Zasoby pracy w gospodarstwie

Zasoby sily roboczej w gosp to liczba osob w wieku produkcyjnym + liczba osob w wieku poprodukcyjnym ale aktywna zawodowo

Dzielimy je na osoby fizyczne (wszystkie osoby), osoby zawodowo czynne (osoba powyżej 15 lat pracujaca w gosp minimum 3 mies lub 504 h w ciągu roku), osoby pełnosprawne/pelnosprawna jednostka sily roboczej (liczbe takich osob obliczamy w nastepujacy sposób: sumujemy współczynniki przeliczeniowe dla konkretnej osoby a następnie odejmujemy 0,2 jednostki na kazda osobe)

Wspolczynniki przeliczeniowe:

Osoba dorosla 1

Mlodociana 15-17 0,5

Wiek pozaprodukcyjny 0,4

Liczba osob pełnozatrudnionych (czyli pracujących 2200 h w ciągu roku w gospodarstwie)

Dzielimy liczbe godzin danego pracownika (w ciągu roku) przez 2200, wówczas wychodzi nam współczynnik przeliczeniowy na osobe pelnozatrudniona dla konkretnej osoby. Aby obliczyć liczbe osob pełnozatrudnionych należy te współczynniki zsumować.

Osoby pełnosprawne pełnozatrudnione: współczynnik na taka osobe obliczamy mnożąc jej współczynnik przeliczeniowy na osobe pelnosprawna razy jej współczynnik przeliczeniowy na osobe pelnozatrudniona. Suma tych wspolczynnikow daje nam liczbe osob pełnosprawnych pełnozatrudnionych w gospodarstwie.

Aby moc porownac liczbe osob pełnosprawnych/pelnozatrudnionych/pełnosprawnych pelnozatrudnionych przelicza się je na 100 ha. Aby obliczyć liczbe osob pełnosprawnych na 100 ha: mnożymy liczbe osob pełnosprawnych danego gospodarstwa razy 100 ha i dzielimy przez powierzchnie uzytkow rolnych danego gospodarstwa. Tu możemy spokojnie podstawić liczby innych rodzajow osob.

(Lops * 100 ha)/Pur

Wydajnosc pracy – jest to suma produktów i usług materialnych wytworzona w danej jednostce czasu przypadajaca na jedna osobe zatrudniona. Wyróżniamy 3 wydajnosci: WPt – wydajność pracy techniczna, WPe – ekonomiczna wydajność pracy (P – wartość produkcji wyrazona w jednostkach pienieznych, a t – to czas pracy), WPs – spoleczna wydajność pracy (P – wartość produkcji, Z – liczba pracowników zatrudnionych w danym okresie)

P – ilość wykonanej pracy w jednostkach naturalnych

t – ilość jednostek czasu pracy

W_Pt = P/t

W_Pe = P/t

W_Ps = P/Z

Kapitał

Na kapitał w przedsiębiorstwie rolniczym skladaja się srodki trwale i srodki obrotowe.

Wg ustawy o rachunkowości srodki trwale to wszystkie srodki pracy, przedmioty i urządzenia długotrwałego użytkowania, których okres eksploatacji jest dluzszy niż jeden rok lub nie zuzywaja się w trakcie jednego cyklu produkcyjnego. Sa kompletne i zdatne do użytku i wykorzystywane do działalności operacyjnej. Do srodkow trwałych w tym ujęciu zaliczamy: grunty, prawo wieczystego użytkowania, budynki i budowle, maszyny i urządzenia, srodki transportu, inwentarz zywy (tylko stado podstawowe).

W ujęciu podatkowym definicja jest wezsza - nie obejmuje gruntow, prawa wieczystego użytkowania.

Środki obrotowe – przeciwieństwo srodkow trwałych; zuzywaja się w trakcie jednego cyklu produkcyjnego bądź tez ich wartość poczatkowa jest wyzsza od kwoty granicznej.

Zasoby srodkow trwałych mogą być oceniane na 2 sposoby: w jednostkach fizycznych i także wartościowo. W ujęciu wartościowym wyróżniamy: wartość poczatkowa / brutto (jest to wartość srodka trwałego wg ceny jego zakupu), wartość biezaca / netto (jest to wartość poczatkowa pomniejszona o dotychczasowe zużycie / umorzenia), wartość koncowa (jest to ta czesc wartości srodka trwałego, która nie ulega zużyciu), wartość odtworzeniowa, amortyzacja (element kosztów i wyraza pieniezne i fizyczne zużycie srodka trwałego w procesie produkcji).

Metody obliczania amortyzacji

Metoda czasowa: prostoliniowa (stale raty amortyzacyjne), degresywna (malejące raty), progresywna (rosnące raty)

Metoda eksploatacyjna

Metoda naliczania corocznych rat (tylko przy hiperinflacji)

Metoda czasowa prostoliniowa:

a = (Wp – Wk) / T

a – rata amortyzacyjna

T – okres trwalosci srodka trwałego

Wp – wartość poczatkowa

Wk – wartość koncowa

Wa = t / T

Wa – współczynnik amortyzacji (określa zmniejszenie wartości)

t – dotychczasowe lata użytkowania srodka trwałego

DU – dotychczasowe umorzenia

DU = a * t

Wartość bieżąca – jest to wartość początkowa – dotychczasowe umorzenia

Wb = Wp – DU

i – stopa amortyzacji

i = 100% / T

jeśli będzie remont kapitalny i w jego wyniku zwiększy się wartość biezaca srodka trwałego to musimy ponownie naliczyć raty amortyzacyjne pamietajac ze okres użytkowania może (ale nie musi) ulec wydluzeniu.

aR – rata amortyzacyjna po remoncie

aR = (Wp – Wk + R – DU)/(T – t + T’)

R – koszt remontu

T’ – dodatkowe lata użytkowania

Wartośc biezaca po remoncie = wartość poczatkowa minus dotychczasowe umorzenia przed remontem minus dotychczasowe umorzenia po remoncie

Wbr = Wp – DU1 – DU2

Wbr = Wb + R – (aR*t)

Kwota graniczna = 3500 zł

aR = (Wb – Wk + R)/(T-t+t’)

Nakłady – suma pracy zywej i uprzedmiotowionej zużytej w procesie produkcji w danym czasie w danym gospodarstwie. Praca ludzka poniesiona w procesie produkcji.

Na nakład globalny skladaja się: nakład pracy zywej + nakład srodkow trwałych + nakład surowcow własnych + nakład surowcow nierolniczych z zakupu + nakład surowcow rolniczych z zakupu

Nakład gospodarczy = nakład globalny – nakład surowcow własnych

Nakład gospodarczy netto (oczyszczony) = nakład gospodarczy – nakład surowcow pochodzenia rolniczego z zakupu

Kategorie kosztów

Koszty – wyrazona w jednostkach pienieznych wartość nakladow pracy zywej i uprzedmiotowionej zużytych w gospodarstwie w procesie produkcji w celu wytworzenia określonej produkcji, produktów czy tez usług oraz sa to wszelkiego rodzaju opłaty związane z funkcjonowaniem gospodarstwa. Oplaty: odsetki od zaciągniętych kredytow, podatki, ubezpieczenia

Jak dzielimy koszty?

Dzielimy je wg:

1. Wg miejsc powstania

   1. Bezposrednie – które możemy przypisac do konkretnej działalności, np. zakup nasion pod uprawe konkretnej rosliny, zakup srodkow ochrony dla konkretnego zboza, srodkow mineralnych czy nawozow

   2. Pośrednie – nie możemy przypisac precyzyjnie do konkretnej działalności, czyli koszty niemożliwe do precyzyjnego rozdzielenia:

      1. Ogolnoprodukcyjne – związane z dzialalnoscia, funkcjonowaniem poszczególnego dzialu gospodarstwa, np. amortyzacja maszyn wykorzystywanych w konkretnej dzialalnosci

      2. Ogólnogospodarcze – m.in. podatki, ubezpieczenia, opłaty (oplata lesna), splaty odsetek od zaciągniętych kredytow, koszt funkcjonowania biura

2. Wg reakcji na zmiany produkcji:

   1. Koszty stale – nie zmieniają się wraz ze zmiana wielkości produkcji, np. wynagrodzenia dla pracowników, koszty związane z użytkowaniem srodkow trwałych zakladajac ich niezmienny stan w danym okresie (może to być amortyzacja, ubezpieczenia, koszty konserwacji, podatek naliczany od tych srodkow/nieruchomości/drogowy, czynsz dzierżawny)

   2. Koszty zmienne – zmieniają się wraz ze zmiana wielkości produkcji

3. Wg rodzajów:

   1. Koszty majątkowe – wynikają z samego faktu istnienia gospodarstwa nie zaś z charakteru produkcji w nim prowadzonej, np. ubezpieczenia wszelkiego rodzaju, opłaty majątkowe, podatek rolny, podatek drogowy, ubezpieczenie OC, czynsz dzierżawny i opłaty najmu

   2. Koszty materialne – obejmują koszty związane z użytkowaniem środków trwałych:

      1. Amortyzacja

      2. Koszty materiałowe

Zad. 1 oblicz koszty całkowite, koszty bezpośrednie, koszty ogólnogospodarcze, ogólnoprodukcyjne, zmienne i majątkowe w gospodarstwie mając podane koszty:

1. Środki ochrony roślin 3500

2. Nawozy mineralne 5000

3. Nasiona 1500

4. Amortyzacja magazynu zbożowego 2000

5. Ubezpieczenie KRUS 1600

6. Podatek rolny 2000

7. Koszt energii elektrycznej 3000

8. Usługa kombajnowania zbóż 2500

9. Wynagrodzenie pracowników sezonowych w produkcji zbóż 1500

Zad. 2 w gospodarstwie 45 ha poniesiono następujące koszty:

1. Zakup zwierząt 5000

2. Zakup pasz 10000

3. Pozostałe koszty produkcji zwierzęcej 2500

4. Zakup materiału siewnego 1500

5. Zakup nawozów mineralnych 12000

6. Zakup pozostałych środków do produkcji 6000

7. Koszty usług produkcyjnych 2500

8. Pozostałe koszty produkcji roślinnej 700

9. Koszty najmu siły roboczej 3000

10. Odsetki od kredytów 2500

11. Pozostałe koszty pośrednie 5500

12. Amortyzacja 30000

Zad. 3 oblicz koszty ogólnogospodarcze, ogólnoprodukcyjne, majątkowe zakładając następujące koszty:

1. Wynagrodzenia dla pracowników najemnych 2350

2. Zakup artykułów pochodzenia rolniczego 25500

3. Zakup artykułów przemysłowych 5750

4. Usługi obce 4500

5. Amortyzacja 12000

6. Podatki 4500

7. Ubezpieczenia 2500

8. Odsetki od kredytów 1500

Ad. 1 – koszty całkowite: 22600, bezpośrednie: 12500 (a+b+c+h), ogólnogospodarcze: 6600 (e+f+g), ogólnoprodukcyjne: 3500 (d+i), zmienne: 17000(a+b+c+g+h+i), majątkowe: 5600 (d+e+f)

Ad. 2 – koszty całkowite: 81200, bezpośrednie: 40200 (a+b+c+d+e+f+g+h), pośrednie: 41000 (i+j+k+l), bezp/cal: 49,5%, posr/cal: 50,5%, procent każdego kosztu w całkowitych trzeba obliczyć

Ad. 3 – koszty ogólnogospodarcze: 8500, ogólnoprodukcyjne: 50100 (a+b+c+d+e), majątkowe: 20500 (e+f+g+h)

Produkcja globalna – wartość lub ilość wszystkich produktów wytworzonych w gospodarstwie w danym czasie + wartość usług + % od depozytu

Produkcja końcowa brutto (Pkb) – produkcja globalna pomniejszona o wartość obrotu wewnętrznego, czyli produkty rolnicze wytworzone i zużyte w gospodarstwie.

Produkcja towarowa brutto – wartość produkcji, która została sprzedana

Wartość produkcji towarowej netto (Pkn) = produkcja towarowa brutto – wartość produktów rolniczych z zakupu

Produkcja końcowa netto = Pkb – wartość zużytych produktów pochodzenia rolniczego z zakupu

Wskaźnik produktywności ziemi – obliczamy dzieląc Pkb lub Pkn przez użytki rolne.

Metodą od rozchodu:

Pkb = Ptb + Sn(spożycie naturalne gospodarstwa domowego) + deltaZ (różnica stanu zapasów produktów pochodzenia rolniczego) + deltaPrn(różnica niezakończonej produkcji roślinnej) + deltaWst(różnica wartości stada)

Pkn = Ptb – Kpprz(wartość produktów pochodzenia rolniczego z zakupu)

Produkcja czysta – nowa wartość wytworzona w gospodarstwie za pomocą pracy ludzkiej

Produkcja czysta brutto (Pcb) /dochód globalny brutto/ = Pkn – zakupione produkty i usługi nierolnicze

Produkcja czysta netto (Pcn) /dochód globalny netto/ = Pcb - amortyzacja

Oblicz ekonomiczną wydajność pracy (stosując jako miernik wytworzonych produktów wartość produkcji czystej brutto) dla przedsiębiorstwa na koniec roku, wiedząc że w przedsiębiorstwie zatrudnionych jest na pełne etaty 5 pracowników. W ciągu roku sprzedano:

• 40000 litrów mleka w cenie 1 zł/litr,

• wybrakowane krowy za 3300 zł

• 30 tuczników (waga 100 kg po 3,0 zł/kg).

• Sprzedano produkty roślinne za 9 600 zł.

• Na spożycie własne w gospodarstwie domowym przeznaczono produkty rolnicze o łącznej wartości 4000 zł. Wartość zapasów produktów roślinnych wzrosła o 1500 zł,

W gospodarstwie poniesiono następujące wydatki i koszty:

• zużyto pasze (produkty pochodzenia rolniczego) z zakupu o łącznej wartości 5500 zł

• Zużyto nawozy i środki ochrony roślin za 2500 zł.

• za materiał siewny zbóż zapłacono 3200 zł

• za energię elektryczną zapłacono 1200 zł

• ubezpieczenia majątkowe 500 zł

• opłata najemnej sezonowej siły roboczej 1400 zł

• amortyzacja budynków, budowli, maszyn 1100 zł

Pkb’ = 40000 + 3300 + 9000 + 9600 = 61900 + 4000 + 1500 = 67400

Pkn = 67400 – 5500 - 3200 = 58700

Pcb = 58700 – 2500 – 1200 = 55000

Wpe = 55000 / 5 = 9600

Dochód = produkcja – koszty

Zysk netto = przychody – koszty – podatek dochodowy (dochod – podatek dochodowy)

Dochod czysty brutto = dochod globalny netto – opłaty pracy

Dochod czysty netto = dochod czysty brutto – koszty majątkowe

Dochod rolniczy brutto = produkcja czysta brutto – nakłady pracy najemnej – koszty majątkowe

Dochod rolniczy netto = dochod rolniczy brutto – amortyzacja

Dochod rolniczy netto = produkcja czysta netto – opłaty pracy najemnej – koszty majątkowe

Dochod czysty = produkcja czysta netto – koszty/oplaty pracy

Zysk = dochod czysty – koszty majątkowe

Dochod osobisty = dochod rolniczy netto + dochody spoza gospodarstwa

Zadanie 1.

Oblicz produkcję końcową brutto, netto, produkcję czystą brutto, netto, dochód czysty brutto, dochód rolniczy netto oraz dochód osobisty przy następujących kategoriach nakładów, dochodów i kosztów:

Produkcja globalna 180 000

Koszty produktów pochodzenia rolniczego wytworzonych i zużytych w gospodarstwie 25000

Koszty produktów pochodzenia rolniczego z zakupu 20 000

Koszty produktów pochodzenia nierolniczego i usług zewnętrznych 30 000

Amortyzacja 15 000

Koszt najemnej siły roboczej 5 000

Podatki, czynsze dzierżawne, odsetki i inne 15 000

Dochód spoza gospodarstwa 7 000

Pkb = 180000 – 25000 = 155000

Pkn = 155000 – 20000 = 135000

Pcb = 135000 – 30000 = 105000

Pcn = 105000 – 15000 = 90000

Dcb = 90000 – 5000 = 85000

Dcn = 85000 – 15000 = 70000

Drn = 105000 – 5000 – 15000 – 15000 = 70000

Do = 70000 + 7000 = 77000

Ustalić przychody z działalności operacyjnej i finansowej, koszty działalności operacyjnej i finansowej w przedsiębiorstwie, w którym w ciągu roku wystąpiły następujące zdarzenia gospodarcze:

• zakupiono za gotówkę i zużyto materiały do produkcji za 5000 zł,

• zapłacono wynagrodzenie pracownikom w wysokości 9500 zł.

• przedsiębiorstwo zapłaciło podatek dochodowy 1500 zł,

• amortyzacja budynków wynosiła 1500 zł,

• amortyzacja maszyn 1000 zł,

• amortyzacja środków transportu 800 zł,

• zakupiono towary za gotówkę na kwotę 5500 zł;

• sprzedano towary za gotówkę 8000 zł

• sprzedano wytworzone produkty za 15000 zł.

• za usługi obce zapłacono 2500 zł

• zapłacono składki na ubezpieczenie społeczne 4000 zł

W ciągu roku w przedsiębiorstwie sprzedano również usługi za 5500 zł; spłacono kredyty krótkoterminowe 2000 zł i odsetki 180 zł, spłacono ratę kredytu długoterminowego 1000 zł i odsetki 160 zł. Otrzymano dywidendy w wysokości 5000 zł

Dz. Operacyjna – związana z prowadzeniem gospodarstwa

Dz. Finansowa – zwiazana z kredytami, odsetkami

Przychody operacyjne: 8000 + 15000 + 5500 = 28500

Koszty operacyjne: 5000 + 9500 + 1500 + 1000 + 800 + 5500 + 2500 = 25800 + 4000 = 29800

Przychody finansowe: 5000

Koszty finansowe: 2000 + 180 + 1000 + 160 = 3340

Nadwyzka bezposrednia – obliczana na jeden hektar upraw bądź od jednego zwierzęcia

Ogolnie obliczamy ja jako roznice produkcji towarowej i kosztów bezpośrednich

Czasami jako koszty bezpośrednie mogą to być koszty zmienne

Nadwyzka produkcji roślinnej

W produkcji roślinnej na wartość produkcji towarowej skladaja się: wartość produktu głównego, produktu ubocznego przeznaczonego do obrotu rynkowego oraz dotacje do produkcji bądź tez do powierzchni uprawy (do produktu)

W produkcji roślinnej koszty bezpośrednie to koszt zużytego materialu siewnego, koszt nawozow mineralnych, srodkow ochrony roślin, koszty ubezpieczeń plantacji i koszty specjalistyczne (rozne usługi /kombajnowanie, prasowanie/, energia elektryczna, praca najemna, nawadnianie, magazynowanie, promocja, reklama)

Jeśli nie ma w kosztach sily pociągowej to trzeba ja obliczyć.

Koszty eksploatacji maszyn rolniczych

Dzielimy je na koszty utrzymania i koszty użytkowania. Koszty utrzymania wynikają z samego faktu posiadania maszyny (raty amortyzacyjne, koszty garażowania, ubezpieczenia, podatek drogowy). Koszty użytkowania to: koszty napraw, paliwo, smary, oleje, energia elektryczna.

Nadwyzka produkcji zwierzęcej

Wartość produkcji obliczamy dla 1 sztuki zwierzęcia. Bierzemy pod uwagę najczęściej dwie działalności: krowy mleczne, trzoda chlewna.

Krowy mleczne – do wartości produkcji towarowej bierzemy: wartość mleka, wartość cielęcia w wieku 2 tygodni, wartość wybrakowanej krowy oraz dotacje.

Trzoda chlewna /maciory/ - bierzemy: wartość prosiąt, wartość wybrakowanej maciory i dotacje.

Koszty bezpośrednie – co bierzemy: zwierzęta wchodzące do poszczególnych rodzajow działalności, pasze (dzielimy na pasze z zakupu oraz na pasze własne gospodarstwa), ubezpieczenia zwierzat, lekarstwa i srodki weterynaryjne, koszty specjalistyczne (elementy takie same jak w produkcji roślinnej)

Kategorie dochodu rolniczego wg FADN:

Nadwyzka bezposrednia – koszty ogólnogospodarcze = wartość dodana brutto

Wartosc dodana netto = wartość dodana brutto – amortyzacja

Dochod z rodzinnego gospodarstwa rolnego /rolniczy netto/ = wartość dodana netto – koszt czynnikow zewnętrznych (czynsze, odsetki, praca najemna) +/- saldo dopłat i podatki związane z inwestycjami

Dochod netto z ha = produkcja – koszty ogółem

Oblicz nadwyżkę bezpośrednią dla działalności krowy mleczne mając następujące dane:

brakowanie krów 20%,

wskaźnik wycieleń 98%,

upadki cieląt w wieku 3 tygodni 3%.

Wydajność mleka od krowy 4000 litrów,

waga brakowanej krowy 470 kg,

waga cieląt w wieku 2 tygodni 40 kg,

cena 1 litra mleka 0,6 zł,

cena 1 kg żywca wołowego 2 zł,

cena 1 kg cielęciny 3,0 zł.

Pasze z zakupu:

koncentraty białkowe 200 zł,

mieszanki pełnoporcjowe i uzupełniające 100 zł,

ziarna i śruty ze zbóż 80 zł,

specjalistyczne dodatki paszowe 70 zł,.

Pasze własne z produktów nietowarowych:

buraki pastewne 30 zł,

zielonka 40 zł,

siano 30 zł,

kiszonka z kukurydzy 60 zł.

Inne koszty (ubezpieczenia zwierząt, lekarstwa i usługi weterynaryjne) 100 zł.

Produkcja towarowa: (4000 x 0,6 /wartość mleka/) + (0,2 x 470 x 2 /wartość wybrakowanych krow/) + (/wartość cieląt w wieku do 2 tygodni/ 0,98 x 40 x 3) = 2400 + 188 + 117,6 = 2705,6

Koszty z zakupu: 200 + 100 + 80 + 70 = 450 + 100 = 550

Koszty pasz własnych: 30 + 40 + 30 + 60 = 160

Nadwyzka dla krowy mlecznej: produkcja towarowa – koszty ogółem: 2705,6 – (550 + 160) = 2705,6 – 710 = 1995,6

WARTOŚĆ PRODUKCJI TOWAROWEJ (z 1 ha uprawy lub od 1 zwierzęcia)

– KOSZTY BEZPOŚREDNIE (z 1 ha uprawy lub od 1 zwierzęcia)

= NADWYŻKA BEZPOŚREDNIA (na 1 ha uprawy lub od 1 zwierzęcia)

Nadwyżka bezpośrednia I = P.towarowa- koszty zmienne I (czyli z zakupu)

Nadwyżka bezpośrednia II = Nadwyżka bezpośrednia I – koszty pasz własnych

Wskaźnik opłacalności =

Koszty eksploatacji:

Cena 1 kg paliwa =

Zużycie paliwa = liczba kW x 0,165

Koszty utrzymania:

Amortyzacja =

Koszty garażowania = (wartość początkowa x wskaźnik kosztu garażowania)/ wykorzystanie w roku

Ubezpieczenie i podatek drogowy =

Koszty użytkowania:

Koszty napraw = (wartość początkowa x wskaźnik kosztu napraw)/100 / wykorzystanie w całym okresie użytkowania

Koszty paliwa i smarów = zużycie paliwa x cena 1 kg paliwa

Jednostkowy koszt eksploatacji = koszty utrzymania + koszty użytkowania

Zadanie 4.

Oblicz nadwyżkę bezpośrednią na 1 ha, na 1 rbh, na 1 zł kosztów zmiennych, dochód i opłacalność produkcji 1 ha dla ziemniaków.

Wyszczególnienie	Jedn. miary	Ilość	Cena	Wartość
Produkcja towarowa: -ziemniaki	dt	300	25	7500
Koszty zmienne: -materiał siewny -nawóz mineralny a -nawóz mineralny b -siła pociągowa -siła robocza	Dt Dt Dt Cnh rbh	25 2,5 4 64 140	20 20 22,5 30 -	500 50 90 1920 -
Koszty zmienne		2560
Nadwyżka bezpośrednia na 1 ha		7500 – 2560 = 4940
Nadwyżka bezpośrednia na 1 rbh		4940 / 140 = 35,28
Nadwyżka bezpośrednia na 1 zł kosztów zmiennych		4940 / 2560 = 1,93
Koszty pośrednie		960
Dochód		7500 – 2560 – 960 = 3980
Koszty całkowite		2560 + 960 = 3520
Opłacalność		213 %

Zad. Wykonaj kalkulacje pelnego jednostkowego kosztu eksploatacji ciągnika.

Dane:

Okres użytkowania: 16 lat

Wykorzystanie w roku: 550 cnh

Wykorzystanie w całym okresie użytkowania: 8800 cnh

Wskaźnik kosztu napraw: 90 %

Wskaznik kosztu garażowania i konserwacji: 2 % / rok

Cena zakupu: 75000 PLN

Cena 1 kg paliwa: 4,24 PLN

Moc: 44 kW

Ubezpieczenie i podatek drogowy: 470 PLN na rok

Koszty utrzymania: obliczyć amortyzacje, garażowanie, ubezpieczenie i podatek drogowy

Koszty użytkowania: policzyć koszty napraw, koszty paliwa i smarow

Zuzycie paliwa: 44 x 0,165 = 7,26

Amortyzacja: 75000 / 8800 = 8,52

Garazowanie: (75000 x 2%) / 550 = 2,72

Ubezpieczenie i podatek drogowy: 470 / 550 = 0,85

Koszty napraw: (75000 x 90%) / 8800 = 7,67

Koszty paliwa: 7,26 x 4,24 = 30,78

Koszty utrzymania: 8,52 + 2,72 + 0,85 = 12,09

Koszty użytkowania: 7,67 + 30,78 = 38,45

Jednostkowy koszt eksploatacji: 12,09 + 38,45 = 50,54

Działalność produkcji zwierzęcej

Inwentarz żywy – wszystkie zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie

Do porównywania zwierząt używa się tzw. Sztuki przeliczeniowej

Sztuki przeliczeniowe dzielimy na:

1. Sztuki duże lub duże jednostki przeliczeniowe - za jednostkę przyjęto zwierzę o masie 500kg

2. Sztuka obornikowa – za jednostkę przyjęto zwierzę które dostarcza w ciągu roku 10t obornika bądź 20t gnojowicy

3. Sztuka żywieniowa – za jednostkę przyjęto zwierzę, które wymagające rocznie około 3500 jednostek owsianych

Pogłowie zwierząt – liczba sztuk zwierząt poszczególnych gatunków ze względu na wiek, płeć czy też sposób użytkowania.

Pogłowie zwierząt w sztukach przeliczeniowych otrzymujemy mnożąc liczbę sztuk fizycznych przez współczynnik przeliczeniowy dla danej grupy

Struktura pogłowia – wyrażony w procentach udział poszczególnych gatunków zwierząt w pogłowiu ogółem.

Kierunek produkcji określamy na podstawie struktury pogłowia i ta struktura, która stanowi procentowo najwięcej jest uznawana za kierunek produkcji w danym gospodarstwie. Aby był to główny kierunek musi stanowić co najmniej 40%

Obsada inwentarza żywego – pogłowie zwierząt wyrażone w sztukach dużych przypadających na 100 ha użytków rolnych.

Struktura stada – procentowy udział poszczególnych grup wiekowych danego gatunku w stosunku do ogólnej liczby sztuk w stadzie

Obrót stada – jest to zestawienie obrazujące ilościowe zmiany zachodzące w stadzie w danym okresie czasowym. Celem obrotu stada jest odnowienie stada. Wyróżniamy trzy rodzaje reprodukcji stada:

1. Prosta – stany początkowe i końcowe zwierząt stada podstawowego są sobie równe

2. Rozszerzona – stany końcowe zwierząt stada podstawowego są większe od stanów początkowych

3. Zawężona – stany końcowe zwierząt stada podstawowego są mniejsze od stanów początkowych

Przelotowość zwierząt jest to liczba zwierząt która przeszła przez daną grupę w ciągu analizowanego okresu

Przelotowość zwierząt

Dla zwierząt dorosłych (buhaje, krowy, lochy knury, konie robocze itp.) – przebywających co najmniej rok

Przelotowość zwierząt =

Przelotowość dla zwierząt młodych (cielęta, jałówki, warchlaki, źrebięta itp.)

Przelotowość młodych = Rp + Rs + 0,5 Ru +

Rozchody na przeklasowanie

Rozchody na sprzedaż

Rozchody za względu na upadki

Stany Średnie Roczne

SŚR = Przelotowość x Współczynnik przebywania w grupie

Wpwg – jest to liczba miesięcy przebywania w danej grupie wiekowej w stosunku do liczby miesięcy w roku

Współczynniki:

1. Bydło – 12/12 czyli 1

Jałówki cielne - 9/12

Jałówki od 1 do 1,5 roku – 6/12

Jałówki od 0,5 do 1 roku – 6/12

Jałówki do 0,5 roku – 6/12

Cielęta do 0,5 roku – 6/12

Opasy od 0,5 do roku – 6/12

Opasy dorosłe – 4/12

Cielęta od 2 tyg do 0,5 roku – 5,5/12

Młode bydło opasowe – 8/12

Cielęta do 2 tyg – 0,5/12

1. Dla trzody

Knury, maciory, lochy 12/12

Tuczniki 2/12

Warchlaki 2/12

Prosięta 2/12

Loszki remontowe – 6/12

Tuczniki słoninowe – 4/12

Organizacyjno ekonomiczne aspekty w produkcji roślinnej

Zbior – laczna produkcja z uprawianej powierzchni rosliny/uprawy

Plon - wielkość produkcji w przeliczeniu na 1 ha; zbior rosliny podzielony przez powierzchnie uprawy rosliny

Sredni poziom plonu w gospodarstwie wyrazamy za pomocą 4 wskaznikow / miar:

1. Plon sredni 4 zboz: pszenica, jeczmien, zyto, owies

2. Plon przeliczeniowy: zboza, ziemniaki, buraki cukrowe

3. Wskaźnik wysokości plonow: wyraza jedna liczba plony wszystkich roślin uprawianych w danym gospodarstwie w stosunku do plonow średnich w danym rejonie

4. Produkcja globalna lub koncowa w jednostkach zbozowych w przeliczeniu na 1 ha UR

Ad. 1 – P = (Zp + Zj + Zż + Zo) / (Pp + Pj + Pż + Po)

Ad. 2 – Pp = (Zzb + 1/7 * Zz + 1/12 * Zbc) / (Pzb + Pz + Pbc)

Ad. 3 – powierzchnia niezbedna do otrzymania plonu / powierzchnia uprawy * 100%; suma wskaznikow dla poszczególnych upraw daje nam caly ten wskaźnik wysokości plonow; powierzchnie niezbedna do otrzymania plonu liczymy: zbior / sredni plon w rejonie

Ad. 4 – wielkość zbioru * współczynnik przeliczeniowy

Zad. 1 – Oblicz plony roślin uprawianych w gospodarstwie, plon przeliczeniowy, globalną prod. roślinną w jednostkach zbożowych oraz wskaźnik wysokości plonów.

Przyjmujemy ze stosunek plonu głównego do ubocznego w przypadku zboz wynosi 1 do 1,5, buraki cukrowe 1 do 0,5 i buraki pastewne 1 do 0,25

Doczytać o kryteriach oceny struktury zasiewów

Intensywnosc organizacji produkcji roślinnej = ∑ u * Wspp

u – procentowy udział danej rośliny w strukturze zasiewów

Wspp – współczynnik przeliczeniowy dla danej uprawy (wg Kopcia)

Intensywnosc produkcji = koszty / powierzchnia gospodarstwa

Przelotowość zwierząt

Dla zwierząt dorosłych (buhaje, krowy, lochy knury, konie robocze itp.)

Przelotowość zwierząt =

Przelotowość dla zwierząt młodych (cielęta, jałówki, warchlaki, źrebięta itp.)

Przelotowość młodych = Rp + Rs + 0,5 Ru +

Rozchody na przeklasowanie

Rozchody na sprzedaż

Rozchody za względu na upadki

Stany Średnie Roczne

SŚR = Przelotowość x Współczynnik przebywania w grupie

Intensywność Organizacji Produkcji Zwierzęcej

Iż =

Bydło 2,6

Trzoda chlewna 2

Owce i kozy 1,3

Konie 1,2

Drób 1,4

Intensywność Organizacji Produkcji

Io = Iz + Ir

Intensywność = koszty / produkcja

1. Przepływy operacyjne (dzialalnosc operacyjna) – dotyczy podstawowej działalności jednostki, czyli sprzedaż produktów, zakup produktów, podatki, ubezpieczenia, składki, opłaty pracy najemnej, czynsze

2. Dzialalnosc inwestycyjna – dotyczy sprzedaży bądź zakupu srodkow trwalych

3. Dzialalnosc finansowa – dotyczy przeszlosci i odzwierciedla zmiany w strukturze kapitałów własnych oraz zobowiazan (odsetki, raty, dywidendy, wpływy z lokat)

4. Pozostala dzialalnosc – dotyczy działalności pozarolniczej