. KULTURA ORGANIZACJI

Zdefiniowanie kultury organizacji jest trudne, jako że zarówno pojęcie organizacji, jak i kultury są niejednoznaczne. Określenia „kultura organizacji” użył po raz pierwszy Elliot Jacques, pisząc, że jest to: „zwyczajowy sposób myślenia, odczuwania i działania, który muszą poznać nowi członkowie, przynajmniej częściowo go zaakceptować, jeśli sami chcą być zaakceptowani jako pracownicy. Nowi członkowie w mniejszym lub większym stopniu zaczynają się do tego stosować. Sposób myślenia i działania wynika częściowo ze wspólnych poglądów, wartości, norm – od typowego ubioru do przestrzegania obecności na zebraniach”.

Kultura organizacyjna jest to:

• System przekonań, wartości, postaw i norm postępowania obowiązujący członków danej organizacji

• Kultura organizacji powstaje w trakcie jej istnienia jako efekt rozwiązywania przez członków organizacji wspólnych problemów

• Manifestowana jest w zachowaniach ludzi oraz fizycznych elementach organizacji

Kultura organizacyjna, a inne elementy organizacji – 7S

Kultura organizacji jest zjawiskiem różniącym się od kultury narodu, mimo że powstaje pod jej wpływem – kształtują ją bowiem także inne czynniki:

● osobowość założycieli i charyzmatycznych przywódców,

● branża, w której firma działa (trudno sobie wyobrazić kulturę pozwalającą na znaczną swobodę zachowań, gdy przestrzeganie reżimów technologicznych jest najwyższym

wymogiem np. w przemyśle farmaceutycznym czy chemicznym),

● pracownicy, którzy wnoszą do firmy własne wartości. Kultura społeczności, jaką jest

firma, staje się wypadkową powyższych sił. Kultura organizacji pełni kilka istotnych

funkcji: integracyjną, percepcyjną, adaptacyjną. Wreszcie – odpowiadając na pytanie: kim jesteśmy? – nadaje firmie tożsamość. Kultura powinna także być katalizatorem i narzędziem zmian w korporacji. Nie zawsze jednak tak się dzieje – nierzadko bywa, że „skamieniała” kultura uniemożliwia firmie konieczne zmiany i wiedzie ją do zguby.

Hierarchiczne

zależności elementów kultury organizacyjnej:

ZACHOWANIA

|

\/

NORMY

|

\/

PRZEKONANIA

|

\/

WARTOŚCI

Znaczenie i funkcje kultury organizacyjnej:

Kulturę organizacyjną można rozpatrywać w trzech znaczeniach:

• Rzeczowym – kultura oznacza instytucje (zakłady pracy, zespoły ludzkie), obejmuje normy i wartości zawierające specyficzny sposób zachowania się uczestników danej organizacji różniące ją od innych.

• Czynnościowym – jest to sam proces organizowania: formułowanie celów, planowanie działania, rozmieszczanie zasobów ludzkich i rzeczowych oraz sposób realizacji celów.

• Atrybutowym – cecha, która może w różnym stopniu przysługiwać danemu zespołowi ludzi. Na kulturę składają się jedynie te wzorce moralne i zwyczajowe funkcjonujące w świadomości członków zakładu, które mają istotne znaczenie w realizacji jego celu (chodzi o zachowanie wynikające z norm kulturowych, które uzupełniają zachowanie wynikające z formalnych norm organizacji bądź wspierają, modyfikują lub stanowią ich całkowite zaprzeczenie).

Kultura określa „nastrój” organizacji. Oczywiście, ta sama kultura wcale nie musi się rozciągać na całą organizację. Na przykład dział sprzedaży i marketingu może mieć kulturę zupełnie odmienną niż dział operacji i produkcji. Niezależnie jednak od swego charakteru, kultura jest potężnym czynnikiem w organizacjach, który może kształtować ich ogólną sprawność i długofalowe powodzenie. Firmy, którym udaje się wypracować i utrzymać silna kulturę są na ogół bardziej sprawne niż firmy, które mają z tym trudności.

Literatura:

• Stabryła A., „Zarządzanie rozwojem firmy” AE w Krakowie, Kraków 1996

• Potocki A, „Zachowania organizacyjne, Wybrane zagadnienia” Warszawa 2005

• Chmiel N., „Psychologia pracy i organizacji” Gdańskie Wydawnictwo Psychologicznego, Gdańsk 2003