Odruch

(refleks) to reakcja przystosowawcza na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny zachodząca i kierowana przez układ nerwowy. Prosty niezamierzony ruch mięśniowy lub czynność gruczołu wywołana specyficznym bodźcem wyzwalającym

Odruch bezwarunkowy (wrodzony)

• jest to bezpośrednia reakcja na podnietę, np. wydzielanie enzymów trawiennych w czasie jedzenia. Odruch ten jest podstawowy dla utrzymania życia. Z odruchami tymi przechodzimy na świat. Do odruchów takich należy np.: ssanie, wydzielanie śliny, mruganie oczami itd.

Odruch warunkowy (badania I.I Pawłowa)

• jest wyuczony (uczenie się), np. z czasem już na sam widok pożywienia wydziela się ślina i soki trawienne (badania I.P. Pawłowa na psach). To samo może występować na dźwięk dzwonka, jeżeli wcześniej dźwięk ten poprzedzał podanie pokarmu.

Rozwój psychomotoryczny dziecka

Ocena noworodka skala Apgar

• Punkty Apgar są wykorzystywane w celu oceny zdrowia noworodka w pierwszych 5-ciu minutach życia, dzięki czemu lekarz dowiaduje się, czy potrzebna jest dziecku natychmiastowa pomoc.

• ocena przeprowadzana jest dwukrotnie- w 1-szej minucie po porodzie i w 5 minucie. System oceny stanu dziecka według skali Apgar określa stopień nasilenia zaburzeń czynności układu oddechowego, krążenia i układu nerwowego przy urodzeniu przez stopniowanie ( wg punktacji) niektórych objawów fizykalnych.

• malec w bardzo dobrym stanie otrzymuje 10 punktów. Skala Apgar służy do oceny zdolności adaptacyjnych nowo narodzonego dziecka poza łonem matki.

Karmienie pierią

• najbardziej naturalny sposób żywienia noworodków i niemowląt. Zapewnia dziecku właściwy rozwój już od pierwszych chwil jego życia, kiedy w piersiach pojawia się siara (substancja bogata w ciała odpornościowe, białko, witaminy A i E, sole mineralne oraz chroniąca piersi przed bakteriami). Skład pokarmu jest ściśle zindywidualizowany i dostosowany w pełni do potrzeb dziecka.

NOWORODEK
1 miesiąc życia

• Ułożenie zgięciowe - wszystkie kończyny są zgięte w stawach. Głowa ułożona jest asymetrycznie.

• W pierwszych 30 dniach dziecko powinno nabywać umiejętności skupiania się na danej osobie, przedmiocie z odległości około 15 do 30 centymetrów, powinno również energicznie wymachiwać rączkami i nóżkami, a gdy leży na brzuchu podnieść głowę na moment. Na silne bodźce zewnętrzne reaguje gwałtownym rozrzuceniem rączek, a następnie wraca do poprzedniej pozycji (odruch Moro).

1 miesiąc życia

• Na krótko unosi głowę leżąc na brzuszku

• Na krótko unosi głowę trzymane w pozycji siedzącej

• Przy unoszeniu dziecka do pozycji siedzącej głowa opada do tyłu

• Fiksowanie

• Chwyt odruchowy

• Głośno krzyczy

• Podczas postawienia na stopy trzymanego dochodzi do wyprostowania nóg. Często wyprost ten przenoszony jest na całe ciało tak że głowa również się prostuje. Ta reakcja jest automatyczna.

2 miesiąc

• Unosi głowę pod kątem 45 stopni trzymając ją chwiejnie

• Nieruchomieje na dźwięk dzwonka

Pierwszy uśmiech!

• Zaczyna gruchać: wydaje dźwięki przypominające samogłoski "a" lub "e".

3 miesiąc

• Unosi głowę leżąc na brzuszku trzymając ją około 1 minuty

• Unosi na krótko głowę w pozycji siedzącej

• Reakcja podporowa i chód automatyczny wygasły

• Wodzi oczyma za grzechotką od jednego do drugiego kąta oka

• Uśmiech pojawia się coraz częściej

• Głoski gardłowe „rrr” i „e-che”, „ek-che”

4 miesiąc

• powinno z pozycji na brzuchu unosić głowę oraz klatkę piersiową – pływa

• Bawi się rączkami, splata je, ogląda. Po raz pierwszy jest w stawnie osiągną rączkami linię środkową ciała

• Wkłada zabawkę do buzi

• Śmieje się głośno

• Zaczyna się również regulować rytm snu oraz czuwania

• Głoski szczelinowe: tłoczy powietrze między zamkniętymi wargami.

5 miesiąc

• Przekręca się z brzucha na plecy

• Przy podciąganiu do pozycji siedzącej zgina głowę, ramiona i nogi

• Wyciąga rączkę do zabawki dotykając ją. Jest w stanie podnieść obie rączki w kierunku przedmiotu i podnieść go

• Odróżnia surowy ton głosu od serdecznego

6 miesiąc

• Próbuje samodzielnie siedzieć i w tej pozycji dobrze kontroluje proste trzymanie głowy

• Opera się na wyprostowanych ramionach

• Precyzyjnie chwyta zabawkę całą powierzchnią dłoni

• Przekłada zabawkę z rączki do rączki

• Odwraca głowę w kierunku szeleszczącego przedmiotu

• Odróżnia osoby obce od znajomych

• Dziecko łączy te same sylaby w sposób łańcuchowy: ge-ge-ge, da-da-da, me-me-me.

7 miesiąc

• Obraca się z pleców na brzuch

• bawi się nóżkami, wkłada je do buzi

• Sprężynuje, gdy jest trzymane pod pachami przykuca i odpycha się znowu przez wyprostowanie bioder, kolan, i stawów skokowych

• Szuka przedmiotu, który mu upadł

• Gaworzy, zmienia ton i wysokość głosu.

• Zabawa w „a kuku”

8 miesiąc

• Obraca się wokół własnej osi

• Podciąga się do siadania

• Samo siedzi przez kilka sekund często podpiera się jeszcze jedną lub dwiema rączkami

• Obserwuje dorosłych

• bawi się często przedmiotem, który obraca w rączkach

• Interesuje się odbiciem w lustrze, odkrywa w lustrze dziecięca twarz i nawiązuje z nią kontakt

• Szepcze, odkrywa ze może bardzo cicho gaworzyć, szepcząc i samo siebie słucha bardzo uważnie

9 miesiąc

• Pełza jak foka, górna część ciała jest uniesiona

• Siedzi samo przez 1 minutę

• stoi trzymane za rączki

• Celowo upuszcza przedmiot, robi przy tym z tego zabawę i chętnie to powtarza

• Interesuje się cichymi odgłosami np. na tykaniu zegara, sygnale telefonicznym

• Robi "kosi-kosi„

• Sięga do naczyń

• Złości się gdy zabiera mu się zabawkę

• Rozpoznaje obce osoby
  Wymawia wyraźnie podwójne sylaby „ma-ma”, „da-da”, „ba-ba”

10 miesiąc

• kołysze się oparte na dłoniach i kolanach, coraz częściej podnosi swoje ciało z podłoża i opiera się tylko na dłoniach i kolanach

• Samo siada, samodzielnie podnosi się z brzucha do siedzenia

• Podciąga się za meble do stania

• Stoi, trzymając się mocno

• Chwyt pęsetkowy, chwyta kciukiem i palcem wskazującym małe przedmioty np. okruch z chleba

• koordynuje obie ręce

• Interesuje się przedmiotami

• ćwiczy odrzucanie przedmiotów

• Naśladuje gesty

11 miesiąc

• Raczkuje

• Siedzi samo, dobrze utrzymuje równowagę

• Chodzi bokiem przy meblach

• Chodzi do przodu trzymane za ręce

• Chwyt szczypcowy: kciuki i palec wskazujący są zgięte

• Znajduje ukryty przedmiot

• Samodzielnie je rączkami

• Pije z filiżanki

• Pierwsze samodzielne sylaby

• Rozumie zakazy, na „nie” przerywa czynność

12 miesiąc

• Chętnie raczkuje w zabawie

• Chodzi trzymane za ręce

• Podaje przedmiot do ręki

• Wrzuca przedmioty przez wąski otwór i wyjmuje je

• Wydaje dźwięki: hau-hau, kwa-kwa

• Rozumie proste polecenia

• Zwykle ma około sześciu ząbków.

Odruchy

• Odruch Moro - dziecko odgina gwałtownie głowę w tył, zatrzymuje oddech, rozrzuca wyprostowane ramiona  z rozczapierzonymi palcami i wygięciem tułowia w tył, z przestrachem. pręży się - nie wie co dalej

• odruch ssania - zapewnia on utrzymanie i rozwój funkcji pokarmowych; u dzieci zdrowych najsilniejszy jest ok.2 godz. po urodzeniu, nie stymulowany zanika w 5 dobie życia;

• Odruch szukania jest ważny do odnalezienia piersi.

• Odruch chwytny rąk- Kiedy podsuniesz dziecku linę, chwyci ją niczym prawdziwy akrobata, zaciskając na niej palce dłoni oraz stóp. Gdy już dobrze chwyci linę dwiema rączkami przyciągnie do niej ciało. Pamiętaj, by podtrzymać malca, bo nie udźwignie on własnego ciężaru! Odruch ten w przypadku rączek słabnie ok. 2-3 m-ca, a zanika w 5-6 m-cu. Taka praca stópek zanika w 6-12 miesiącu.