1.Ryczałt a opodatkowanie na zasadach ogólnych
Zasady ogólne to podstawowa forma opodatkowania. I najpopularniejsza. Wynika to choćby z faktu, że każdy przedsiębiorca może z niej skorzystać – profil działalności nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia.
W przypadku zasad ogólnych podatek obliczany jest procent od dochodu (przychody pomniejszone o koszty). Opodatkowanie na zasadach ogólnych wyróżnia dwie stawki podatku.
- 18% w przypadku dochodów do wysokości 85 528 zł,
- 32% od nadwyżki dochodu przekraczającego wartość 85 528 zł.
Zarówno przychody, jak i koszty należy ewidencjonować za pomocą Księgi Przychodów i Rozchodów lub w księgach rachunkowych (jeśli roczne przychody przekraczają 1,2 mln euro).
Wśród zalet zasad ogólnych należy wymienić stosunkowo niską stawkę podatku, możliwość rozliczania wydatków w kosztach, a także fakt, że podatek należy płacić jedynie w sytuacji uzyskania (odpowiednio wysokiego) dochodu.
Ryczałt to nieskomplikowana forma rozliczania z fiskusem. Podatek jest tu liczony jako procent od osiągniętego przychodu niezależnie od kosztów poniesionych na jego uzyskanie. Na ryczałt nie mogą przejść wszyscy przedsiębiorcy, jako że jest on zarezerwowany tylko dla niektórych działalności. Możliwość skorzystania z niego dotyczy m.in.:
- przedstawicieli wolnych zawodów (np. stomatolog, tłumacz),
- budowlańców,
- właścicieli punktów gastronomicznych,
- pośredników handlowych,
- przedsiębiorców zajmujących się wynajmem samochodów osobowych
Wysokość ryczałtu uzależniona jest od rodzaju działalności (stawki podatkowe: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% i 3%).
2. Funkcje budżetu, empiryczna weryfikacja wydatków budżetu
Funkcje budżetu państwa:
1) redystrybucyjną albo rozdzielczą -budżet jest narzędziem redystrybucji dochodu narodowego
2) stabilizacyjną, zwaną wyrównawczą lub kompensacyjną - wykorzyst. Budżetu jako narzędzia państwa w celu łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego
3) alokacyjną - wyeksponowanie roli budż. w alokacji zasobów
4) fiskalną albo skarbową - przejmowanie na rzecz państwa dochodów budż.
5) ustrojową
6) demokratyczną - zainteresowanie i wpływ społeczeństwa na opracowywanie i wykonyw. budżetu
7) kontrolną - wykorzystyw. Gromadzenia środków budż. do kontroli celowości, efektywności i legalności gospod. budż.
8) bodźcową - pozytywne zachow. się podmiotów wobec stosow. Przez państwo instrum. budż.
9) planowania - zestawienie ex ante dochodów i wydatków budż.
10) prawną
11) kredytowa - ustalenie, czy państwo ma zdolność kredytową
12) administracyjną - zmiana zakresu działania organów państ., związaną z tym redukcję sił pracujących, przez reorganizację urzędów
13) koordynacyjną - budżet państwa jest narzędziem koordynacji, w takim zakresie w jakim ujęte są w nim dochody i wydatki sektora publ.
empiryczna weryfikacja wydatków budżetu -?
3. Zakłady Budżetowe i gospodarstwo pomocnicze
Zakłady budżetowe
- tworzy się je w takich dziedzinach sektora publicznego, w których istnieje możliwość pełnej lub częściowej odpłatności za usługi
- zakład budżetowy może pokrywać swoje wydatki z uzyskiwanych dochodów
- rozlicza się z budżetem metodą netto
Gospodarstwa pomocnicze
- tworzy się je przy jednostkach budżetowych
- są wyodrębnione z tych jednostek pod względem podmiotowym i organizacyjnym
- celem ich powołania jest złagodzenie rygorów budżetowych obowiązujących jednostkę budżetową
- np. warsztaty szkolne
- rozlicza się z budżetem metodą netto
4. Problematyka vatu, motody rozliczenia i stawki w VAT
Na podstawie ustawy z 8 stycznia 1993 r.
VAT jest podatkiem pośrednim opodatkowującym tylko obrót netto, który powstał u producenta. Mimo iż podatek ten pobierany jest we wszystkich fazach obrotu, obciąża wyłącznie finalnego odbiorcę, tj. konsumenta.
Podatek ten nie jest elementem kosztów działania podmiotu, gdyż stawka tego podatku nie jest zawarta w cenie zbytu. Stawkę VAT dolicza się do ceny zbytu. Każdy uczestnik fazy zbytu płaci podatek proporcjonalny do wartości dodanej przez siebie, co znaczy, że VAT obciąża tylko różnicę w obrotach każdej z faz.
Sposoby naliczania i odliczania VAT:
a) Podatek należny jest to podatek wynikający z faktur sprzedaży, który powinien być odprowadzony do Urzędu Skarbowego po uprzednim pomniejszeniu go o podatek naliczony. Gdy podatek naliczony jest wyższy niż podatek należny, podatnik otrzymuje zwrot określonej kwoty podatku lub obniża o nią podatek należny od swojej sprzedaży w następnym miesiącu i mamy do czynienia z tzw. zwrotem bezpośrednim oraz zwrotem pośrednim.
b) Podatek naliczony wynika z oryginałów faktur zakupu, które podatnik otrzymuje od sprzedającego w momencie dokonywania transakcji zakupu towaru i usługi.
stawka VAT wynosi 23%;
-stawka obniżona podatku wynosi 8%;
-stawka zryczałtowanego zwrotu podatku (w przypadku zwrotu rolnikom ryczałtowym kwoty podatku VAT przy sprzedaży produktów rolnych podatnikom VAT) wynosi 7%;
- stawka ryczałtu, dla świadczących usługi taksówek osobowych (PKWiU 60.22.11-00.00), wynosi 4%.
5.Zasada Równowagi budżetowej, Deficyt budżetowy a dług publiczny
Zasada równowagi budżetowej: zgodnie z tą zasadą budżet powinien być zrównoważony.
Dochody ≥ Wydatki
Dochody < Wydatki (Budżet Deficytowy)
Budżet deficytowy można uchwalić ale trzeba wskazać źródło finansowania deficytu.
Źródła finansowania deficytu:
Przychody:
- nadwyżki budżetowe z lat poprzednich
- wpływy z prywatyzacji majątku publicznego
- nadwyżka budżetu środków europejskich
- kredyty, pożyczki, obligacje
Rozchody:
- spłata rat
-deficyt budżetów środków europejskich
-wykup obligacji
Deficyt budżetowy: ujemne saldo w budżecie instytucji – sytuacja, w której wydatki w budżecie danej instytucji są wyższe niż jej dochody w danym okresie rozliczeniowym (roku budżetowym). Przeciwieństwem deficytu budżetowego jest nadwyżka budżetowa.
Dług publiczny (w skrócie: dp) – finansowe zobowiązanie władz publicznych z tytułu zaciągniętych pożyczek. Najważniejszą przyczyna powstawania dp jest zaciąganie pożyczek na pokrycie deficytu budżetowego lub np. przymusowe wywłaszczenia mienia na zasadach odpłatności, zobowiązania odszkodowawcze i inne. Zaciąganie dp wywołuje koszty, które muszą być pokryte w przyszłości.
Dp powinien być wykorzystywany do finansowania przede wszystkim wydatków kapitałowych (majątkowych), wykraczających poza bieżący rok budżetowy, a nie do finansowania bieżących wydatków bu-dżetu. W niektórych krajach wydatki bieżące i kapitałowe są rozdzielone, co ułatwia gospodarowanie tymi środkami. Pierwsze z nich uzyskiwane są głównie z dochodów podatkowych, a drugie z pożyczek publicznych.
Przyczyny powstawania długu publicznego
• uporczywie utrzymujący się deficyt budżetowy.
• okres wzmożonych wydatków publicznych (wojny, kryzysy gospodarcze).
• doktryna ekonomiczna zakładająca utrzymywanie długu publicznego jako narzędzia interwencjonizmu państwowego.
• cele polityczne elity politycznej niechętnej podnoszeniu podatków oraz cięciu w wydatkach
• wpadnięcie wpadł w pułapkę zadłużenia
W krajach wysoko i średnio rozwiniętych dp utrzymujący się przez dziesięciolecia jest zjawiskiem powszechnym, choć staje się to przyczyną krytycznych ocen ekonomistów.
6. Ulgi w PIT
Ulga podatkowa | Dokumenty |
---|---|
Odliczane od dochodu | |
Składki ZUS | RMUA od pracodawcy + PIT-11, u przedsiębiorcy – dowód opłacenia składek |
Darowizny – krew i osocze | Zaświadczenie jednostki krwiodawstwa o ilości oddanej krwi |
Darowizny na kościół – kult religijny | Pieniądze – dowód wpłaty na rachunek obdarowanego, inna darowizna – dowód z danymi: darczyńcy, wartością darowizny oraz oświadczeniem o jej przyjęciu. |
Darowizny – pożytek publiczny | |
Internet | Dane kupującego, sprzedawcy, za co płatność, ile zapłacono - korzystasz wyłącznie przez dwa bezpośrednio po sobie następujące lata podatkowe. |
Zwrot nienależnych świadczeń | Dane zwracającego świadczenie, otrzymującego zwrot, informacja o tytule świadczenia, kwocie zwrotu, |
IKZE | Na dokumencie: dane opłacającego składkę, instytucji finansowej, opłacona kwota, rodzaj świadczenia (za co płatność) |
Rehabilitacja | - Samochód – umowa własności (współwłasności) pojazdu + potwierdzenie zlecenia i odbycia zabiegów; gdy wymagane dodatkowo - potwierdzenie stopnia niepełnosprawności.; - przewodnik (obowiązek wskazania osoby przewodnika), pies asystujący (certyfikat); - inne wydatki, w tym leki, sprzęt rehabilitacyjny, ułatwiający funkcjonowanie - dane nabywcy, sprzedawcy, za co płatność, ile zapłacono za wydatek na cele rehabilitacyjne lub ułatwiające wykonywanie czynności życiowych; - w przypadku wydatków na leki lub niezbędne zabiegi – dokumentacja medyczna od lekarza lub udokumentowana konieczność przeprowadzenia takiej terapii, |
Na szkolenie uczniów | Decyzja o uldze uczniowskiej z organu podatkowego |
Na pomoc domową | Umowa aktywizacyjna oraz dowód opłacenia składek ZUS (dane osób, kwota, przedmiot zapłaty) |
Budowlana | Faktury lub inne dokumenty za poniesione wydatki zgodnie z przepisami w dacie obowiązywania ulgi (prawa nabyte) |
Darowizny – cele charytatywno – opiekuńcze kościelnych osób prawnych | Pokwitowanie odbioru darowizny (od kogo – dla kogo, ile otrzymano) + w okresie 2 lat sprawozdanie z przeznaczenia darowizny na działalność charyt. – opiekuńczą |
Odliczane od podatku | |
Składki zdrowotne | RMUA pracodawcy + PIT-11, u przedsiębiorcy – dowód opłacenia składek |
Na dzieci – prorodzinna | Bez dowodów, istotny jest okres sprawowania opieki oraz uprawnienia do jej sprawowania – stąd na żądanie organu przedstawić należy odpis aktu urodzenia lub zaświadczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka lub o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę w tym zakresie ze starostą; jeżeli posiadasz 1 dziecko ustal wartość własnych dochodów. |
Podatek z zagranicy – abolicyjna | Poświadczenie o wartości podatku zapłaconego za granicą za dany rok |
Budowlana | Zgodnie z przepisami obowiązującymi w trakcie uzyskiwania praw do ulg (prawa nabyte) |
Odsetkowa | Potwierdzenie banku o wartości opłaconych w roku odsetek |
Inne | |
Strata | Nie są wymagane, podstawą deklaracje za poprzednie lata |
1% podatku | W przypadku wysyłki w ostatnich dniach – dowód terminowego nadania przesyłki pocztowej z deklaracją PIT |
7. Opodatkowanie gruntów w Polsce.
Za grunt
Podatkowi od nieruchomości podlegają wszystkie grunty z wyjątkiem:
-leżących pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi;
-pasów drogowych i dróg;
-sklasyfikowanych w ewidencji jako użytki rolne lub grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych albo jako lasy. Są one bowiem opodatkowane podatkiem rolnym lub leśnym. Jeśli jednak na gruntach rolnych lub leśnych jest prowadzona pozarolnicza działalność gospodarcza, będą obłożone podatkiem od nieruchomości.
Z podatku od nieruchomości zwolnione są między innymi takie grunty:
- nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione – z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej;
- działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych spełniających jeden z warunków:
- są w wieku emerytalnym,
-są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
-są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
-są całkowicie niezdolni do pracy w gospodarstwie rolnym albo do samodzielnej egzystencji.
Podatek wylicza się, mnożąc odpowiednią stawkę przez powierzchnię gruntu. Wysokość stawki zależy od przeznaczenia gruntu: dla gruntów pod budynkami mieszkalnymi jest niższa, dla związanych z działalnością gospodarczą – wyższa. Na wymiar podatku nie ma wpływu klasa gruntu. Powierzchnia musi się zgadzać z danymi z ewidencji gruntów.
8. Istota i funkcja budżetu.
Budżet państwa – finansują około 80 % dochodów z budżetu państwa „jst”
Istotę budżetu odzwierciedla trój członowa definicja analityczna z której wynika, że budżet to:
• fundusz gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych przez organy i administrację publiczną
• plan finansowy operatywny w ramach którego są gromadzone dochody publiczne i dokonywane wydatki publiczne
• to norma prawna, uchwalona przez najwyższy organ przedstawicielski na danym szczeblu władzy publicznej, w tym organem jest Sejm, upoważniającym organ wykonawczy do gromadzenia dochodów publicznych i dokonywania wydatków publicznych
Słowo budżet pochodzi z języka łacińskiego i oznacza torba, worek.
Dozwolone jest tylko to co wynika z ustawy. Naruszeniem dyscypliny FP jest np. przekroczenie planu – (zobowiązanie wymagalne).
W gospodarce rynkowej budżet pełni 3 podstawowe funkcje ekonomiczne:
• alokacyjna – polega na finansowaniu potrzeb publicznych
• wyrównawcza – wiąże się z redystrybucją dochodu narodowego
• stabilizacyjna – polega na zapewnieniu równowagi gospodarczej i utrzymaniu wzrostu gospodarczego
9. Koszty Uzyskania Przychodu
Koszt uzyskania przychodu = wydatki pieniężne, które musiał ponieść podatnik, aby osiągnąć przychód.
Koszty, które nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (a więc nie mogą pomniejszyć podstawy opodatkowania):
- darowizny i ofiary,
- koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań,
- kary, opłaty, odszkodowania związane z nieprzestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska i przepisów bhp,
- grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, skarbowym i administracyjnym oraz odsetki od tych kar i grzywien,
- należności odpisane jako przedawnione,
- odsetki za zwłokę od zobowiązań, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych.
10. Zasada Zupełności Jednostki budżetowe a samorządowe zakłady budżetowe
zasada zupełności – oznacza, że wszelkie przejawy działalności finansowej państwa powinny mieć swoje odzwierciedlenie w budżecie. W początkowym okresie zasada ta pojmowana była w sposób skrajny, co oznaczało, że każdy podmiot sektora FP – wszystkie swoje dochody musiał odprowadzać do budżetu a całość jego wydatków była finansowana z budżetu. Później ta zasada została zliberalizowana i aktualnie dopuszcza się taką możliwość, aby niektóre podmioty sektora FP z własnych przychodów pokrywały swoje wydatki a z budżetem rozliczały się wynikiem.
Jednostki budżetowe – są to takie jednostki sektora finansów publicznych których dochody są dochodami budżetu a wydatki są wydatkami budżetu. Instytucje te funkcjonują w administracji publicznej, w oświacie, w obronie narodowej, policji, pomocy społecznej. Są one tworzone i likwidowane przez Ministra Wojewodów, organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego.
Podstawowe cechy jednostek budżetowych:
1) rozliczają się z budżetem tzw. metodą brutto
2) wydatki są niezależne od dochodów własnych
3) środki finansowe niewykorzystane do końca roku nie przechodzą na rok następny
Jednostki budżetowe działają na podstawie rocznego planu finansowego.
Samorządowe zakłady budżetowe.
Zadania własne jst w zakresie:
-gospodarki mieszkaniowej, dróg. Mostów, wodociągów, kanalizacji, utrzymania czystości, lokalnego transportu zbiorowego, targowisk, kultury fizycznej i sportu, cmentarzy komunalnych, utrzymanie zwierząt (zoo) – mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe. Są one tworzone i likwidowane przez organ stanowiący jst.
W Polsce samorządowymi zakładami budżetowymi mogą być tylko takie podmioty które przynajmniej w 50 % z własnych przychodów pokrywają swoje wydatki bieżące. Podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy obejmujący przychody w tym dotacje z budżetu jst, koszty, stan środków obrotowych, należności i zobowiązań na początek i na koniec roku oraz rozliczenie z budżetem. Dotacje z budżetu powinny być przedmiotowe, mogą być również dotacje celowe, (np. inwestycyjne). W planie finansowym z budżetu mogą być dokonywane w ciągu roku zmiany (mogą być dokonywane zmiany niezgodnie z planem). Samorządowy Zakład Budżetowy wpłaca do budżetu jst nadwyżkę środków obrotowych chyba, że organ stanowiący jst który utworzył postanowił inaczej.
Cechy zakładów budżetowych:
1) rozliczają się z budżetem tzw. metodą netto
2) ich wydatki są zależne od dochodów własnych
3) środki finansowe nie wykorzystane do końca roku przechodzą na rok następny
11.Ograniczona i nieograniczone opodatkowanie - metody unikania podwójnego opodatkowania
Ustawa o podatku od osób fizycznych wyróżnia nie ograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy. Nie ograniczony obowiązek podatkowy ciąży na tych osobach fizycznych które mają miejsce zamieszkania w Polsce, a polega na tym, że osoby te płacą w Polsce podatek od wszystkich dochodów., niezależnie od tego czy uzyskują w kraju czy zagranicą. Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się taką osobę która przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w ciągu roku a także osobę która ma w Polsce Centrum Interesów Osobistych lub Gospodarczych. Z kolei ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy tych osób które nie mają w Polsce miejsca zamieszkania, a polega na tym, że osoby te płacą w Polsce podatek tylko od dochodów uzyskanych w naszym kraju. Aby uniknąć podwójnego opodatkowania w Polsce podpisuje się umowę z innymi krajami.
Ustawa o podatku dochodowym mówi, że mamy 2 metody rozliczania się z pitu aby uniknąć podwójnego opodatkowania.
1 metoda: metoda wyłączenia z progresją polega na zsumowaniu dochodów, od sumy dochodów obliczyć podatek wg. skali podatkowej, obliczony podatek dzielimy przez sumę dochodów i otrzymujemy stopę procentową, stopą procentową liczy się podatek od dochodów uzyskany w Polsce i to jest podatek do zapłacenia
2 metoda: metoda proporcjonalnego obliczania polega na zsumowaniu dochodów, od sumy dochodów obliczyć podatek wg. skali podatkowej, od tak naliczonego podatku odejmuje się podatek naliczony zagranicą, resztę się wpłaca do Urzędu Skarbowego.