FILOZOFIA ŚREDNIOWIECZNA - Opracowała: Maria Kucharska

1 koncepcja ontologiczno-etyczna św. Augustyn – Pisma - okres 399 a 405 rokiem istnieją rozbieżności co do napisania tego dzieła, przyjęta chronologia przyjmuje rok koniec 404 i początek 405; zwolennicy tej daty powołują się na Retractationes 11,9 natomiast M.F. Sciacca podaje rok 399 św. Augustyn napisał dzieło pt: „ O naturze dobra” Utwór ten biorąc pod uwagę chronologię, jest dwunastą z trzynastu rozpraw poświęconych tematyce manichejskiej. To samo zagadnienie, lecz w innej płaszczyźnie omawia we wcześniejszym dialogu napisanym w latach 387 – 395, pod tytułem „ O wolnej woli” , przedstawia w nim problem zła moralnego.

św. Augustyn – idee „ Wyznania” – Poznanie duszy – Celem człowieka jest szczęście i filozofia ma je znaleźć iż szczęście może dać jedynie Bóg, do szczęścia potrzebne jest poznanie, jest ono możliwe – wbrew sceptykom. Augustyn poszukiwał takiej metody poznania, która nie ulega błędom i przez to stanowi niezawodny punkt wyjścia dla wiedzy. Wejdź we wnętrze człowieka bo we wnętrzu mieszka prawda, zasada znana jako Kartezjańska. Jednak wcześniej powiedziana przez Augusta było to zerwanie z obiektywizmem, po za który starożytność nie wyszła.

Poznanie idei i oświecenie przez Boga – umysł po za przeżyciami lepiej poznaje prawdy wieczne wg. Platona – umysł nie jest wytwórca prawd lecz ich odbiorcą. Umysł nie może wytworzyć prawd wiecznych, ale może przejmować wiedzę wprost bez pośrednictwa ciała i umysłu.

Świat idealny – DLA Augustyna był złączony z Bogiem. Przewaga Boga nad światem – Bóg jest bytem najwyższym i tylko On istnieje z własnej natury, a wszystko istnieje dzięki łasce Boga. Jest dobrem najwyższym i tylko zespolenie z Bogiem może dać człowiekowi szczęście. Przewaga duszy nad ciałem – dusza nie jest ani własnością ani rodzajem ciała, jest substancja samoistną. Wbrew temu co mówią starożytni nie ma nic wspólnego z funkcjami biologicznymi. Dusza jest nieśmiertelna bo bliższa jest Bogu, poznaje prawdy wieczne dlatego jest nie zniszczalna i nieśmiertelna, należy lepiej dbać o duszę niż ciało. Przewaga sił irracjonalnych duszy nad rozumem – Naturę ludzką stanowi nie rozum lecz czynna wola czyli zerwanie z intelektualizmem. Boga można poznać przez wiarę, a wiara jest rzeczą woli a nie rozumu. Nadprzyrodzone czynniki w świecie nadprzyrodzonym – w przyrodzie nic nie może się stać bez udziału sił nadprzyrodzonych. Bóg stworzył świat wg. Planu i jest kierownikiem świata a w Bogu istnieje idealny wzór realnego świata czyli egzemplaryzm. Bóg jest nie tylko bytem nieskończonym ale godną miłości. TEODYCEA – świat jest dziełem Boga i dlatego jest dobry, jednak istnienie zła jest niewątpliwe. Istoty wolne czynią źle wtedy, gdy Ne czynią dobrze. Zło jest potrzebne, by utrzymać harmonię świata, brak dobra to zło. Bóg wolał stworzyć większe dobro ze złem, niż mniejsze dobro bez zła. Nauka o łasce – Ludzie dzielą się na tych, co dostąpili łaski Bożej, i nie jedni nie zasłużyli, przez to jedni są dobrzy a drudzy źli.

Św. Augustyn- urodził się w Tagasta w Numidii (354-430 ), ojciec poganin matka chrześcijanka. Pisma Cycerona zachęciły go do rozważań filozoficznych. Wychowany przez matkę w chrześcijaństwie był wobec tej religii sceptyczny. Ponieważ wyznawał manicheizm, ze skrajnym dualizmem dobra i zła. Szybko odkrył braki tej doktryny i przerzucił się na sceptycyzm akademicki. Później nastąpił powrót do filozofii w duchu Platona. Po nawróceniu się przeszedł na chrześcijanizm.

DZIEŁA AUGUSTYNA – można wyróżnić które były spisane przed i po nawróceniu. Do pism filozoficznych i najbardziej osobistych należą: Solilokwia albo mowy osobne duszy do Pana Boga. (386-387), napisane w formie dialogu wewnętrznego. Celem jego rozważań jest poznanie duszy. Pod koniec życia w latach (413-426), Augustyn pisze Państwo Boże – w którym podporządkowuje skomplikowany obraz świata. Rozdziela świat wartości i antywartości, sacrum i profanum miłość, życie i zbawienie od grzechu, śmierci i wiecznego potępienia. Autobiograficzną książką stają się Wyznania, w której Augustyn przedstawia drogę wiary katolickiej. Wyznania są świadectwem doświadczenia wewnętrznego człowieka, którego życie jest szamotaniną między ciągłymi upadkami w grzech a miłością do Boga. Św Augustyn pisze, „ Niespokojne jest serce człowieka, dopóki nie spocznie w Bogu .