ZACHOWANIA ZDROWOTNE.

1. Zdrowie uwarunkowane jest wieloma czynnikami, które można podzielić na 4 podstawowe grupy:

1. Styl życia, w tym zachowania zdrowotne obejmujące przynajmniej stopień aktywności fizycznej, sposób żywienia oraz nałogi

2. Środowisko fizyczne i społeczne dotyczące zarówno stopnia zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody, jaki zagrożeń ze strony środowiska pracy czy też uwarunkowań społecznych, jak stopień ograniczenia dostępu do podstawowych zasobów materialnych niezbędnych do utrzymania i pomnażania zdrowia, stopień uzależnienia społeczeństwa od pomocy społecznej

3. Czynniki genetyczne, w mniejszym stopniu zależy od pojedynczego genu, a w większym od występujących modyfikacji czy mutacji w poszczególnych genach

4. Działania służby zdrowia zarówno z zakresu medycyny naprawczej, jak i oświaty prewencyjnej czy promocji zdrowia

1. Zachowania zdrowotne kształtują się już od wczesnego dzieciństwa, w procesie socjalizacji pod wpływem różnych czynników: w domu, szkole czy w grupie rówieśników, pod wpływem reklamy, informacji w środkach masowego przekazu czy też obserwacji ludzi w najbliższym otoczeniu.

2. Zachowania zdrowotne wg Harrisa i Gutena:

1. Praktyki zdrowotne – np. kontrolowanie masy ciała

2. Praktyki zabezpieczające – np. posiadanie apteczki pierwszej pomocy

3. Profilaktyczne badania lekarskie – np. kontrola stomatologiczna

4. Unikanie zagrożeń środowiskowych – np. zanieczyszczone środowisko

5. Unikanie substancji szkodliwych – np. palenie tytoniu

1. Nawyki zdrowotne podejmowane przez osoby zdrowe, obejmują działania podnoszące i umacniające zdrowie, lecz również zachowania ochraniające zdrowie, tj. zapobiegające chorobom (eliminacja czynników ryzyka) oraz przyczyniające się do wczesnego wykrycia chorób.

2. Celowe czynności zdrowotne obejmują zachowania człowieka w sytuacji choroby, polegające na poszukiwaniu pomocy oraz pełnieniu roli chorego i pacjenta

3. Zachowania zdrowotne:

1. Biopozytywne, prozdrowotne – wykazujące pozytywny wpływ na zdrowie, mające na celu lub dające w efekcie podtrzymanie, umacnianie, przywracanie zdrowia i sprawności

2. Bionegatywne, antyzdrowotne – mające negatywny związek ze zdrowiem, wywołujące jego zagrożenie, chorobę lub utratę sprawności, niekorzystnie wpływające na zdrowie, utrudniające profilaktykę, wczesną diagnozę

3. Zachowania zdrowotne w profilaktyce – wiążą się z ochroną zdrowia i zapobieganiem choroby

4. Zachowania zdrowotne w chorobie – zachowania chorego mające wpływ na przebieg i rezultat leczenia

5. Zachowania zdrowotne w rehabilitacji – związane z osobami niepełnosprawnymi i chorymi, które mają związek z przebiegiem i efektem rehabilitacji

1. Opis i zastosowanie IZZ – zawiera 24 stwierdzenia opisujące różnego rodzaju zachowania związane ze zdrowiem, przeznaczony jest do badania osób dorosłych, zdrowych i chorych. Może służyć programowaniu działań profilaktycznych, ustaleniu kierunku modyfikacji zachowań i monitorowaniu zmian.