Wykład, rozwojówka 08.11.2010
Zmiany liniowe
-rozwój rozpatrywany jest liniowo jako ciągły proces nabywania/kumulowania doświadczeń i/lub radzenia sobie z nimi, podporządkowany stale tym samym prawom uczenia się lub regułom przystosowania się do otoczenia, niezależnie od wieku i treści doświadczeń.
-odrzucenie koncepcji zmian stadialnych i jakościowych w rozwoju człowieka
-zmiany mają charakter ciągłych zmian ilościowych
Albert Bandura
Według Bandury uczenie się zachowań zachodzi jednak nie tylko poprzez warunkowanie reaktywne i warunkowanie sprawcze, ale także poprzez obserwowanie zachowań innych ludzi. Ten sposób uczenia się można nazwać modelowaniem lub naśladowanie.
Uczenie się przez obserwowanie to proces 4 etapowy
-należy skierować uwagę na kluczowe elementy tego, czego mamy się nauczyć,
- należy zapamiętać dane zachowanie
-trzeba umieć powtórzyć dane zachowanie lub wykonać je
-trzeba mieć motywację i chcieć powtórzyć dane zachowanie.
Modele mieszane
-Odrzucenie jednowymiarowych i jednokierunkowych modeli zmian rozwojowych
-Rozwijający się system jest wieloimienny i elastyczny, to jest że zmiany dokonują się raczej selektywnie i zmierzają w kierunku wielu możliwych punktów końcowych ontogenezy.
Uri Bronfenbrenner (1917-2005)
Metoda modelowania (modelowanie-wzorowane)
Naśladowanie zachowań, ról społecznych, upodobanie się w sposób nieświadomy do innych osób
-efekt bezpośredni (dziecko zachowuje się dokładnie jak wychowawca)
-efekt generalizacji (tendencja do zbliżonych zachowań jakimi posługiwali się nasi wychowawcy)
Warunki skuteczności
Identyfikacja wychowanka z wychowawcą
Atrakcyjność treści przekazywanych przez model (treści dostosowane do okresu życia, w okresie dojrzewania – ucieczka od autorytetów rodziców – potem powrót)
Wartości przyswojone przez dziecko – jako determinanty pozytywnych lub negatywnych zachowań
Wiek dziecka – metoda skuteczniejsza w młodym wieku dziecka
Modele cykliczno-fazowe (m. brzezińska)
Nowe doświadczenia mogą zmienić jakoś doświadczenia wcześniej opanowanego, mogą je przekształcać, nadawać mu nową formę.
W procesie zmian rozwoju wyróżnia się następujące, powtarzające się cykle fazy: 1. Progresu, 2. Plateau, 3.regresu, 4.kryzysu.
Aktywność człowieka w różnych obszarach oscyluje między progresją a regresją.
Aby się rozwijać trzeba się cofać.
Faza progresu
Zostają przyswojone nowe informacje
Rozpoczyna się różnicowanie doświadczenia
Wskaźniki rozwoju będą wyrażały się poprzez nasilenie lub częstość jakiegoś zachowania, które dowodzi zmiany w: strukturach poznawczych, strukturach i/lub funkcjach osobowości, relacji otoczenia-osoba.
Aktywność człowieka oscyluje między biegunami progresji i regresji.
Faza plateau
Następuje uporządkowanie i wstępna integracja nowego doświadczenia.
Wskaźniki dla tej fazy pozwalają orzekać o jakości a nie tylko o ilości ( nasilenie, częstości) danego zjawiska.
Faza regresu
Dochodzi do konfliktu ‘nowego’ ze ‘starym’
Towarzyszy temu postępująca dezintegracja doświadczenia uprzedniego, zdobytego, uporządkowanego we wcześniejszych etapach rozwoju.
Pojawiają się konflikty poznawcze głównie jest to konflikt pomiędzy nowym zadaniem (czekowania społeczne=zegar społeczny) zmianą poziomu możliwości organizmu (zegar biologiczny) i zmianą własnych oczekiwań względem siebie i otoczenia a posiadanymi możliwościami i kompetencjami podjęcia tego zadania
Skutki konfliktu w fazie regresu
W sferze aktywności – spadek sprawności w danym obszarze, dłuższy czas wykonania działań, mała efektywność, błedy
W sferze emocjonalnej – coraz bardziej impulsywne reagowanie w sytuacjach codziennych, wahania nastroju
W sferze poznawczej – trudności z zapamiętywaniem, spadek koncentracji uwagi, niezrozumiałe dla otoczenia decyzje.
W sferze społecznej – większa ilość konfliktów interpersonalnych
Faza kryzysu
Kryzys powoli ulega rozwiązaniu poprzez reintegrację na innym już jakościowo poziomie, poprzedniego i aktualnie przyswojonego doświadczenia, a więc powstanie nowa całość
Jest to faza w której kończy się poprzedni a zaczyna nowy cykl rozwoju.
Obszary zmian rozwojowych i wzajemne między nimi powiązania
Naciski społeczne (strzałeczka w dół)
Poziom społeczny (zmiany relacji osoba – otoczenie)
Poziom osobowościowy ( zmiany osobowościowe)
Poziom poznawczy (zmiany struktur umysłowych)
Poziom behawioralny ( zmiany zachowania)
Naciski biologiczne (strzałeczka w górę)
Kierunki rozwoju form aktywności człowieka
-postępujące porządkowanie aktywności i stopniowe eliminowanie tych jej form które cechuje bezładność, brak ukierunkowani i chaotyczność.
-coraz większe różnicowanie się aktywności – pojawienie się nowych jej form i odmian
-powstanie coraz bardziej złożonych form aktywności
-stopniowanie kształtowanie oraz dokonywanie przekształceń wewnętrznych mechanizmów regulacji aktywności