ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
WYDARZENIE
1974 Marc LaLonde (Kanada )-dokument
"Nowa perspektywa dla zdrowia
Kanadyjczyków"
Prekursor działań w zakresie promocji zdrowia
Stan zdrowia społeczeństw jest zły!!
Promocja zdrowia jest tańszą metodą niż działania medycyny
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
1978 Ałma Ata - Światowe Zgromadzenie Zdrowia
(nacisk na podstawową opiekę zdrowotną i
podjęcie działań prozdrowotnych na szeroką
skalę)
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
Ałma Ata
Po raz pierwszy pojawiło się oficjalnie określenie –
„promocja zdrowia”, w dokumencie
Zgromadzenia WHO: „Zdrowie dla
wszystkich”:
zdrowie nie powinno być przywilejem lecz
prawem dla wszystkich ludzi naszego globu, a
rządy poszczególnych krajów powinny stworzyć
do tego warunki
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
1986 Ottawa Pierwsza Międzynarodowa
Konferencja Promocji Zdrowia.
Za podstawowe warunki życiowe i źródła dla
zachowania zdrowia uznano:
pokój
poczucie bezpieczeństwa
kształcenie
odżywianie
zarobki
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
Karta Ottawska- ,,Konstytucja’’ Promocji Zdrowia -
określa działania promocji zdrowia jako:
wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie
zdrowia
Określa strategię promocji zdrowia:
Określenie polityki zdrowia publicznego
Tworzenie środowisk wspierających
Wzmocnienie działań społecznych
Rozwijanie umiejętności osobniczych
Reorientacja świadczeń zdrowotnych
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA
1989 Adelajda (Australia)
1991 Sundsvall (Szwecja)
1997 Dżakarta (Indonezja)
2000 Meksyk
Polska
–
1992 r
.: Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji
Zdrowia
1985 Światowa Organizacja Zdrowia opracowała 38 zadań dla
poprawy zdrowia ludności" Zdrowie dla Wszystkich",
1993, 1996, nowelizacja NPZ. Narodowy Program Zdrowia
2006-2015
1 ..... jest to proces umożliwiający ludziom
kontrolę nad własnym zdrowiem poprawianie go.
(Ottawa 1986)
2 ..... jest nauką i sztuką pomagania ludziom w
dążeniu do optymalnego zdrowia poprzez zmianę
stylu życia (American Journal of Health
Promotion).
..... działanie społeczne i polityczne na poziomie
indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest
podniesienie stanu świadomości zdrowotnej
społeczeństwa, krzewienie zdrowego stylu
życia i tworzenie warunków sprzyjających
zdrowiu.
Jest to proces aktywizacji społeczności
lokalnych, polityków, profesjonalistów i laików,
podejmowanej dla osiągnięcia trwałych zmian
zachowań( redukcji zachowań będących
czynnikami ryzyka i rozpowszechniania
zachowań prozdrowotnych) (WHO 1993).
Definicja amerykańska:
Promocja zdrowia jest połączeniem działań
edukacyjnych oraz różnego rodzaju wsparcia:
środowiskowego, społecznego, politycznego,
ekonomicznego i prawnego, sprzyjających
zdrowiu.
Celem promocji zdrowia jest pomnażanie rezerw
i potencjału zdrowotnego ludzi.
Edukacja zdrowotna
Edukacja zdrowotna:
To trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom
indywidualnie oraz grupie społecznej,
podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie
modyfikowania zachowania i zmiany warunków
środowiskowych w sposób, który przyczynia się do
wzmocnienia zdrowia.
Cechy:
- zmiana sposobu myślenia o zdrowiu w sensie
jego promowania
- zwiększenie skuteczności oddziaływania i
kontroli nad własnym zdrowiem
Promocja zdrowia jest problemem bardziej
złożonym niż edukacja zdrowotna.
Edukacja zdrowotna jest pojęciem szerszym od
pojęcia wychowanie zdrowotne, gdyż dotyczy
nie tylko podmiotu wychowania (ludzi) ale
również środowiska w którym oni żyją i tworzą.
Wychowanie zdrowotne = oświata sanitarna =
oświata zdrowotna = wychowanie higieniczne
Wychowanie zdrowotne, to:
- całościowa dojrzała postawa wobec zdrowia
- kultura życia codziennego, której podstawą
jest szeroko pojęta higiena (osobista,
żywienia, pracy, wypoczynku,
psychiczna).
Szczeble wychowania zdrowotnego wg Demela:
małego dziecka (heteroedukacja) – mycie się,
mycie rąk, owoców itp.
okresu pokwitania (autoedukacja) –
zainteresowanie własnym ciałem, wyglądem,
sprawnością, wiedza o własnym organizmie
okresu dojrzałego (heteroedukacja odwrócona) –
wychowanek zaczyna sam wychowywać innych
Wychowanie zdrowotne:
= uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania
(w celu wzmocnienia zdrowia)
Edukacja zdrowotna:
= ……………………. + (oraz) zmieniać warunki
środowiskowe (………………………)
Promocja zdrowia:
= …………………….. + ………………… + połączone z
wsparciem: środowiskowym, społecznym,
politycznym, ekonomicznym i prawnym
(…………………….)
Profilaktyka:
- Profilaktyka, czyli prewencja – to działanie
zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane
przeciwko chorobom.
Uwaga!
- Promocja zdrowia – to działanie w
kierunku zachowania zdrowia.
Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:
- Podejście prewencyjne:
- Punkt wyjścia - Choroba
- Cel - Uniknięcie choroby
-
Grupa oddziaływania - Grupa szczególnego ryzyka
- Podejście promocyjne:
- Punkt wyjścia - Zdrowie
- Cel - Pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia
- Grupa oddziaływania - Cała populacja
Podział prewencji:
*
Prewencja pierwotna – I st. – starania
zmierzające do zmniejszenia
prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez
przeciwdziałanie szkodliwym warunkom, zanim
będą zdolne wywołać chorobę
**
Prewencja wtórna – II st. – stosowana jest
gdy wykryte zostaną wczesne symptomy choroby.
Jej celem jest powstrzymanie choroby.
POZIOMY PROMOCJI ZDROWIA
Poziom środowiskowy-oddziaływanie na
środowisko życia i pracy ( zdrowe miasta,
zdrowy dom)
Poziom społeczny-oddziaływanie na grupy
społeczne i inne elementy struktury społecznej.
Tworzenie i programowanie nowych,
sprzyjających zdrowiu wzorców i standardów
zachowań (reklama, polityka fiskalna, zmiany w
ustawodawstwie i działania edukacyjne.)
POZIOMY PROMOCJI ZDROWIA
Poziom organizacyjny (instytucjonalny) -
instytucje jako ośrodki promocji zdrowia
(zdrowa szkoła, zdrowy szpital).
Poziom indywidualny - zmiana zachowań
jednostek i kształtowanie ich zdrowego stylu
życia (główna sfera działań).
ELEMENTY SKŁADOWE PROMOCJI
ZDROWIA
Edukacja zdrowotna
Zapobieganie chorobom
Ochrona zdrowia
Strategia promocji zdrowia:
Integralna - tj. zawierająca wiele elementów, lecz
wewnętrznie spójna, by realizować cel nadrzędny
- wzmacnianie zdrowia
Wielosektorowa- nie może zamykać się w kręgu
działań tylko medycznych, politycznych czy
ekonomicznych, lecz musi przekraczać
tradycyjne granice sektorów i łączyć je dla
wspólnego dobra
Strategia promocji zdrowia:
Całościowa - tj. obejmująca wszystkie ważne
determinanty zdrowia i choroby
Aktywizująca - zapewniająca aktywny
współudział jednostek i społeczności w realizacji
i programów
Mobilizująca zasoby - czyli różnego rodzaju
środki realizacji celów
Rola personelu medycznego wg. N.
Bracht:
Na poziomie klinicznym - dostarczenie pacjentom
informacji o zachowaniach prozdrowotnych i
szkodzących zdrowiu
Na poziomie społeczności lokalnej - udział w
pracach komitetów społecznych, organizacji
dobrowolnych i samopomocowych
Na poziomie osobowościowym - jest to
przyjmowanie zdrowego stylu życia (wzór)
Cele promocji zdrowia
:
Zmniejszenie zachorowalności i
przedwczesnej umieralności.
Redukcja czynników ryzyka
Zmiana zachowań zdrowotnych
Zmniejszenie absencji chorobowej
Obniżenie kosztów opieki zdrowotnej. Lepsze
standardy organizacyjne
Wzrost wiedzy społeczeństwa o czynnikach
wpływających na zdrowie
Współczesne pojęcie systemu ochrony zdrowia jest
konsekwencją globalnej koncepcji zdrowia,
która została podana w 1974 r. przez M.
Lalonda – kanadyjskiego ministra zdrowia.
Wg amerykańskiego teoretyka G.E.A
Devera, nakłady finansowe ponoszone przez
państwo i zaangażowanie aktywności społecznej
na każdą z wyżej podanych sfer nie są adekwatne
do ich potencjalnego wpływu na rzeczywisty stan
zdrowia populacji.
Dever stwierdził, że:
- system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90%
z całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma
tylko ok.10% wpływ na redukcję umieralności!
- nakłady na kształtowanie stylów życia i
edukacja zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5%
nakładów a mają ok. 40% wpływ na obniżenie
umieralności
- nakłady finansowe na ochronę środowiska
naturalnego człowieka – 1,5%, posiadają ok. 20%
potencjalny wpływ na redukcję umieralności
Uniwersalna strategia WHO, programy Rady
Europy i Wspólnoty Europejskiej a także narodowe
programy zdrowia, przesuwają ciężar gatunkowy na
działania kształtujące style życia oraz
proekologiczne kosztem medycyny naprawczej.
W coraz większym stopniu do tych działań
angażowane są instytucje z poza systemu opieki
zdrowotnej.
Światowa Deklaracja Zdrowia – Zdrowie 21 –
Zdrowie dla Wszystkich w XXI wieku
, jej
najbardziej istotnym elementem jest określenie
kierunków działań w zakresie polityki zdrowotnej.
Kraje członkowskie WHO są zobowiązane do
podejmowania działań w celu odwrócenia i
powstrzymania pogarszających się trendów w
stanie zdrowia ludności.
Dla Regionu Europejskiego ustalono 21 zadań,
czyli kwintesencję polityki europejskiej w ochronie
zdrowia dające możliwości poprawy stanu zdrowia
populacji i redukcji ryzyka zdrowotnego.
21 zadań dla Regionu Europejskiego
:
1.
Porozumienie na rzecz zdrowia w Regionie
Europejskim – wyrównanie szans
zdrowotnych.
2.
Równość w zdrowiu.
3.
Zdrowy start życiowy - zdrowie od urodzenia.
4.
Zdrowie młodych ludzi.
5.
Zdrowie ludzi starszych.
6.
Poprawa zdrowia psychicznego.
o:
7.
Redukcja chorób niezakaźnych.
8.
Redukcja urazów powstałych w wyniku
przemocy i wypadków.
9.
Zdrowe i bezpieczne środowisko
naturalne.
10.
Zdrowszy tryb życia.
11.
Redukcja skutków nadużywania alkoholu,
palenia tytoniu i zażywania narkotyków.
12.
Tworzenie przyjaznego zdrowiu otoczenia.
13.
Tworzenie przyjaznego zdrowiu otoczenia.
14.
Wielosektorowa odpowiedzialność za
zdrowie.
15.
Zintegrowany sektor zdrowia.
16.
Zarządzanie jakością opieki zdrowotnej.
17.
Finansowanie świadczeń zdrowotnych i
alokacja środków.
18.
Rozwijanie kadry pracowniczej w opiece
zdrowotnej.
19.
Badania naukowe i wiedza na rzecz
zdrowia.
20.
Pozyskiwanie partnerów do zdrowia.
21.
Założenia strategii i polityki zdrowia dla
wszystkich
W 1990 roku w odpowiedzi na strategię Światowej
Organizacji Zdrowia
"Zdrowie dla wszystkich w 2000 roku",
opracowano w Polsce,
po raz pierwszy,
Narodowy Program Zdrowia (NPZ).
Była to pierwsza próba zjednoczenia wysiłków różnych
resortów, instytucji centralnych, organizacji
pozarządowych oraz społeczności lokalnych wokół ochrony,
utrzymania i poprawy zdrowia społeczeństwa.
NPZ 2006-2015
1990 r. – pierwsza wersja
Nowelizacje NPZ :
1993 - 1995
1996 – 2005
2006 – 2015 czwarta wersja
Dlaczego NPZ?
„
„
Szanuj zdrowie, bo jak nie, to Cię
Szanuj zdrowie, bo jak nie, to Cię
spotka to co mnie…”
spotka to co mnie…”
(
(
napis na nagrobku na cmentarzu pod
napis na nagrobku na cmentarzu pod
Warszawą , 2005)
Warszawą , 2005)
Korzyści wynikające z
realizacji NPZ
Monitoring prowadzony jest od 1998r.
wykazał:
wzrost przeciętnego dalszego trwania życia,
zmniejszające się zagrożenie ch.u.k. (50% wśród
osób do 45 r.ż.),
obniżenie umieralności okołoporodowej niemowląt
do 7,8/na1000 żywych urodzeń
(w 1991r.-18,2)
Monitoring NPZ
Wykazał:
potrzebę kontynuacji zadań z NPZ 1996 –
2005,
dodania nowych celów np.
dotyczących ludzi starych,
problemów macierzyństwa, i zwiększenia
dzietności polskich małżeństw
Zmiany w układzie NPZ
I.
W podejściu do formułowania celów
wyróżniono grupy wiekowe np.:
kobiety w wieku rozrodczym,
noworodki,
dzieci i młodzież,
populacja w wieku produkcyjnym,
osoby starsze
II.
Wprowadzenie nowej grupy celów operacyjnych
związanych z poprawą działania systemu ochrony
zdrowia w aspekcie jej odbioru społecznego (przesiewy
populacyjne wykonywane przez lekarzy poz)
Powstała po wdrożeniu reform : administracyjnej,
ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych, edukacji
nawiązuje do:
Światowej Deklaracji Zdrowia, przyjętej, także
przez Polskę, w 1998 r. na Światowym Zgromadzeniu
Zdrowia, w której potwierdzono, że "zdrowie jest
jednym z podstawowych praw jednostki ludzkiej";
Strategii " Zdrowie 21 - zdrowie dla wszystkich w
XXI wieku " - określającej kierunki polityki
zdrowotnej w Regionie Europejskim Światowej
Organizacji Zdrowia.
N P Z 2006-2015
– czwarta
wersja
NPZ – czwarta wersja
Koncepcja zgodna z założeniami programu Unii
Europejskiej
(Decyzja 1400/1997/WE),
Nową strategią zdrowia publicznego
zaproponowaną przez Komisję Europejską
zawartą w Programie Zdrowia Publicznego
Podstawowym warunkiem osiągnięcia celu strategicznego i celów
operacyjnych
N P Z
jest włączenie się do jego realizacji:
wszystkich sektorów gospodarki
organizacji pozarządowych,
organizacji religijnych,
wzmocnienie roli jednostek samorządu terytorialnego- gminy,
powiaty,
Narodowego Funduszu Zdrowia.
wykorzystania środków przekazu społecznego
wykorzystania ,,biznesu dla zdrowia’’-
producentów artykułów
prozdrowotnych dla sportu powszechnego i higieny
Tylko wspólnym wysiłkiem możemy poprawić stan zdrowia Polaków,
a tym samym jakość ich życia.
Dlaczego NPZ ? bo
zdrowie jest
wartością dla jednostki - warunkiem wstępnym dla
dobrego samopoczucia i odpowiedniej jakości życia
(rozumianej jako sprawne funkcjonowanie do późnej
starości, umożliwiające większą wydajność w pracy i lepsze
zarobki oraz satysfakcję z życia),
„Zdrowie jest podstawowym prawem każdego człowieka";
zasobem (bogactwem) dla społeczeństwa - tylko zdrowe
społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturowe,
rozwijać się ;
"Dobre zdrowie obywateli jest podstawą zrównoważonego
rozwoju społecznego i gospodarczego Państwa".
N P Z 2006-2015 – pamiętaj!
ZDROWIE NIE JEST NAM DANE RAZ NA ZAWSZE
każdy człowiek powinien starać się swoje
zdrowie:
chronić i utrzymać
-
zapobiegać chorobom
(profilaktyka),
doskonalić
-
umacniać, poprawiać, pomnażać,
zwiększać jego potencjał (promocja zdrowia),
przywracać
-
w przypadku choroby (leczenie i
rehabilitacja).
NPZ ZAWIERA TE TRZY OBSZARY AKTYWNOŚCI
N P Z jest podstawowym elementem polityki zdrowotnej.
Obecna, znowelizowana wersja określa priorytetowe
kierunki działań w Polsce na lata 2006 - 2015 w zakresie:
umacniania zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i
społecznych poprzez wpływ na styl życia a także
wyrównywania szans osób starszych i niepełnosprawnych,
wczesnego wykrywania i leczenia najczęściej występujących
w odwracalnych ich stadiach ze szczególnym
uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej
i pomocy doraźnej w stanach zagrożenia życia,
ochrony zdrowia ludności przed najczęstszymi
zagrożeniami.
Narodowy Program
Zdrowia
NPZ
Zawiera w sobie cele populacyjne wspólne dla innych
specjalistycznych programów promocji zdrowia o
zasięgu ogólnokrajowym np.:
Polkard(Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób
Układu Sercowo-Naczyniowego,
Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych,
Rządowy program polityki zdrowotnej i społeczno –
ekonomicznej prowadzącej do zmniejszenia konsumpcji
tytoniu,
Krajowy Program Zapobiegania Narkomanii,
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych,
Krajowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego,
Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Opieki nad
Żyjącymi z HIV i Chorymi na AIDS
Cel
strategiczny
Poprawa zdrowia i związanej z nim
jakości życia ludności”
osiągany przez:
kształtowanie prozdrowotnego stylu
życia społeczeństwa
,
tworzenie środowiska życia, pracy i
nauki sprzyjającego zdrowiu,
Zmniejszanie różnic w zdrowiu i
dostępie do świadczeń zdrowotnych
I. Cele operacyjne ogólne
1.
Zmniejszenie różnic terytorialnych i
społecznych w stanie zdrowia;
2.
Aktywizacja jednostek samorządu
terytorialnego i organizacji
pozarządowych na rzecz zdrowia
społeczeństwa.
1. Zmniejszenie różnic terytorialnych i
społecznych w stanie zdrowia.
Przemiany ekonomiczne i społeczne
-bezrobocie i wykluczenie społeczne
spowodowały różnice w stanie zdrowia
Polaków.
Realizacja celu – inna alokacja środków
wspierająca najsłabsze grupy
populacyjne – stopniowe wyrównywanie
poziomu życia np. poprzez możliwość
dostępu do kształcenia i przerwania
błędnego koła dziedziczenia wiedzy.
2.
Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i
organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia.
Gmina i powiat lepiej identyfikują lokalne
problemy zdrowia publicznego
(mała liczba
mieszkańców, lepsza znajomość specyfiki ekonomicznej
społecznej i kulturowej).
Reforma administracji terenowej z 1999r. nadała
różnym szczeblom samorządowym kompetencje
w zakresie prowadzenia polityki prozdrowotnej
------ zasada ---- wszelkie inicjatywy dotyczące
zdrowia powinny mięć charakter oddolny
wychodzący od wspólnoty obywatelskiej.
cd.
By aktywizować i wzmacniać działania
prozdrowotne na szczeblu lokalnym należy
wspierać nowoczesne środki przekazu
społecznego (internet, gazety, radio,
telewizja).
Wspieranie organizacji pozarządowych w
prowadzeniu nowoczesnej polityki
zdrowotnej
II. Cele operacyjne dotyczące czynników
ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia
3.
Zwiększenie aktywności fizycznej;
4.
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości
zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie
występowania otyłości;
5.
Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia
tytoniu;
6.
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia
alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych
spowodowanych alkoholem;
7.
Ograniczenie używania substancji
psychoaktywnych i związanych z tym szkód
zdrowotnych;
cd.
8.
Zmniejszenie narażenia na czynniki
szkodliwe w środowisku życia i pracy;
9.
Poprawa stanu sanitarnego kraju;
10.
Zmniejszenie liczby wypadków i
ograniczenie ich skutków;
11.
Promocja zdrowia psychicznego i
zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
3. Zwiększenie aktywności
fizycznej
.
Aktywność fizyczna jest elementem osiągania wielu celów
zdrowotnych dotyczących stylu życia tj.: zapobieganie
narkomanii, alkoholizmu, otyłości, wydłuża życie
zawodowe….
Wzrost aktywności fizycznej w NPZ 2005 nie osiągnął
określonego poziomu:
Istnieje dalej wzór ,,sedenteryjnego’’ spędzania czasu
wolnego,
Niski pośredni wpływ na obniżenie umieralności z powodu
ch u k w porównaniu z 1995r. ,
Niski spadek umieralności z powodu raka jelita grubego
(występuje rzadziej u osób aktywnych fizycznie)
cd.
Narastanie odsetka ludzi otyłych,
Zwiększający się w populacji odsetek ludzi
w podeszłym wieku,
Brak dotychczasowego zwrócenia uwagi w
programach NPZ na aktywność fizyczną
osób niepełnosprawnych.
4. Poprawa sposobu
żywienia…..
Korzyści z poprzednich edycji NPZ
Zmiana struktury spożycia tłuszczu,
Zwiększone spożycie owoców
Utrzymanie celu bo:
Większe występowanie chorób żywieniowo zależnych w
porównaniu do krajów członkowskich UE – wyższe wskaźniki
zgonów spowodowanych chuk w tym udarów mózgu i
nowotworów złośliwych,
Częstsze występowanie otyłości u dzieci i młodzieży.
Cel ten pozostaje w ścisłej korelacji z aktywnością fizyczną!
5. Zmniejszenie palenia tytoniu
Palenie tytoniu – najważniejszy poddający się redukcji czynnik
ryzyka chorób sercowo – naczyniowych i nowotworowych.
Sukces
Zmniejszenie palenia wśród mężczyzn.
Dlaczego?
Wprowadzenie ustawy o ochronie zdrowia przed
następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
1995r.,
Programu polityki zdrowotnej prowadzącej do zmniejszenia
konsumpcji tytoniu 1997r.,
Programy interwencyjne –Światowy dzień beż tytoniu
cd.
Utrzymanie celu
Działania edukacyjne skierowane do kobiet ,
słabiej wykształconych warstw społecznych,
Wprowadzenie programów ukierunkowanych na
ochronę dzieci przed wymuszonym biernym
paleniem tytoniu,
Do palących kobiet w ciąży i młodych matek.
Przez:
Interwencję podstawowej opieki zdrowotnej
Bezpłatne poradnictwo telefoniczne,
Częściowo refundowane leki odwykowe
6. Zmniejszenie spożycia alkoholu…
Szkody
Choroby alkoholozależne,
Zaburzenia zdrowotne członków rodzin
uzależnionych,wypadki drogowe i zawodowe,
Dodatkowa działalność służby zdrowia ok.. 10%.
Umieralność mężczyzn w Polsce 30 000 rocznie,
Wzrost liczby leczonych w psychiatrycznej służbie
zdrowia,
Wzrost liczby leczonych ambulatoryjnie 160
000( wzrost o 70%)
cd.
Służba zdrowia nie rozwiąże problemu!
Cel:
Dążenie do zmniejszenia rzeczywistej
konsumpcji do 6 litrów do roku 2015.
Ograniczenie promocji alkoholu.
Opracowanie programu ograniczenia
dostępności do alkoholu zarówno przez
politykę fiskalną jak i fizyczną dostępność.
7. Ograniczenie używania substancji
psychoaktywnych
.
Wnioski z monitoringu NPZ
Spadek tempa wzrostu oraz stabilizacja
eksperymentowania z narkotykami wśród
gimnazjalistów,
Kontynuacja zmian we wzorach używania
narkotyków w kierunku mniej destruktywnych a w
szczególności zmniejszenia używania w iniekcjach
– nadzieja na ograniczenie zakażeń HIV.
W zakresie podaży brak rezultatów –odwrotnie
dostępność ciągle rośnie
cd
Wzrost popularności narkotyków syntetycznych –
amfetaminy,
Wzrost popularności heroiny przeznaczonej do
palenia,
Wzrost okazjonalnego używania narkotyków,
Należy się spodziewać w przyszłości trendu
wzrostowego
Utrzymanie celu!
8. Zmniejszenie narażenia na czynniki
szkodliwe w środowisku życia i pracy
W 1999r. UE, Europejska Fundacja Nauki i WHO określiły 11
priorytetowych obszarów badawczych zdrowia
środowiskowego dla krajów europejskich np.
Zmiany klimatyczne,
Ubytek ozonu stratosferycznego,
Zanieczyszczenia pyłowe powietrza,
Jakość powietrza pomieszczeń zamkniętych,
Jakość wód i woda pitna,
Ocena ryzyka chemicznego i problemy toksykologiczne…
Nowa strategia przeciwdziałanie UE chorobom zależnym od
zanieczyszczenia środowiska
9. Poprawa stanu
sanitarnego kraju
Nastąpiła poprawa jednak dalej bardzo
Polska odbiega od standardów UE
Możliwości:
Wykorzystanie na ten cel środków z budżetu
UE z tzw. funduszy strukturalnych zarówno
przez władze centralne jak i lokalne.
10. Zmniejszenie liczby
wypadków..
W Polsce liczba zgonów z powodu wypadków
urazów i zatruć wynosi 26-28 tyś rocznie.
Statystyki NPZ:
Wypadki drogowe 50 tyś. Rocznie - w których
ginie 5 tyś. Osób, 60-70 tyś jest rannych; na 100
wypadków ginie 11 osób, wobec wskaźnika UE –
3,5.
Wypadki przy pracy – 86 tyś. W tym 500
śmiertelnych i 1000 ciężkich.
Wypadki uczniów w szkole – 145tyś. W tym 90
śmiertelnych.
cd.
Zanotowano ogólne zwiększenie wszystkich w/w
wypadków w Polsce.
Dotychczasowe działania niewystarczające!
Sukces program GAMBIT (poprawa wypadków
komunikacyjnych)
Cel:
Kontynuacja programu w nowym NPZ i wdrażanie
nowych programów prewencyjnych
ukierunkowanych na wybrane grupy.
11. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym
Zdrowie psychiczne charakteryzujemy przez dwa wymiary:
Pozytywny( zasoby człowieka umożliwiające radzenie sobie
z trudnościami).
Negatywny (występowanie zaburzeń psychicznych).
W NPZ 2005 oczekiwano zmniejszenia występowania zaburzeń
psychicznych jednak
Wskaźnik zachorowalności zaburzeń psychicznych
zarejestrowanych pierwszorazowo wzrósł o 17%
Wzrost hospitalizacji od 2002r. 0 11%
Grupa zagrożona to młodzież- dziewczynki( depresja,
myśli samobójcze, stres, alkohol, narkotyki,
przemoc)
III. Cele operacyjne dotyczące
wybranych populacji
12.
Poprawa opieki nad matką, noworodkiem
i małym dzieckiem;
13.
Usprawnienie wczesnej diagnostyki
zaburzeń zdrowotnych i czynnej opieki
nad dziećmi i młodzieżą;
14.
Tworzenie warunków do zdrowego i
aktywnego życia osób starszych;
15.
Tworzenie warunków dla aktywnego
życia osób niepełnosprawnych;
12. Poprawa opieki nad matką i dzieckiem
Długookresowa prognoza ZUS potwierdza
Spadek dzietności kobiet,
Obniżenie współczynnika płodności.
POWODY:
Brak stabilizacji ekonomicznej,
Bezrobocie,
Obawa utraty pracy,
Obniżenie skłonności do zawierania małżeństw,
Pogarszająca się sytuacja mieszkaniowa,
Aspiracje edukacyjne.
NAJPIERW NAUKA POTEM PRACA I DOPIERO RODZINA
Przesunięcie wieku urodzenia pierwszego dziecka
13. Usprawnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń
zdrowotnych nad dziećmi..
Najczęstsze wady i choroby młodzieży szkolnej:
Wady wzroku,
Próchnica zębów,
Choroby alergiczne,
Nerwice szkolne,
Nadwaga i otyłość,
Bulimia i jadłowstręt,
Zaburzenia statyki ciała.
cd.
Zadania - wczesna interwencja w postaci
badań przesiewowych:
Noworodek –fenyloketonuria, hypotyreoza,
badanie przesiewowe słuchu.
Niemowlęta i dzieci – ocena rozwoju
psychoruchowego, tempa wzrastania, ocena
neurologiczna np. dzieci z mózgowym porażeniem
dziecięcym
Młodzież szkolna- testy przesiewowe.
Zwiększenie roli pielęgniarki środowiskowej.
14. Tworzenie warunków do aktywnego
życia osób starszych
Europa –starzenie się społeczeństwa ( co 7 osoba
ma powyżej 65 lat) zaznacza się ostry spadek
przyrostu naturalnego a wydłuża przeciętna
długość życia.
Cel
Budowanie działań nie tylko na płaszczyźnie
ochrony zdrowia ale edukacji, polityki
zatrudnienia i rynku pracy, zabezpieczenia
społecznego, warunków mieszkaniowych,
bytowych, oraz rozwoju regionalnego.
15. Tworzenie warunków do aktywnego
życia niepełnosprawnym
Zgodnie z wynikami Narodowego Powszechnego Spisu
Ludności i Mieszkań 2005 – odsetek ludzi
niepełnosprawnych w Polsce 14,3%( bardzo wysoki
wskaźnik).
Cel
Dalsza edukacja społeczeństwa ukierunkowana na
obniżenie dyskryminacji ludzi niepełnosprawnych,
Opiekuńcza polityka państwa i jego ustawodawstwa,
Wzmocnienie roli samorządu terytorialnego w zakresie
realizacji potrzeb.
IV. Cele dotyczące działania ze strony
systemu ochrony zdrowia i samorządu
terytorialnego
16.
Poprawa jakości i efektywności usług
świadczonych w ochronie zdrowia;
17.
Rozbudowanie kadr i infrastruktury dla potrzeb
promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;
18.
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej
opieki nad osobami zagrożonymi chorobami
nowotworowymi, układu krążenia w tym udarami
mózgowymi, chorobami układu oddechowego oraz
chorobami narządu ruchu;
19.
Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom
zakaźnym
16. Poprawa jakości usług w systemie ochrony
zdrowia
Problemy:
1.Rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami
społeczeństwa w zakresie świadczeń a
możliwościami ich zaspokojenia.
2.Rozpowszechnianie poglądów, co do
bezduszności i braku wrażliwości systemu
ochrony zdrowia na potrzeby pacjentów.
cd.
Wskaźniki oceny funkcjonowania systemu
ochrony zdrowia wg. WHO:
Wskaźniki zmian sytuacji zdrowotnej
ludności związane z funkcjonowaniem
systemu,
Wskaźniki wrażliwości systemu w odbiorze
pacjenta (podmiot opieki i cenny klient),
Wskaźniki finansowania świadczeń i
procedur.
cd.
Dodatkowe kategorie oceny to:
Szanowanie godności pacjenta,
Przestrzeganie praw pacjenta
Prawa do informacji o swojej chorobie i sposobach leczenia;
Wszechstronnych konsultacji dotyczących leczenia;
Wymóg wyrażenia zgody na badania i leczenie;
Prawo do odmowy leczenia;
Jakość świadczeń pozaterapeutycznych-czystość,
pożywienie;
Wybór świadczeniodawcy i inne.
Ciągłe monitorowanie wskaźników!
17. Rozbudowanie infrastruktury dla potrzeb
promocji zdrowia
Ocena NPZ 2005:
Promocja zdrowia nie uzyskała należytej rangi w
działaniach administracji rządowej,
Odpowiedzialność za edukację zdrowotną
nierównomiernie rozłożona pomiędzy
administrację rządową i samorządową i
delegowana na niższy szczebel bez wsparcia
centralnego,
Brak czytelnych zasad finansowania działalności
prewencyjnej w w dziedzinie promocji zdrowia,
Brak mechanizmów kontroli i nadzoru nad bardzo
licznymi działaniami z zakresu promocji zdrowia.
cd.
Cel
Rozbudowa infrastruktury dla dzialań
promocji zdrowia:
Zwiększenie liczby profesjonalistów,
Instytucji naukowych,
Spójna legislacja i zasady finansowania
18. Usprawnienie wczesnej diagnostyki
chorób……
CHUK – stanowią nadal najważniejszą przyczynę
przedwczesnej umieralności w Polsce – wskaźniki wyższe
niż w krajach UE.
Problemy:
Przedwczesne występowanie choroby niedokrwiennej serca,
( zbyt wolne obniżanie się wskaźnika częstości),
Brak zmniejszania umieralności z powodu udarów mózgu –
niedostateczne przeciwdziałanie prekursorom chorób:
nadciśnieniu tętniczemu i zaburzeniom gospodarki
lipidowej.
CEL
Wprowadzenie trwałego systemu wczesnego wykrywania
chuk(NFZ,POLKARD)
cd.
Zmniejszenie umieralności z powodu raka
piersi do 40% i raka szyjki macicy do 80%
przez populacyjne badania przesiewowe:
mammograficzne,
cytologiczne
19. Zwiększenie skuteczności zapobiegania
chorobom zakaźnym.
Problem;
Gruźlica,
Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C.
Nowe zagrożenia:
Gorączka krwotoczna
Choroby prionowe
SARS i utrzymujące się zagrożenie z możliwości użycia broni
biologicznej.
Cel
Wzmocnienie systemu nadzoru,
Uświadomienie konieczności zgłaszania zachorowań przez
lekarzy i placówki.
Za to, że nie stosowałeś prawidłowo drabiny WHO
