Chirurgia ćw. 1 1.10.2013

Czynniki prowadzące do zakażenia:

Drobnoustroje, środowisko, niewydolne mechanizmy obronne ustroju

• Flora bakteryjna: własna- zakażenia endogenne

• Drobnoustroje z kontaktu, z powietrza- zakażenia egzogenne

 

Aseptyka

Postępowanie niedopuszczające do zanieczyszczenia lub zakażenia drobnoustrojami chorego, określonego środowiska, miejsca, materiału, sprzętu czy przedmiotu

Postępowanie aseptyczne

• Izolacja chorych z infekcjami i nosicieli.

• Zabezpieczenie zużytych materiałów biologicznie aktywnych w workach foliowych przy łóżku chorego

• Poduszki i materace z pianek poliuretanowych

• Odkładanie narzędzi chirurgicznych w specjalnych pojemnikach z środkiem dezynfekcyjnym do momentu sterylizacji

• Mycie rąk personelu medycznego

• Rękawiczki gumowe jednorazowego użytku

• Wentylacja laminarna w salach operacyjnych

Wentylacja pomieszczeń ogranicza rozsiew bakterii.

wentylacja standardowa : 20 do 25 wymian/godz,

wentylacja laminarna : 200-300 wymian/godz

bez wentylacji : 8-12 wymian/godz

Flora bakteryjna skóry:
stała- w głębszych warstwach naskórka, namnaża się

przejściowa- wymienialna, z kontaktu i warstw głębszych

Flora bakteryjna powietrza: z łusek skórnych, z dróg oddechowych, z kurzu, włókienek

·       na skórze człowieka ok. 10 ⁸ łusek (30 x 30 x 3u ) ( ok.5-50tys/min)

·       na łuskach 4-12 żywych bakterii,

90% bakterii obecnych w powietrzu pochodzi z łusek

·       więcej łusek na skórze wilgotnej, z wypryskiem

·       kąpiel wpływa na rozsiew łusek

materiały nieprzenikliwe ograniczają rozsiew łusek

Higieniczne mycie rąk:

• Technika mycia- dokładne i intensywne pocieranie wszystkich części, okolic między palcami, wokół paznokci, kciuka.

• Czas mycia- 15 s do 2 min

• Osuszanie jednorazowym ręcznikiem lub pod suszarką

• Stosowane antyseptyki

• Środki dwufazowe,

• mydła z detergentem, chlorheksydyną

• Przecieranie alkoholem 60%-70%

Aseptyka i antyseptyka

• Kąpiel antyseptyczna

• Golenie skóry przed zabiegiem

• Antyseptyka błon śluzowych

• Antyseptyka ran, owrzodzeń, oparzeń i inne.

Antyseptyka

Niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach- przy użyciu środków chemicznych

Zastosowanie jodu w antyseptyce

• Jodofory (jodyna, Braunol, Betadyna, Braunovidon, Polseptol)

• Jod i jego związki należą do najdłużej stosowanych, odkryty w 1811 r, opis 5% roztworu alkoholowego w 1830 r.

• Jod ma szeroki zakres działania biobójczego

• Jod jest skuteczny w stosunku do bakterii (w tym prątków Mycobacterium), spór bakterii tlenowych i beztlenowych, zarodników i form wegetatywnych grzybów, wirusów , pasożytów i ich cyst.

• Wodny roztwór 1% jodu w 2% jodku potasu ( od 1829 r znany jako płyn Lugola)

• Oprócz roztworów wodnych i alkoholowych jod jest stosowany w połączeniu z nośnikiem w formie jodoforów ( polimery cząsteczek organicznych zdolnych do kompleksowania jodu

Antyseptyka

• Cholorowe Glukonian chloroheksydyny Hibitan (0,5% roztwór w 70% etanolu lub H2O)

• Barwniki akrydynowe

• Barwniki trójfenylometanowe (fiolet krystaliczny, zieleń brylantowa, zieleń malachitowa), bromek benzalkoniowy, związki srebra z żelatyną lub albuminą

• Kwasy (3% kwas borowy)

• Sole (AgNO3)

• 3% H2O2

• alkohole

Zastosowanie alkoholi w antyseptyce

• Mechanizm działania: denaturacja białka ściany i błony komórkowej drobnoustrojów oraz enzymów biorących udział w metabolizmie komórki

• Działanie hamujące sporulację i kiełkowanie przetrwalników drobnoustrojów

• Rozpuszczalne w wodzie

• Niska toksyczność w stosowaniu miejscowym

• Brak działania uczulającego

• Brak barwy- mogą być zabarwiane substancjami koloryzującymi

• Właściwości myjące, charakteryzują się niskim napięciem powierzchniowym, rozpuszczają tłuszcze

• Łatwa dostępność

• Niska cena

• Alkohole o krótkim łańcuchu węglowym, alifatyczne, monowalentne:

• Alkohol etylowy

• Alkohol izopropylowy

• Alkohol n- propylowy

• Alhohol benzylowy(jedyny aromatyczny) zwiększający właściwości biobójcze

• Etanol: 10% działanie bakteriostatyczne, od 30% - bakteriobójczo, najsilniej w stężeniu 60-80%

• Izopropanol: 50-70% działanie bakteriobójcze

• n-propanol: optymalne bakteriobójcze działanie w stężeniach 40-60%

• Preparaty pojedyncze lub złożone np.:

• 70% alhohol izopropylowy z dodatkiem 2% glukonianu chlorheksydyny powszechnie używany w przedoperacyjnej antyseptyce skóry ( działanie natychmiastowe i przedłużone)

• 80% etanol z dodatkiem 0,2% kwasu nadoctowego szeroka aktywność biobójcza, również p- wirusom osłonkowym.

Aseptyka

• Sterylizacja- wyjaławianie

Proces prowadzący do zniszczenia drobnoustrojów, zarówno postaci wegetatywnych jak i zarodników

• Odkażanie-dezynfekcja

Proces prowadzący do zniszczenia postaci wegetatywnych drobnoustrojów

 

• Narzędzia chirurgiczne i przybory lekarskie stykające się z uszkodzonymi tkankami muszą być wolne od drobnoustrojów, postaci wegetatywnych i zarodników.

• Narzędzia lekarskie stykające się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi( wzierniki, cewniki, rurki intubacyjne) muszą być wolne od wirusów, form wegetatywnych, prątków gruźlicy, wskazane też i od zarodników.

• Narzędzia lekarskie mające kontakt ze skórą muszą być wolne od gronkowców, pałeczek jelitowych, pałeczek ropy błękitnej, wirusów, prątków gruźlicy.

Sterylizacja

• Wrzenie lub spalanie – odpady szpitalne

• Sterylizacja suchym powietrzem - cieplarki

• Sterylizacja ciepłem suchym

Czynnikiem wyjaławiającym jest gorące powietrze

Zakres temperatur:160-200 ^oC, czas ekspozycji 15min do 1 godz.

Warunkiem skuteczności jest przenikanie ciepła (wymuszony obieg powietrza, luźne rozłożenie materiału) (czas przenikania i czas utrzymywania się)

Sterylizuje się tą metodą: narzędzia metalowe, szklane, porcelanowe, pudry, oleje, parafinę

• Sterylizacja ciepłem wilgotnym

Czynnik sterylizujący w autoklawie- para wodna w temp 121 lub 134^o C pod ciśnieniem 1 atm do 2 atm (wzrost o 1 atm. obniża temp. Wrzenia o 10 stopni)

Sterylizuje się tą metodą: narzędzia metalowe, porcelanowe, szklane, gumowe, włókna roślinne, bieliznę chirurgiczną, nici, materiały opatrunkowe, tworzywa sztuczne, roztwory, ubrania.

Kontrola sterylizacji- biologiczna, chemiczna, fizyczna

• Sterylizacja promieniami jonizującymi 25 tys. G

na skalę przemysłową, przedmioty jednorazowego użytku 

• Sterylizacja gazowa tlenkiem etylenu – zimna sterylizacja 40-50 C. (narzędzia, urządzenia i aparatura medyczna wykonana z metalu i sztucznych tworzyw, urządzenia optyczne i klejone, urządzenia elektryczne) – długotrwałe przewietrzanie sprzętu po wyjaławianiu.

• Komory parowoformaldehydowe – narzędzia chirurgiczne, bielizna, pościel, materiały termolabilne, części aparatury.

• Roztwory chemiczne- zastępcza metoda sterylizacji, możliwość nadkażenia przy płukaniu, suszeniu, składowaniu

• Sączenie

roztwór zawierający witaminy lub preparat biologiczny (enzymy, surowica).

• Dezynfekcja

Gotowanie w 100^o przez 10-20 min, nie niszczy wirusów żółtaczki i zarodników bakterii

• Dezynfekcja parą wodną pod normalnym ciśnieniem- naczynia, pojemniki

• Tyndalizacja roztworów wodnych i podłoży bakteryjnych

• Dezynfekcja parą wodną w 0,5 atm lub z formaliną stosowana do odkażania pościeli, bielizny

• Dezynfekcja promieniami nadfioletowymi 2400-2800 A ( niskociśnieniowe lampy rtęciowe) do odkażania powietrza sal opatrunkowych, operacyjnych.

• Dezynfekcja chemiczna

Aldehydy:

• Aldehyd glutarowy – roztwór 2% w pH 7,5-8,5 działa sterylizująco

• preparat: Aldesan

• Formaldehyd : roztwór 3% do sterylizacji

Alkohole:

• 60%- do szybkiej dezynfekcji powierzchni

• 96%- działa sterylizująco

Związki chloru:

• Chloramina 25%, roztwory do dezynfekcji o stężeniu 0,5%

• Podchloryn sodu 0,5%- niszczy wirus żółtaczki

• Podchloryn wapnia do dezynfekcji ścieków

• Glukonian chlorheksydyny – Hibitan 0,5% roztwór wodny lub alkoholowy

Związki jodu:

• Jodofory: Jodoseptan 1,9% w kompleksie z detergentem

Związki fenolowe:

• 2% Septyl, 5% Desson, 2% Lizol

Czwartorzędowe zasady amoniowe

• ( aktywne wobec bakterii Gram+) - nie są aktywne w kwaśnym środowisku: cholek lub bromek bezalkoniowy

• 2% Sterinol, 2%Laurosept

Kwas nadoctowy

• Terralin: 20% chlorek benzalkonium z 35% fenoksypropanolem do powierzchni i sprzętów w pomieszczeniach szpitalnych