1. Definicje: doradztwo, doradztwo rolnicze, doradztwo wiejskie, doradztwo w agrobiznesie.

2. Przepływ wiedzy w doradztwie rolniczym.

3. System wiedzy i informacji rolniczej.

4. Modele powiązań nauki i doradztwa (modele doradztwa).

5. Metody (sposoby)wpływania na zachowania ludzkie.

6. Percepcja; cechy i znaczenie w doradztwie.

7. Proces komunikowania i jego elementy.

8. Modele podejmowania decyzji w doradztwie: normatywny, empiryczny i Bos’a w podejmowaniu decyzji.

9. Etapy procesu podejmowania decyzji przez rolnika i rola doradcy w tym procesie.

10. Innowacje i ich cechy.

11. Fazy procesu adaptacji innowacji.

12. Kategorie osób adaptujących.

13. Formy doradztwa i ich charakterystyka.

14. Metody i techniki stosowane w doradztwie.

15. Zalety i wady dyskusji grupowej w porównaniu z wykładem.

16. Modele dyskusji indywidualnej.

17. Nowoczesne techniki informatyczne w doradztwie.

18. Organizacja doradztwa rolniczego w Polsce.

19. Systemy doradztwa rolniczego na świecie.

20. Rodzaje doradztwa rolniczego w Unii Europejskiej i ich charakterystyka.

21. Efektywność doradztwa rolniczego.

22. Mocne i słabe strony doradztwa państwowego oraz prywatnego.

23. PROW 2007-2013: osie, działania i instytucje wdrażające.

24. Prywatyzacja i komercjalizacja usług doradczych.

25. Źródła wiedzy i informacji w doradztwie .

26. Właściwe i niewłaściwe postawy doradców w obsłudze klientów.

27. Planowanie programów doradczych.

28. Reaktywna i proaktywna praca doradcza.

29. Grupy celowe w doradztwie.

30. Dopłaty bezpośrednie

1

2. Przeplyw wiedzy w doradzt. Rol.

Organizacja Dor. Otrzymuje informacje z badan rolniczych, z postanowien polityki rolnej i z badan psychologicznych i socjol. Infor. Te sa wykorzystywane przez dyrekcje organizacji aby udzielac doradcom instrukcji na temat tego co maja mowic rolnikom z zalozeniem ze takie komunikaty przyniosa zmiany w zarzadzaniu gospodarstwie. Glowne uproszczenie dotyczy tego ze nie wskazuje ona faktu istnienia także przepływu informacji od rolnikow do doradcow, szefow organizacji doradczych i twórców polityki rolnej. Takie inf. Maja ogromne znaczenie dla skutecznej pracy doradczej i polityki rozwoju wsi i rolnictwa.

Schemat:

3. system wiedzy i inf. Rolniczej (AKIS) Koncepcja AKIS jest przydatna do analizowania sposobow dzieki którym rolnicy otrzymuja wieksze wsparcie ze strony wiedzy i informacji. DEFINICJA osoby sieci i instytucje oraz kontakty i relacje miedzy nimi, zajmujące się lub kierujące tworzeniem transformacją, przekazywaniem, magazynowaniem, integracja dystrybucja i wykorzystywanie wiedzy i informacji, a które potencjalnie będą pracowaly w drodze współdziałania w celu doskonalenia powiazan wiedzy i środowiska oraz technologii stosowanych w rolnictwie. AKIS analizuje tez przeplyw inf od rolnikow do ich kolegow, naukowcow twórców polityki i biznesmenow. Aby dobrze prowadzic gosp. Rolnik potrzebuje wiedzy i inf. Tj. –wyniki badan naukowych dot. Technologii produkcji i zarzadzania gosp. –dosw. Innych rolnikow. –aktualna sytuacja i trendy zmian na rynkach srodkow produkcji i produktow –polityka rzadu wobec produkcji +Istotne jest aby przeanalizowac AKIS w celu wykrycia jego slabych punktow +koniecznym staje się stworzenie sieci roznych uczestnikow, w ktorej integrowane bylyby inf. Pochodzące od kazdeoo z nich. +uczestnicy AKIS powinni Dzielic się swoja wiedza i wspolnnie opracowywac nowe pomysły co do kierunkow rozwoju rolnictwa.

4. Modele powiazan nauki i doradztwa. Wyniki badan nie sa użyteczne jeżeli nie zostana zastosowane przez rolnikow. Havelock opracowal 3 modele: 1. Model transferu technologii (TOT) w Polsce znany jako badawczo-wdrozeniowo-upowszenieniowy, obejmuje: -badania podstawowe –badania stosowane –rozwoj technik i techno. –wdrozenie –upowszechnienie (dyfuzja), +potrzebni doradcy-specjalisci SCHEMAT

Wady TOT; -jednokier. Przepływ inf., brak inf. Zwrotnej od rolnika do doradcy i nauk., -barak podania potrzeb klientow doradztwa –nieuwzglednienie potrzeb ekonomicznych –wysokie mniemanie o sobie doradców –brak krytycyzmu co do umiejętności komunikowania się z klientem –korekta informacji czy sposób jej przekazu nie może być kwestionowana

2. modele społecznej interakcji -wykorzystuje teorie dyfuzji innowacji –uwzglednia potrzeby klientow +potrzebni doradcy nauczyciele, edukatorzy. ZALETY –wykorzystuje teorie dyfuzji Inn. I rozroznia rozne grupy odbiorcow –wyk. Inf. Zwrotna od rolnikow –uwzglednia potrzeby i oczekiwania klientow, -uwzglednione w doradztwie znaczenie zagadnien ekonom, socjal, psych, pol. Rolnej i otocz. Instytucji –wazna nie tylko wiedza, ale umiejętności marketingowe i komunikacji interpersonalnej 3. Model. Rozwiązywania problemow –punktem wyjscia jest problem rolnika a nie rezultat badan czy innowacja rolnicz +potrzebni doradcy liderzy, facyliatorzy znajacy zasady rozw. Problemow i majacy wiedze rolnicza oraz komunikacje interpersonalna. KAŻDY z modeli może okazac się skuteczny jeśli zostanie uzyty adekwatnie do problemu. 3 model jest stosowany coraz czesciej bo wiedza i doświadczenie rolnikow jest b. waznym zasobem w rozwiązywaniu problemow.

5. Metody wpływania na zachowanie ludzkie 5a. przymus lub obowiązek +nacisk jest wywierany przez osobe która zmusza kogos do tego aby cos zrobil +ludzie stosujacy przymus musza spełniać warunki –posiadac wystarczajaca wladze -wiedziec jak mogą osiągać swoje cele –mozliwosc sprawdzenia czy przymuszany zachowuje się w por zadany sposób +ludzie wywierajacy nacisk sa odpowiedzialni za osoby które probuja zmienic +w krotkim czasie można w ten sposób osiągać swoje cele jednak trudno je utrzymac +metoda nieprzydatna do zmiany zachow. Które wymuszalyby od przymuszanych inicjatywy. Doradztwo może spełnić kluczowa robe inf. O sankcjach i próbując przekonac niechętne osoby do dobrowolnego przestrzegania przepisów. 5b. wymiana – warunki konieczne: +kazda ze stron uwaza transakcje za korzystna +k.z.s posiada towary i usługi pozadane przez druga. +k.z.s. dostarczy swoja czesc transakcji gdy towary, usługi zostana dostarczone przez druga strone. 5c. porada –porad udziela się co do tego, które rozw. Problemu wybrac. Warunki: wiemy duzo o sytuacji rolnikow i inf. Aby rozwiązać problem –rolnicy sa pewni naszej pomocy nie potrafisz rozwiązać go samodzielnie –doradczy sa odpowiedzialni za jakość porad +rolnik wykorzysta wiedze doradcow ale nie zawsze oznacza to rozwuj jego umiejętności 5d. otwarte wymienianie wpływu na wiedze i postawe rolnikow –brak wiedzy ronikow co do rozwoju problemu –chcemy pomoc rolnikom w celu zmiany ich postaw –posiadamy wiedze –możemy wykorzystac met. Pedagogiczne w celu wpływania na rolnika –rolniczy ufaja naszemu doświadczeniu i chetnie współpracują +dlugoterminowa zmiana zachow. +wzrost pewności i zdolności do samodzielnych rozwiązań problemow rolnikow +metoda pracochlonna, najlepsze efekty 5e. manipulacja –wplywanie na postawe rolnika bez jego wiedzy WAR –rolnicy nie sprzeciwiaja się takim wpływom –zmiana zachowania rolnika jest konieczna –nie jest konieczne aby rolniko podjal samodzielna decyzje +osoby manipulujące ponosza konsekwencje swoich działań np. stosowanie stosowanie niebezpiecznych srodkow ochrony 5f. dostarczanie srodkow –rolnik nie dysponuje srodkami potrzebnymi do osiągnięcia celu lub nie chce podjac ryzyka –posiadamy srodki i uzyczymy ich na pewien czas lub bezzwrotnie +np. kredyty na zakup ziemi srodkow produkcji +tymczasowe rozwiązania by zachęcić do wprowadzania innowacji +lub pomoc przy skladaniu wnioskow kredyt., podan o subsydia, dotacje, dofinansowanie. 5g. świadczenie usług –wiedza, srodki do wykonywania zadania lepiej od rolnika –wykonanie tych zadan przynosi korzyści –jestesmy przygotowani do wykonania ich dla rolnika +przyjecie od rolnika pewnych zadan (wypełnianie skomplikowanych formularzy, itd.,), +łatwość uzależnienia od tej bezpłatnej pomocy +rozwiązanie-wstepna pomoc, szkolenie potem rolnika samodzielny. 5h. zmiana struktury społeczno-ekonomicznej –rolnik nie może się tak zachowac przez bariery struktury ekon.-spol. –zmiany w strukturze sa por zadane –mozliwosc swobodnego pracowania nad tymi zmianami –wiedza i kompetencje. PODSUM. Rolnik i doradca musza być swiadomi wspolnych interesow gdyz sa od siebie wzajemnie uzależnieni. 6. Precepcja, cechy i znaczenie P.to proces, w którym otrzymujemy z naszego srodowisak inf. Lub bodzce i przekształcamy je na psychologiczna świadomość. Ogolne podst. Percepcji 1.relatywnosc -nasze wrazenia sa relatywne a nie absolutne 2. Selektywność-zalozenie ze widzimy i słyszymy to samo co inni może spowodowac problemy. Wpływ na selektywność maja: czynn. Psych. (postawy), czynn. Fizyczne., dosw. Z przeszl., wykszt, wiek, Plec, wpływ środowiska. 3. Organizacja –nasza percepcja jest zorganizowana. Jedna z form organizacji jest dzielenie obrazu na figure i tlo. Inna jest „dopełnienie’, obserwator ma tendencje do zamkniecia (dokończenia) czegos, co traktuje jako figure otwarta, niedokonczoną. 4. Kierunek-nasze nastawienie mentalne (mental sets) wpływa na to jak dokonujemy selekcji, organizacji i interpretacji zauważamy to czego się spodziewanulub to , na co jesteśmy nastawieni (podpis na zdj., tytul prezentacji). 5. Styl poznawczy (kognitywny) w tych samych warunkach percepcja jednej osoby będzie się różniła od drugiej z powodu roznych stylow poznawczych. Dlatego tak wazne jest aby doradca rozumiał dlaczego inni ludzie w różny sposób interpretuja swoje otoczenia. Doradcza powinien przyjąć strategie, która przedstawia ten sam pomysl na wiele roznych sposobow, odpowiednich dla większości stylow poznawczych. Zrozumienie zróżnicowania percepcji roznych osob umozliwia wybranie odpowiednich metod dla projektowania skutecznych komunikatow doradczych(metody nauczania powinny odpowiadac zdolnościom wszystkich odbiorcow lub ich większości). 1. Zdobywanie i utrzymanie uwagi (sluchac≠slyszec).2 wykorzystywanie obrazow i slow –komunikaty w formie mieszanej +obrazy –brak skutkow od slow w rozroznianych produktow przestrzennych (zdjęcia, rysunki) +slowa –dla rozr. Zynn związanego z czasem (częstotliwość, kolejność). 3. Nauka przez dzialanie (learning by doing) największe znaczenie maja dzialanie które: -angażują wszystkie zmysły, -sa nowe i interesujące –maja składnik emocjonalny –sprawiaja, ze chce się osiągnąć cos konkretnego (widoczny rezultat).

7.Proces komunikowania i jego elementy. Schemat:

Komunikowanie-proces wysyłania i odbierania komunikatow za pośrednictwem kanałów tworzących wsolne znaczenie u nadawcy i odbiorcy. Doradca może komunikowac się z rolnikami w następujący sposób: jestem ekspertrm, który wie jak rozwiązać twój problem lub razem popracujemy nad znalezieniem rozw, tego problemu”. Cechy właściwego komunikatu doradca-rolnik: -empatia –elastycznosc –zorientowanie na odbiorce –skutecznosc –korzystanie z inf. Zwrotnej.

8. Modele podejmowania decyzji w doradztwie. 1. Model normatywny. Rozni naukowcy probowali okreslic w jaki sposób powinien przebiegac proces decyzyjny, aby przynieść najlepsze rezultaty. „najlepsze”-czyli, ze cele podejmującego zostaja osiągnięte w największym możliwym stopniu. Normatywne podejście zaklada, ze rozsadny proces decyzyjny powinien przejść przez fazy: a. uswiadomienie sobie problemu –obecna syt. jest niezadowalajaca –obieramy wczesniej kierunek procesu prowadzi do trudności –swiadomosc nowego rozwiązania problemu b. ustalenie jakie sa nasze cele c. rozpoznanie przyczyn problemu d. rozpatrzenie alternatywnych rozw. Problemu i wynikow po ich zastosowaniu e. ocena spodziewanych rezultatow f. wybor najlepsz. Rozw. g. zastosowanie go w praktyce h. ocenianie czy osiągnęliśmy spodziewany wynik. 2. Model empiryczny – Badania empiryczne wskazuja, ze ludzie nie zawsze daza do max wynikow bo musimy rozważyć tez koszt podjecia decyzji. Decyzje trzeba podejmowac w oparcu o ograniczenia ilość inf. Dotyczących ich konsekwencji. Czas i wysilek czyni niepraktycznym rozwazanie wszystkich alternatywnych roziwazanie i równocześnie przewidywanie konsekwencji Dec.innowacyjnych. Decyzje sa rzadko podejmowane od razu, stanowia czesc dłuższej serii decyzji. Decyzja, jaka podejmujemy teraz może wpłynąć na nasza swobode wyboru przy decyzjach w przyszłości. Rolnicy podejmuja serie decyzji w niepewnym środowisku dlatego nie powinni z wyprzedzeniem decydowac jaki np.zestaw zabiegow agronomicznych zastosowac. Najlepiej oprzec decyzje o zabiegu na wszystkich inf. Jakie można zebrac w chwili jego przeprowadzenia. Możemy podjac decyzje, która jest usprawiedliwona obecnie a która w przyszłości może być optymalna. 3. Model Bos’a –zwatpienie czy da się okreslic fazy procesu podejm. Decyzji tak jak proponuja to zwolennicy pogladu normatywnego. SCHEMAT:

Aby dojsc do rozsądnego podejmowania decyzji konieczne jest zwrócenie uwagi na 4 jego pola (f,c,inf,s). Kolejnosc tych elementow można zmieniac. Pytania; co mam wybrac? (by odpowoedziec trzeba rozważyć sciezki wyboru – cele i srodki) –jaka jest sytuacja (musimy zbadac sciezki wiedzy fakty ich interpretacje). => Proces poszukiwania +trudność wyboru –niepewnosc wyniku do zmniejszenie niepewność uzywamy wiedzy –wybor i wiedza musza być badane na zmiane –proces przerywany, gdy nasz niepewność stanie się mniej wazna niż wysilki, jakie trzeba podjac by je zmniejszyc. Istnieje mozliwos polaczenia tych 3 modeli: decyzje przy rozwiązywaniu problemow wymagaja –analizy natury i przyczyny problemu –znalezc możliwe rozwiązanie – kontroli-czy nastepuje eliminacja problemu.

9. Etapy procesu podejmowania decyzji przez rolnika i rola doradcy. I. spostrzeżenie problemu, ocena aktualnej sytuacji 1. Gdy istnieje potrzeba- stworzyc świadomość problemu 2.wzrost obiektywności w identyfikacji problemu 3. Skupic uwage na istotnych sprawach które dadza się zmienic. II. Ustalenie pozadaniej sytuacji 1. Pomagac w ustaleniach celow i ich ważności 2. Sprzeczność celow i ich wpływ na siebie III. 1. Zdefiniowac problem obiektywne i kontrolne okreslenie problemu 2. Asysta przy właściwej diagnozie przyczyny jego powstania 3. Sprecyzowac co wiadomo czego nie 4. Emocje i psychologiczne uwarunkowanie odgrywaja role w podejściu do problemu IV. Sformułowania możliwych alternatywnych roziwazan 1.rozszerzyc liczbe alternatyw ale nie sugerowac zbyt wiele 2. Sprzecyzowac te rozwiązania V. analiza rozwiązań 1. Rezultaty badan do obiektywnej oceny 2. Porównanie spodziewanych rezultatow z por zadana sytuacja 3. Pokonac trudności w przewidywaniu wynikow. VI. Wybor rozwiązania 1. zachęcić do wyboru nawet niezdecydowanego 2.dosw. wdrożeniowe z kilkoma rozwiązaniami (gdy konieczne) 3.pomoc w ocenie wynikow doświadczeń VII. Wprowadzenie rozwiązania w Zycie 1.zachecic 2. Pomoc w podjeciu decyzji VIII. Ocena rezultatow 1.czy rezultaty zostaly osiągnięte –sprawdzac 2.uczynic je obserwowalnymi 3. Ustalic efekty uboczne IX. Gdy oczekiwana syt. nie zaistniala. 1.od początku zaczac 2. Pomoc.

10. innowacje i ich cechy. Innowacja –kazda nowa idea, koncepcja, pomysl, metoda, przedmiot, który jest uznawany przez klientow za nowość +nowe metodywspierajace decyzje zarzadzeniu +nowe systemy gospodarowania +nowa organizacja społeczeństwa. Cechy: 1) relatywna przewaga –stopien, w jakim Inn. Jest postrzegana jako lepsza od pomyslu, po którym nastapila (w zakrsie- rentowności, opłacalności, przestizu, wygody, satysfakcji). 2. Kompatybilność s.w.j.m.j.p. jako zgodna z istniejącymi wartościami i przekonaniami, doświadczeniami. Potrzebami adaptujących. Niekompatybilna nie zostanie przyjeta. 3. Złożoność-stopien w j.inn. jest uznawana za trudna do zrozumienia i wykorzystania. Wzrost złożoności =spadek szybkości przyjecia 4.sprawdzalnosc –s.w.j.inn. może w ograniczonym zakresie podlegac wyprobowaniu. Probne przetestowanie=wzrost sybkosci przyjecia. 5. Obserwowalność –s.w.j. wyniki Inn. Sa widoczne dla innych. Im latwiej obserw. Tym wiecej szybkość pn.

11. Fazy procesu adaptacji innowacji. Adaptacja Inn.(wdrazanie) –proces psychologiczny, w toku którego człowiek przechodzi od momentu I o nie inf. Do jej praktycznego zastosowania *działania na mala skale. Dysuzja Inn. (upowszechnienie) - proces rozpowszechniania się nowej idei od zrodla jej powstania Az do odbiorcow *dzialania na duza skale. Fazy 1) świadomość (uswiadomienie) – dowiedzenie się po zas I o Inn. 2)zainteres. –poszukiwanie dalszych inf. Na jej temat 3)ocena –rozwazenie zalet i wad wykorzystania innowacji (ocena ryzyka i korzyści) 4)proba- przetestowania Inn. Na niewielka skale na wlasne potrzeby 5) adaptacja (wprowadzenie)- zastosowanie Inn. Na duza skale w miejsce starych metod.

12. Kategorie osob adaptujących: 1.innowatorzy(nowatorzy) -2,5% -I wprowadzaja Inn Śmiało podejmuja ryzyko, chetnie testuja nowe pomysły, duzo czytaja sa wykształceni, naukowe podejście do rozw. problemow, zdolność do radzenia sobie z abstrakcyjnymi problemami, zajmuja stanowisko przywódcze w org, krajowych rzadko lokalnie, sceptycznie postrzegani przez innych, niski status spol, maly wpływ na spol lokalna, duzo podróżują związani z innymi nowatorami, b.duze gosp, nie sa partnerami dla doradcy. 2.wczesnie adaptujący (pionierzy, rol. Postepowi, liderzy wiejscy)-13,5% -szybko decyduja się na innowacje, I fala przyjmujaca Inn., „jedna z pierwszych”-tak uważają, gotowi na wprowadzanie nowych pomysłów wyprobowanych przez nowatorow, ucza się na ich sukcesach i porazkach, dobre wykształcenie, uczestnicza w spotkaniach WODR, czytaja prase i biuletyny rolnicze, postrzegani jako dobrzy rolnicy, wysoki status społeczny, działają w org spol –często przywodcy, powazani przez spol lokalna, otwarci, obserwowani przez mniej smialich rolnikow, postawa obywatelsk dumni z wpływu na spol lokalna, swietni klienci-silna wspolpraca „prawe ramie” dotarcie do innych rol., nieco mniejsze i mniej wyspecjalizowane gospodarstwo ale wiele z nich to gosp. Modelowe, 3. Wczesna wiekszosc34% naśladowcy, rol. Dosc postepowi, decyduja się na Inn. Nieco pozniej, zorientowani na lokalna spol, kontakt z in. rol., rozwaga, Inn.przyjmowane po zaobserwowaniu udanego wdrozenia u liderow, wykształcenie wyższe srednie i gosp tez wyższe srednie 4. Poźna większość (tracycjaonalisci) 34% -decyduja się bardzo wolno, sceptyczni, „patrz i ober”, „to nie dla mnie”, wprow. Zmiany pod presja ekon, spol, inf zdobywane od sąsiadów o podobnym poziomie społecznym, gorzej wykształceni, mniej oczytani, gosp mniejsze od sredniej, maruderzy (rol. Opieszali, zacofani) 16% nie interesuja się postepem, przywiązani do tradycji, podejrzliwi, nie koorzystaja z kredytow, w podeszlym wieku, mniejsze dochody i poziom społeczny, brak zaangażowania w lokalna działalność, inf. Od przyjaciol i ze srodkow masowego przekazu, Inn. Jako ostatni pod wpływem konieczności, Male gospodarstwa.

13. Formy doradztwa i ich charakterystyka Dor. indywidualne –doradca –odbiorca-klient –Polega zazwyczaj na rozmowie doradcy z rolnikiem, - 1 z najważniejszych metod rolnicy bardzo cenia dyskusje indywidualna, możliwość polaczenia inf. Od Dor. I rol, -mozliw. Większego zaufania, wiekszy koszt i czas podrozy 2. Dor. Grupowe –doradca –grupa odbiorcow, grupy dysk, grupy celowe,wyklady, prelekcje, odczyty, seminaria, warsztaty, pokazy, demonstracje, wycieczki, wizyty studyjne., +przewaga nad srodkami mas. Przekazu lepsz inf zwrotna, wieksza możliwość wzajemnych kontaktow rol., często docieraja tylko do 1 czesci grupy celowej (nie wszyscy przychodza na spot), rozne metody formalne wyklady –mniej użyteczne niż dysk w grupach, kosty na 1 uczestnika wieksze niż mass media, można je laczyc z innymi met np. demonstracje, pokazy, wycieczki. 3. Dor. Masowe –inf. Dla nieograniczonej liczby osob (komunikowanie masowe) TV,radio,gazety, ksiaz rol, ulotki, broszury, targi,wystawy, gieldy, konkurys +dotarcie do duzej liczby rolnikow, niewielkie możliwości współpracy ze soba i wymiany dosw., najtańsze Sr. Przekazu informacji.,

14. Metody i techniki stosowane w doradztwie –metody i tech. Wykorzystywa. W Dor w celu wywierania wpływu na grupy docelowe. 1.mass medi j.w. dzialanie mogą przyspieszyc zachodzące już zmiany ale same rzdko je wywołują bo nadawca i odbiorca stosuja rozne procesy selekcyjne (odb znieksztalca przekazana przez nadawce wiadomość). Procesy –selektywna publikacja(redakt dokonuja selekcji inf jakie prezentuja) sel uwaga (nikt nie może przeczytac wszystkiego co zostalow wydruk) sel percepcja (tendencja do interpretowania inf niezgodnych z poglami) sel akceptacja (akceptujemy opinie zgodnie)sel dyskusja (nie ma czasu rozmawiac o wszystkim co usłyszeliśmy). Jednak mass media pelnia funkcje: -ustalanie hierarchii ważności tematow do dysk (maja wpływ na nasze mysli nawet jeśli nie decyduja o czym musimy myslec), przekazyw wiedzy, formowanie i zmienianie poglądów (gdy brak opini), zmienianie zachowan, +w rozwoju technik komunikowania mass media Zach. 3 procesy 1.zmiana skali (dotarcie do coraz większej liczby ludzi, satelita, autom. Tech. Publikacji), 2. Spadek skali (sprzet dla waskiej grupy video, dvd), 3. Personalizacja (wybor konkretnych inf. Przez odbiorce, WWW, Internet), 2.praca w grupach (j.w.) –obejmuje obniżona liczbe rol. Ale oferuja wiecej i daja wiedej możliwości współdziałania i oddziaływania –wyklady i prelekcje maja wiele wspolnego z mass mediami, sa wazna metoda przekazywania inf., dysk grupowa –ksztalt opinii, podejm. Decyzji., 3.spotk indyw., (j.w.).

15.Zalety i wady dyskusji w porównaniu z wykładem. ZALETY uczestnicy omawiaja wiecej aspektow niż sam doradca, uczestnicy mogą lepiej niż doradca osadzicczy możliwe rozwiązania sa praktycznie wykonalne, istnieje powazny związek z codzienna praktyka, ktoregozazwyczaj bark a prelekcji, jezyk uzyw w dysk jest lepiej znany uczestnikom, uczeszn mogą zadawac pyt i przedstawiac opinie co poprawia zapamiętywanie spraw, dysk grupowa zacheca do samodzielnego dzialania bardziej niż prel. Uczesz maja wieksze możliwości odkryc nieznane aspekty problemu, uczestnicy sa zazwyczaj bardziej zainteresowani bo mogą wywierac wplw na wybor porblemow do omowienia, dysk grupowe mogą mieć znaczący wpływ nie tylko na podejmowanie decyzji ale także na przekaz inf, podczas dysk można rozważać normy grupy i w razie potrzeby zmieniac je, prowadzacy dysk dowiaduja się wiecej o poziomie wiedzy i o problemach uczestnikow niż prelegenci, WADY przekaz inf trwa dłużej, zagadnienia sa omawiane bardziej chaotycznie niż w prelekcji, istnieje niebezp ze uczestnic Zajma się ulubionym tematem lub zdominuja dysk, dobra sytuacja wymaga od uczestkow przynajmniej podst wiedzy inaczej nie ma sensu, jest prawdopodobne ze nieprawidłowe inf podane przez jednego uczestnika nie zostana skorygowane, w dysk grup konieczny jest doradca umiejacy sobie poradzic z pojawiającymi się nieprzewidywalnymi problemami, sytuacja spol-ekon ma Duzy wpływ na skutki dysk grup. Nie zawsze jest latwo pozytywnie wpłynąć na te sytuacje, dysk w grupie wymaga pewnego stopnia jedności tej grupy, dysk powinny być organizow w grupach do 15 osob , podczas gdy prelekcja może być w znacznie większej ilości osob.

16. Modele dyskusji indywidualnej. Model diagnozy –zalecenia rolnik musi się emocjonalnie Godzic z rozw, rozw.doradca odpowiedzialność bierze on (lekarze), 2. Poradnictwa (konsultacji) - pomaga rozważyć i porównać swoje odczucia i wart związane z jego problemami. Ustal. Faktow, udzielenie wiarygodnych inf. (zaufanie do doradcy), 3. Uczestnictwa –rolnik i doradca wnosza aktywny wkład w proces rozwiązywania problemu. Polaczenie wiedzy ich obu. Decyzje podejmuje rolnik. +zadawanie pytan, +pokazywanie inf, rozwiązania modelowe +lista zalet i wad +koncentrowanie obserwacji +met ta wymaga posiadania przez doradce umiejętności interpersonalnych

17. Nowoczesne techniki informacji. –inf jest waznym zasobem w rolnictwie –rozwoj komp, telekom, umozliwia szybkie otrzymanie inf. Technologii i ekonomiki oraz ich efektywnego wykorzystania w decyzjach, gwałtowny wzrost ilości inf., -sprawozdania z badan, dane o rynku, dane o procesach i zarzadznie w ich gosp o podobnych profilach –daja rolnikom szybki dostep do duzych il.inf pomagaja wybrac z nich dokladnie te dane jakie sa im potrzebne, już nie trzeba osobiście odwiedzac gosp by dostarczyc konkretnych i dostosowanych do danego gosp inf., -specjalisci uważają ze trudności powodowane brak inf ale rzeczywiście gorszym problemem jest wykorzystywanie wszystkich inf otrzymywanych z wielu źródeł, często sa one sprzeczne. Techniki obecnie wykorzystywane w Dor: 1. Systemy dostępu i przeszukiwania elektronicznych baz danych Bazy zawieraja (odmiany roslin, choroby ich zwalczania, dane i wzory, zeny srodkow produkcji i produktow, prognozy pogody, katalogi, biblioteki, rejestr dokumentow), 2.systemy informacji zwrotnej –rejestry księgowe, spisy ilości uzyskanego mleka, 3. Syst. Doradcze os. Wspierania decyzji i eksperckie (programowanie liniowe, modele symulacyjne) 4. Sieci –emali –konferencje elektroniczne –wideotext doradca przestaje uczyc jakie maja być podejmowane decyzje ale jak takie decyz podejmowac. Zap. Rol. Na now. Tech inf zalezy od złożoności ich procesow decyzyjnych i od checi zbierania rejestrowania danych +uzależniają rol od firmy dostarczającej sprzet +sa skierowane na wysyłającego inf niż na odbiorce (bez współpracy z tymi, którzy maja z nich korzystac).

18. Organzacja doradztwa rolniczego w Polsce. Obecny system d.r. zaczal kształtować się na początku lat 90. W 91r. utworzono ODRy do 99r było 49 ODR w każdym województwie. Obecnie w Polsce działają sieci państwowych d.r.: -wojewodzkie osrodki d.r. podlegające wojewodom (po podziale administracyjnym kraju w 99 na 1 nowe woj.przy 3 dawniejsze ODRy) –Kraj. Centrum Dor. Rozwoju Roln. I OW z siedziba w Brwinowie, podlegające MRiRW. Ta potrojna struktura utrudnia koordynacje działań. +Inne instytucje majace swoje miejsce e d.r. to: -izby rolnicze(95)-samorzady rolnicze, -instytuty naukowo-bad i uczelnie, -zwiazki branżowe, -przedsiebiorstwa przemyslu rolno-spozywczego, firmy badające rynek, firmy doradcze konsultingowe-komercyjne. W ten sposób zaczyna kształtować się nowy system d.r. na który składać się będą rozne instytucje działające w rol lub jego otoczeniu (państwowe, samorządowe, prywatne) zróżnicowane pod wzg finansowania. D.R. jest pod wpływem lokalnych trendow jak: liberalizacja gosp i rynkow rolnych, obniżenie wydatkow w podziale dochodu narodowego na zadania o charakterze publicznym oraz komercjalizacja i prywatyzacja usług doradczych. Scenariusz rozwoju usług D.R. 1.w ramach struktur państwowych 2. W ramach struktur samorządowych, 3. W ramach struktur terytorialnych.

Reaktywna i pro-aktywna praca doradców Wielu doradców nie pracuje w ramach systematycznie planowanych programów doradczych. Czas spędzają na reagowaniu na pytania rolników, bądź współpracując z mas mediami. Zaletą jest to że mogą swobodnie reagować na pytania o informacje od osób potrzebujących pomocy. Ale inwestują niewiele czasu w planowanie programu doradczego. Taka reaktywna praca jest konieczna i trzeba w programie doradztwa poświęcić jej czas. Niebezpieczeństwem jest, że nowe problemy zostaną zidentyfikowane zbyt późno. Podejście „ lepiej zapobiegać niż leczyć” jest idealne, ale prace zapobiegawcze są rzadkie. Rolnicy często nie potrafią pytać i prosić o pomoc ( nie rozumieją natury problemu ). Dlatego ważna jest praca reaktywna, bo doradcy nie tworzący programu swojej pracy, muszą dzielić uwagę pomiędzy wiele problemów, więc nie są w stanie dogłębnie zajmować się jednym zagadnieniem. Źródła wiedzy i inf. w doradztwie. -Doświadczenie rolników -Rządowe Organizacje Doradcze -Wyniki badań naukowych -Prywatne firmy sprzedające środki produkcyjne, oferujące kredyty oraz kupujące produkty -Agendy Rządowe, Urzędy Kontroli handlu -Organizacje Rolnicze i ich pracownicy -Czasopisma rol., Radio, TV, Mas-Media -Prywatni Konsultanci, Prawnicy, Weterynarze Rozwój technologii dochodowych wymaga integracji wiedzy z różnych źródeł, jak badania i rynek. PRYWATYZACJA I KOMERCJALIZACJA USŁUG DORADCZYCH W ostatnich latach pojawiła się tend. do prywat. służb doradczych od rolników wymaga się przejęcia części odpowiedzialności za te służby i pokrycia całości lub części kosztów. Powody tej zmiany: -deficyty budżetowe -doradcy są odp. przed rol. czyli wzrasta efekt. -rolnicy w wielu krajach wątpią czy MR służy ich interesom -to rol. mają korzyści, więc powinni za nie płacić zalety: -b. skuteczne dor. (rolnik sam wybiera najlep. dla niego dor) i sam lepiej się przygotuje -b. elastyczne (doradca komercyjny działa „przedsiębiorczo”, musi oferować porady ściśle odpowiadające potrzebom rolnika) -partnerska syt. dla obu stron (zaufanie, dor. jest zobowiązany do jak najlep. wykonania usługi) wady: -ograniczenie swobodnego przepływu inf. (płacą za inf., więc nie chcą się nią dzielić z innymi) -tendencja do koncentrowania się na właścicielach dużych gosp. koncentrowanie się na zagadnieniach, za które rolnicy skłonni są zapłacić doradcy wybierają metody, których koszt łatwiej odzyskać Właściwe i niewłaściwe postawy doradcze Otoczenie Postawa Doradcy Sposób Prowadzenia Rozmowy

A- OTOCZENIE
1.Poddenerwowanie, Gorączkowanie Doradca odczuwa presję czasu i nie stawia pytań
2.Odrywanie uwagi w skutek innych prac biurowych, telefony i zakłócenia otoczenia.
3.Doradca pozostaje za biurkiem, bądź oboje siedzą frontalnie naprzeciw siebie.
B- POSTAWA DORADCY
1.Doradca jest chłodny i nieprzyjemny
2.Doradca uprzedza myśli.
3.Doradca ocenia wypowiedzi odbiorcy. Wyraża się zbyt pochopnie na temat wad
4. Demonstrują przewagę przez wymagający styl języka i poziom merytoryczny.
5. Nie patrzy na postawę rozmówcy który jest niezauważalny
6. Nie kontroluje siebie. Myślami jest gdzieś daleko. Wyraża się mało precyzyjnie i działa bez względu na partnera.
7.Przejmuje wady i zalety partnera. Zachowania kumpelskie.
8. Doradca odrzuca obawy i strach partnera. Traktuje go jako osoby o niższej pozycji.
C- SPOSÓB PROWADZENIA ROZMOWY
1.Fachowe słownictwo. Naukowy sposób formułowania, co nie odpowiada poziomowi partnera.
2. Postępuje wg swojego schematu myślowego i własnego tępa rozwiązywania.
3. Rozważa problem teoretycznie. Referowanie wiedzy książkowej.
4.Popiera rozważania przykładowe, które nie pasują do doświadczenia partnera.
5.Patentowe rozwiązania. Recepty na wszystko.
6.Pouczanie, odrzucanie propozycji odbiorcy. Zaleca co trzeba zrobić. Traci swój autorytet.
7.Manipulowanie i nastawianie na określone sposoby postępowania, tak by partner tego nie zauważył. Ponaglanie do podjęcia decyzji.

MOCNE I SŁABE STRONY DORADZTWA PAŃSTWOWEGO ORAZ PRYWATNEGO

PRYWATNE-MOCNE STRONY - ukierunk. na potrzeby i oczekiwania rol. oraz zmianę ich war. ekonomicz. -mniej kosztowna dla rządu -potrzeby rol. są znane przez cały czas, krótki czas reakcji na uzyskanie porady -dor. na zlecenie, opłaty za faktyczne porady -specjalizowanie się w usługach dor., które zaspokajają potrzeby gosp. towarowych. -elastyczne, szybkie PRYWATNE-SŁABE -brak środków budż. na finansowanie dor. samorządowego -nie obejmuje dużego odsetka miesz. wsi, którzy nie są rolnikami -niski stopień zatrudnienia w dor. autonomicz. -zwracanie uwagi przez doradców gł. na duże gosp. i przedsięwzięcia o dużej skali prod. -redukcja powiązań i wymiany info. pomiędzy org. dor. i rolnikiem -↓akcentu na dobrą info publ. -traktowanie wiedzy i informacji jako poszukiwanego i cennego towaru -specj. się tylko w usł. doradczych, które zaspokajają potrzeby gosp. towarowych -faktyczny koszt usług dor. dla rol. -szybkie, ale nie zawsze przemyślane porady

PAŃSTWOWE- MOCNE STRONY -dor. „wiejskie” realizowane na rzecz MOW, a nie tylko rolników -dobra kadra dor.(terenowi., specjaliści zakładowi i administracja. zarządzająca.) w którą zainwestowano wiedzę(kursy szkoleniowe, s. podyplomowe, wyjazdy studyjne., staże zagr.) -bdb baza technicz. -bezpłatna,szeroka gama usług dor. dostępna dla rolników i MOW (inf. rol. jest dobrem pub.) -inf. jako dobro pub. wolna jest od opłat -usystemat. formy dor: sprawdzone metody i podejścia systemowe -wdrażanie i upowszechnianie zrównoważonych metod gosp. i ochrony środowiska oraz podnoszenie świadomości ekol. wśród rolników i MOW -rozwój cech przywódczych i kreowanie liderów wiejskich celem rozwijania różnych form przedsiębiorczości na wsi -dor. na rzecz kobiet wiejskich oraz dzieci i młodzieży(np. kluby 4-H) -rola edukacyjna dla tych rolników i MOW, nie mających dostępu do instytucji oświatowych (doskonalenie wiedzy) -ustawiczna edukacja rolników i MOW -dobra współpraca z admin. rząd. w ramach procesu wdrażania priorytetów NPPC oraz prawidłowej realizacji WPR po uzyskaniu członkostwa -słabe więzi z nauką -usługi dor. stosunkowo kosztowne dla podatników -system podlega wpływom i fluktuacjom politycznym -biurokracja i hierarchia ważności zadań doraźnych a nie strategicznych. (reaktywna praca niż aktywna w oparciu o dobrze przygotowane programy dor. z udziałem rolników i liderów społ. lokalnych) -nieelastyczne, powolne zmiany -dor. mają pośrednie zobowiąż względem rolników