Rola infrastruktury transportu w rozwoju gospodarki Transportowe inwestycje infrastrukturalne są bardzo kapitałochłonne i w związku z tym przedsiębiorstwa transportowe nie są w stanie ich finansować. Podstawowym inwestorem infrastruktury jest państwo lub władze lokalne. Inwestorami mogą być również wyspecjalizowane instytucje zarządzane przez państwo. Konieczność inwestowania przez państwo lub podmioty komunalne wynika również z faktu że składniki tej infrastruktury maja charakter wszechobejmujący i będą służyć dobru ogólnogospodarczemu i ogólnospołecznemu wszystkim jednostkom gospodarczym i pozagospodarczym.

Elementy infrastruktury transportu kolejowego

-linie kolejowe (tory z podkładami) wraz z budowlami inżynierskimi (mosty, wiadukty, tunele, przepusty, przejazdy kolejowe),

-urządzenia zabezpieczenia ruchu i łączności, sygnalizacja, sieć energetyczna (trakcja), sieć wodno-kanalizacyjna, -stacje (osobowe i towarowe – łącznie z peronami, placami utwardzonymi, etc.), terminale intermodalne, bocznice kolejowe, posterunki odgałęźne i odstępowe.

Kategorie linii i torów kolejowych Podział linii kolejowych ze względu na ilość torów • jednotorowe (zdolność przepustowa – 36 par pociągów na dobę) • dwutorowe (zdolność przepustowa – 120 par pociągów na dobę) • wielotorowe

Podział linii kolejowych pod względem układu w terenie: • nizinne (pochylenie toru nie większe niż 10‰) • podgórskie (pochylenie toru nie większe niż 15‰) • górskie (pochylenie toru ponad 15‰)

Podział linii kolejowych ze względu na szerokość toru: • normalnotorowe – 1435 mm • szerokotorowe (Hiszpania 1668 mm, Irlandia 1600 mm, były ZSRR 1520 mm) • wąskotorowe (głównie 1000 mm, 1067 mm, 750 mm, 600 mm)

Tory kolejowe na stacji dzielą się na: • główne: zasadnicze i dodatkowe • boczne: rozrządowe, ładunkowe, postojowe, trakcyjne, warsztatowe, magazynowe, łącznicowe, inne •specjalnego przeznaczenia: tory i żeberka ochronne, tory dojazdowe do bocznic, tory bocznicowe, tory ładowni

Systemy zasilania trakcji kolejowej w Europie rodzaje zasilania: dwustronne i jednostronne, Przy zasilaniu linii kolejowych zelektryfikowanych prądem przemiennym o częstotliwości 50Hz stosuje się zasilanie dwustronne lub jednostronne w zależności od rodzaju transformatorów w podstacjach. W ostatnio stosowanych rozwiązaniach przeważa zasilanie jednostronne. Przy zasilaniu linii kolejowych zelektryfikowanych prądem przemiennym o częstotliwości obniżonej 16,2/3Hz (lub 25Hz) stosuje się jako regułę: -przy zasilaniu z własnych elektrowni - zasilanie dwustronne; -przy zastosowaniu w podstacji przetwornic obrotowych - zasilanie jednostronne.

Elementy nawierzchni kolejowej i ich krótka charakterystyka Nawierzchnia kolejowa jest to zespół konstrukcyjny, składający się z szyn, podkładów, złączek i podsypki. szyny – podstawowy element nawierzchni Zadaniem szyn jest umożliwienie toczenia osią kół pojazdów i nadawanie im kierunku biegu oraz przekazywanie nacisków kół na podkłady pośrednio przez podkładki szynowe, złączki - podkładki szynowe, wkręty lub haki, śruby stopowe, łapki i pierścienie sprężyste przytwierdzające szyny do podkładów Podkłady ułożone w ustalonych odstępach poprzecznie do osi toru przejmują naciski kół na szyny, przekazywane za pośrednictwem podkładek i przytwierdzeń szynowych, przenoszą te naciski na warstwę podsypki, a ponadto zapewniają prawidłowe szerokości toru. Podsypka ma za zadanie: uzyskanie wymaganego położenia toru w planie i profilu, przejęcie nacisków kół pojazdów z podkładów z przekazaniem ich na torowisko, szybkie odprowadzenie wód opadowych oraz przeciwdziałanie przesunięciom podłużnym i poprzecznym toru.

Urządzenia połączeń i skrzyżowań torów Rozjazdy stanowią konstrukcję, umożliwiającą przejazd pojazdów szynowych z jednego toru na drugi. dzielą się na: rozjazdy zwyczajne, rozjazdy podwójne, rozjazdy łukowe i rozjazdy krzyżowe. Rozjazdy zwyczajne Rozjazdy zwyczajne mają dwa kierunki jazdy: na tor zasadniczy (prosty) i tor zwrotny (łukowy). W zależności od kierunku odgałęzienia się toru zwrotnego wyróżnia się rozjazdy prawostronne i lewostronne. Rozjazd zwyczajny składa się z trzech zasadniczych części: zwrotnicy, szyn łączących i krzyżownicy. Zwrotnica zbudowana jest z dwóch ruchomych iglic i dwóch nieruchomych opornic. Położenie iglic decyduje o tym, na który tor wjedzie pociąg. Jedna z iglic jest prosta, druga zaś - łukowa. krzyżownica umożliwia swobodne przejście w jednym poziomie kół taboru przez miejsce krzyżowania się szyn. Skrzyżowanie torowe układane jest w miejscu przecięcia się dwóch torów w jednym poziomie. Składa się ono z dwóch krzyżownic zwyczajnych, dwóch krzyżownic podwójnych oraz torów łączących Rozjazd krzyżowy powstaje poprzez wbudowanie w skrzyżowanie torowe pojedynczych lub podwójnych połączeń przecinających się torów. Skrzyżowania umożliwiają przecięcie wzajemne dwóch torów w poziomie

Podział kolejowych punktów eksploatacyjnych SIEĆ KOLEJOWA – powiązane ze sobą linie kolejowe , za pomocą punktów eksploatacyjnych wraz z urządzeniami niezbędnymi dla wypełnienia zadań transportowych i ruchowych. PUNKTY EKSPLOATACYJNE – el. sieci służące do wykonywania zadań transportowych (przewozu osób i ładunku) i zadań ruchowych (czynności tehcnicznych związanych z przewozami) POSTERUNKI RUCHU – regulują ruch pociągów ,zapewniając jego bezpieczeństwo oraz odpowiednią przepustowość linii kolejowej STACJA KOLEJOWA – jest posterunkiem ruchu następczym zapowiadawczym ,którego czynności polegają na regulowaniu następstwa i wyznaczaniu kolejności pociągów; obszar komunikacji lądowej obejmujący określony układ torowy wraz z obiektami i urządzeniami ,przewidziany do wykonania określonej pracy ruchowej i przewozowej. PUNKTY HANDLOWE – punkty eksploatacyjne służące do obsługi podróżnych i do wykonywania czynności ładunkowych PRZYSTANEK OSOBOWY – przeznaczony jest do wsiadania i wysiadania pasażerów na szlaku. Może być urządzony przy posterunku odgałężnym , bocznicowym, odstępowym, osłonnym, lub na mijance lub na stacji zamkniętej dla potrzeb techniczno- ruchowych. BOCZNICA – (na stacji lub na szlaku ) ma takie samo przeznaczenie jak ładownia , lecz jest używana przez jej posiadacza ; może być urzadzona przy posterunkach. ŁADOWNIA – przeznaczona jest do ładowania lub wyładowywania przesyłek na szlaku. Może być usytuowana przy posterunku (jak przystanek ) , albo przy przystanku osobowym na szlaku.

Klasyfikacja stacji kolejowych towarowe pasażerskie, rozrządowe, manewrowe

Rola i zadania stacji rozrządowych Stacje rozrządowe to stacje, na których prowadzona jest praca polegająca na przyjmowaniu, rozrządzaniu i ponownym zestawianiu pociągów towarowych. Stacja rozrządowa wykonuje nast czynności: 1. przyjęcie pociągów, 2. przygotowanie składu do rozrządzania, 3. rozrządzanie, 4. gromadzenie wagonów poszczególnych relacji na torach kierunkowych, 5. zestawianie ze zgromadzonych wagonów składów według relacji (planu zestawiania), 6. przygotowanie pociągów do wyprawienia, 7. wyprawienie pociągu na szlak.
Cechy transportu samochodowego Zalety:+ najlepsza dostępność przestrzenna+ najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszczenia rynków zaopatrzenia i zbytu+ bardzo korzystna oferta z punktu widzenia czasu transportu+ specjalistyczny tabor przystosowany do przewozu ładunków o różnorodnej podatności transportowej+ najlepsze możliwości dowozu do przewoźników innych gałęzi transportu+ raczej bezpieczny Wady:- stosunkowo wysokie koszty przemieszczania- wypadki drogowe- mniejsza ilość ładunków- niekorzystne warunki pogodowe

Elementy infrastruktury transportu samochodowego; drogi kołowe – infrastruktura liniowa, mosty, tunele, skrzyżowania (z innymi drogami i liniami kolejowymi), węzły drogowe (parkingi, place przeładunkowe, manewrowe, drogowe przejścia graniczne), sygnalizacja, urządzenia do pobierania opłat.

Klasyfikacja dróg autostrady (A), drogi ekspresowe (S), drogi główne ruchu przyspieszonego (GP), drogi główne (G), drogi zbiorcze (Z), drogi lokalne (L), drogi dojazdowe (D).

Klasyfikacja ulic -miejska droga ekspresowa(E) -ulica główna ruchu przyspieszonego(GP) -ulica główna(G) -ulica zbiorcza(Z) -ulica lokalna(L) -ulica dojazdowa(D)

Podaj definicję prędkości projektowej Prędkość projektowa – parametr techniczno-ekonomiczny, któremu są przyporządkowane graniczne wartości elementów drogi, proporcje między nimi oraz zakres wyposażenia drogi. Prędkość projektowa nie jest bezpośrednio związana z prędkością dopuszczalną, zależy od klasy drogi i od ukształtowania terenu lub jego zagospodarowania. Prędkość projektową przyjmuje się umownie na etapie projektowania drogi i zależy od przewidywanej funkcji drogi w układzie sieci drogowej. Prędkość projektowa zapewnia bezpieczną jazdę pojedynczemu pojazdowi w normalnych warunkach.

Elementy przekroju poprzecznego drogi jednojezdniowej jezdnia, pobocze, pasy dzielące, chodnik

Układ warstwowy jezdni drogowej nawierzchnia - warstwa ścieralna - warstwa wiążąca - podbudowa: - warstwa wzmacniająca podbudowę - górna warstwa podbudowy – dolna warstwa podbudowy - podłoże gruntowe – ulepszone podłoże – podłoże naturalne

Klasyfikacja węzłów Węzły bezkolizyjne typu WA - na których nie występuje przecinanie torów jazdy, a relacje skrętne są realizowane tylko jako manewry wyłączania, włączania i przeplatania się potoków ruchu. Węzły częściowo bezkolizyjne typu WB - na których występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na jednej z dróg; w ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub ich zespół, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie. Węzeł kolizyjny typu WC - na którym tylko jezdnie dróg krzyżują się w różnych poziomach, natomiast relacje skrętne na obu drogach odbywają się na skrzyżowaniach.

Elementy składowe węzłów 1 łącznica bezpośrednia ze zjazdem z lewej strony jezdni głównej 2. łącznice bezpośrednie jezdni głównych 3. łącznice półbezpośrednie 4. jednojezdniowa droga dwukierunkowa (B) 5. łącznica równoległa (B) 6. łącznica pośrednia dróg zbiorczo-rozdzielczych/zbiorczo-rozprowadzających – zawsze jednopasowa 7. łącznica bezpośrednia dróg zbiorczo-rozdzielczych 8. łącznica półbezpośrednie.

Podział węzłów według kryterium punktów kolizji kolizyjne - należą tu węzły dróg ogólnodostępnych z drogami ekspresowymi lubinnymi drogami ogólnodostępnymi, w których punkty kolizji mogą występować na każdej z krzyżujących się dróg.- z rondem- skrzyżowania na drogach ekspresowych

Podaj definicję drogi lotniczej i schemat podziału przestrzeni powietrznej Droga lotnicza jest wydzielonym pasem przestrzeni, o zadanym kształcie (w tym odpowiedniej wysokości i szerokości), przeznaczonym do ruchu statków powietrznych.

Drogi lotnicze dzielą się na "Dolne drogi lotnicze" i "Górne drogi lotnicze". Drogi dolne rozpoczynają się od poziomu lotu () FL95 (9500 stóp) do FL285 (28500 stóp) i mają szerokość 18,5 km (10 mil morskich). Drogi górne przebiegają od FL285 (28500 stóp) do FL460 (46000 stóp) Szerokość - 18,5 km. Przebieg dróg lotniczych wyznaczają punkty nawigacyjne.

Elementy składowe portu lotniczegoW obrębie lotniska można wyróżnić część służącą technicznej obsłudze samolotów w czasie startów i lądowań: pasy startowe, drogi kołowania, hangary, wieża kontroli lotów, urządzenia naprowadzające, oraz część służącą obsłudze pasażerów, czyli terminale lotnicze.

Co to jest i czemu służy klasyfikacja lotnisk - międzynarodowe (porty przelotowe i odlotowe dla rozkładowych i nierozkładowych lotów zagranicznych i zapewniają im pełną obsługę inspekcyjną, celną i imigracyjną oraz umożliwiają kontakt z lokalnymi władzami) -regionalne (jednostki zdolne do obsłużenia rozkładowych i nierozkładowych lotów w komunikacji krajowej i nierozkładowych w regionalnej komunikacji międzynarodowej. Inne usługi obejmują loty dyspozycyjne, lokalne operacje prywatnych statków powietrznych i przewozy cargo) -drugorzędne (służą obsłudze małego przemysłu, ruchu turystycznego i centrów handlowych oraz ludzi biznesu) -lotnictwa ogólnego (stanowią teren operacji nierozkładowych lotów lotnictwa ogólnego i miejsc dla przymusowych lądowań statków powietrznych a także dla szkolenia i działalności sportowej)

Podstawowe elementy portów morskich-stanowisko obsługi statków(służące obsłudze ruchowej statków morskich i przeładunkom statków -stanowisko obsługi środków transportu zaplecza (służące obsłudze ruchowej poszczególnych gałęziowych środków transportu i przeładunkom towarów na styku port morski- transport zaplecza - obszar usług portowych (świadczonych na rzecz ładunków albo na rzecz obsługi ruchu pasażerskiego )

Podział portów morskich porty handlowe – porty, których dominującą funkcją jest transport morski, szczególnie ładunków. Można wśród nich wyróżnić porty uniwersalne, które przyjmują różne rodzaje towarów (masowe, toczne, kontenery, drobnica). Porty mogą być także specjalizowane, co wynika z ukierunkowanej polityki podmiotu zarządzającego i dostosowanej infrastruktury portowej do określonego typu ładunków. porty rybackie – porty, których użytkownicy trudnią się rybołówstwem. Cumują w nich jedynie statki rybackie i posiadają infrastrukturę rybacką (chłodnie, zakłady przetwórstwa ryb, fabryka lodu). porty jachtowe – porty, gdzie dominuje jedynie funkcja mariny jachtowej, a konstrukcja portu jest dostosowana tylko dla jachtów. porty wojenne – bazy okrętów marynarki wojennej

Infrastruktura portu morskiego Budowle inżynierskie wewnątrz obszaru portu pozwalające na obsługę statków ładunków i pasażerów: nadbrzeża, kanały, baseny, drogi portowe, portowa sieć kolejowa, obiekty i urządzenia transportu wodnego śródlądowego, systemy instalacyjne( wodno-kanalizacyjne, elektryczne, łączności, cieplne) systemy informacji i system EDI

Suprastruktura transportowa portu morskiego Magazyny i place składowe wraz z wyposażeniem, urządzenia przeładunkowe oraz sprzęt zmechanizowany, portowy tabor pływający, terminale pasażerskie wraz z wyposażeniem, urządzenia i wyposażenia pomocnicze, urządzenia i wyposażenie zabezpieczające trwałośc i techniczną gotowość obiektów infra- i suprastruktury portu, systemy informacyjne wewnątrz terminali portowych

Terminal kontenerowy-organizacja nabrzeża kontenerowego Miejsce gdzie przeładowywane są kontenery na statek bądź ze statku na samochody. Terminal taki posiada miejsce do składowania kontenerów. Znajduje się przy porcie morskim. Spośród urządzeń przeładunkowych występujących w porcie wymienić można dźwigi (portalowe, samojezdne i bramowe) oraz taśmociągi i rurociągi.

Sieć dróg wodnych i ich klasyfikacja trasa wyznaczona na akwenie, rzeka, kanał lub tor wodny, przystosowany do żeglugi statków. Droga wodna może być morska, śródlądowa, żeglowna, spławna.

Rodzaje kolei linowych zależnie od szerokości toru: - kolej wąskotorowa (rozstaw szyn mniejszy od 1435 mm); ze względu na to, że szersze rozstawy tej grupy spełniają rolę podstawową w niektórych krajach, stosuje się czasem kategorię rozstawu średniego na oznaczenie torów z przedziału 1000 mm - <1435 mm; - kolej normalnotorowa (rozstaw 1435 mm), - kolej szerokotorowa (rozstaw szyn większy od 1435 mm). Ze względu na char toru i taboru: -Kolej "ciężka" - kolej dysponująca trasami prowadzonymi we własnych korytarzach (niezależnych od sieci ulicznej), niekiedy bezkolizyjnymi, podlegającymi ściślejszym normatywom dotyczącym łuków, spadków, -Kolej "lekka" - obejmująca np. linie prowadzone poboczem dróg albo jezdnią, posługująca się stosunkowo krótkimi pociągami. Pojęcie obejmuje koleje typu tramwajowego.