Temat: Określenie sposobów oszacowania składników przedsiębiorstwa zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Wg art. 28 ustawy o rachunkowości aktywa i pasywa wycenia się następująco:

1. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne – według cen nabycia lub kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe lub odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

2. Środki trwałe w budowie – w wysokości ogółu kosztów bezpośrednio związanych z ich nabyciem lub wytworzeniem pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

3. Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do aktywów trwałych – według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej.

4. Udziały w jednostkach podporządkowanych – według zasad wyceny udziałów w innych jednostkach, z tym, że udziały zaliczone do aktywów trwałych mogą być wycenione metodą praw własności.

5. Inwestycje krótkoterminowe – według ceny rynkowej lub według ceny nabycia, w zależności która z nich jest niższa.

6. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych –według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

7. Należności i udzielone pożyczki – w kwocie wymaganej zapłaty; z zachowaniem ostrożności

8. Zobowiązania – w kwocie wymaganej zapłaty lub według wartości godziwej, jeśli zobowiązania finansowe są uregulowane drogą wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne

9. Rezerwy – w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości

10. Kapitały (fundusze) własne oraz pozostałe aktywa i pasywa – w wartości nominalnej

Cena nabycia środków trwałych – to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu bez podlegających odliczeniu podatków (od towarów i usług, akcyzowego) powiększona o koszty bezpośredniego zakupu i przystosowania składnika do stanu zdatnego do używania łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku i innych, pomniejszonych o rabaty, opusty i inne zmniejszenia.

Wartość godziwa – kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

Cena nabycia i wytworzenia środków trwałych w budowie – obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do użytku.

Wartość początkową środków trwałych powiększają koszty jego ulepszenia, przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji, natomiast obniżają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe.

Odpis amortyzacyjny – rozpoczyna się nie wcześniej, niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową.

Wartość firmy – to różnica między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartością godziwą przyjętych aktywów netto.

Temat: Określenie wartości przedsiębiorstwa metodą aktywów netto.

Metoda księgowa (aktywów netto) – jest jedną z najprostszych metod wyceny majątku przedsiębiorstwa i jest wykorzystywana często jakom wzorzec porównawczy rezultatów wyceny wartości przedsiębiorstwa uzyskanych za pomocą innych metod. W metodzie tej wartość przedsiębiorstwa określa się na podstawie danych jego bilansu, jako różnica między wartością aktywów (trwałych i obrotowych) a bieżącymi i długoterminowymi zobowiązaniami przedsiębiorstwa, wyrażona w mierniku netto i w cenach historycznych (czyli wg cen na dany dzień). Dane niezbędne do określenia wartości firmy tą metodą znajdują się w dokumentacji księgowej.

Zalety:

• Łatwość weryfikacji i duża wiarygodność z formalnego punktu widzenia, gdyż oparta jest na dokumentacji księgowej.

• Może służyć jako punkt odniesienia rezultatów wyceny wartości uzyskanych za pomocą innych metod.

Wady:

• Pomijanie wskaźnika rentowności, który jest podstawowym miernikiem oceny w warunkach gospodarki rynkowej.

• Nieuwzględnienie jakości kadry kierowniczej, image firmy, jej kontaktów rynkowych, atrakcyjności położenia oraz zdolności innowacyjnych.

• Rejestrowanie stanu majątku wg. obowiązujących przepisów administracyjnych, co nie zawsze jest zgodne z realną wartością firmy.

Tok postępowania przy ustalaniu wartości księgowej netto:

1. Określenie wartości księgowej środka trwałego (wartości początkowej zaktualizowanej).

Wn = Wb + Am

gdzie;

Wn – wartość księgowa netto

Wb – wartość księgowa brutto

Am – amortyzacja

Wb=Wo * W

gdzie;

Wb – wartość księgowa brutto (początkowa zaktualizowana)

Wo – wartość początkowa (w chwili zakupu lub wniesienia) wg danych bilansu

W – wskaźnik przeliczeniowy do aktualizacji wyceny wartości środków trwałych zgodnie z Obwieszczeniem Prezesa GUS – wykaz wskaźników przeliczeniowych do aktualizacji wyceny środków trwałych metodą szczegółową

1. Zsumowanie wartości aktywów trwałych i obrotowych.

2. Określenie wartości księgowej netto.

Temat: Wycena majątku przedsiębiorstwa metodą kosztów odtworzenia.

Metoda wartości odtworzeniowej (metoda bieżącego kosztu odtworzenia, metoda reprodukcyjna lub składnikowa) zalicza się do metod majątkowych wyceny przedsiębiorstw i nieruchomości). Wartość odtworzeniowa odpowiada wysokości nakładów finansowych niezbędnych do odtworzenia takich samych zdolności produkcyjnych w danym momencie czasu. Wartość kosztów odtworzenia jest dla potencjalnego nabywcy informacją, że nie zapłaci więcej niż kosztowałoby go odtworzenie takiego samego obiektu w tym samym czasie i o takich samym stopniu zużycia.

Cele wyceny przedsiębiorstwa lub składnika majątku:

1. Wymiar składek ubezpieczeniowych majątku przedsiębiorstwa oraz

wysokość odszkodowań (szkody wynikające z nieszczęśliwych wypadków)

1. Do celów kredytowych (banki dla celów zaciągnięcia kredytu)

Aby oszacować wartość tą metodą należy określić koszty nabycia lub wytworzenia środków trwałych, a także poniesionych nakładów na założenie przedsiębiorstwa np. poniesionych na zakup licencji, patentów oraz innych wartości niematerialnych (np. szkolenia i naboru pracowników).

Bieżący koszt odtworzenia netto odpowiada wartości pieniądza niezbędnej do wydatkowania w celu zastąpienia danego aktywa identycznym pod względem parametrów ekonomicznych i technicznym środkiem gospodarczym.

W następnym etapie należy dokonać wyliczeń stopnia zużycia środków trwałych, a także stopnia zużycia wartości niematerialnych. Zużycie jest to utrata wartości szacowanych obiektów wynikających z jej zużycia technicznego (fizycznego, funkcjonalnego, użytkowego) i środowiskowego.

Procedura szacowania wartości:

1. Ustalenie wartości początkowej (w stanie nowym) techniką:

   1. Szczegółową

Wbo = ∑ Ji * Ci * (1+Kd)

1. zagregowanych elementów

Wbo = ∑ Je * Ce * (1+Kd)

1. wskaźnikową

Wbo = Jw. * Cw

gdzie;

Wbo – wartość w stanie nowym (repliki)

Ji – poszczególne roboty

Ci – cena poszczególnych robót

Je – zagregowane elementy (np. roboty ziemne)

Ce – cena zagregowanych dokumentów

Jw – liczba jednostek

Cw – cena (mb, m2, m3)

Kd – koszty dodatkowe

1. Ustalenie zużycia technicznego

   • zużycia poszczególnych elementów lub grup elementów

   • średnioważonego zużycia technicznego

Sz = ∑ (u* Se / 100%)

gdzie;

Sz – stopień zużycia

u – procentowy udział elemenu w stosunku do kosztu obiektu

Se – stopień zużycia elementu w % określony przez sporządzającego wycenę w czasie oględzin i badań, uwzględniający ewentualną wymianę i remont elementu

• średniego wskaźnika technicznego (metodą czasową)

Sz = t/T * 100% - zły stan wg konserwacji

Sz = t2/T2 * 100% - dobry stan konserwacji

gdzie;

Sz – stopień zużycia

t – rzeczywisty okres użytkowania np. 20 lat

T – zakładana trwałość obiektu np. 80 lat

• metodą nieliniową (Rossa)

Sz = t(t+T)/2T2 * 100%

oznaczenia j.w

1. Ustalenie wartości bieżącej

$$\mathbf{W}_{\mathbf{\text{bx}}}\mathbf{=}\mathbf{W}_{\mathbf{\text{bo}}}\left( \mathbf{1 -}\frac{\mathbf{S}_{\mathbf{z}}}{\mathbf{100}} \right)$$

gdzie;

Wbx – wartość techniczna bieżąca

Wbo – wartość w stanie nowym – wartość początkowa wyrażona w cenach obowiązujących w momencie wyceny

Sz – stopień zużycia budynku wyrażony procentowo

Temat: Wycena przedsiębiorstw metodą dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych (DCF)

Metoda dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych (DCF) (discounted cash flow) – odzwierciedla powiązania wartości przedsiębiorstwa w momencie wyceny z dochodami pieniężnymi, jakie będzie ono przynosić w przyszłości. Dochody te mogą być ustalone np. poprzez ustalenie dochodów w przyszłości na podstawie osiąganych dochodów z przeszłości.

Jest ona najbardziej złożona w sensie rachunkowym, ale powszechnie uważana za najdoskonalszą metodę szacowania wartości przedsiębiorstwa. Podstawą wyceny jest szacowanie bieżącej wartości przyszłych strumieni gotówkowych generowanych przez przedsiębiorstwo.

Przy przyjęciu metody wartości dochodowej (DCF) trzeba pamiętać, że można ją stosować wtedy, gdy przedsiębiorstwo rokuje nadzieję na zadowalającą rentowność, a w przeszłości uzyskiwało satysfakcjonujący wynik finansowy.

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych opiera się na założeniu, że o wycenie firmy przesądza suma dwóch wartości:

• zaktualizowanej wartości przepływów gotówki (cash flow) z działalności firmy w założonym okresie w przyszłości

• zaktualizowanej wartości rezydualnej (residua value) czyli wartości przedsiębiorstwa na koniec okresu projekcji przepływów pieniężnych.

W_DCF= (CF₁*a₁)+(CF₂*a₂)+…+(CF_n*a_n)+RV*a_n

lub

$$\mathbf{W}_{\mathbf{\text{DCF}}}\mathbf{= \ }\frac{\mathbf{\text{CF}}}{\left( \mathbf{1 + r} \right)^{\mathbf{i}}}\mathbf{+}\frac{\mathbf{\text{RV}}}{\left( \mathbf{1 + r} \right)^{\mathbf{i}}}$$

gdzie,

Wdcf – Zaktualizowana wartość przepływów przyszłych strumieni pieniężnych (wartość przedsiębiorstwa)

CFn – strumienie pieniężne (cash flow) w kolejnych latach prognozy (1, 2,…n)

An –współczynnik dyskontujący obliczony wg wzory:

$$\mathbf{a}_{\mathbf{n}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{1}}{\left( \mathbf{1 + r} \right)^{\mathbf{n}}}$$

przy zalozeniu,  ze:

r − stopa procentowa

n – liczba lat prognozy

RV – wartość rezydualna obliczona metodą skapitalizowanego dochodu przy uwzględnieniu „cash flow” z pstatniego roku prognozyu wg wzoru

$$\mathbf{RV =}\frac{\mathbf{\text{CF}}_{\mathbf{n}}}{\mathbf{r}}$$

CFn – cash flow z ostatniego roku prognozy

r – stopa procentowa

Stopa dyskontowa nominalna a realna:

- nominalna stopa procentowa zawiera w sobie efekty inflacji, zaś realna stopa procentowa nie

- jeśli powinno się używać realnej stopy procentowej to jej obliczenie jest następujące:

$$realna\ stopa\ dyskontowa = \ \frac{1 + nominalna\ stopa\ dyskontowa}{1 + stopa\ inflacji}$$

Stopa procentowa użyta do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych musi być spójna z metod ich obliczenia.

1. Jeśli stosowane są przepływy zinflacjonowane (nominalne) musi być użyta nominalna

2. Jeśli stosowane są bieżące (niezinflacjonowane) to używa się stopy realnej

3. W rzeczywistości większość obliczeń jest robiona przy nominalnych stopach procentowych i nominalnych przepływach.

Temat: Określenie wartości przedsiębiorstwa metodą mnożnika zysku.

Metody rynkowe wyceny przedsiębiorstw

Metody rynkowe – polegają na wykorzystaniu wskaźników giełdowych wyceny wartości przedsiębiorstwa poprzez system tzw. Mnożników (multiplikatorów) zysku. Są to tzw. Metody multiplikacyjne.

Mnożniki – wyrażają giełdowe i rynkowe relacje między osiąganą ceną na poszczególne rodzaje przedsiębiorstw lub ich części (akcje) z różnego rodzaju kategoriami ekonomicznymi, takimi jak obrót, zysk netto lub brutto, cash flow, rozmiary produkcji.

Metoda mnożniku zysku – istotą tej metody jest zastosowanie do celów wyceny przedsiębiorstwa mnożnika P/E, stanowiącego relację ceny jaką należy zapłacić za udział w danym przedsiębiorstwie (akcja) do zysków przypadających na ten udział (akcję) w okresie obrachunkowym, zwykle roku. Relacje te w j. angielskim określa się price-earnings ratio. W oparciu o niego łatwo dokonać wyceny udziału w przedsiębiorstwie lub całego przedsiębiorstwa nie notowanego na giełdzie.

W = Z * P/E

gdzie,

W – poszukiwana wartość udziału lub całego przedsiębiorstwa

Z – część zysku przypadający na udział, lub całkowity, roczny zysk przedsiębiorstwa

P/E – mnożnik określający relację ceny do zysku

Przy analizie rynku w celu doboru przedsiębiorstw podobnych do wycenianego wykorzystuje się wskaźniki umożliwiające wyłonienie jak najbardziej podobnych przedsiębiorstw do wycenianego. Są to:

R1 – wartość rynkowa kapitału / sprzedaż netto

R2 - wartość rynkowa kapitału / zysk netto

R3 - wartość rynkowa kapitału / majątek netto (wartość księgowa)

R4 - wartość rynkowa kapitału / przepływy pieniężne netto

Procedura postępowania przy szacowaniu wartości rynkowej przy użyciu mnożnika zysku

• Znalezienie grupy przedsiębiorstw o charakterystyce zbliżonej do wycenianego, które w niedalekiej przeszłości były przedmiotem sprzedaży lub których akcje są przedmiotem obrotu na giełdzie (przy użyciu wskaźników R1,R2,R3,R4 dla których możemy uzyskać informacje o poziomie wskaźnika).

• Wyznaczenie dla wycenianej formy wielkości będącej podstawą wskaźnika P/E

• Ustalenie wartości przedsiębiorstwa przez pomnożenie tej wielkości przez poziom mnożnika w porównywanej grupie przedsiębiorstw.