Promocja zdrowia i edukacja

Promocja zdrowia i edukacja

zdrowotna

zdrowotna

JAK ZACHOWAĆ ZDROWIE?

JAK ZACHOWAĆ ZDROWIE?

kilka słów na temat higieny życia

kilka słów na temat higieny życia

codziennego…

codziennego…

Dr n. med. Monika Binkowska

Dr n. med. Monika Binkowska

- Bury

- Bury

JAK ŻYĆ ZDROWO ?

JAK ŻYĆ ZDROWO ?



Czy to co robię ma wpływ na moje zdrowie?

Czy to co robię ma wpływ na moje zdrowie?



W bardzo dużym stopniu : TAK !!!

W bardzo dużym stopniu : TAK !!!

Wszystkie główne przyczyny przedwczesnych

Wszystkie główne przyczyny przedwczesnych

zgonów, tj. rak, choroby serca, udary mózgu,

zgonów, tj. rak, choroby serca, udary mózgu,

choroby płuc i urazy oraz wypadki mają jakiś

choroby płuc i urazy oraz wypadki mają jakiś

związek z tym, co robimy !!!

związek z tym, co robimy !!!

A więc prewencja jest możliwa….

A więc prewencja jest możliwa….

CO TO ZNACZY:

CO TO ZNACZY:

„

„

BYĆ W

BYĆ W

GRUPIE RYZYKA ?”

GRUPIE RYZYKA ?”



Występowanie określonych problemów lub

Występowanie określonych problemów lub

chorób w rodzinie

chorób w rodzinie



Indywidualne nawyki zdrowotne

Indywidualne nawyki zdrowotne



Wiek

Wiek



Płeć

Płeć

Pewne czynniki ryzyka można zmienić,

Pewne czynniki ryzyka można zmienić,

niektórych nie …Aby być zdrowym

niektórych nie …Aby być zdrowym

trzeba starać się wpływać na możliwie

trzeba starać się wpływać na możliwie

największą liczbę czynników, nad

największą liczbę czynników, nad

którymi mamy kontrolę !

którymi mamy kontrolę !

CZY ZAWSZE POTRZEBNY JEST

CZY ZAWSZE POTRZEBNY JEST

LEKARZ ?!

LEKARZ ?!



Zdrowie: „

Zdrowie: „

praca własna

praca własna

” vs „

” vs „

fachowa

fachowa

porada lekarza

porada lekarza

” ?

” ?



Nowa rzeczywistość: coraz lepsza

Nowa rzeczywistość: coraz lepsza

dostępność informacji o zdrowiu,

dostępność informacji o zdrowiu,

narastająca świadomość zależności

narastająca świadomość zależności

pomiędzy zdrowiem a statusem

pomiędzy zdrowiem a statusem

społecznym

społecznym



Gdzie leży główny problem:

Gdzie leży główny problem:

„za zdrowie

„za zdrowie

odpowiadam ja sam”

odpowiadam ja sam”

czy

czy

„jest to

„jest to

problem państwa”

problem państwa”

?!

?!

JEŻELI WYBIERAMY LEKARZA,

JEŻELI WYBIERAMY LEKARZA,

TO :

TO :



Naucz się pytać !

Naucz się pytać !



Naucz się mówić !

Naucz się mówić !



Niech Twoja historia ma ciąg

Niech Twoja historia ma ciąg

dalszy !!

dalszy !!

JEŻELI „PRACA WŁASNA”,

JEŻELI „PRACA WŁASNA”,

TO:

TO:



Powinna zapaść decyzja: „

Powinna zapaść decyzja: „

WYBIERAM

WYBIERAM

ZDROWY STYL ŻYCIA !”

ZDROWY STYL ŻYCIA !”



Najpierw pytanie: „

Najpierw pytanie: „

OD CZEGO

OD CZEGO

ZACZĄĆ ?

ZACZĄĆ ?



Wybieraj realistyczne , niewielkie

Wybieraj realistyczne , niewielkie

posunięcia, których efekt może

posunięcia, których efekt może

stopniowo kumulować się jako

stopniowo kumulować się jako

pozytywna, trwała zmiana

pozytywna, trwała zmiana

JAK ZMNIEJSZYĆ RYZYKO

JAK ZMNIEJSZYĆ RYZYKO

CHOROBY SERCA ?

CHOROBY SERCA ?



Odpowiednia masa ciała

Odpowiednia masa ciała



Zdrowa dieta

Zdrowa dieta



Stała aktywność fizyczna

Stała aktywność fizyczna



Nie pal tytoniu

Nie pal tytoniu



Poznaj swoje ciśnienie tętnicze oraz

Poznaj swoje ciśnienie tętnicze oraz

poziom cholesterolu

poziom cholesterolu



Jeśli masz jakąś chorobę przewlekłą,

Jeśli masz jakąś chorobę przewlekłą,

np. cukrzycę zrób wszystko, aby była

np. cukrzycę zrób wszystko, aby była

ona pod kontrolą !

ona pod kontrolą !

NADWAGA I OTYŁOŚĆ

NADWAGA I OTYŁOŚĆ



Czy na pewno wiesz, jaka jest Twoja

Czy na pewno wiesz, jaka jest Twoja

prawidłowa masa ciała ?

prawidłowa masa ciała ?



Zapytaj lub poszukaj sposobu

Zapytaj lub poszukaj sposobu

obniżenia masy ciała !

obniżenia masy ciała !



Jedz to co trzeba !

Jedz to co trzeba !



Aktywność fizyczna: liczy się każda

Aktywność fizyczna: liczy się każda

choć najmniejsza próba !!

choć najmniejsza próba !!

CO TO ZNACZY JEŚĆ ZDROWO

CO TO ZNACZY JEŚĆ ZDROWO



Odpowiednia żywność w odpowiednich

Odpowiednia żywność w odpowiednich

ilościach pomoże Ci żyć dłużej i zdrowiej !

ilościach pomoże Ci żyć dłużej i zdrowiej !



Wiele chorób, np. choroby serca,

Wiele chorób, np. choroby serca,

nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2,

nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2,

otyłość może być pod kontrolą lub nawet

otyłość może być pod kontrolą lub nawet

może ustąpić przy właściwej diecie !

może ustąpić przy właściwej diecie !



Nigdy nie jest za późno aby zacząć !!

Nigdy nie jest za późno aby zacząć !!



Bogata, zróżnicowana dieta zapewnia

Bogata, zróżnicowana dieta zapewnia

pełne (!)

pełne (!)

zapotrzebowanie na witaminy i

zapotrzebowanie na witaminy i

minerały

minerały

ZRÓŻNICOWANA DIETA !!!

ZRÓŻNICOWANA DIETA !!!



Warzywa – zwłaszcza ciemnozielone i

Warzywa – zwłaszcza ciemnozielone i

ciemnopomarańczowe

ciemnopomarańczowe



Owoce lub soki owocowe

Owoce lub soki owocowe



Mięso – zwłaszcza ryb, drób, chude

Mięso – zwłaszcza ryb, drób, chude

wołowe lub fasola (!)

wołowe lub fasola (!)



Mleko i przetwory

Mleko i przetwory



Różne ziarna

Różne ziarna

Unikać tłuszczów nasyconych,

Unikać tłuszczów nasyconych,

nadmiaru soli kuchennej !

nadmiaru soli kuchennej !

ILE JEŚĆ DZIENNIE ?

ILE JEŚĆ DZIENNIE ?



Od 2 do 5 porcji owoców i warzyw (porcja =

Od 2 do 5 porcji owoców i warzyw (porcja =

jabłko, szklanka soku, pół szklanki zielonych

jabłko, szklanka soku, pół szklanki zielonych

warzyw )

warzyw )



Od 5 do 10 porcji chleba, płatków, ryżu,

Od 5 do 10 porcji chleba, płatków, ryżu,

makaronu (porcja = kromka chleba, pół

makaronu (porcja = kromka chleba, pół

szklanki płatków, ryżu, makaronu)

szklanki płatków, ryżu, makaronu)



O 2 do 3 porcji mleka i przetworów (porcja

O 2 do 3 porcji mleka i przetworów (porcja

= szklanka mleka, jogurtu, ok. 0.5 dkg sera)

= szklanka mleka, jogurtu, ok. 0.5 dkg sera)



Od 2 do 3 porcji mięsa (porcja = ok.. 10 dkg

Od 2 do 3 porcji mięsa (porcja = ok.. 10 dkg

mięsa, pół szklanki fasoli, jajko )

mięsa, pół szklanki fasoli, jajko )



Jak najwięcej „włókien” !

Jak najwięcej „włókien” !

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA



Poprawia zdrowie fizyczne i psychiczne

Poprawia zdrowie fizyczne i psychiczne

( choroby serca, nadciśnienie tętnicze,

( choroby serca, nadciśnienie tętnicze,

otyłość, cukrzyca typu 2, osteoporoza,

otyłość, cukrzyca typu 2, osteoporoza,

depresja )

depresja )



Minimum 30 min dziennie !

Minimum 30 min dziennie !



Zaczynaj powoli, wybierz to co lubisz,

Zaczynaj powoli, wybierz to co lubisz,

ćwicz z kimś, nie ważne czy tempo

ćwicz z kimś, nie ważne czy tempo

umiarkowane lub intensywne – liczy się

umiarkowane lub intensywne – liczy się

sam ruch, praca w domu to też

sam ruch, praca w domu to też

fitness(!)

fitness(!)

RAK SKÓRY

RAK SKÓRY



Można obniżyć ryzyko wystąpienia

Można obniżyć ryzyko wystąpienia

tego częstego typu nowotworu !

tego częstego typu nowotworu !



Jak najmniej w pełnym słońcu w

Jak najmniej w pełnym słońcu w

godzinach 10 – 15 !

godzinach 10 – 15 !



Noś okulary i ubranie

Noś okulary i ubranie



Używaj kremów z filtrem anty-uv

Używaj kremów z filtrem anty-uv

ZAPOBIEGANIE URAZOM I

ZAPOBIEGANIE URAZOM I

WYPADKOM

WYPADKOM



Bezpieczny dom: tlenek węgla (!),

Bezpieczny dom: tlenek węgla (!),

pożar, mała lampka nocna, brak

pożar, mała lampka nocna, brak

przeszkód na podłodze

przeszkód na podłodze



Bezpieczny świat: pasy

Bezpieczny świat: pasy

bezpieczeństwa, „

bezpieczeństwa, „

piłeś – nie

piłeś – nie

jedź!!!”

jedź!!!”

, światełka odblaskowe, hełm

, światełka odblaskowe, hełm

u dziecka na rowerze, bezpieczne

u dziecka na rowerze, bezpieczne

miejsce pracy wg instrukcji

miejsce pracy wg instrukcji

ZATRUCIA - FAKTY

ZATRUCIA - FAKTY



90% zatruć zdarza się w domu

90% zatruć zdarza się w domu



Blisko 2/3 zatruć dotyczy dzieci poniżej

Blisko 2/3 zatruć dotyczy dzieci poniżej

6 r. ż; najczęściej spożycie leków,

6 r. ż; najczęściej spożycie leków,

kosmetyków, środków czystości; co

kosmetyków, środków czystości; co

drugie zatrucie u nastolatków to próba

drugie zatrucie u nastolatków to próba

samobójcza

samobójcza



Tlenek węgla, ołów (!!)

Tlenek węgla, ołów (!!)



Średni koszt leczenia: ok.. 5000,- PLN

Średni koszt leczenia: ok.. 5000,- PLN

ZATRUCIA – JAK ZAPOBIEGAĆ?

ZATRUCIA – JAK ZAPOBIEGAĆ?



Numer alarmowy w widocznym miejscu

Numer alarmowy w widocznym miejscu



Leki, rozpuszczalniki, etc.

Leki, rozpuszczalniki, etc.

w

w

zamkniętym miejscu !!!

zamkniętym miejscu !!!

( w

( w

oryginalnych opakowaniach !!!)

oryginalnych opakowaniach !!!)



Nie przyjmuj lekarstw przy małych

Nie przyjmuj lekarstw przy małych

dzieciach i nie nazywaj tabletek

dzieciach i nie nazywaj tabletek

„

„

cukiereczkami”

cukiereczkami”



Nie bierz leków po ciemku !

Nie bierz leków po ciemku !



Pomyśl o źródłach tlenku węgla !!

Pomyśl o źródłach tlenku węgla !!

JEŻELI BIERZESZ LEKI, TO…

JEŻELI BIERZESZ LEKI, TO…



Nie wiesz – pytaj !!

Nie wiesz – pytaj !!



Zawsze: jaka nazwa leku, na co on

Zawsze: jaka nazwa leku, na co on

jest, jak często, jak długo, z czym nie

jest, jak często, jak długo, z czym nie

łączyć, jakie spodziewane działania

łączyć, jakie spodziewane działania

niepożądane, co robić jeśli się one

niepożądane, co robić jeśli się one

zdarzą, kiedy należy spodziewać się

zdarzą, kiedy należy spodziewać się

poprawy, gdzie są dodatkowe

poprawy, gdzie są dodatkowe

informacje

informacje

SEKS..

SEKS..



Ideał: para dwojga ludzi sobie

Ideał: para dwojga ludzi sobie

wiernych od kołyski aż po grób…

wiernych od kołyski aż po grób…



Realia:…. należy pamiętać o ciąży,

Realia:…. należy pamiętać o ciąży,

STD-Sexually Transmitted Diseases

STD-Sexually Transmitted Diseases

( chlamydie, herpes, rzeżączka,

( chlamydie, herpes, rzeżączka,

syfilis, HIV, wirusowe zapalenie

syfilis, HIV, wirusowe zapalenie

wątroby, inne nietypowe )

wątroby, inne nietypowe )



Ważne dla każdego: wiara, nauka,

Ważne dla każdego: wiara, nauka,

obyczaje

obyczaje

WAŻNE DLA KOBIET

WAŻNE DLA KOBIET



Kwas foliowy – min. 0.4 mg/dz lub jak

Kwas foliowy – min. 0.4 mg/dz lub jak

najwięcej produktów z ziarnami, owoców i

najwięcej produktów z ziarnami, owoców i

warzyw !!!

warzyw !!!



Menopauza ; kiedy początek, objawy, środki

Menopauza ; kiedy początek, objawy, środki

zaradcze

zaradcze

( osteoporoza, HTZ, etc.)

( osteoporoza, HTZ, etc.)



Walka z rakiem – piersi

Walka z rakiem – piersi

( samobadanie od 20

( samobadanie od 20

r. ż, przez lekarza od 40 r. ż. ,mammografia

r. ż, przez lekarza od 40 r. ż. ,mammografia

co 1-2 lata po 50 r. ż.)

co 1-2 lata po 50 r. ż.)

, szyjki macicy

, szyjki macicy

( wymaz od ok,.18 r. ż. przynajmniej co 3

( wymaz od ok,.18 r. ż. przynajmniej co 3

lata )

lata )

, inne

, inne

( jajnik, jelito grube, płuca )

( jajnik, jelito grube, płuca )

DEPRESJA, TYTOŃ, ALKOHOL

DEPRESJA, TYTOŃ, ALKOHOL



Depresja

Depresja

( objawy utrzymujące się stale ponad

( objawy utrzymujące się stale ponad

dwa tygodnie )

dwa tygodnie )

:smutek, wina, uczucie

:smutek, wina, uczucie

beznadziei, brak energii do życia, myśli

beznadziei, brak energii do życia, myśli

samobójcze, zaburzenia snu, apetytu, utrata

samobójcze, zaburzenia snu, apetytu, utrata

zainteresowanie codziennymi problemami,

zainteresowanie codziennymi problemami,

niemożność podjęcia decyzji.

niemożność podjęcia decyzji.

Pamiętaj:

Pamiętaj:

DEPRESJA JEST ULECZALNA !!!!!

DEPRESJA JEST ULECZALNA !!!!!



Tytoń : co 6-ty zgon…

Tytoń : co 6-ty zgon…



Alkohol: maksymalnie 2 drinki/dz. !

Alkohol: maksymalnie 2 drinki/dz. !

( 2 piwa,

( 2 piwa,

szklanka wina, „małpeczka” likieru );

szklanka wina, „małpeczka” likieru );

ZERO W

ZERO W

CIĄŻY, ZERO PRZY PROWADZENIU

CIĄŻY, ZERO PRZY PROWADZENIU

AUTA !!!

AUTA !!!

ZĘBY, SŁUCH, WZROK

ZĘBY, SŁUCH, WZROK



Zęby: wizyta u dentysty min. 1 x rok;

Zęby: wizyta u dentysty min. 1 x rok;

mycie zębów 3 x dziennie; pasta z fluorem;

mycie zębów 3 x dziennie; pasta z fluorem;

nitka do zębów; mało słodyczy, nigdy

nitka do zębów; mało słodyczy, nigdy

pomiędzy posiłkami; nie pal tytoniu

pomiędzy posiłkami; nie pal tytoniu



Słuch: pogarsza się po 50 r. ż.; objawy:

Słuch: pogarsza się po 50 r. ż.; objawy:

„nadstawiasz” ucha przy normalnej

„nadstawiasz” ucha przy normalnej

rozmowie, „podkręcasz głos” w tv lub

rozmowie, „podkręcasz głos” w tv lub

radio, na co zwracają uwagę inni; aparaty

radio, na co zwracają uwagę inni; aparaty

słuchowe to nie luksus !

słuchowe to nie luksus !



Wzrok: po 45 r. ż. Wzrasta zagrożenie np.

Wzrok: po 45 r. ż. Wzrasta zagrożenie np.

jaskrą, po 65 r. ż. stała opieka okulisty

jaskrą, po 65 r. ż. stała opieka okulisty

O CZYM PAMIĘTAĆ ?

O CZYM PAMIĘTAĆ ?



Ciśnienie tętnicze krwi: kiedy się da !

Ciśnienie tętnicze krwi: kiedy się da !



Cholesterol : po 35 r. ż. u mężczyzn, po 45 r. ż

Cholesterol : po 35 r. ż. u mężczyzn, po 45 r. ż

u kobiet lub po 20 r. ż. jeśli są obecne czynniki

u kobiet lub po 20 r. ż. jeśli są obecne czynniki

ryzyka; kontrola śr. co 5 lat

ryzyka; kontrola śr. co 5 lat



Cukier: co 5 osoba po 65 r. ż. ma cukrzycę typu

Cukier: co 5 osoba po 65 r. ż. ma cukrzycę typu

2; sprawdzać zwłaszcza w grupach ryzyka

2; sprawdzać zwłaszcza w grupach ryzyka



Osteoporoza: co druga kobieta w okresie

Osteoporoza: co druga kobieta w okresie

menopauzy ma złamanie kości ! Ćwicz, jedz 1

menopauzy ma złamanie kości ! Ćwicz, jedz 1

gram wapnia dziennie

gram wapnia dziennie

( kubek mleka lub

( kubek mleka lub

jogurtu ma 0.3 g Ca )

jogurtu ma 0.3 g Ca )

, zapytaj lekarza co

, zapytaj lekarza co

jeszcze !

jeszcze !

WCZESNE WYKRYCIE RAKA

WCZESNE WYKRYCIE RAKA



Rak jelita grubego: 2-ga przyczyna

Rak jelita grubego: 2-ga przyczyna

zgonów

zgonów

( po raku płuc ),

( po raku płuc ),

ideał - testy

ideał - testy

po 50

po 50

r. ż.; uwaga na wywiad rodzinny

r. ż.; uwaga na wywiad rodzinny



Rak piersi, rak szyjki macicy – p. wyżej

Rak piersi, rak szyjki macicy – p. wyżej



Rak prostaty: po 50 r. ż. badanie

Rak prostaty: po 50 r. ż. badanie

per

per

rectum

rectum

; PSA (?)

; PSA (?)



Rak jamy ustnej: u palaczy tytoniu i

Rak jamy ustnej: u palaczy tytoniu i

osób nadużywających alkoholu

osób nadużywających alkoholu

SZCZEPIENIA _ O CZYM

SZCZEPIENIA _ O CZYM

PAMIĘTAĆ

PAMIĘTAĆ



U kobiet : różyczka

U kobiet : różyczka



DT : co 10 lat u każdego

DT : co 10 lat u każdego



Grypa: w grupach ryzyka

Grypa: w grupach ryzyka



Hepatitis B

Hepatitis B



Dzieci: wg kalendarza (!)

Dzieci: wg kalendarza (!)

PO CO HIGIENA ?

PO CO HIGIENA ?

Im słabsze ciało, tym silniej nami

Im słabsze ciało, tym silniej nami

rządzi !

rządzi !

J. J. Rousseau

J. J. Rousseau