Baza monetarna (M₀) – ilość gotówki w obiegu oraz gotówki na kontach banków komercyjnych i kontach banku centralnego. Określana jest jako pieniądz wielkiej mocy, o najwyższym stopniu płynności.

M₁ – obejmuje bazę monetarną oraz wkłady zgromadzone na rachunkach awista

M₂ – obejmuje kredyty krótkoterminowe i M₁

M₃ – obejmuje kredyty długoterminowe i M₂

Motywy utrzymywania pieniądza gotówkowego:

• Przezorności – trzeba mieć choć trochę pieniądza w gotówce przy sobie

• Transakcyjny – w niektórych przypadkach transakcji lepiej jest je wykonywać przy wykorzystaniu najbardziej płynnych zasobów

• Spekulacyjny – musimy utrzymywać część zasobów w formie płynnej, ponieważ w przypadku zakupu akcji po atrakcyjnej cenie możemy to zrobić

• Portfelowy – powinniśmy dywersyfikować strukturę aktywów pod kątem ich płynności

Instrumenty oddziaływania banku centralnego stosowane w polityce pieniężnej:

• Stopa rezerw obowiązkowych – ustalony obligatoryjnie przez bank centralny procent depozytów banków komercyjnych, które muszą utrzymywać w gotówce na wyodrębnionych kontach banku centralnego

• Stopa kredytu refinansowego – stopa procentowa jako cena kredytu; bank centralny może wpływać na stopę poprzez cenę kredytu towarowego i pieniężnego

• Polityka otwartego rynku – skup bądź sprzedaż papierów wartościowych głównie obligacji i bonów

Bank centralny może wprowadzić politykę:

• Ekspansywną – „pompowanie” pieniądza w gospodarkę – zmniejszenie stopy rezerw obowiązkowych. Bank centralny będzie wykupował weksle i bony.

• Restrykcyjna – bank próbuje ściągnąć pieniądz z rynku w obawie o utratę kontroli np. nad stopą inflacji. Będzie to ściągał np. poprzez emitowanie obligacji

Polityka pieniężna – zmiany (kształtowanie) podaży pieniądza.

Cele:

• Strategiczne – odnoszą się do gospodarki jako całości (podtrzymywanie wysokiej koniunktury i zatrudnienia; walka z inflacją lub deflacją)

• Pośrednie – służą temu cele pośrednie – monitorowanie przyjętych rozwiązań, korekty planów oraz ich rewizja. Główne instrumenty:

  • Poziom nominalnych stóp procentowych

  • Podaż pieniądza

  • Limity kredytowe

  • Inne cele (nominalny PN, pożądana struktura stóp procentowych, kurs walutowy itp.)

• Operacyjne:

  • Prawidłowa wysokość bazy monetarnej

  • Odpowiedni poziom stopy procentowej rynku pieniężnego

Cele te powinny być powiązane z:

• Zaburzeniami w popycie globalnym

• Nieoczekiwanymi zmianami popytu na różne rodzaje aktywów

• Zaburzeniami popytu na pieniądz

• Zmianami w podaży czynników produkcji