikowane na użytek oosób niepełnosprawnych (np. testy WISC)

Nie ma testów uniwersalnych dla dziecka niepełnosprawnego. Są testy adresowane do dzieci z poszczególnymi zaburzeniami

Dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy- ubogie słownictwo, wąski zakres pojęć. Na ogół dzieci te mają małe szanse w testach słownych, nawet, kiedy treści werbalne prezentowane są słownie. Do tej grupy dzieci stosuje się testy specjalnie konstruowane.

Dzieci z zaburzeniami wzroku: akcent położony na testy słowne. Próba skonstruowania testu Brailey’a ale nie udało się.

Dzieci z zaburzeniami ruchhu- mogą mieć problem z wymową, stąd mogą być problemy komunikacyjne z tymi dziećmi. Generalnie mają one problemy z manualnymi zadaniami, te dzieci charakteryzuje duża męczliwość, co zmusza do skracania sesji diagnostycznych

TESTY GRUPOWE

Plusy: testy te są ekonomiczne, mało wyczerpujące, nie jest to stresująca forma badania, bo enie ma ekspozycji społecznej 1:1, pracuje się w indywidualnym tempie, są to testy jednorodne, stąd nie trzeba dużej przeżutności uwagi. Pracuje się w grupie, która daje poczucie bezpieczeństwa, wzrost motywacji. Są mało kosztowne.

Minusy: rezygnacja z danych obserwacyjnych, które w diagnozie INTE są bardzo istotne, bo roztrzygają czy badany włożył max wysiłku, czy pracował efektywnie, czy odpisał, ściągnął. Trudno powiedzieć czy dane są wiarygodne i na ile. Ponieważ próby na ogół są jednorodne to badamy wąski zakres. Nie kontrolujemy jakie czynniki zewnętrzne miały wpływ na badanie. Stąd dane uzyskane testami grupowymi z racji tych mankamentów mają ograniczoną wiarygodność i mogą być wykorzystane do diagnozy wstępnej selekcyjnej. Wynik niski może być spowodowany załamaniem się kondycji zdrowotnej, niesprzyjającymi warunkami zewnętrznymi badania, słabszego rozwoju umysłowego...stąd niski wynik w teście grupowym podstawą do postawienia hipotezy niepełnosprawności.

Do najbardziej znanych testów grupowych należą:

-skale matryc Ravena

-ApisR i Apis Z


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sztuczna inteligencja wykład.cz6.2
Sztuczna inteligencja wyklad 2, WI, Semestr III N2, Metody sztucznej inteligencji
Sztuczna Inteligencja - wyklady streszczenie, Sztuczna Inteligencja cz.2
Sztuczna Inteligencja - wyklady streszczenie, AL - najwazniejsze informacje
Sztuczna inteligencja wyklad 1, WI, Semestr III N2, Metody sztucznej inteligencji
streszczenie, Robotyka, Metody sztucznej inteligencji, Wykład
Sztuczna inteligencja wykład cz4
wyklad 3 biolog koncepcje intelig
wyklad 2 pojecie inteligencji
Psychometria 2009, Wykład 12, WAIS R Skala Inteligencji Wechslera
wyklad 4b Struktura spoleczna Inteligencja
Inteligencja emocjonalna(2), Psychologia, Psychologia emocji i motywacji - wykłady
Psychometria 2009, Wykład 10, Źródła błędów w testowaniu; Kontrowersje wokół inteligencji
wyklad 7-8, UWM, 7 Semestr, Sztuczna inteligencja
Zajecia 3 Inteligencja, Studia, Psychologia, SWPS, 2 rok, Semestr 04 (lato), Psychologia Różnic Indy
Wyklad I s.letni Uczaca sie i inteligentna organizacja
Psychologia osobowości Psychologia różnic indywidualnych Marszał Wiśniewska wykład Teorie i
Psychologia osobowości Psychologia różnic indywidualnych Marszał Wiśniewska wykład Pomiar i
Elementy Sztucznej Inteligencji, UŁ WMiI, Wykłady EL SZT INT, nr2 (1-03-2011)

więcej podobnych podstron