HIGIENA

1. Higiena – z greckiego higienos – niosąc zdrowie. Jest to nauka o zdrowiu.

2. Gronkowiec skóry – bakteria, która żyje na naszej skórze.

3. III poziomy profilaktyki:

1. Zapobieganie powstawaniu chorób poprzez stosowanie szeroko rozumianych metod profilaktycznie swoistych i nieswoistych.

2. Zapobieganie powstawaniu chorób przez możliwie jak najwcześniejsze wykrywanie i leczenie.

3. Zapobieganie utrwalaniu się niekorzystnych skutków choroby poprzez rehabilitację
   i resocjalizację (przystosowanie do nowych warunków życia).

1. SWOISTY – charakterystycznie dopasowany; NIESWOISTY – skuteczne zapobieganie różnym chorobom.

2. Podział higieny:

1. Higiena komunalna (wody, gleby, powietrza, mieszkań),

2. Higiena pracy,

3. Higiena żywności,

4. Higiena szkolna,

5. Higiena człowieka:

• higiena poszczególnych okresów rozwoju,

• higiena osobnicza (wzroku, słuchu, węchu, skóry),

• higiena intymna,

• higiena ciąży i porodu,

• higiena seksualna,

1. Higiena społeczna (wyjaśnianie wpływu niekorzystnych czynników natury społeczno-ekonomicznej),

2. Higiena środowiska.

1. Czynniki determinujące zdrowie:

• czynniki uwarunkowane genetycznie,

• czynniki środowiskowe (natury fizycznej, chemicznej, biologicznej, 5-10%),

• środowisko społeczne 20-25%,

• styl życia 50%,

• medycyna naprawcza 10-15%.

1. Choroby cywilizacyjne – choroby wiążące się z rozwojem cywilizacji.

Zmiany chorobowe powstają w wyniku:

• małej aktywności ruchowej (hipokinezja),

• nieprawidłowego odżywiania,

• rozpowszechnionego obyczaju palenia tytoniu i picia alkoholu,

• nadmiernego przyjmowania leków i używek,

• obciążenia szybkim tempem życia,

• nadciśnienia,

• nieurazowych chorób narządów ruchu,

• choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,

• nerwic i psychoz,

• cukrzycy,

• wypadków samochodowych,

• alkoholizmu, lekomanii, narkomanii.

1. Choroby środowiskowe – choroby, które powstają na tle długotrwałego oddziaływania czynników szkodliwych występujących w środowisku natury chemicznej, fizycznej, biologicznej
   i psychofizycznych. Np. zespół przewlekłego przemęczenia, wieloczynnikowa nadwrażliwość chemiczna, zespół złego budownictwa.

BIOLOGICZNE CZYNNIKI ZARAŻENIA ZAWODOWEGO

1. Rodzaje czynników:

1. czynnik niebezpieczny dla zdrowia – powoduje nagłe, natychmiastowe pogorszenie zdrowia lub uraz, a nawet śmierć;

2. czynniki szkodliwe dla zdrowia – czynniki, które powodują stopniowe pogarszanie stanu zdrowia (np. praca w hałasie);

3. czynnik uciążliwy dla zdrowia – nie powoduje pogorszenia stanu zdrowia, ale może być uciążliwy podczas wykonywania pracy.

1. Rodzaje czynników oddziaływujących negatywnie na stan zdrowia:

1. toksyczne substancje chemiczne:

• rozpuszczalne organiczne (alkohole),

• gazy duszące, drażniące;

1. metale ciężkie;

2. substancje alergizujące (chemiczne, roślinne, zwierzęce);

3. substancje o działaniu rakotwórczym, mutagennym, teratogennym, embriotoksycznym;

4. pyły:

• pył przemysłowy,

• pyły mineralne,

• pyły organiczne,

• pyły z tworzyw sztucznych;

1. czynniki fizyczne:

• hałas,

• wibracje,

• pole elektromagnetyczne,

• promieniowanie jonizujące,

• promieniowanie podczerwone,

• promieniowanie laserowe,

• ultra- i infradźwięki,

• podwyższone i obniżone ciśnienie;

1. czynniki biologiczne:

• bakterie,

• wirusy,

• grzyby,

• pierwotniaki,

• drożdżaki,

• pasożyty;

1. niekorzystne warunki klimatyczne:

• wysoka lub niska temperatura,

• ruch powietrza,

• wilgotność powietrza;

1. czynniki związane ze sposobem wykonywania pracy:

• ruchy monotypowe,

• wymuszona pozycja ciała,

• nadmierny wysiłek głosowy,

• nadmierne przeciążenia mięśni i układu kostno-stawowego.

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 22.04.2005r.

Dziennik Ustaw nr 81

Biologiczny czynnik narażenia zawodowego (szkodliwości zawodowe) to mikro- i makroorganizmy oraz wytwarzane przez nie struktury i substancje, które oddziałują negatywnie na organizm człowieka w procesie pracy i mogą być przyczyną powstawania chorób zawodowych lub parazawodowych. Można wśród nich wyróżnić:

a) czynniki wywołujące choroby zakaźne i inwazyjne (priony, wirusy, bakterie, grzyby,

pierwotniaki, robaki);

b) alergeny biologiczne (bakterie, grzyby, cząstki roślinne i zwierzęce);

c) toksyny biologiczne, w tym czynniki immunotoksyczne (endotoksyna bakteryjna, mikotoksyny, glukany grzybicze, lotne związki organiczne toksyny roślinne, jady zwierzęce);

d) czynniki rakotwórcze (aflatoksyny, pył drzewny).

MIEJSCE PRACY, HIGIENA I DEZYNFEKCJA RĄK, UBIÓR

1. OCHRONA RĄK:

1. brak biżuterii;

2. opatrzone mikrourazy (zadrapania itd.);

3. krótkie, zaokrąglone paznokcie, pomalowane ewentualnie jasnym lakierem;

4. niewycięte skórki;

5. jednorazowe rękawice ochronne, których NIE NALEŻY myć, ani dezynfekować i powtórnie używać.

1. TECHNIKI MYCIA RĄK:

1. socjalne mycie rąk;

2. higieniczne mycie rąk;

3. chirurgiczne mycie rąk.

1. HIGIENICZNE MYCIE RĄK:

1. Jest ono konieczne:

1. w przypadku masywnego zanieczyszczenia drobnoustrojami chorobotwórczymi lub tylko podejrzenia o zanieczyszczenia;

2. po kontakcie z materiałem zakaźnym;

3. po kontakcie z klientem skolonizowanym przez szczególnie niebezpieczne drobnoustroje.

1. Do higienicznego mycia rąk używać należy specjalnych preparatów o działaniu antyseptycznym, zarejestrowanych w Polsce i będących w wykazie PZH (Państwowego Zakładu Higieny)
   z przeznaczeniem do użytku, zawierających substancje bakteriobójcze.

2. Higieniczne mycie rąk odbywa się w 6 etapach, polegających na pocieraniu kolejnych partii dłoni
   i palców.

INSTRUKCJA HIGIENICZNEGO MYCIA I DEZYNFEKCJI RĄK

KAŻDĄ CZYNNOŚĆ PRZY MYCIU RĄK POWTARZAMY MINIMUM 5 RAZY!

NIE DOTYKAMY KRANU I DOZOWNIKÓW DŁOŃMI, TYLKO ŁOKCIEM!

1. ROZPROWADZENIE MYDŁA W PŁYNIE NA CAŁYCH DŁONIACH.

2. MYCIE LEWĄ DŁONIĄ LEWEJ STRONY PALCÓW PRAWEJ DŁONI.

3. MYCIE PRAWĄ DŁONIĄ PRAWEJ STRONY PALCÓW LEWEJ DŁONI.

4. ZŁĄCZENIE ZE SOBĄ DŁONI I POCIERANIE NIMI.

5. POCIERANIE CZUBKÓW PALCÓW O WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ DRUGIEJ DŁONI.

6. MYCIE KCIUKA JEDNEJ I DRUGIEJ DŁONI.

7. POCIERANIE OPUSZKÓW PALCÓW O WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ DRUGIEJ DŁONI.

8. SPŁUKANIE MYDŁA Z DŁONI POD CIEPŁĄ, BIEŻĄCĄ WODĄ.

9. OSUSZENIE DŁONI RĘCZNIKIEM JEDNORAZOWYM.

10. SPRYSKANIE DŁONI ŚRODKIEM DO DEZYNFEKCJI RĄK.

11. POZOSTAWIENIE DŁONI AŻ DO ODPAROWANIA ŚRODKA DEZYNFEKCYJNEGO.

1. URZĄDZENIA DO MYCIA I DEZYNFEKCJI RĄK:

• Podstawowymi urządzeniami do utrzymania właściwej higieny rąk w miejscu pracy są umywalki, dozowniki na płyny, ręczniki jednorazowe. Muszą one być łatwo dostępne i łatwe
  do uruchomienia (najlepiej bez użycia rąk – łokciem).

• Muszą one być umiejscowione we wszystkich pomieszczeniach, w których wykonywane
  są zabiegi, a także umiejscowione w pobliżu miejsc, gdzie występuje ryzyko zanieczyszczenia rąk materiałem biologicznym.

1. UMYWALKA:

1. bieżąca, ciepła i zimna woda;

2. zalecany kran łokciowy, automatycznie mieszający wodę do stałej temperatury;

3. przy umywalce musi się znajdować:

• dozownik z płynnym preparatem do mycia rąk,

• dozownik z preparatem do dezynfekcji rąk,

• pojemnik z ręcznikiem celulozowym,

• pojemnik na zużyte ręczniki (opróżniany minimum raz w ciągu dnia),

• środki do pielęgnacji rąk (tuby lub dozowniki);

1. w pobliżu umywalki wskazane jest umieszczenie lustra (pomocne przy pryśnięciu materiału
   na twarz).

1. DOZOWNIKI:

1. uruchamiane bez dotykania dłońmi;

2. zalecane jednorazowe opakowania;

3. nie należy uzupełniać dozowników nieopróżnionych do końca;

4. nie należy dotykać palcami końcówki wypływu środka myjącego lub dezynfekującego;

5. dozowniki wielokrotnego użytku przed ponownym napełnieniem odpowiednim płynem muszą być wcześniej umyte ciepłą wodą, wydezynfekowane lub wysterylizowane.

1. PŁYNY DO MYCIA I DEZYNFEKCJI:

1. wolne od drobnoustrojów;

2. do higienicznego mycia rąk powinny zawierać środki bakterio- i grzybobójcze
   o potwierdzonym działaniu.

1. RĘCZNIKI JEDNORAZOWE:

1. dobrej jakości (dobrze wchłaniające wilgoć, nieulegające uszkodzeniu w trakcie użytkowania);

2. umieszczone w odpowiednim podajniku;

3. opróżniony podajnik przed ponownym włożeniem ręcznika musi być umyty, zdezynfekowany, suchy;

4. zapasowe ręczniki należy przechowywać w higienicznych warunkach.

1. ŚRODKI DO PIELĘGNACJI RĄK:

1. wolne od drobnoustrojów;

2. w jednorazowych opakowaniach – dozownikach lub tubach;

3. pobierane w sposób zabezpieczający przed ich zanieczyszczeniem.

1. ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA:

• jest to miejsce naturalnego bytowania drobnoustrojów (np. organizm człowieka), gdzie mogą się one namnażać, skąd różnymi drogami są przenoszone na podatną na zakażenie populację.

• Źródła zakażenia – chorzy ludzie, ludzie będący nosicielami, chore zwierzęta, zwierzęta – nosiciele, zwłoki ludzkie i zwierzęce.

• NOSICIEL – wydala drobnoustroje chorobotwórcze, ale sam nie choruje.

1. UBRANIE OCHRONNE, ROBOCZE:

1. fartuch (najlepiej nierozpinany z przodu, rękawy $\frac{1}{2}$ , $\frac{3}{4}$ ;

2. rękawiczki jednorazowego użytku;

3. maseczka;

4. okulary ochronne;

5. obuwie ochronne.

1. POJEMNIKI NA MATERIAŁ BIOLOGICZNY (= WYSOCE ZAKAŹNY):

1. żółty pojemnik z czerwonym wieczkiem zamykanym na stałe;

2. otwór dostosowany do wyrzucanego materiału;

3. wypełniany do wysokości $\frac{3}{4}$ , potem zamykany, a na etykiecie wypisywana jest data zamknięcia;

4. oznakowany, opisany;

5. minimum 2 – jeden na odpady ostre, drugi na rękawiczki i waciki;

6. zamknięte pojemniki muszą być przechowywane w lodówce (do 14 dni) lub w temperaturze pokojowej (do 2 dni);

7. odpady biologiczne muszą być przekazane do utylizacji (firma musi się legitymować odpowiednim certyfikatem.

POSTĘPOWANIE W SYTUACJACH AWARYJNYCH

WSZELKIE CZYNNOŚCI NALEŻY WYKONYWAĆ W JEDNORAZOWYCH RĘKAWICZKACH!

1. STŁUCZENIE SZKŁA:

W przypadku stłuczenia szkła lub uszkodzenia pojemnika zawierającego materiały biologiczne, należy zebrać potłuczone elementy za pomocą pęsety, szczypiec, zmiotki – NIGDY RĘKAMI –
i umieścić je w pojemniku na odpady zakaźne ostre. Zanieczyszczoną powierzchnię należy wydezynfekować, a przedmioty służące do usunięcia awarii poddać dezynfekcji.

1. ROZLANY MATERIAŁ BIOLOGICZNY, NP. KREW, ROPA:

W postępowaniu należy uwzględnić ilość rozlanego płynu.

Przy rozlaniu krwi plamę należy przykryć materiałem higroskopijnym (np. wata, lignina, płatki kosmetyczne) i zalać preparatem z aktywnym chlorem, całość pozostawić na 15 minut.
Po 15 minutach zebrać za pomocą materiału celulozowego i umieścić w pojemniku na odpady zakaźne, a oczyszczoną powierzchnię jeszcze raz zdezynfekować płynem przeznaczonym
do dezynfekcji powierzchni czystych; w razie potrzeby umyć.

DROGI SZERZENIA SIĘ ZAKAŻEŃ

• DROGA SZERZENIA SIĘ ZAKAŻENIA – sposób, w jaki drobnoustroje chorobotwórcze
  są przenoszone ze źródła zakażenia na podatną na zakażenia populację.

ŹRÓDŁO POPULACJA

(kosmetyczka/klient – nosiciel; (kosmetyczka/klient – zdrowy)

kosmetyczka/klient – chory)

DROGI SZERZENIA SIĘ ZAKAŻEŃ W GABINECIE KOSMETYCZNYM

1. DROGA AEROGENNA – powietrzna, inhalacyjna (układ oddechowy):

1. droga kropelkowa;

2. droga pyłowa;

3. choroby:

• gruźlica (prątki gruźlicy),

• grypa (różne typy wirusa grypy),

• odra,

• ospa wietrzna,

• różyczka,

• świnka,

• półpasiec;

1. mechanizm szerzenia się chorób drogą kropelkową:

drobnoustroje wprowadzane są do dróg oddechowych osoby wrażliwej wraz z powietrzem,
w którym znajdują się kropelki śluzu wydalane podczas kaszlu, kichania.

1. DROGA DERMALNA – przez skórę:

1. transepidermalna (przez skórę nieowłosioną);

2. transfolikularna (przez przydatki – gruczoły itd.).

1. DROGA KONTAKTOWA:

1. bezpośrednia;

2. pośrednia (przez przedmioty zanieczyszczone materiałem zakaźnym);

3. choroby:

• wirusowe zapalenie wątroby typu B (wirus HBV),

• wirusowe zapalenie wątroby typu C (wirus HCV),

• HIV₁, HIV₂ – ludzki wirus niedoboru odporności,

• CMV – wirus cytomegalii.

1. DROGA POKARMOWA:

1. ustno-kałowa, feralno-oralna;

2. choroby:

• salmonella,

• dur brzuszny,

• czerwonka,

• Yersimoza;

1. mechanizm:

do zakażenia dochodzi przez spożywanie zanieczyszczonych drobnoustrojami produktów
(np. w wodzie, kremach ciast).

1. DROGA POPRZEZ PRZENOSICIELI (wektory, np. kleszcz, mucha):

1. bierni;

2. czynni (np. owady, u których czynniki przechodzą cykl rozwojowy).

PRZEKŁUWANIE CIAŁA

• W Polsce przekłuwanie każdej okolicy ciała, łącznie z płatkami uszu;

• na Zachodzie – oprócz płatków uszu.

1. WYPOSAŻENIE GABINETU, W KTÓRYM WYKONUJE SIĘ PRZEKŁUWANIE CIAŁA:

1. kran z bieżącą wodą;

2. zlew;

3. dozownik z jałowym mydłem;

4. dozownik z płynem do dezynfekcji;

5. jednorazowe ręczniki;

6. jałowe rękawiczki (!);

7. jednorazowy fartuch ochronny;

8. sterylne przyrządy do przekłuwania ciała;

9. sterylne materiały opatrunkowe;

10. autoklaw;

11. zgrzewarka;

12. jednorazowe kubki do płukania jamy ustnej;

13. środki znieczulające;

14. 2% żel lignokainowy;

15. chlorek etylu w sprayu;

16. maść Emla;

17. środki do dezynfekcji skóry i błon śluzowych (3% woda utleniona);

18. plaster z opatrunkiem;

19. igły jednorazowe;

20. pojemniki na odpady zakaźne (na sprzęt jednorazowy, na ostre przedmioty);

21. leżanka z łatwo zmywalnego materiału.

1. W polskich gabinetach przekłuwa się najczęściej:

1. obrąbek małżowiny usznej;

2. język;

3. pępek;

4. łuk brwiowy;

5. nos.

1. Kolczykowane części ciała to:

1. płatki uszu;

2. obrąbki chrzęstne małżowin usznych;

3. nos – nasada i skrzydełko;

4. łuk brwiowy;

5. warga górna i dolna;

6. język;

7. broda;

8. brodawki sutkowe;

9. pępek;

10. żołądź, napletek, moszna;

11. wargi sromowe;

12. pozostałe części ciała.

1. Stopień trudności zabiegu zależy od przekłuwanej okolicy ciała. Najmniej trudności sprawiają płatki uszu. Bardzo trudno kolczykuje się nasadę nosa i męskie narządy płciowe. Podobnie ryzyko powikłań i komplikacji zależy od tego, jaka okolica jest kolczykowana. Największe ryzyko zakażeń, w tym bardzo ciężkich ropnych, niesie za sobą przekłuwanie języka, pępka, okolic genitaliów.

2. ZASADY PRZEKŁUWANIA CIAŁA

1. HIGIENA:

1. odpowiednio przygotowany personel;

2. odpowiednio przygotowany klient;

3. odpowiednio przygotowane miejsce wkłucia.

Przed przystąpieniem do przekłuwania klient powinien dokładnie umyć przekłuwane miejsce stosując jałowe mydło, a następnie spłukać to miejsce dużą ilością ciepłej, bieżącej wody. Miejsce to należy wytrzeć jednorazowym ręcznikiem i przetrzeć odpowiednim preparatem do dezynfekcji (poczekać aż do odparowania).

Jeżeli klient będzie miał przekłuwany język to powinien kilkakrotnie przepłukać usta roztworem wody utlenionej.

Do przekłuwania używamy igieł jednorazowych.

W przypadku przekłuwania płatków uszu należy używać automatycznych pistoletów. Nakłucie płatka uszu jest bezbolesne.

Osoba wykonująca zabieg przekłuwania nie może wykonywać INIEKCJI czyli wkłuwania, chyba że posiada odpowiednie kwalifikacje (oprócz przekłuwania płatków uszu).

Leki znieczulające w formie maści (2% maść lignokainowa) albo aerozoli.

1. KOSMETYCZKA:

1. jałowy fartuch jednorazowy, nałożony na fartuch roboczy;

2. umyte i zdezynfekowane dłonie;

3. jałowe jednorazowe rękawiczki (brak talku w środku).

1. STANOWISKO – w zasięgu ręki:

1. jednorazowa igła do przekłuwania;

2. kolczyk;

3. butelka z płynem dezynfekcyjnym;

4. jałowe gaziki;

5. jałowy materiał opatrunkowy.

1. HIGIENA ZAKOLCZYKOWANEGO MIEJSCA:

1. nie dotykać rany brudnymi rękami;

2. kilka razy dziennie przemywać przekłute miejsce 3% wodą utlenioną;

3. nie nakładać na ranę żadnych kosmetyków (np. kremy, balsamy), ponieważ hamują one dopływ powietrza do rany, a to powoduje rozwój bakterii beztlenowych;

4. unikać kąpieli w wannie (→ prysznic);

5. nie kąpać się w basenach, stawach, jeziorach (duża ilość flory bakteryjnej);

6. po każdej kąpieli i po odkażeniu rany osuszyć ją jednorazowym ręcznikiem lub gazikiem (nie należy używać waty);

7. nie wystawiać gojących się ran na działanie promieniowania słonecznego – należy zrezygnować z solarium aż do wygojenia się rany.

W przypadku przekłucia języka należy:

1. przez okres 3 miesięcy unikać pokarmów ostrych, mlecznych, wysokoprocentowego alkoholu i gorących potraw;

2. po każdym posiłku należy myć zęby;

3. często przepłukiwać jamę ustną szałwią lub rozcieńczonym roztworem wody utlenionej;

4. po całkowitym wygojeniu rany wyciągnąć kolczyk, dokładnie go umyć i odkazić spirytusem salicylowym.

1. PRZECIWWSKAZANIA DO BODYPERCINGU (wywiad):

1. alergia na metale: nikiel, chrom, kobalt, złoto;

2. choroby ogólne ustroju: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze;

3. zaburzenia krzepnięcia krwi (niedobory czynników krzepnięcia krwi), skazy płytkowe;

4. zmiany skórne w okolicy przekłuwanej: stany zapalne skóry, rumień, reakcje uczuleniowe, łuszczyca, grzybice skóry, nowotworowe zmiany naciekowe;

5. zmiany skórne spowodowane wirusami: opryszczka wargowa oraz narządów płciowych, mięczak zakaźny, półpasiec;

6. gruźlica;

7. uczulenie na środki znieczulające;

8. choroby serca;

9. nosicielstwo przez klienta wirusów: HBV, HCV, HIV.

1. POWIKŁANIA PO PRZEPROWADZENIU ZABIEGU PRZEKŁUWANIA:

1. POWIKŁANIA MIEJSCOWE:

1. stan zapalny miejsca kolczykowanego (gronkowiec złocisty, pałeczka ropy błękitnej) – w tym miejscu powstają rany → obrzęk → treść ropna (może rozprzestrzeniać się w głąb) → złe gojenie się → zbliznowacenia szpecące;

2. ropne zapalenie sutka;

3. mocny, duży obrzęk języka → martwicza zmiana języka → brak reakcji na smak → zaburzenie mowy;

4. zakażenie miejscowe narządów płciowych, ryzyko zakażenia florą bakteryjną przewodu pokarmowego (pałeczka okrężnicy);

5. alergie.

1. POWIKŁANIA OGÓLNE:

1. choroby wirusowe (np. WZW);

2. mechaniczne uszkodzenie sąsiednich struktur;

3. uszkodzenie dziąseł, warg, nerwu językowego;

4. zakażenie narządów miednicy;

5. SEPSA – uogólnione zakażenie krwi.

PROCESY DEZYNFEKCJI I STERYLIZACJI W ŚWIETLE ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM

W GABINETACH KOSMETYCZNYCH

1. Podstawowe pojęcia i definicje

1. DEKONTAMINACJA – jest to całokształt procesów usuwających lub niszczących drobnoustroje w celu stworzenia bezpiecznych warunków do przeprowadzania zabiegów kosmetycznych.

2. DEZYNFEKCJA – jest to proces polegający na zniszczeniu większości form wegetatywnych bakterii, większości wirusów (DEZYNFEKCJA NIE NISZCZY WIRUSÓW HBV, HCV), grzybów. Dezynfekcja NIE NISZCZY PRZETRWALNIKÓW BAKTERII.

3. ZABIEG INWAZYJNY – każdy zabieg związany z naruszeniem ciągłości tkanki.

4. STERYLIZACJA (sterylis – jałowy) – proces polegający na zniszczeniu wszystkich drobnoustrojów.

5. ASEPTYKA – wszelkie czynności i środki służące uniemożliwieniu rozprzestrzeniania się materiału zakaźnego, zapobieganie zakażeniom i samozakażeniom.

6. ANTYSEPTYKA – niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych z zastosowaniem różnych metod.

7. SANITYZACJA – postępowanie, w wyniku którego uzyskujemy zmniejszenie liczby drobnoustrojów do stanu pozwalającego zachować zdrowie. Przeprowadza się ją z użyciem preparatów myjących z dodatkiem środków bakteriobójczych.

8. CZYSZCZENIE – mniej lub bardziej gruntowne usuwanie zanieczyszczeń z powierzchni.

9. DERATYZACJA – metoda postępowania, mająca na celu zniszczenie gryzoni (szczury, myszy).

10. DEZYNSEKCJA – metoda postępowania, mająca na celu zniszczenie ektopasożytów, którymi są owady, np. muchy, komary, karaluchy, mrówki faraonki i inne.

STAN WYJŚCIOWY	SANITYZACJA	DEZYNFEKCJA	STERYLIZACJA

	→ formy wegetatywne bakterii
	→ przetrwalniki
	→ wirusy
	→ grzyby
	→ prątki gruźlicy

1. Podział sprzętu, będącego na wyposażeniu gabinetu kosmetycznego, z uwagi na potencjalne zagrożenie klienta zakażeniem:

1. SPRZĘT KRYTYCZNY – sprzęt przerywający ciągłość tkanki lub mający kontakt ze spojówkami
   i śluzówkami.

Zalecanym postępowaniem jest sterylizacja.

1. SPRZĘT PÓŁKRYTYCZNY – sprzęt mający kontakt ze skórą nieuszkodzoną, sprzęt pielęgnacyjny.

Zalecanym postępowaniem jest dezynfekcja.

1. SPRZĘT NIEKRYTYCZNY – sprzęt środowiska gabinetu kosmetycznego, mający kontakt ze skórą lub niemający bezpośredniego kontaktu, np. meble, łóżko i pełne wyposażenie.

Zalecanym postępowaniem jest czyszczenie i okresowa dezynfekcja.

3. Procesy dezynfekcji i sterylizacji:

4. Szczegółowe zasady dezynfekcji chemicznej oraz omówienie sposobów przygotowania środków dezynfekcyjnych. Charakterystyka ogólna środków dezynfekcyjnych.

1. DEZYNFEKCJA CHEMICZNA polega na zastosowaniu chemicznych substancji inaktywujących drobnoustroje.

2. Chemiczną dezynfekcję przeprowadzamy w odniesieniu do:

1. powierzchni (podłoga, glazura, stoliki itd.),

2. narzędzi pracy,

3. aparatury,

4. sprzętów (np. łóżka),

5. bielizny (fartuchy, ręczniki itd.),

6. wydalin i odpadów.

1. Środki dezynfekcyjne (tzw. antyseptyki) stosuje się do dezynfekcji:

1. powierzchni skóry,

2. odkażania rąk,

3. odkażania ran,

4. odkażania błon śluzowych.

1. Preparaty chemiczne stosowane do dezynfekcji zawierają różne substancje aktywne:

1. aldehydy (np. formalina, aldehyd glutarowy),

2. alkohole (np. alkohole alifatyczne, aryloalifatyczne),

3. chlorowce (chlor, jod, podchloryn, chloraminy),

4. pochodne biguanidyny (chloroheksydanol),

5. związki fenolu (bifenole, alkilofenole, halogenofenole),

6. kationowe związki powierzchniowo czynne (np. amfolity, batoiny),

7. związki utleniające (nadtlenek wodoru, nadkwasy).

1. Środki dezynfekcyjne zawierają dodatkowo:

1. inhibitory antykorozyjne,

2. antyutleniacze,

3. związki obniżające napięcie powierzchniowe,

4. olejki eteryczne,

5. aktywatory, które doprowadzają pH preparatu dezynfekcyjnego do uzyskania lepszych właściwości bakteriobójczych.

1. Przyczyny małej aktywności bakteriobójczej preparatów dezynfekcyjnych (działanie bakteriobójcze zależy od stężenia roztworu i czasu jego działania):

1. niewłaściwe przygotowanie roztworu:

• zła jakość wody (powinno się używać wyłącznie wody destylowanej),

• nieodpowiednia temperatura wody,

• brak aktywatora,

• niedokładne rozpuszczenie substancji sproszkowanej,

1. zbyt małe stężenie środka dezynfekcyjnego,

2. zbyt krótki czas dezynfekcji,

3. nieprawidłowo dobrany zakres działania preparatu,

4. zanieczyszczenia organiczne, które ścinają się pod wpływem środków dezynfekcyjnych,

5. zanieczyszczenia chemiczne inaktywujące środek dezynfekcyjny,

6. powstawanie pęcherzyków powietrznych (aby usunąć pęcherzyki, należy przemieszać płyn bagietką),

7. niespełnienie warunków całkowitego zanurzenia przedmiotów dezynfekowanych,

8. niewłaściwy lub brudny, bez przykrycia pojemnik do dezynfekcji.

1. Wady dezynfekcji chemicznej:

1. w procesach dezynfekcji chemicznej wykonywanej manualnie może dochodzić do skażeń zawodowych w przypadku wykonywania zabiegów:

• z mikrourazami rąk,

• z ranami sączącymi rąk,

• z objawami wysypki,

• z objawami alergii,

• z ranami, których nie można zabezpieczyć opatrunkiem,

1. szkodliwe działanie preparatów na personel, klientów i środowisko,

2. zjawisko wytwarzania oporności drobnoustrojów na preparaty dezynfekcyjne,

3. trudność w ocenie skuteczności dezynfekcji, kontroli właściwego stężenia, czasu działania
   i dokładności penetracji środka.

1. Wymagania stawiane środkom dezynfekcyjnym:

1. niska toksyczność,

2. skuteczność bakteriobójcza,

3. dobra biodegradacja,

4. dobra tolerancja materiałowa,

5. szybkie działanie.

1. Przechowywanie środków dezynfekcyjnych:

1. środki dezynfekcyjne muszą być przechowywane w wydzielonym do tego celu miejscu (małe pomieszczenie, boks), w którym powinna być wentylacja i temperatura pokojowa,

2. środki będące na stanie muszą być ewidencjonowane,

3. szafa powinna być zamykana.

1. Proces sterylizacji należy przeprowadzać bezwzględnie:

1. przed każdym zabiegiem związanym z naruszeniem ciągłości tkanki,

2. po każdym zabiegu, w wyniku którego narzędzia zostały skażone materiałem biologicznym, szczególnie: krwią, wydzieliną ropną, śluzową lub innym materiałem biologicznym.

5. Sterylizacja suchym gorącym powietrzem

160°C - 120 minut

180°C - 1 godzina

Czym wyższa temperatura, tym czas postępowania jest krótszy.

• Czynnikiem sterylizującym, powodującym denaturację białka, jest wysoka temperatura, oddziaływująca na drobnoustroje w określonym czasie.

• Parametry procesu:

• wysoka temperatura,

• czas.

• Sterylizacja:

• przedmiotów metalowych,

• wosków,

• gliceryny,

• talków,

• NIE MOŻNA sterylizować wyrobów plastikowych, gumowych.

• Tok postępowania po zabiegu z narzędziami „brudnymi”:

1. po użyciu zanurzyć narzędzia w roztworze środka dezynfekcyjnego (wstępna dezynfekcja),

2. myć narzędzia pod ciepłą, bieżącą wodą,

3. dokładnie opłukać narzędzia pod bieżącą wodą,

4. suszyć narzędzia na tacy na wolnym powietrzu,

5. zapakować narzędzia w papier do sterylizacji lub folię, specjalne kontenery do sterylizacji,

6. włożyć narzędzia do sterylizatora,

7. ustawić termoregulator na określoną temperaturę,

8. po upływie określonego czasu i po odczekaniu wyjąć narzędzia i razem z opakowaniem schować je do oddzielnej półki.

6. Sterylizacja wilgotnym gorącym powietrzem (parą wodną) w nadciśnieniu, przeprowadzana
   w autoklawie

• Sterylność uzyskujemy przez działanie pary wodnej w nadciśnieniu, w określonym czasie.

• W autoklawie temperatura wody rośnie proporcjonalnie do wzrostu ciśnienia.

• Parametry procesu:

• temperatura 121°C // 134°C,

• ciśnienie 1 atmosfera // 2 atmosfery,

• czas sterylizacji 15 minut // 5,3 minuty.

• Metoda uniwersalna – można sterylizować wszystko.

6. Kontrola procesów sterylizacji

Proces sterylizacji kontroluje się przy pomocy:

1. wskaźników fizycznych:

• wszelkiego typu urządzenia pomiarowe, np. manometry, termometry, barometry,

1. wskaźników chemicznych:

• działają na zasadzie induktorów, które zmieniają swój kolor wraz ze zmianą temperatury,

• mogą to być rurki wypełnione substancją chemiczną, plastry, taśmy,

1. wskaźników biologicznych:

• do kontroli biologicznej używa się testów biologicznych – są to tzw. sporale (zawierają one przetrwalniki bakterii Bacillus stearotermophilus – wytrzymują one najwyższą temperaturę do 134°C).

HIGIENA PRACY

HIGIENA PRACY (PRZEMYSŁOWA) – dział higieny, którego celem zainteresowania jest ocena wpływu czynników w środowisku pracy, oddziaływujących na zdrowie pracownika. Zajmuje się ona badaniem i oceną różnych czynników występuj