Edukacja zdrowotna i poradnictwo dietetyczne

1. Poradnictwo dietetycznej i prowadzenie edukacji żywieniowej polega na systematycznym popularyzowaniu wiedzy dotyczącej żywności, a także racjonalnego odżywiania się. Celem edukacji żywieniowej jest przyczynienie się do prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego ludzi oraz utrzymanie zdrowia jednostek, a tym samym społeczeństwa na jak najwyższym poziomie. Edukacja żywieniowa powinna obejmować w możliwie szerokim zakresie grupy ludności. Powinna zawierać informacje dotyczące ogólnych zasad racjonalnego żywienia jak i uwzględniać zalecenia dla poszczególnych grup ludności lub schorzeń.

2. Edukacja żywieniowa ma głównie za zadanie:

• Podnoszenie w społeczeństwie wiedzy na temat znaczenia racjonalnego żywienia dla zachowania zdrowia i właściwego funkcjonowania organizmu

• Kształtowanie prawidłowych zachowań żywieniowych oraz pożądanej struktury spożycia żywności

• Wykształcenie potrzeby praktycznego stosowania zasad racjonalnego żywienia jako istotnego i nieodzownego elementu profilaktyki chorób cywilizacyjnych

1. Prowadzenie edukacji żywieniowej opiera się także zaplanowaniu żywienia, co w kluczowy sposób wpływa na stan zdrowia jednostki, ale również ułatwia:

• Zakupy żywności

• Wykorzystanie sezonowości głównie warzyw i owoców

• Ekonomiczne gospodarowanie żywnością

• Dobrą organizacje podczas przygotowania potraw i posiłków

1. Podczas prowadzenia edukacji żywieniowej należy wziąć pod uwagę takie aspekty jak:

• Potrzeby odbiorcy

• Możliwości percepcyjne i intelektualne odbiorcy oraz osobowość i temperament

• Oczekiwania odbiorcy względem edukacji

• Sytuacje ekonomiczną odbiorcy

1. Warunkiem skuteczności edukacji żywieniowej jest właściwy dobór przekazywanych treści oraz form i metod przekazu, które powinny być możliwie najściślej dostosowane do potrzeb, poziomu i możliwości danego odbiorcy lub grupy odbiorców.

2. Poradnictwo dietetyczne opiera się głównie na:

• Ocenie stanu odżywienia pacjenta

• Edukacji żywieniowej

• Planowaniu żywienia i konstruowaniu indywidualnych jadłospisów, np. dekadowych

• Kontroli i ocenie otrzymanych efektów

1. Ocena stany odżywienia – do oceny stanu odżywienia służą:

1. Wywiad i badanie ogólne obejmujące:

• Historie żywienia

• Sytuacje społeczną

• Historie choroby

• Aktualną sytuacje zdrowotną

1. Badania antropometryczne

2. Badania biochemiczne

3. Statystyka demograficzno-zdrowotna

Zasady racjonalnego żywienia kobiet w ciąży i połogu

1. Istota przygotowań:

• Optymalizacja masy ciała

• Umiarkowana aktywność fizyczna

• Normalizacja stanu odżywienia organizmu

• Suplementacja kwasem foliowym

1. Zasady racjonalnego żywienia – zasada 7U

• Uprawianie (dozwolone: pływanie, pilaste, joga, spacery, fitness dla kobiet w ciąży, bieganie – tylko dla kobiet aktywnych przed ciążą; niedozwolone są dyscypliny o dużym ryzyku urazu, wymagające dużego wysiłku fizycznego, nagłych zmian kierunku ruchu, szybkich skrętów)

• Urozmaicanie (w diecie powinny znajdować się produkty różnorodne; zapewnia to podaż wszystkich składników pokarmowych, mineralnych i witamin) – węglowodany złożony, tłuszcz (w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe), białko pochodzenia zwierzęcego, witaminy i składniki mineralne.

• Umiarkowanie (bardzo istotne jest unikanie „przejadania się”; dlatego najodpowiedniejszą formą żywienia jest spożywanie posiłków częściej ale o mniejszej objętości)

• Uregulowanie (codzienna dieta powinna być podzielona na 5 posiłków; zasada uregulowania dotyczy przerw pomiędzy posiłkami, które powinny być sobie równe)

• Unikanie (w codziennej diecie należy unikać niektórych substancji i produktów; przyczyniają się one bowiem do powstawania wielu zaburzeń w organizmie oraz odkładania nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej) – sól, tłuste mięso, tłuste wędliny i kiełbasy, boczek, salceson, podroby, wysoko przetworzone konserwy i pasztety, parówki, tłuszcze (słonina, łój, smalec), cukier, słodycze, ciasta, ciastka, torty, desery, kremy, chałwa, woda mineralna smakowa, słodzone napoje gazowane, napoje, nektary, alkohol, ostre przyprawy, słone przekąski, chipsy, fast foody, majonez (), sosy majonezowe i musztardowe.

• Umiejętne przyrządzanie potraw (sposób w jaki przyrządzamy nasze posiłki jest bardzo istotny, gdyż podczas nieprawidłowej obróbki technicznej może dojść do wydzielania szkodliwych substancji). Zalecane techniki kulinarne: gotowanie, duszenie, gotowanie na parze, grillowanie, pieczenie w folii lub pergaminie. Przeciwwskazane techniki kulinarne: smażenie, zasmażanie, odsmażanie, smażenina głębokim tłuszczu, pieczenie tradycyjne (z dodatkiem tłuszczu), odgrzewanie w mikrofalówce.

• Uśmiechnij się (w każdej sytuacji należy zachować umiar, dystans i poczucie humoru; pozytywne myślenie pomaga radzić sobie w wielu trudnych sytuacjach, warto zadbać również o miłą atmosfere podczas spożywania posiłków)

1. Skład diety:

• Białko: 12-15%

• Tłuszcze: 25-30%

• Węglowodany: 55-60%

1. Zapotrzebowanie energetyczne:

• W II i III trymestrze wzrasta o 330kcal – tylko dieta

• W okresie karmienia piersią wzrasta o 670kcal: 500kcal z diety, 170kcal z zapasów nagromadzonych podczas ciąży.

1. Pij wodę:

• Dobowe zapotrzebowanie na wodę wynosi 2 litry

• W okresie ciąży należy zwiększyć podać – 300ml

• W okresie karmienia piersią – 600ml

1. Suplementacja: KWAS FOLIOWY I WITAMINA A, alkohol i nikotyna zabronione

2. Kofeina:

• Zaleca się ograniczenie spożycia kofeiny u kobiet ciężarnych i karmiących piersią do max 300mg

• Może wystąpić ból piersi

• Nadmiar kofeiny powoduje u dziecka poszerzenie źrenic, pobudzenie, rozdrażnienie, brak snu.

1. Teobromina:

• Występuje w ziarnach kakao

• Głównym źródłem w diecie jest czekolada

• Teobromina jest metabolitem kofeiny