Berlin „Cztery eseje o wolności”, Warszawa 1994; str. 178-195
WOLNOŚĆ NEGATYWNA- wiąże się z odpowiedzią napytanie „Jak daleko sięga obszar, którego granicach podmiot ma lub powinien mieć całkowitą swobodę bycia i działania wedle własnej woli, bez wtrącania się innych osób?”
-mierzona jest zakresem, w jakim nikt nie ingeruje w naszą działalność ,
-wolność polityczna jest sferą, w której człowiek może działać bez przeszkód ze strony innych ludzi,
-PRZYMUS- oznacza rozmyślne wtrącanie się innych ludzi w sferę mojego działania; gdy sfera wolności kurczy się pod wpływem innych osób to mogę powiedzieć, ze jestem zniewolony,
-o braku wolności/swobód politycznych można mówić tylko wtedy, gdy realizację celu uniemożliwiają mi inni ludzie, sama niemożność osiągnięcia celów nie świadczy jeszcze o braku wolności politycznej
-Wolność- występuje wówczas gdy nikt nie wtrąca się w moje sprawy. Im większy obszar nietrącania –tym większy obszar wolności.
OBASZAR NIETRĄCANIA SIĘ- Nie może być nie ograniczony, ponieważ powstałby stan w którym każdy by mógł bez ograniczeń ingerować w życie innych ludzi; taki rodzaj naturalnej wolności prowadziłby do społecznego chaosu, w którym nie byłyby zaspokojone minimalne potrzeby ludzkie albo silni położyliby kres wolności słabych. Klasycy angielskiej myśli filozoficznej gotowi byli przykrócić wolność w interesie innych wartości. Zakres nieskrępowanego działania ludzi musi być ograniczony przez prawo- z zastrzeżeniem istnienia minimalnego zakresu wolności osobistej, którego nie wolno pogwałcić, ponieważ naruszenie powoduje, że jednostka ma za mało przestrzeni umożliwiającej chociażby minimalny rozwój wrodzonych uzdolnień, bez czego nie jest możliwe dążenie do rozmaitych celów. Między sferą życia prywatnego dziedziną władzy musi być wytyczona granica.
Wolność nie jest tylko brakiem ograniczeń. Dla każdego ważne są inne potrzeby i wolność oznacza co innego dl mnie i dla Ciebie Wolność nie jest jedynym celem ludzi.
(w tym miejscu mamy mała dygresję dotyczącą Milla-ominęłam to bo chyba nawet nie wspominaliśmy o tym…)
WOLNOŚĆ POZYTYWNA- wiąże się z odpowiedzią napytanie „Co lub kto, jest źródłem władzy albo ingerencji, która może przesądzić, że ktoś ma zrobić raczej to niż tamto, być taki, a nie inny?”
Pozytywny sens słowa „wolność” wynika z pragnień jednostki chcącej być panem swojego losu. Chcę być narzędziem swojej, a nie cudzej woli, chcę być kimś.
Wolność polegająca, że jestem sam sobie panem oraz na tym, że inni nie przeszkadzają czynić, co chcę- i pytanie czy nie mogę być niewolnikiem własnych namiętności, natury?-
Czy mogę ingerować w czyjeś pragnienia dla czyjegoś dobra?
Pozytywna koncepcja wolności jako władania samym sobą, sugerująca wewnętrzne rozdarcie jednostki łatwiej godziła się z rozszczepieniem osobowości na dwie strony: z jednej transcendentny i suwerenny nadzorca, z drugiej empiryczny kłębek namiętności i pragnień, które trzeba trzymać na wodzy i poskramiać.
Koncepcje wolności wywodzą się bezpośrednio z poglądów na to, czym jest jaźń, osoba człowiek.