28.11

Unijne instytucje nadzorcze

Nowe organy od 2011 r.

Nowa struktura to kompromis pomiędzy zwolennikami i ujednolicenia nadzoru oraz zwolennikami postawienia go w rękach krajowych – efekt:

- bezpośrednia kontrola i podejmowanie decyzji w kompetencjach nadzorów krajowych

- lepsze zarządzanie sytuacjach kryzysowych instytucjami ponadnarodowymi

Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego

Zadania: ostrzeganie przed zagrożeniami makroekonomicznymi

Skład: prezesi banków centralnych (27), szefowie krajowych nadzorów finansowych oraz trzech unijnych instytucji nadzorczych.#

Schemat 1

Instytucje nadzorcze nadzorujące sferę mikro:

• Europejski Urząd Nadzoru Bankowego

• Europejski Urząd Nadzory Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPa)

• Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych

Zakres działania – nadzór nad instytucjami działającymi w więcej niż jednym kraju UE poprzez:

• Wymianę informacji

• Koordynowanie działań

• Funkcje arbitrażowe wobec nadzorów krajowych

• Wydawanie zaleceń – np. po ogłoszeniu przez Radę UE „sytuacji zagrożenia” wstrzymanie oferowania ryzykownych produktów finansowych.

Skład : szefowie krajowych nadzorów nad poszczególnymi rynkami.

Nadzór finansowy w Polsce

1. Ustawa z dnia 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym

2. Integracja organizacyjna nadzoru finansowego bez scalania przepisów prawnych

3. Cele nadzoru: zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku jego stabilność, bezpieczeństwa, przejrzystości, zaufania do niego, ochrony interesów uczestników rynku

4. Komisja Nadzoru Finansowego

Organ kolegialny

Prezes powoływany przez Prezesa Rady Ministrów 5-letnią kadencję oraz dwóch zastępców

Członkowie: minister finansów, minister pracy i polityki społecznej. Prezes NBP. Przedstawiciel Prezydenta RP. #

Nadzór nad sektorem bankowym

1. Cele nadzoru bankowego:

1. Zapewnienie bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych

2. Kontrola zgodności działania banków z przepisami prawa

1. Przedmiotowy zakres nadzoru

1. Licencjonowanie działalności bankowej

2. Kontrolowanie przestrzegania regulacji ostrożnościowych

1. Sankcje nadzorcze – m.in.:”

1. Zawieszanie w czynnościach członków zarządu banku i wnioskowanie o ich odwołanie

2. Nałożenie na bank wykazujący straty obowiązku opracowania i wdrożenia programu naprawczego

3. Wprowadzenie zarządu komisarycznego

4. Zawieszenie działalności banku i wnioskowanie do sądu o ogłoszenie upadłości. #

System absorpcji strat w bankach

Rodzaje strat i źródła ich pokrycia:

1. Oczekiwania – występują zawsze w portfelu kredytowym, niezależenie od stopnia jego dywersyfikacji, równe średniej stracie na portfelu kredytowym.

Powinny być absorbowane przez rezerwy ogólne.

1. Nieoczekiwane – występujące w portfelu kredytowym rzadko, ale o dotkliwie wysokim poziomie przy zastosowaniu narzędzi statystycznych.

Powinny być absorbowane przez kapitał regulacyjny

1. Ekstremalne – występujące jedynie w warunkach skrajnych.

Pokrywane przy użyciu kapitału wewnętrznego szacowanego przez banki w Amach Filara II NUK/ buforów kapitałowych Bazylei III. #

Podstawowe normy ostrożnościowe – tabelka

Rodzaje regulacji	Rodzaje ograniczanego ryzyka	Cel regulacji
Współczynnik wypłacalności	Kredytowe, rynkowe, operacyjne	Ograniczenie całościowej ekspozycji banku na trzy rodzaje ryzyka
Limity koncentracji zaangażowań	Kredytowe – niewypłacalności kontrahenta	Dywersyfikacja portfela aktywów i zmniejszenie sytuacji banków od sytuacji pojedynczych kredytowbiorców
Rezerwy celowe i ogólne	Kredytowe – niewypłacalność kontrahenta	Kompensacja strat wynikających z posiadania aktywów.

Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego

(Bank Rozrachunków Międzynarodowych)

Utworzony: 1974

Członkowie: Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Japonia, Kanada, Luksemburg, Niemcy, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy.

Uprawnienia: formułowanie wniosków i rekomendacji

Umowa Kapitałowa (1988)- propozycja ujednolicenia standardów ograniczenia ryzyka kredytowego działalności bankowej w skali międzynarodowej

Metodologia wyznaczania współczynnika wypłacalności oparta na sztywnych wagach ryzyka aktywów i minimalnej wysokości 8%.

Nowa Umowa Kapitałowa (2004)

Bazylea III – projekt w opracowaniu (wdrażanie w latach 2013-2019).#

Schemat 2

Filar I

Ustalenie minimalnych wymogów w zakresie adekwatności kapitałowej obejmującej ryzyko kredytowe, runkowe i operacyjne

Wspólczynnik wypłacalności:

$$W = \frac{k_{\text{tier\ I}} + k_{\text{tier\ II}} - k_{\text{pomniejszenia}} + k_{\text{tier\ III}}}{12,5x(8\% xR_{\text{kred}} + R_{\text{rynek}} + R_{\text{oper}})} \geq 8\%$$

Kytier I – fundusz e podstawowe

Ktirer II- funkdusze uzupełniające

Pomniejszenia – pozycje pomniejszające sume funduszy

….

Fundusze własne banku

1. Fundusze podstawowe (teir I) – kapitał zakładowy, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy, wynik w latach ubiegłych, wynik w trakcie zatwierdzania i wynik okresu bieżącego (w razie zysku jego kwota zwiększa bazę kapitałową, w razie straty zmniejsza)

2. Fundusze uzupełniające (tier II) – m.in. pożyczki podporządkowane (wierzyciel zgadza się, zę w razie upadłości banku znajdzie się na końcu listy wierzycieli, włączenie do funduszy uzupełniających wymaga zgody władz nadzorczych)

3. Fundusze własne III kategorii (tier III) – tylko w bankach o dużej wartości księgi handlowej – kapitał służący do pokrywania określonych rodzajów ryzyka rynkowego (krótkoterminowe pożyczki podporządkowane, zyski na portfelu handlowym, pomniejszone o straty na pozostałych rodzajach działalności). #

Sposoby pomiaru ryzyka NUK

1. Pomiar ryzyka kredytowego

1. Metoda standardowa - wagi ryzyka zależą od ratingu nadawanego przez agencje zewnętrzną

2. Podstawowa metoda ratingów wewnętrznych, w której części parametrów jest określana rzez władze nadzorcze

3. Zaawansowana metoda ratingów wewnętrznych, w której bank wyznacza samodzielnie parametry ryzyka

Przykładowe wagi ryzyka dla ekspozycji wobec klientów korporacyjnych

Rating (S&P) Waga ryzyka

AA- i wyższe 20%

Od A+ do A- 50%

Od BBB+ do BB- - 100%

Poniżej BB- 150%

Ekspozycjom detalicznym w metodzie standardowej przypisano wagę 75%.

To przykład do metody standardowej

Współczynnik wypłacalności w bankach mających siedzibę w Polsce (w%) – wykres