WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE KRWI :

Właściwości fizyczne krwi :

-szybkość przepływu

-gęstość

-ciężar właściwy

-objętość

-kolor

-ciśnienie tętnicze krwi

-lepkość

-zapach

Właściwości chemiczne krwi :

-aglutynacja (zlepianie się erytrocytów)

-hemoliza (przejście barwnika krwi erytrocytów do otaczającej je cieczy, w której ulega rozpuszczeniu)

-sedymentacja (opadanie erytrocytów)

FUNKCJE KRWI : zasadniczą rolą krwi w organizmie jest utrzymanie stałego środowiska wewnętrznego. Krew spełnia swoje funkcje dzięki temu, że krążąc w organizmie:

-transportuje tlen z płuc do tkanek

-transportuje dwutlenek węgla z tkanek do płuc

-transportuje do wszystkich tkanek produkty energetyczne i budulcowe wchłonięte z przewodu pokarmowego

-transportuje wchłonięte z tkanek produkty przemiany materii do nerek, gdzie są one wydalane z organizmu wraz z moczem

-transportuje hormony syntetyzowane w organizmie i witaminy wchłonięte w przewodzie pokarmowym

-wyrównuje ciśnienie osmotyczne we wszystkich tkankach

-wyrównuje stężenie jonów wodorowych, czyli pH we wszystkich tkankach

-wyrównuje różnicę temperatur występujące pomiędzy poszczególnymi narządami i tkankami

-tworzy zaporę przed inwazją drobnoustrojów, które po dostaniu się do środowiska wewnętrznego są stale pożerane przez krwinki białe

-eliminuje za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza substancje obce, szczególnie o charakterze białkowym np. produkty przemiany drobnoustrojów – toksyny.

SKŁAD KRWI : elementy komórkowe (morfotyczne) i środowisko płynne (osocze).

Do elementów komórkowych zaliczamy : krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (granulocyty, limfocyty, monocyty) i płytki krwi (trombocyty). W składzie krwi u mężczyzn i kobiet występują różnice.

Krwinki czerwone : czyli erytrocyty w życiu pozapłodowym są wytwarzane przez szpik kostny. Krążą we krwi obwodowej około 120 dni. Spełniają jedną z podstawowych funkcji w organizmie – transportują cząsteczki tlenu z płuc do tkanek. U kobiet – 4,5 mln-mm³, mężczyzna – 5 mln mm³, noworodek – 7 mln mm³. Ilość może się zmieniać, zależy to od miejsca, w którym człowiek się znajduje i ciśnienia jakie tam panuje np. w górach może być ich do 8 mln mm³.

Krwinki białe : w ich skład wchodzą : granulocyty (zawierają w cytoplazmie ziarnistości, wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym), limfocyty (wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym, w węzłach chłonnych, śledzionie i grasicy), monocyty (pochodzą ze szpiku kostnego czerwonego)

GRANULOCYTY- dzielą się na granulocyty obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne. Granulocyty wykazują zdolność chemotaksji, czyli kierowania się do ognisk zapalnych, ognisk rozmnażania się bakterii, martwych tkanek i innych obcych ciał.

Granulocyty kwasochłonne – ich rola polega prawdopodobnie na niszczeniu obcych białek. Duże ich skupienia wyst w obrębie błony śluzowej jelita i w płucach, a więc w miejscach, w których obce białko może dostać się do krwi. W chorobach alergicznych i pasożytniczych liczba krążących we krwi granulocytów kwasochłonnych znacznie wzrasta.

Granulocyty zasadochłonne – one wydzielają heparynę – czynnik powstrzymujący krzepnięcie krwi.

LIMFOCYTY – dzielą się na limfocyty T (grasiczozależne) i limfocyty B (szpikozależne).

Limfocyty T – są odpowiedzialne za reakcje immunologiczne typu komórkowego, wykazują zróżnicowaną czynność i dzielą się na 5 podgrup: Th-pomagające, Ts-supresorowe, Ta-wzmacniające, Tc-cytotoksyczne, Td-opóźnionej nadwrażliwości.

Limfocyty B – są odpowiedzialne na humoralny mechanizm odpowiedzi immunologicznej czyli za syntezę immunoglobulin. Limfocyty transportują na swoje błonie komórkowej poza immunoglobulinami również hormony związane z białkami osocza a więc hormony steroidowe. Limfocyty B krążące we krwi mają zewnętrzną powierzchnię błony komórkowej pokrytą immunoglobulinami. Dzięki temu stosując mikroskopię immunofluorescencją można odróżnić limfocyty B od limfocytów T.

MONOCYTY – wykazują zdolności do diapedezy i fagocytozy. Po przejściu z krwi do tkanek zmieniają tam po pewnym czasie swoje właściwości. Stają się makrofagami. Pochłaniają znaczną liczbę bakterii i fragmenty martwych tkanek. Zawierają lipazę i mogą dzięki temu trawić bakterie mające otoczki lipidowe. Po wniknięciu wirusów do ich wnętrza monocyty wytwarzają interferon – substancję białkową hamującą rozwój wirusów w innych komórkach.

PŁYTKI KRWI (TROMBOCYTY) – są wytwarzane w szpiku czerwonym z megakariocytów. Krążą we krwi od 8 do 10 dni. Zawierają niewielkie ilości noradrenaliny, adrenaliny i histaminy, uczestniczą w hemostazie.

OSOCZE – należy do płynu zewnątrzkomórkowego i zawiera składniki nieorganiczne i organiczne.

Składniki nieorganiczne dzielą się na kationy i aniony. Z kationów najwięcej jest jonów sodowych i potasowych a wśród anionów najliczniejsze są jony chlorkowe i węglanowe.

Składniki organiczne osocza dzielą się na: białka osocza, składniki pozabiałkowe osocza z resztą azotową i bez reszty azotowej, lipidy osocza.

BIAŁKA OSOCZA I ICH FUNKCJE : występują w ilości 70-75 g w 1 litrze osocza. Dzielą się na 3 gr:

-albuminy

-globuliny

-fibrynogen

ALBUMINY – wytwarzane są w wątrobie a ich zasadniczą funkcją jest wiązanie wody. Dzięki wiązaniu dużej liczby cząsteczek wody, albuminy wywierają na ścianki naczyń włosowatych ciśnienie koloidoosmotyczne, czyli onkotyczne. Dzięki temu ciśnieniu woda przefiltrowana przez ścianę naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowych powraca do łożyska krwionośnego. Na cząsteczkach albumin osadzaja się związki małocząsteczkowe między innymi hormony. Albuminy pełnią funkcję nośnika we krwi dla tych związków.

GLOBULINY– występują tu:

-mukoproteiny i glikoproteiny, które stanowią połączenie białka z węglowodanami

-lipoproteiny – połączenie białka z lipidami

-globuliny wiążące jony metali

-gamma-globuliny, które dzielą się na : immunoglobuliny G (IgG), immunoglobuliny A (IgA), immunoglobuliny M (IgM), immunoglobuliny D (IgD), immunoglobuliny E (IgE). Gamma-globuliny są wytwarzane w węzłach chłonnych, natomiast pozostałe powstają w wątrobie.

Globuliny zawierają enzymy krwi, stanowią nośnik dla cząsteczek węglowodanów, lipidów, żelaza i miedzi.

Zasadnicza rolą gamma-globulin jest inaktywacja antygenów-ponieważ w tej frakcji białek zawarte są przeciwciała.

FIBRYNOGEN – to białko wytwarzane przez wątrobę. Angażowane w końcowej fazie procesu krzepnięcia i przekształcane w białko fibrylarne – fibrynę (włóknik), współtworzącą skrzep krwi. Niedobór fibrynogenu może doprowadzić do krwawień a wartości podwyższone mogą spowodować zakrzepy.

OB – ODCZYN BIERNACKIEGO : oznaczanie szybkości opadania elementów morfotycznych krwi. Odczyn ten jest stosowany jako test diagnostyczny w różnych stanach chorobowych. OB zwiększa się także w ciąży, po intensywnym wysiłku fizycznym, po obfitym posiłku i w stanach pobudzenia emocjonalnego. Stanowi wskaźnik nasilenia i rozległości zakażeń.

W procesie opadania krwinek znaczenie mają:

-Skład białek osocza – szybkość opadania zwiększa się przy zmniejszaniu stężenia albumin i zwiększeniu stężenia alfa2 i gamma-globulin.

-Kształt, liczba i ładunek eklektyczny erytrocytów:

• Erytrocyty mają na powierzchni ładunki „-„, które powodują ich odpychania się zgodnie z zasadą jednoimienności, zmniejszenie ładunku „-„ przyspiesza opadanie krwinek

• Erytrocyty prawidłowej krwi mają skłonność do układania się w rulony, co ułatwia ich opadanie, a zmiana ich kształtu (sferocytoza) zwalnia ich opadanie

-Temperatura – podwyższona zahamowuje opadanie krwinek

-Stosunek zawartości lecytyny do cholesterolu w osoczu- zmniejszenie stosunku lecytyny do cholesterolu zahamowuje opadanie krwinek

METODA: Rurki Westergrena napełnić aspirując krwią pobraną na antykoagulant do wysokości oznaczonej cyfrą „O”. Rurkę umieszczamy w statywie w pozycji pionowej. Szybkość sedymentacji krwinek odczytać po upływie pierwszej godziny, biorąc pod uwagę poziom osocza i poziom krwinek.

Norma u kobiet – do 12 mm/h, u mężczyzn – do 8 mm/h

OZNACZANIE LICZY HEMATOKRYTOWEJ Ht - Hematokryt określa stosunek objętości elementów morfotycznych krwi ( w praktyce erytrocytów) do objętości pełnej krwi. W układzie SI jest on określany w 1/1 (litr/litr).
Wielkość liczby hematokrytowej zależy od:

-liczby krwinek głównie czerwonych

-ich średniego rozmiaru

-objętości osocza – w praktyce od ilości wody osoczowej

Hematokryt ma duże znaczenie dla oceny gospodarki wodnej ustroju. Na postawie liczby hematokrytu i liczby erytrocytów można wnioskować o zmianach wielkości tzw wewnątrzkomórkowej przestrzeni wodnej (po wyliczeniu średniej objętości krwinek czerwonych) oraz tzw pozakomórkowej przestrzeni wodnej, będącej w ścisłym związku z objętością osocza.

METODA: koniec rurki kapilarnej umieścić w kropli krwi nakłutego palca. Trzymając kapilarę odchyloną od pionu o od. 60 stopni, pozwolić napłynąć krwi do wysokości od 2/3. Zatopić koniec kapilary nad płomieniem lub zakleić plasteliną a następnie wirować w wirówce mikrohematokrytowej przez 3-5 min.

Wartość hematokrytu odczytać na czytniku wyskalowanym w procentach (1%-0,01 l/l).

Norma u kobiet – 37-47 %

U mężczyzn – 42-52 %