Unia

10.10.2012

Podmiot prawa – ten, kto w danym systemie prawa ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych

Zdolność prawna – w danym systemie określony podmiot ma zdolność do posiadania praw i obowiązków

Zdolność do czynności prawnych – zdolność do przekształcania swoich praw i obowiązków – nabywanie, zbywanie, ograniczanie, zdolność do domagania się realizacji tych praw = zdolność do dochodzenia roszczeń

Osoby fizyczne (=natural person), prawne (podmioty wtórne, bo zawsze je ktoś tworzy – os. fizyczne lub inne prawne), jednostki organizacyjne pozbawione osobowości prawnej

Osoby fizyczne vs. Prawne – osoba fizyczna ma postać fizyczną, czyli może samodzielnie zawrzeć umowę; nikt nigdy nie widział osoby prawnej ;) prawna funkcjonuje za pośrednictwem organów (zgromadzenie wspólników, walne zgromadzenie akcjonariuszy…. – dużemu organowi trudno się zebrać, więc podejmuje tylko najważniejsze decyzje; założyciele mają ograniczony wpływ na funkcjonowanie)

Prowadzenie – wewnątrz

Na zewnątrz – zdolność do czynności prawnej

Reprezentacja – S.A. zawsze; z o.o. nie zawsze

Państwo – nienormalna osoba prawna

Skarb państwa – określenie państwa na potrzeby obrotu komercyjnego; trudna do zliczenia ilość organów zdolnych do reprezentacji

Przedstawicielstwo – działanie w cudzym imieniu; 2 rodzaje – ustawowe i umowne (pełnomocnictwo)

Mandat – upoważnienie do działania; pełnomocnik działa w oparciu o mandat

Mandant – udziela mandatu

Mandatariusz – przyjmuje i realizuje mandat

Jednostki organizacyjne pozbawione osobowości prawnej – założyciele/wspólnicy nie są zwolnieni z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (subsydiarna odpowiedzialność wspólników)

Prawo krajowe i międzynarodowe publiczne

  1. Krajowe

na terytorium danego państwa; prawo odgórnie narzucane, wspólne dla wszystkich, tworzone przez centralnego prawodawcę (ustawodawca i władza wykonawcza); podmioty prawa mają ograniczony i pośredni wpływ na treść swoich praw i obowiązków; w prawie krajowym w takiej samej sytuacji każdy ma takie same prawa i obowiązki (jeśli nie różni się od innych) = prawo jest scentralizowane.

Egzekwowanie prawa krajowego – kto egzekwuje i co grozi?

Aparat przymusu (często przymus mylony jest z karą). Przymus służy do zmuszenia kogoś do wykonania tego, do czego prawo go zobowiązuje. Prawu zawsze towarzyszy przymus. Niektóre normy dodatkowo zaopatrzone są w sankcje – to co grozi w konsekwencji niewykonania.

Obligatoryjne sądownictwo – sądy państwowe, których jurysdykcja jest obligatoryjna; wyroki obowiązują wszystkich, wobec których zostały wydane; równolegle do sądownictwa w wielu państwach istnieje arbitraż/sądownictwo polubowne (wybiera się je dobrowolnie)

Prawo w stosunkach międzynarodowych

  1. Prawo międzynarodowe

Publiczne i prywatne

Publiczne

Zespół norm, który reguluje stosunki między państwami i innymi podmiotami tego prawa. Nie ma jednolitego prawa dla obywateli z różnych państw. Każda osoba publiczna i prawna podlega prawu swojego państwa

Zasady wyboru prawa (=prawo właściwe)

Państwa są podmiotami.

Cechy prawa międzynarodowego publicznego:

  1. Pozbawione centralnego ustawodawcy prawo zdecentralizowane, tworzone oddolnie przez same państwa; państwo ma tylko te prawa i obowiązki, które dobrowolnie na siebie przyjmuje

  2. Brak zorganizowanego aparatu przymusu wykonywanie prawa oparte na dobrej woli; brak kar z prawdziwego zdarzenia; problem: skuteczna egzekucja prawa. Sankcje:

    1. Sankcja odwetowa – konsekwencja powszechnie obowiązującej zasady wzajemności

      1. retorsje – odpowiedź na cudze działanie naruszające interesy, lecz nie bezprawne (np. bardzo szczegółowe kontrole na granicy; wzajemne wydalanie dyplomatów np. za szpiegostwo)

      2. represalia – odpowiedź na cudze bezprawne działanie (np. niewykonanie umowy)

  3. Sądownictwo międzynarodowe – działają na zupełnie innej zasadzie, bo ich zdolność sądzenia jest fakultatywna. Aby sąd międzynarodowy mógł sądzić sprawę między państwami, obie strony muszą się zgodzić.

Jak państwo wyraża zgodę na jurysdykcję sądu międzynarodowego?

  1. Zgoda ex post – po powstaniu sporu

  2. Państwa mogą w umowie międzynarodowej z góry przewidzieć, że jeżeli powstanie spór na tle wykonywania tej umowy, to ten spór będzie rozstrzygany przez międzynarodowy sąd (=klauzula sądowa)

  3. Państwa mogą złożyć jednostronne oświadczenie, że godzą się na procesowanie z kimkolwiek, kto będzie chciał (=klauzula fakultatywna)

Prywatne

Zespół norm, które nie określają praw i obowiązków, nie regulują stosunków, określa zasady wyboru prawa właściwego dla danego stosunku lub danej sytuacji.

Normy kolizyjne – normy określające wybór prawa właściwego

Podmioty prawa międzynarodowego

Podmiotami prawa międzynarodowego nie są podmioty prywatne.

/podwójne opodatkowanie dochodu jest zasadą, ale jest wyjątek: umowa o podwójnym opodatkowaniu/

Dostosowywanie prawa krajowego do zobowiązań międzynarodowych:

Doktryna monizmu – zakłada, że PMP i krajowe są ściśle ze sobą powiązane, więc normy jednego systemu mogą przenikać do drugiego systemu

Doktryna dualizmu – zakłada, że PMP i krajowe to zupełnie odrębne porządki, które się ze sobą nie łączą, więc norma jednego systemu nie może być stosowana w drugim systemie

Jeżeli państwo wyznaje dualizm, to żeby wykonać umowę musi wprowadzić do swojego systemu odpowiedni przepis TRANSFORMACJA (przetworzenie normy międzynarodowej na krajową)

Jeżeli państwo wyznaje monizm, to dopuszcza bezpośrednie stosowanie norm prawa międzynarodowego na swoim terytorium w swoim systemie prawnym. Musi być akceptacja dla prawa, np. opublikowanie w dzienniku ustaw.

Podmioty:

  1. Suwerenne, pełne, pierwotne – państwa (państwo ma zdolność do działania we wszystkich dziedzinach stosunków międzynarodowych; pierwotne, bo państwo tworzy się same)

  2. Niesuwerenne, niepełne, wtórne – organizacje międzynarodowe (nie są suwerenne, nie są pełne, bo działają w ograniczonym zakresie, tworzone przez podmioty pierwotne)

17.10.2012

Państwo jako podmiot prawa

Zdolność do czynności prawnych:

  1. Zdolność do zawierania traktatów, umów międzynarodowych - zdolność do uczestnictwa w stosunkach zewnętrznych

  2. Zdolność do wysyłania i przyjmowania przedstawicieli – prawo legacji

  3. Zdolność do prowadzenia sporu, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności sądowej

  4. Zdolność do ponoszenia odpowiedzialności międzynarodowej

Państwo = suwerenna organizacja terytorialna – struktura zorganizowana (władza nad terytorium i ludnością); władza najwyższa (państwo kontroluje wszystkie aspekty funkcjonowania), pełna (władzą się nie dzieli), wyłączna i niezależna; zestaw organów zdolnych do skutecznego sprawowania kontroli; tylko państwo jest zdolne do niepodległości i suwerenności;

Globalizacja

Problemy, których państwo nie jest w stanie samo rozwiązać; postępujące współuzależnienie państw

UE – państwa zrzekają się części suwerenności

Państwo wykonując swoje czynności suwerenne korzysta ze zwierzchnictw (2 główne i 2 uzupełniające)

  1. Terytorialne – najwyższa władza nad terytorium

  2. Personalne/osobowe – nad obywatelami

  3. Okrętowe

  4. Samolotowe

3 i 4 – władza nad statkami

Immunitet jurysdykcyjny państwa

– niepodleganie jurysdykcji – państwa, będąc sobie równe i sprawując władzę suwerenną, nie mogą podlegać jurysdykcji innego państwa.

  1. Osoby, które działają w imieniu państwa (urzędnicy, funkcjonariusze, osoby, które państwo reprezentują), korzystają w innych państwach z immunitetu (nietykalności) i nie mogą być sądzone przed sądami innych państw. Muszą podlegać albo sądom swojego państwa, albo trybunałom międzynarodowym (międzynarodowy trybunał karny -sądzi jednostki, które popełniły najcięższe zbrodnie)

  2. Państwo, jako osoba prawna nie może być pozywane przed sądami innych państw – jedynymi właściwymi sądami są sądy danego państwa (ma znaczenie w handlu międzynarodowym). Majątek państwa znajdujący się poza jego granicami jest nietykalny (placówki dyplomatyczne, statki, przedsiębiorstwa, lokaty w bankach międzynarodowych) – nie można tego zajmować jeśli ma się roszczenia wobec państwa. Wyjątki (dot. Inwestycji zagranicznych):

    1. Międzynarodowy trybunał sprawiedliwości – może sądzić spory między państwami (tylko jeśli państwo uzna jurysdykcję trybunału). Wiele państw dobrowolnie godzi się na to, że ewentualny spór zostanie poddany…………. Międzynarodowy arbitraż – instytucje prywatne

    2. Umowy o popieraniu i ochronie inwestycji zagranicznych – są dwustronne, państwa wzajemnie zobowiązują się, że będą podmioty z drugiego kraju traktować w określony sposób, więc inwestor ma dodatkową gwarancję w postaci opieki swojego państwa. W takich umowach mogą znajdować się postanowienia dot. Międzynarodowego arbitrażu

Jeśli państwo ma majątek, który nie może ulec zajęciu za granicą…….

Immunitet nie działa wobec całego majątku państwa, a jedynie wobec tych części, które wykorzystywane są w sposób niekomercyjny

Państwo jako osoba prawna może podlegać różnym zmianom w procesie historycznym (zmiana granic, ustroju), więc czy możemy mówić o tej samej osobie prawnej, która ma swoje zobowiązania?

Teoria ciągłości i tożsamości państwa

Zakłada, że bez względu na pojawiające się zmiany związane z przekształceniami terytorialnymi, ustrojem politycznym, a nawet czasową utratą kontroli nad terytorium i ludnością, państwo traktujemy jako ten sam podmiot prawa, który jest nadal stroną wszystkich zobowiązań (nikt nie ma wątpliwości co do wykonywania ich przez państwo). Polska dobrym przykładem na realizację tej zasady i granice jej stosowania (liczy się od 1918, bo okres zaborów był zbyt długi).

Kiedy państwo się pojawia? Gdy pojawia się władza, która może efektywnie wykonywać swoje podstawowe funkcje, jak nie wychodzi, to państwo upada.

Przyczyny upadku państwa, zgodnie z prawem międzynarodowym:

  1. Rozpad na części (Czechosłowacja)

  2. Gdy dochodzi do zjednoczenia państw, w wyniku którego podmioty uczestniczące w zjednoczeniu przestają istnieć

    1. Połączenie – gdy wszystkie państwa uczestniczące w tym procesie przestają istnieć i tworzy się zupełnie nowy twór

    2. Inkorporacja – jedno zachowuje swoją ciągłość, a drugie jest wchłonięte (zjednoczenie Niemiec)

Sukcesja – zjawisko przejęcia zobowiązań; następstwo prawne. Sukcesji podlegają:

  1. Zobowiązania traktatowe – państwo staje się sukcesorem umów swojego poprzednika

  2. Zobowiązania pozatraktatowe – państwo jest odpowiedzialne za długi poprzednika, ale może też przejąć jego majątek; archiwa i dokumenty

Sukcesja w odniesieniu do obywatelstwa (węzeł prawny, który łączy jednostkę z państwem) – prawo do nabycia obywatelstwa sukcesora, co chroni przed statusem bezpaństwowca

  1. Sukcesja członkostwa w organizacjach międzynarodowych

Secesja – oderwanie się fragmentu terytorium państwa – odrywające się fragmenty uzyskują własny byt (z Etiopii oderwała się Erytrea, od Sudanu Sudan Południowy, rozpad ZSRR; nikt nie wie, dlaczego Belgia istnieje ;) )

Przyczyny powstania państwa

Powstanie państwa jest stanem faktycznym a nie prawnym. Musi pojawić się faktyczna i niezależna kontrola nad terytorium.

Podział państw na jednolite i złożone

Różnica bierze się z poziomu autonomii regionów/podmiotów regionalnych.

Kryteria:

  1. Federalizm/federacja

  2. Państwo jednolite/złożone w prawie międzynarodowym

Kompetencje regionów w Polsce są skrajnie ograniczone, w szczególności nie mogą one utrzymywać stosunków międzynarodowych, więc model polski jest bardziej niż mniej scentralizowany, więc państwo jednolite.

Najbardziej scentralizowane w Europie – Francja

Zasada subsydiarności - delegowanie kompetencji w dół, najbliżej obywatela (szczebel najniższy może najwięcej, najwyższe są pomocnicze)

Przeciwieństwem ustroju obowiązującego w Polsce jest ten w Niemczech.

Niemcy: państwo federalne i złożone. Szwajcaria też.

Federalizm niemiecki – w landach decyduje się o dużo większym zakresie życia obywateli niż w Polsce (np. program nauczania się różni znacząco między landami); landy mogą zawierać umowy międzynarodowe.

Przypadek pośredni – USA. Najbardziej federalne państwo na świecie. Rząd federalny ma bardzo ograniczone kompetencje - polityka zagraniczna i obronność. Państwo federalne, ale jednolite, bo stany, w przeciwieństwie do niemieckich landów, nie mają żadnych kompetencji w stosunkach zagranicznych.

Organizacje międzynarodowe

Podmioty wtórne (bo tworzone przez podmioty pierwotne) i niepełne. Organizacje międzynarodowe nie mają nieograniczonego zakresu zdolności. Tylko wola założycieli określa zakres zdolności prawnej. Wola jest odzwierciedlona w traktacie zakładającym organizację.

  1. Organizacje rządowe

  2. Organizacje pozarządowe – NGO; nie są podmiotami prawa międzynarodowego, dlatego ich międzynarodowy charakter nie ma prawnego umocowania.

= związki krajowych organizacji pozarządowych. Musi dojść do nawiązania współpracy, ale nie ma to charakteru prawnie wiążącego na terenie…..

Przyjmują postać stowarzyszeń, fundacji, związków wyznaniowych.

W każdym z państw organizacja podlega prawu tego państwa i jego dobrej woli (może nie zgodzić się na rejestrację, jeśli org. narusza jego prawo)

24.10.2012

Związek organizacji krajowych – taka organizacja w każdym państwie ma inną postać (fundacje, spółdzielnie, itp.)

Państwa, które chcą założyć organizację międzynarodową, muszą podpisać traktat założycielski/statut organizacji międzynarodowej.

Statut organizacji

Szczególnego rodzaju umowa międzynarodowa, gdzie muszą być

podział organizacji

  1. uniwersalne (cały świat) i regionalne (np. Unia Afrykańska)

  2. ogólne (zajmują się wszystkimi dziedzinami stosunków międzynarodowych) i specjalne (polityczne, gospodarcze, wojskowe)

połączenie uniwersalności i ogólnością = ONZ (jako jedyna, pozostałe są albo 1. albo 2.)

struktura instytucjonalna organizacji (nie pasuje do UE)

  1. zgromadzenie – przedstawiciele wszystkich państw – weryfikuje działalność organów wykonawczych

  2. rady – bieżąca działalność (np. ONZ: rada bezpieczeństwa, powiernicza, gospodarcza [?]); rady obsadzane rotacyjnie

  3. sekretariat – organ administracyjny

  4. organ powołany do rozstrzygania sporów między członkami o charakterze sądowym

podział organów

  1. stałe i czasowe (=ad hoc)

  2. główne i pomocnicze

zdolność do tworzenia prawa (uchwały)

organizacje międzynarodowe mają 3 podstawowe funkcje

  1. regulacyjna – ustanawianie norm wiążących członków organizacji (prawo organizacji międzynarodowych; uchwały)

  2. kontrolna – rozliczanie członków z przestrzegania norm, możliwość nakładania sankcji, sądzenia członków (jeśli się na to zgodzą)

  3. operacyjna – zdolność do świadczenia usług na rzecz członków (np. wysyłanie pomocy technicznej)

do czego organizacja ma kompetencje? Organizacja może tworzyć prawo jedynie w zakresie do jakiego została upoważniona. zasada kompetencji powierzonych/zasada przyznania

co podmiot może robić?

Kompetencja wyraźna – gdy traktat założycielski lub inna umowa między państwami przyznaje wyraźnie zdolność do uregulowania jakiejś kwestii

Kompetencja domniemana – gdy jakaś kwestia nie została wyraźnie uregulowana i można domniemywać z całości kompetencji organizacji, że oprócz rzeczy wyraźnie przewidzianych regulować może jeszcze inne, gdyż inaczej nie byłaby w stanie sprawnie funkcjonować

Sposób powstawania uchwał – w tworzeniu bierze udział więcej niż jedna osoba

Organy, w których zasiadają przedstawiciele państw – nie zasiadają we własnym interesie, tylko zostali przysłani, więc reprezentują i działają w oparciu o mandat/intrukcję/pełnomocnitwo. Głosowanie osób jest równoznaczne z głosowaniem państw.

Funkcjonariusz międzynarodowy – pochodzi z państw członkowskich, ale nie działa w interesie państwa; państwo nie może jej udzielać instrukcji; działa w interesie całej organizacji (w UE Komisja Europejska)

Najważniejsze decyzje podejmują organy, w których zasiadają przedstawiciele państw.

Jednomyślność i większość.

Jednomyślność – gwarancja prawa weta dla każdego państwa – państwo będzie w stanie ochronić swoje interesy, ale jest to szachowanie pozostałych członków i ……

Konstruktywne wstrzymanie się od głosu – choć państwo jest przeciwne, to nie wetuje, ale w zamian dostaje możliwość niepodporządkowania się danej decyzji.

opt out – państwo nie jest zobowiązane do przestrzegania jakichś reguł, ale nie kwestionuje, że inni będą przestrzegać

większość

contracting out – państwo, które jest przegłosowane może poświadczyć, że nie chce być podporządkowane danej uchwale i się wykontraktowuje

większość – zwykła, bezwzględna (absolutna), kwalifikowana

czyja większość? Wszystkich czy obecnych?

Czy każde państwo ma 1 równy głos?

Odejście od zasady 1 państwo=1 głos system głosów ważonych – po jednym głosie, ale różna waga

Państwa

Zwierzchnictwo terytorialne i personalne

  1. terytorialne – najwyższa władza państwa nad swoim terytorium (domniemanie /przyjęcie czegoś za istniejące bez konieczności dowodzenia, więc domniemanie łączy się z problematyką dowodów; ciężar dowodów; odwrócenie ciężaru dowodów – ten kto się nie zgadza musi udowodnić/ absolutnych kompetencji państwa wobec swojego terytorium); możliwość ustanawiania prawa, określania ustroju społ.-pol., przesądzania o reżimie własnościowym; władza stojąca ponad własnością

Zwierzchnictwo samolotowe i okrętowe

Niesuwerenne organizacje terytorialne

podmioty, które nie są częścią żadnego innego państwa, ale same też państwem nie są. Nie są w pełni suwerenne i w jakimś zakresie są podporządkowane jakiemuś państwu. W Europie: Lichtenstein, Monako, San Marino.

Dlaczego Andorze się udało? Bo była podporządkowana i Francji i Hiszpanii, więc nikomu nie udało się jej wchłonąć. Nie zostanie członkiem UE, bo jest mikropaństwem.

7.11.2012

WODA

Zasady korzystania:

  1. CZĘŚĆ ZASOBÓW POZOSTAW DLA PAŃSTW NIŻEJ

  2. ZANIECZYSZCZAJĄCY PŁACI

Państwo powinno zadbać, aby woda opuściła to państwo w stanie nienaruszonym.

Mamy:

TRAKTAT WASZYNGTOŃSKI – NIKT NIE MOŻE NICZEGO ZROBIĆ BEZ POROZUMIENIA Z INNYMI PAŃSTWAMI. Antarktyda

Arktyka wytworzyła się teoria sektorów.

OBSZARY MORSKIE – Międzynarodowe PRAWO MORZA

1.Władza nad obszarami morskimi – silnie ingeruje UE

2. Zwierzchnictwo okrętowe.

OBSZARY MORSKIE:

  1. Zwierzchnictwo terytorialne państwa.

Tam nikt inny bez zgody korzystać nie może. Część terytorium państwa – GRANICA państwa na morzu.

  1. MORSKIE WODY WEWNĘTRZNE

  1. MORZE TERYTORIALNE

Pas wód morskich o określonej szerokości. Państwo musi umożliwić żeglugę od 3 do 12 mil morskich.

Państwo ma kontrolę: pozyskiwanie surowców, audycje radiowe itp.

PRAWO NIESZKODLIWEGO PRZEPŁYWU: Mogą bez uzyskania zgody dokonywać żeglugi…

  1. WODY ARCHIPELAGOWE

Państwo archipelagowi – kontrola nad całym archipelagiem.

  1. Nie objęte zwierzchnictwem państwa ale pewne wycinki posiada. –> MORZE PEŁNE – IDEA WOLNOŚCI MÓRZ.

Uprawnienia: wolność żeglugi, przelotu, sztuczne wyspy, połów, pozyskiwanie zasobów.

Poza 12 milami mogą wszystko

STREFY – państwo może na morzu pełnym uzyskać prawo w danej dziedzinie!

RODZAJE:

  1. Wyłącznego rybołówstwa.

Najstarsza.

Do pozyskiwania wyłącznie ożywionych zasobów wód i dna morskiego. Musi państow ogłosić że chce korzystać z tej strefy. Ma wyłączność !

LICENCJE

ZASADA OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA – ABY MOGŁY SIĘ ODNOWIĆ NATURALNE ZASOBY. Stosowanie okresów ochronnych. LIMITY – decyduje UE !

STREFA sięgać może do 200 mil licząc od linii podstawowej.

  1. Szelfu kontynentalnego.

SZELF – przez 300 mil dno morskie opada łagodnie. Głębiej są zasoby ! Daje wyłączne prawo do zasobów nieożywionych.

Powinien wynosić 200 mil morskich.

ZASADA OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA !

Państwo nie musi tego ogłaszać innym państwom.

  1. Strefa ekonomiczna.

To SUMA uprawnień szelfu kontynentalnego i wyłącznego rybołówstwa.

MAX 200 MIL.

ZASADA OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA

Sprawdza się na oceanach i morzach o DUŻEJ POWIERZCHNI !

BAŁTYK -> Własne reguły. Państwa podzieliły się w zakresie praw do zasobów naturalnych i rybołówstwa.

RYBOŁÓSTWO – KOMISJA UE !

14.11.2012

Zwierzchnictwo okrętowe

najwyższa władza państwa nad swoimi statkami /nosi banderę państwa, będącą następstwem rejestracji/

- statki sprawujące funkcje ………………

Koszty:

prawo podatkowe, normy techniczne, normy socjalne

państwa tanich bander

jurysdykcja państwa nad statkiem: tak długo, jak jest na wodach terytorialnych – nie ma problemu. Na pełnym morzu z zasady podlega zwierzchnictwu państwa bandery

zbieg zwierzchnictw – zwierzchnictwo terytorialne i okrętowe. Jeśli wpłynie do portu, to władza państwa jest dominująca.

Prawo pościgu – jeśli ściga się statek przyłapany na gorącym uczynku, to można ścigać dopóki nie wpłynie na wody terytorialne innego kraju

lotnictwo

Konwencja chicagowska o lotnictwie cywilnym.

Jurysdykcja państwa nad statkami powietrznymi – zwierzchnictwo samolotowe.

Dostęp do komercyjnego korzystania z żeglugi powietrznej przez obce statki.

Odpowiedzialność przewodnika lotniczego

  1. Odpowiedzialność za pasażera (za życie i zdrowie) – za katastrofy lotnicze; aby przewoźnik ponosił odpowiedzialność, to pasażer musi się legitymować biletem

  2. Odpowiedzialność za bagaż – kwit bagażowy

  3. Odpowiedzialność za przewożony towar – przewozowy list lotniczy – papier wartościowy; prawo do odebrania towaru, bez względu na to, czy ktoś jest jego właścicielem, ważne, że ma papier

//Rozporządzenie 261/2004 – prawa pasażera w przypadku odwołanego lotu//

Pierwotne założenie w Europie – posiadanie linii lotniczych dowodem na suwerenność ;)

Przewoźnik będący własnością państwa, mocno dotowany; zapewnienie monopolu – na liniach wewnętrznych nikt inny nie mógł świadczyć usług (kabotaż); zagwarantowanie pewnej formy monopolu w relacjach z innymi państwami. Duopole – na liniach między 2 państwami mogą operować tylko 2 przewoźnicy; zakres usług wynikający z umowy – jakiej wielkości samolot, w jakie dni i w jakim paśmie czasowym linie lotnicze nie musiały się starć o pasażera, bo pasażerowie byli zapewnieni bardzo drogie bilety. Ten model istnieje do dziś w relacjach z państwami azjatyckimi (głównie Chiny).

W USA było niemożliwe, że linie lotnicze są przedsiębiorstwem państwowym. Przewoźnicy mieli pełną swobodę konkurencji. Otwarte niebo.

Komisja Europejska:

Niemożność finansowania przewoźników (linie lotnicze muszą działać na zasadach wolnorynkowych). Jedne z pierwszych sprywatyzowanych linii: British Airways.

Prawo otwartego nieba (w Europie).

Wolności/swobody lotnicze (istota: prawo przelotu i lądowania; konwencja chicagowska):

  1. Techniczne i tranzytowe – prawo przelotu tranzytowego nad terytorium państwa; międzylądowanie o charakterze technicznym (powszechnie uznane po wejściu konwencji chicagowskiej)

  2. Handlowe – w imię realizacji duopolu państwa godziły się, aby była to wolność przywozu pasażerów i towarów przez linię lotniczą z innego państwa. Wolność wywozu (z państwa obcego do swojego).

Otwarte niebo – całe terytorium unijne otworzyło niebo dla przewoźników unijnych (również prywatnych), dając im prawo przewożenia pasażerów i towarów między dowolnymi portami. Nie ma ustaleń ile tygodniowo samolotów przelatuje i nie ma problemu, żeby przewoźnik irlandzki latał z Polski do Francji. Zniesienie kabotażu rozumianego jako wyłączność. Przewoźnicy międzynarodowi mogą operować na liniach wewnętrznych i nie muszą zawsze koncentrować się na stolicy. Model otwartego nieba.

Układ o otwartym niebie z USA – obszar północnego Atlantyku; ma to przypominać przewozy w ramach Europy.

Zwierzchnictwo osobowe/personalne

Najwyższa władza nad osobami posiadającymi obywatelstwo danego państwa. Tak długo, jak obywatel przebywa na terytorium władza ta realizuje się przez zwierzchnictwo terytorialne. Osobowe odgrywa szczególną rolę w przypadku wyjazdu za granicę. Zwierzchnictwo osobowe ma charakter globalny. Popełnienie przestępstwa za granicą nie zwalnia z odpowiedzialności karnej na terytorium swojego państwa.

Obywatelstwo – węzeł prawny łączący jednostkę z państwem. „węzeł” ma oddawać stopień skomplikowania stosunków między stronami

Sposób nabycia obywatelstwa

Urodzenie

  1. Zasada ziemi – osoba nabywa obywatelstwo państwa, na terytorium którego się urodziła (prawie nie występuje w UE); tradycyjnie państwami będącymi zwolennikami zasady ziemi były państwa otwarte na imigrację; wstąpienie w związek małżeński – tylko w krajach arabskich; związanie z danym państwem – pewien okres zamieszkania, zintegrowanie się z miejscowym społeczeństwem

  2. Zasada krwi

Kolizja norm – nieotrzymanie żadnego obywatelstwa; dziecko rodziców państwa stosującego zasadę ziemi, a urodzi się poza terytorium tego państwa, w państwie stosującym zasadę krwi bezpaństwowiec (apatryda). Zrzeczenie się obywatelstwa, przemiany historyczne.

Wielokrotne obywatelstwo – bo kolizja norm i z zasady krwi oraz zasady ziemi. Migracja (miliony Polaków). Jeżeli taka osoba przebywa na terytorium państwa, którego obywatelstwo między innymi posiada, obowiązuje zasada wyłączności jednego obywatelstwa. W Polsce nie można powoływać się na obce obywatelstwo i legitymować się obcymi dokumentami, nie można domagać się opieki dyplomatycznej. Wyjątkiem jest opodatkowanie dochodów: zależy nie od obywatelstwa a od rezydencji podatkowej (jeśli na terytorium danego państwa przebywa się dłużej niż pół roku i wyrejestruje się z systemu podatkowego innego państwa). Nieograniczony/globalny obowiązek podatkowy – w państwie rezydenckim należy rozliczyć się z dochodów osiągniętych na całym świecie. Ograniczony obowiązek podatkowy – rozliczenie się z dochodów osiągniętych tylko na terytorium danego państwa. Zasadą ogólną jest podwójne opodatkowanie dochodów. Wyjątek: umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania – państwa mogą wzajemnie zrzec się z całości lub części opodatkowania dochodów swoich obywateli osiągniętych za granicą

21.11.2012

Posiadanie podwójnego obywatelstwa w krajach trzecich.

ZASADA EFEKTYWNEGO OBYWATELSTWA -państwo zawiera umowy 2-stronne z państwami. Jeśli przybywamy do kraju trzeciego musimy wybrać jakieś obywatelstwo (jeśli mamy więcej niż jedno) które będzie miało charakter dominujący.

LEX SPECIALIS -norma szczególna.

ZASADA TRAKTOWANIA CUDZOZIEMCÓW:

1) SPECJALNE - Żadnych praw co do zasady, ale wg szczególnego przepisu, który je daje można przepisać szczególne przywileje.

Norma szczególna wypiera normę ogólną.

Tak jest we wszystkich krajach.

Czasami pozwala przyznać większe niż obywatelom.

2)WZAJEMNOŚCI - w państwie przyjmującym - host state - obywatel państwa pochodzenia będzie korzystał z określonych praw pod warunkiem, że obywatele państwa przyjmującego w państwie pochodzenia też takie uprawnienia mają.

WZAJEMNOŚĆ - W UNII NIE DZIAŁA !

3)ZGODNIE Z KLAUZULĄ NAJWYŻSZEGO UPRZYWILEJOWANIA - Najtrudniejsza

WTO - 1995 - GATT - źródło klauzuli

GWARANCJA traktowania nie gorzej niż traktowany jest obywatel lub towar pochodzący z państwa który w danej dziedzinie jest najbardziej uprzywilejowane. KLAUZULA ma charakter automatyczny tzn. jeżeli ktoś dostanie lepsze warunki to KLAUZULĘ automatycznie ktoś rozszerza się na innych.

4)TRAKTOWANIE NARODOWE - GWARANCJA traktowania w sposób taki jak własnych obywateli. WYJĄTEK - ulgi podatkowe dla inwestorów zagranicznych. Cudzoziemcy mają lepiej.

Można stosować różne zasady.

PRAWO DO PRACY . PRAWO DO DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

ZASADA EFEKRTYWNEGO OBYWATELSTWA - Bierzemy pod uwagę:

TO są łączniki.

Wyboru dokonuje państwo przyjmujące.

Stosowanie tej ZASADY jest przywilejem, a nie obowiązkiem.

Niektóre państwa sprzedają obywatelstwa.

MIĘDZYNARODOWE PRZEMIESZCZANIE SIĘ OSÓB:

Każde państwo ma wewnętrzną klasę wiz.

WIZY POBYTOWE - na krótko

WIZY BIZNESOWE

WIZY TRANZYTOWE

WIZY OSTATECZNE ? - w konsulacie, która pozwala wjechać na teren krajów anglosaskich USA I KANADY

EKSTRADYCJA - wydanie osoby ściganej innemu państwu

AZYL - udzielenie schronienia osobie ściganej głównie ze względów politycznych

PRAWA człowieka i obywatela to nie to samo!

Człowiek się z nimi rodzi - mają charakter przyrodzony!

PRAWA:

Status prawny - POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA - Rezolucja ONZ

KANON PRAW CZŁOWIEKA - 1948.10.12

Lata 60 - 1966 - UMOWY MIĘDZYNARODOWE I WIĄŻĄCE: PAKTY PRAW CZŁOWIEKA

  1. PAKT - sprawy polityczne i cywilne. Najbardziej podstawowe. Tradycyjne prawa. Model zastosowania tych paktów jest inny. Państwo musi zapewnić wszystkim od momentu ratyfikacji paktu.

  2. PAKT - sprawy społeczne i gospodarcze i kulturalne. Państwo musi ale zapewnia je stopniowo w zależności od sytuacji ekonomicznej.

  3. PAKT - PROTOKÓŁ FAKULTATYWNY - zgoda na ocenianie i przestrzeganie praw człowieka przez Komisję Praw Człowieka.

Podstawa dla istnienia Komisji. Nawet KOMISJA może tylko potępić lub ocenić i to jest System POWSZECHNY na całym świecie!

System regionalny - np AFRYKA EUROPA....

SYSTEM EUROPEJSKI - najbardziej SKUTECZNY. Realizowany jest przez RADĘ EUROPY - nie jest organem UNII.

Niezależnie od niej mamy jeszcze OBWE - w poł. lat 70. Członek także USA.

System europejski jest wzorcowy i skuteczny, bo mamy EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA -Strasburg i TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UE - Luxemburg.

Jeżeli obywatel państwa które ratyfikowało konwencję doznał naruszenia praw może złożyć skargę do TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA po tzw. wyczerpaniu drogi krajowej.

TAM wydaje się wyrok, który jest dla państwa wiążący - ZASĄDZA się odszkodowanie oraz NAKAZ zmiany prawa.

KLASYCZNE PRAWA CZŁOWIEKA:

GWARANCJA NIEZAWISŁOŚCI SĘDZIOWSKIEJ - abym miała prawo do do adwokata.

Wykład: 28.11.

WOLNOŚĆ GOSPODARCZA - wolność wyboru handlu i zawodu.

PRAWO WŁASNOŚCI - nieograniczone, ale mogą być ograniczone.

INTERES PUBLICZNY - w przypadku ochrony własności - problem zagospodarowania przestrzennego

W przypadku WŁASNOŚCI - pozbawiane

W przypadku WOLNOŚCI - konieczność REGLAMENTACJI

PROCEDURY - krępujące wolność

Obowiązki natury materialnej to OBIĄŻENIA w obowiązku sanitarnym i socjalnym.

WOLNOŚĆ GOSPODARCZA i inne wolności

KOLIZJA - Charakterystyczne w demokracji jest to że realizacja naszej koliduje z cudzą wolnością.

np. Demonstracja w celu społecznym.

Gdy mamy 2 kolidujące prawa to nie możemy tak zrobić aby 1 musiało 2 ustąpić.

ZADANIE - PRAWA te pogodzić i równoważyć, a więc doprowadzić do sytuacji w której wzajemnie sie ograniczają, ale ograniczenie tego prawa bd zawsze najlepsze z możliwych.

WYWAŻENIE PRAW - 2 grup społecznych. 2 wolności praw. 2 interesów.

WOLNOŚĆ SŁOWA - OCHRONA PRAW OSOBISTYCH. Nie można mnie bezkarnie obrażać.

OCHRONA PRAW OSOBISTYCH - ochrona prywatności

dlaczego kolidują?

Wyważenie praw zróżnicowane w zależności od osób.

1) POLITYCY - minimum ochrony. MAX prawa do krytyki i informacji - TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA.

Polityk musi mieć grubą skórę.

Fakty jego życia prywatnego mogą być upubliczniane.

Gdy już nie pełni takiej funkcji to jest już osobą prywatną.

Tutaj chodzi o kontrolę.

Muszą czuć oddech prasy!

2)CELEBRYCI - pośredni

3)MY - OSOBY PRYWATNE - podlega daleko idącej ochronie. Nasz wizerunek podlega ochronie, chyba że jest tłem - tylko ! - np. na fotografii.

WOLNOŚĆ STOWARZYSZENIA

WOLNOŚĆ WYZNANIA I RELIGII

WOLNOŚĆ DO RÓWNOŚĆ WOBEC PRAWA

Mamy 2 rodzaje OGRANICZEŃ:

  1. OCHRONA WAŻNEGO DOBRA - które służy interesowi publicznemu np budowa drogi. ochrona środowiska

  2. KOLIZJA wolności 1 jednostki z wolnością 2.

PRAWA OBYWATELA

Zagwarantowane pod warunkiem posiadania obywatelstwa ale gdy się posiada to prawo to państwo powinno zapewnić.

Państwo nie ma nieograniczonych obowiązków.

Dlaczego pastwa niechętnie nadają obywatelstwa???

  1. TOŻSAMOŚĆ - GRUPA LUDZI ....gdyby wszystkim dawało to okazałoby się, ze ludzi nic nie łączy w danym państwie

  2. NATURA EKONOMICZNA - obciążenia dla państwa. Państwa niechętnie dają ponieważ łączy się to z kosztownym obciążeniem, kosztownymi prawami obywatelskimi.,

PRAWA POLITYCZNE - nie musi !!!

1)WYBORCZE-

2) DO SŁUŻBY CYWILNEJ -woli tylko swoich od których oczekuje lojalności

3)CZESTO EKONOMICZNE - w praktyce bardziej obywatelskim. Mają ograniczoną działalność.

np. nie mogą zakładać wszystkich spółek

Państwo może zakazywać prowadzenia tworząc listę, np. wydobywanie z kopalń

Działalność gospodarcza lub LICENCJONOWANA

WARUNKI: np. kapitał, licencje...

KONCESJONOWANA - wybiera się spośród kilku kandydatów np. kopalnie. Mogą tutaj często tylko obywatele.

PRAWO DO PRACY - duże ograniczenia, z zasady nie korzystają.

PRAWA SOCJALNE I EDUKACYJNE

1) Dostęp do szkolnictwa - podstawowe i średnie powinien mieć. wyższe - obywatelskie

2) Prawo do pomocy społecznej

PODZIAŁ - POMOC SPOŁECZNE - SOLIDARYZM - społeczeństwo tworzy rodzinę - wsparcie w niedostatku

MINIMUM SOCJALNE - istotą jest wspieranie ze względu na jego aktualną sytuację

3) UBEZPIECZENIA - obowiązek

składki - w zależności od ilości lat pracy. BADA historię człowieka.

Istotą jest to że trzeba spełniać warunki.

SPOŁECZNE- tylko tym którzy spełniają

EMERYTALNE- składki przez lata X, trzeba osiągnąć odpowiedni wiek

ZUS -realizuje tylko przepisy

4)DO OPIEKI ZDROWOTNEJ

UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE- rosną potrzeby wydatkowe wraz z postępem nauki -LEKI N-TEJ GENERACJI !

ZUS -co roku ma braki, zbyt wiele świadczeń

Podniesienie wieku emerytalnego = zrównanie wieku

EUROPEJSKA SŁUŻBA DZIAŁAŃ ZEWNĘTRZNYCH

UNIJNA DYPLOMACJA

STOSUNKI ZEWNĘTRZNE PAŃSTW

1) PRAWO DO ZAWIERANIA UMÓW

2) PRAWO DO PRZYJMOWANIA PRZEDSTAWICIELI

PRAWO DYPLOMATYCZNE - utrzymywanie stosunków natury politycznej, załatwianie interesów, negocjacja umów

PRAWO KONSULARNE - ochrona własnych obywateli na terytorium państwa przyjmującego. Realizacja zadań administracyjnych poza terytorium państwa.

Urzędnicy konsularni posiadają kompetencję wielu różnych organów.

PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE

1) AMBASADY

Zróżnicowany personel - administratorzy, technicy, personel dyplomatyczny na czele z szefem placówki który nosi nazwę AMBASADORA.

WYJĄTEK - Stolica Apostolska - na czele Nuncjusz Apostolski - Dziekan

Personel tworzy KORPUS DYPLOMATYCZNY

  1. RADCOWIE

  2. SEKRETARZ

  3. ATTACHE

Musi mieć Reprezentanta - DZIEKANA - są 2 możliwości:

  1. DYPLOMATA - który najdłużej przebywa tutaj.

Lista uwierzytelniająca od państwa pochodzenia musi być zaakceptowana -AGREEMENT - musi złożyć głowie państwa

Spotkanie - szczególna forma pełnomocnictwa - moment rozpoczęcia funkcji - ZASADA PRECEDENSJI - WAŻNOŚĆ - w zależności od długości STAŻU.

Ambasador ten który jest najdłużej - DZIEKAN

ZASADA ROTACJI - członkowie powinni przez rozsądną długość czasu sprawować funkcję, bo potem tracą OBIEKTYWIZM.

DYPLOMACI ROTUJĄ - jak to się odbywa?

Ma charakter merytoryczny. Trzeba mieć wysokie kwalifikacje. Do mniej ważnych krajów wysyłani są Ci którzy zasłużyli krajowi.

USA - nowy prezydent zmienia AMBASADORÓW !

NADZWYCZAJNE ZKAOŃCZENIE FUNKCJI

1) Państwo przyjmujące żąda, aby opuścił kraj, np. dlatego że stosunki są napięte.

2) Po stronie wysyłającego gdy stosunki są napięte

3) Odwołanie ambasadora bez nominowania nowego - odwołanie na konsultacje - JĘZYK DYPLOMATYCZNY

PRAWO KONSULARNE

1. Państwo wysyłające ma 1 placówkę dyplomatyczną.

2. Może mieć więcej niż 1 placówkę.

Państwo przyjmujące zostaje podzielona na okręgi.

Jeden urzędnik - KONSUL!

MINISTER Spraw wewnętrznych:

Państwo sobie wybiera.

Nie dostaje wynagrodzenia.

Ilość KONSULATÓW zależy od interesów państwa.

KONSULATY W PRL:

DZIŚ WROCŁAW: 1 Profesjonalny Konsulat - Niemiecki.

Duński, Holenderski i Bułgarski - HONOROWE

OPIEKA DYPLOMATYCZNA - nie dotyczy ochrony. Polega na tym że państwo traktowanie obywatela państwa wysyłającego traktuje jak ochronę siebie.

OPIEKA KONSULARNA - pomoc obywatelom państwa wysyłającego. Pomoc prawna itp.

KWESTIA POMOCY FINANSOWEJ - wystawienie dokumentu np. paszportU

WYDAWANIE PASZPORTÓW

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:

1. AKTY - NORMY PRAWNE

PRECEDENSY

Nie mamy ustaw!

Państwo ma tylko te obowiązki które przyjmie!

2. UMOWY - PODSTAWA ŹRÓDEŁ

3. ZWYCZAJ - stosunki ukształtowały się kiedyś przez powtarzalne zachowanie.

Zwyczaj - powszechne, powtarzalne postępowanie tworzące prawo.

Obowiązek państwa wynika z ustaleń, z powtarzalnego zachowania. - staje się to OBLIGATORYJNE. - "ponieważ do tej pory tak robiłeś musisz tak robić ponownie..."

Ma charakter NIEPISANY!

WIĄŻA SIĘ choć nikt ich nie spisał.

PRAWO NIEPISANE.

W UE - zasady ogólne!

4. UCHWAŁY ORGANÓW MIĘDZYNARODOWYCH - największa część.

STATUTY

PRAWO UMOWNE

UMOWY -zgodne oświadczenie woli państw które tworzy prawa i obowiązki

Oświadczenie woli - wola posiadania praw i obowiązków

FORMA PISEMNA

FORMA USTNA

Umowa musi być spisana.

KATEGORIE

Ze wzgl. na liczbę stron:

Ze wzgl. na możliwość przystąpienia:

Ze wzgl. na tryb zawierania:

BUDOWA UMOWY:

  1. TYTUŁ - określa czego umowa dotyczy. Dwustronna - określa także strony, przedmiot. Często pojawia się nazwa miasta.

  2. PREAMBUŁA - uroczysty wstęp, uroczysta deklaracja. Określa podstawowe wartości zasady. Nauka o wartościach.

Przyczyny zawarcia umowy.

Odwołanie do dziedzictwa. Często pojawia się problem. Na ile uwzględniać dziedzictwo religijne. - wartości cele i okoliczności.

Cele umowy.

C. DYSPOZYCJA - PRAWA I OBOWIĄZKI. Pogrupowanie na:

I. Rozdziały

II. Tytuły

III. Sekcje

IV. Jednostki redakcyjne

KLAUZULE - powtarzalne postanowienie, występuje w wielu umowach o standardowej treści, jednoznacznej interpretacji.

D. POSTANOWIENIA KOŃCOWE - forma, czas i sposób jej przyjęcia. - wejście w życie.

AKTY MIĘDZYNARODOWE - KONWENCJE !

ZASADY ZAWIERANIA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH - KONWENCJA WIEDEŃSKA PRAWA TRAKTATÓW - 1969

KONWENCJE DYPLOMATYCZNE - tego rodzaju konwencje to KODYFIKACJA - spisanie prawa zwyczajowego: zachowań i zasad. Kształtowały się przez setki lat.

SPOSOBY POWSTAWANIE UMÓW:

Posiadać może 2 dokument - MANDAT NEGOCJACYJNY - jakie cele sobie stawia, jest tajny....

GRANICE USTĘSTW - KOMPROMIS. Obie strony muszą mieć przekonanie ze cos wywalczyły.

Są osoby które nie muszą posiadać pełnomocnictwa - głowa państwa, minister spraw zagranicznych, szef rządu.

AMBASADOR - może tylko negocjować

Umowy dwustronne - ustala się miejsce i czas spotkania/

Zakończenie - w formie pisemnej

Umowy wielostronne - - negocjacje - KONFERENCJE o ściśle określonym porządku obrad - kolejność tematów i wystąpień przedstawicieli, czas. Wszystko w oparciu o projekt.

Przewodniczący - kieruje spotkaniem

Zakończenie - głosowanie. Tekst uważa się za przyjęty.

28.11.2012

WOLNOŚĆ

Prawo własności – nieograniczone, ale może być ograniczone

Ochrona interesu publicznego

Procedury krępujące wolność gospodarczą (niezbędne aby władza publiczna mogła kontrolować przestrzeganie prawa przez przedsiębiorców)

- rejestracja

- ewidencja

- są kosztowne

Obowiązki natury materialnej – podatkowe, socjalne, sanitarne spoczywające na przedsiębiorcy

Kolizja wolności

Nasza wolność wchodzi w kolizję z cudzą. Jeżeli mamy 2 kolidujące ze sobą prawa, to nie możemy dopuścić do sytuacji, w której zrealizujemy tylko 1, a drugie będzie musiało ustąpić. Należy je pogodzić w realizacji i wyważyć (doprowadzić do syt. w której one wzajemnie się ograniczą, czyli żadne nie zostanie zrealizowane w całości; ograniczenie tego prawa będzie zawsze najmniejsze z możliwych; organizatorzy mogą zorganizować zgromadzenie, ale muszą zgłosić wcześniej i dostosować się do reguł, a reszta musi się pogodzić, że np. będą korki).

Wolność słowa i ochrona dóbr osobistych (często korelowana z ochroną prywatności) wraz z poszanowaniem prywatności – najczęściej wchodzą w kolizję.

Rozgraniczenie (w zależności od tego, kogo dotyczy artykuł):

  1. Politycy (osoby sprawujące funkcje publiczne) – minimum ochrony dobrego imienia i prywatności, maksimum krytyki i dostępu do informacji; fakty z życia prywatnego mogą być upubliczniane

  2. Celebryci – pośrednio; dziennikarze mogą opisywać, ale nie mogą za mocno krytykować

  3. Pozostali – wszystko co dotyczy życia prywatnego, czci, dobrego imienia podlega daleko idącej ochronie

Wolność stowarzyszania się

Wolność wyznania i religii

Wolność do równości wobec prawa

Istnieją 2 rodzaje ograniczeń:

  1. Ochrona ważnego dobra, które służy interesowi publicznemu (pozbawienie własności, żeby wybudować drogę)

  2. Kolizja wolności jednej jednostki z wolnością innej jednostki

Prawa obywatelskie

Te prawa jednostek ludzkich, które są powiązane z posiadaniem obywatelstwa, ale jeśli się je posiada, to państwo powinno je zapewnić. Nie każdy, kto przybywa do kraju ma te same prawa co miejscowi.

Dlaczego państwa niechętnie nadają obywatelstwa?

  1. Tożsamość – ludzie koncentrują się wokół pewnych wartości

  2. Ekonomia – większość praw obywatelskich łączy się z dużymi obciążeniami dla państwa

Państwa niechętnie nadają obywatelstwa, bo wtedy muszą wziąć odpowiedzialność za nadanie jednostce praw obywatelskich, które są kosztowne w realizacji.

Prawa, których państwo nie musi zapewniać cudzoziemcom:

  1. Prawa polityczne

    1. Prawo wyborcze

    2. Prawo do służby publicznej

  2. Prawa ekonomiczne

    1. Prawo do działalności gospodarczej (bo jest to prawo obywatelskie, cudzoziemcy mają ograniczoną możliwość prowadzenia działalności – mogą zakładać tylko wybrane spółki; państwo może wyłączyć pewne dziedziny działalności; działalność koncesjonowana/licencjonowana)

    2. Prawo do pracy – daleko idące ograniczenia; chronienie swoich rynków pracy; cudzoziemcy muszą dostać pozwolenie, żeby się zatrudnić

  3. Prawa socjalne i edukacyjne – dostęp do szkolnictwa (podstawowe i ewentualnie średnie – prawo człowieka, szkolnictwo wyższe jest prawem obywatelskim).

Prawa socjalne

  1. Prawo do pomocy społecznej – wyraz realizacji zasady solidaryzmu społecznego /społeczeństwo tworzy rodzinę, więc jak ktoś ma kłopoty, to inni pomagają/; pomoc w przypadku niedostatku (minimum socjalne); wspieranie kogoś ze względu na aktualną sytuację

  2. Do ubezpieczenia społecznego – zakładamy, że człowiek się ubezpiecza, więc przyjmuje na siebie obowiązek płacenia składek; bada historię człowieka i spełnienie warunków; istota: być ubezpieczonym i spełnić warunki; prawo do świadczenia przysługuje tylko tym, którzy spełnili warunku (żeby dostać świadczenie emerytalne trzeba osiągnąć wiek i płacić składki przez określony czas).

System europejski – system państwa opiekuńczego

Problem wszystkich krajów: deficyt

Potrzeby wydatkowe zależą jedynie od tego, ilu ludzi przeżyje

  1. Do opieki zdrowotnej – potrzeby wydatkowe rosną w tempie geometrycznym z powodu rozwoju nauki; jedno z najbardziej chronionych praw obywatelskich, bardzo niechętnie udzielana cudzoziemcom

Prawo dyplomatyczne

Europejska Służba Działań Wewnętrznych

Stosunki Zewnętrzne Państw

Prawo do zawierania umów międzynarodowych i prawo legacji (przyjmowanie/wysyłanie dyplomatów).

  1. Prawo dyplomatyczne

  2. Prawo konsularne

    • Stosunki dyplomatyczne i konsularne

  1. Stosunki dyplomatyczne – załatwianie wspólnych interesów, utrzymywanie poprawnych stosunków natury politycznej

  2. Stosunki konsularne – ochrona własnych obywateli na terytorium państwa przyjmującego; realizacja funkcji administracyjnych poza terytorium państwa

    • Placówka konsularna ma charakter bardziej urzędniczy, a pracownicy posiadają kompetencje wielu różnych organów władzy państwowej z zastrzeżeniem, że realizują te kompetencje na zewnątrz

Placówki dyplomatyczne

Najważniejszym rodzajem przedstawicielstw są ambasady, w skład których wchodzi zróżnicowany personel (administracyjno-techniczny, dyplomatyczny na czele z ambasadorem, czasem zamiast ambasadora chargé d’affaires). Wyjątek: Stolica Apostolska – nuncjatura a nie ambasada.

Personel dyplomatyczny tworzy korpus dyplomatyczny (+ radcowie, sekretarze, attaché). Korpus musi mieć reprezentanta dziekan (reprezentant korpusu w danym państwie w sprawach, które nie są sprzeczne). Dziekanem zostaje albo dyplomata będący ambasadorem przebywającym najdłużej w danym państwie /listy uwierzytelniające – wystawia ambasadorowi państwo pochodzenia, ambasador musi je złożyć głowie państwa uroczyście i oficjalnie (szczególna forma pełnomocnictwa); zasada precedensji – kolejność ważności w zależności od stażu, czyli listu uwierzytelniającego/. W państwach katolickich dziekanem korpusu jest nuncjusz apostolski.

Zasada rotacji – pełnienie funkcji przez rozsądną długość czasu, bo obiektywizm.

W najważniejszych placówkach dyplomatycznych rotacja ma charakter merytoryczny. W mniej istotnych rotacja zależna od wdzięczności.

USA – nowy prezydent zmienia ambasadorów

Nadzwyczajne zakończenie funkcji przez dyplomatę – z przyczyn państwa przyjmującego lub wysyłającego. Persona non grata (ze strony państwa przyjmującego). Napięte stosunki – wydalenie dyplomatów, a ze strony państwa wysyłającego odwołanie ambasadora bez mianowania nowego albo odwołanie na konsultacje.

Język dyplomatyczny

12.12.2012

KONFERENCJA - TRAKTAT - nie jest ostateczny. Ustala się tylko tekst!

Głosowanie za tekstem - 2/3.

PARAFOWANIE - ma inne znaczenie w różnych aspektach prawnych.

w umowach - złożenie inicjałów podpisującego na każdej stronie umowy. Wymyłśone przez bankowców. - PARAFKI! - złożenie inicjału negocjatora

PROCES PRZYJMOWANIA UMÓW:

1) TRYB PROSTY - tylko wobec prostych o mniejszym znaczeniu, mniej istotnych, zawierane przez ministrów.

Wiążące w momencie podpisania.

Nie rodzi skutku dla państwa.

WYWAŻENIE OSTATECZNEJ ZGODY - państwo zobowiązuje się do wykonania. Następuje przez podpisanie.

2) TRYB ZŁOŻONY - podpis oznacza akceptację tekstu który od tej pory nie może podlegać renegocjacji.

PODPIS -to dopiero wstęp!

Nadanie charakteru ostatecznego.

Dopiero RATYFIKACJA - sprawia że umowa jest wiążąca! państwo wyraża ostateczną zgodę na wiązanie się.

Ratyfikacji dokonuje głowa państwa. Pełnomocnik tylko podpisuje!

Powstała gdy król wysyłał, dawał pełnomocnictwo do ręki - do nogecjacji.

Chciał zachować kontrolę.

Do RATYFIKACJI niektórych umów potrzebna jest wspólna z Parlamentem RATYFIKACJA.

Kto podpisuje?

Szef rządu. MSZ

W Irlandii - referenda w sprawach europejskich są obligatoryjne.

W Niemczech nie organizuje się referendów, za to każda zmiana kontrolowana jest przez Trybunał Konstytucyjny.

REFERENDUM AKCESYJNE

CZASOWA DEROGACJA - częstotliwość zależy od tradycji.

TRAKTAT LIZBOŃSKI - wszedł w życie 2009

RÓŻNICA POMIĘDZY OBOWIĄZYWANIEM TRAKTATU A JEGO WEJŚCIEM W ŻYCIE

VACATIO LEGIS - leżakowanie przepisu, przepis został uchwalony, ale wejście w życie może być odroczone w czasie.

RATYFIKACJA -traktat staje się wiążący ale państwo nie musi od razu go wykonywać.

WYMIANA DOKUMENTÓW RATYFIKACYJNYCH - potwierdzenie ratyfikacji w danym państwie. Aby mieli dowód gdy ma kilkunastu partnerów, npa 150 państw

DEPOZYTARIUSZ - państwo na terytorium którego traktat jest podpisywany i gdzie przyjmuje się dokumenty ratyfikacyjne. Wtedy nie trzeba wysyłać pozostałym stronom umowy.

ZASTRZEŻENIA DO TRAKTATÓW - pozwala państwu jednostronnie wyłączyć wobec siebie stosowanie niektórych postanowień albo ich skutki ograniczyć.

Modyfikuje bądź uchyla skutki.

W trakcie tworzenia traktatu znajduje się kilka paragrafów które nie pasuję, nie akceptuje państwo.

Co do UNIJNYCH TRAKTATÓW nie wolno, chyba że państwo ma zgodę wszystkich państw.

Państwo musi przyjąć w całości.

Musi być dołączony protokół oraz żargon unijny - OPT OUT.

ODROCZENIE WEJŚCIA W ŻYCIE UMOWY:

Zawieszający - dopóki się nie ziści nie będzie skutku.

Rozwiązujący - tam gdzie określa się sposób rozwiązywania

ZAKOŃCZENIE WYKONYWANIA UMOWY

OŚWIADCZENIE WOLI - WADY

KLAUZULA PROLONGACYJNA - jeśli przed upływem czasu przewidzianego w umowie nikt nie zgłosi rozwiązania umowa przedłuża się na czas nieokreślony.

REBUS SIC STANTIMUS - nadzwyczajna zmiana okoliczności przy radykalnej zmianie warunków, umowa może przestać obowiązywać, jeśli jej wykonywanie staje się zbyt obciążające.

PACTA SERRANDASUM - umów należy dotrzymywać

19.12.2012

INTEGRACJA EUROPEJSKA

UE została powołana aby zachować pokój.

Procesowi integracji sprzyjało:

1) ZAGROŻENIE RADZIECKIE

2) JAPONIA - HIROSHIMA

3) USA - zdawali sobie sprawę że potrzebują silnego państwa. PLAN MARSHALLA - 1948 - GOTÓWKA + KNOW HOW

INTEGRACJA EURPEJSKA -coś na kształt USA EUROPY.

  1. POLITYCZNA

TRAKTAT O EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOCIE POLITYCZNEJ I OBRONNEJ - państwa się nie zgodziły!

REALIZACJA planu budowy Stanów Zjednoczonych Europy..

EUROPA - tylko wspólny wysiłek może odbudować Europę.

Będą miały niektóre wspólne instytucje. Każda z instytucji - coś odrębnego.

1) WYSOKA WŁADZA

2)ZGROMADZENIE

3)TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

4)

2 będą wspólne. - ZGROMADZENIE I TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI.

Potem uznano że wszystkie instytucje powinny być wspólne.

1967 - traktat o FUZJI. Wszystkie 3 wspólnoty będą miały wspólne instytucje.

  1. GOSPODARCZA - operuje kategorią wspólnego zysku.

BENELUX - POMYSŁODAWCY

Zaczęła się od PLANU SHUMANNA - Doprowadził do stworzenia 1 Wspólnoty WĘGLA I STALI - 1952 - POŁĄCZENIE FRANCUSKIEGO I NIEMIECKIEGO RYNKU WĘGLA I STALI. Na mocy Traktatu Paryskiego 1951.

Zostaje powołana na 50 lat.

Europejska Wspólnota Gospodarcza EWG przestaje istnieć w 2002 r.

6 państw

Włochy - zbyt słabe

WLK. BRYT. - oni uważali, ze taka wspólnota jest niepotrzebna.

FRANCJA była przeciwna. - przez 10 lat potem się ubiegali.

1973 - Wlk. Bryt. przystępuje.

EUEROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI - dlaczego taka nazwa?

Gospodarka instrumentem.

INTEGRACJA SEKTOROWA ! - najpierw w wąskim zakresie.

SPILL OVER EFFECT - efekt rozlanego mleka = współpraca w 1 dziedzinie wymusi współpracę w innych sektorach.

KLUCZ DO ROZWOJU - węgiel i stal

Na BAZIE SUKCESU państwa chętnie współpracowały.

Przemysł ciężki rozbudowuje cały zachód.

HUTA Kraków.

Odbudowa infrastruktury.

Wtedy zaprojektowano upadek komunizmu.

I CEL - klucz do rozwoju gospodarki. - przemysłu lekkiego.

II CEL - niezbędny do potencjału zbrojeniowego - klucz do gospodarki potęgi militarnej - ZACHÓD

1957 - postanowiono stworzyć nowy traktat w Rzymie

2 TRAKTATY powołujące Europejską Wspólnotę Gospodarczą

Wymiar często MILITARNY - EUROATOM - zagospodarowanie energii atomowej i odpadów.

MIX ENERGETYCZNY - jak państwa się zaspokoją :)

Francja - 70% przez energię atomową.

POŁĄCZENIE EWG oraz pozostałych następnych wspólnot to tzw. organizacje ponadnarodowe - supranacjonalne - czym się różnią? - przekazanie części praw suwerennych na rzecz pewnej organizacji. Organizacja uzyskuje nadrzędną władzę nad państwami.

Organy organizacji klasycznej nie mają nadrzędnej władzy nad państwami.

MODEL PRZED - to państwo decyduje o gospodarce, sektorze węgla i stali

MODEL PO - decyzje podejmowane przez wspólne organy. Państwo nie może samodzielnie. Zostaje wyciągnięte z ręki państwa.

Dziś dotyczy większości dziedzin. np. mleko - produkcja - ograniczone ilość

Dlaczego Niemcy zrzekły się takiej suwerenności?

Integracja Europejska - tyle ile władzy tracisz tyle zyskujesz ! - prawo do kolektywnego sposobu podejmowanie decyzji.

INTERGRACJA GOSPODARCZA

Jeżeli atom i węgiel wydzielono to na czym EWG miała się opierać ???

1)WSPÓLNA POLITYKA ROLNA

2) WSPÓLNY RYNEK

Dzisiaj nie ma.

Swobodny przepływ czynników produkcji.

Proces negocjacyjny - rozpoczął się w Polsce w 1989.

Swobodny przepływ - rezygnacja z protekcjonizmem. Znoszenie barier.

Podzielił na etapy.

Każdej dziedzinie będzie barierę znosił stopniowo.

Która pierwsza?

Która pierwsza? Przeciwko czemu będą protestować??

1. KAPITAŁ - kryzys gospodarczy. Perspektywa wejścia do UNII staje się realna. Napływ inwestycji zagranicznych.

FUNDUSZE AKCESYJNE

OSZCZĘDNOŚCI POLAKÓW - umocnienie waluty narodowej

To najpóźniej - w 2007

2. OSOBY

Niemcy, Turcy - Gastarbeiterzy

Problemy społeczne - jeśli nie chcą sie integrować to rodzą się problemy społeczne.

OTWARCIE się na integrację.

To też nie jako pierwsze.

Problem rynku pracy i kultury.

KSENOFOBIA - negatywne ruchy w stosunku do emigrantów.

3. TOWARY - pozytywny odzew !

STREFA WOLNEGO HANDLU - FTA. EFTA. NAFTA

EWG - 3 PAŃSTWA - Norwegia, Islandia i Liechtenstein.

LIBERALIZACJA przepływu.

Zniesione stopniowo - taki zamiar.

OKRES budowy takiej strefy = 10 lat.

KONDYNGENDY PODWYŻSZANE a CŁA OBNIŻANE

TRAKTAT - STANDSTILL - Harmonogram obniżania barier

Klauzula stałości lub zakaz podwyższania ceł i wprowadzania nowych.

PO 10 latach - granica przepuszczalna ale dalej są kontrole., bo należy sprawdzić z którego państwa to jest.

Autonomiczna POLITYKA HANDLOWA.

REGUŁY pochodzenia towarów.

Determinuje wysokość stawki.

Należy udawać że zostało przetworzone w państwie B.

SYMBOL - ZASADA ŚRUBOKRĘTA ! przy imporcie samochodów. Nie wystarczy prosty montaż.

ZASADA DOPUSZCZANIA TOWARÓW

UNIA CELNA - znosi granice wewnętrzne ale jest jednolita granica. Nie ważne gdzie towar przekroczy granicę. W unii celnej jest jednolity KODEKS.

JEDNOLITA TARYFA CELNA.

PAŃSTWA EWG - od razu na budowę UNII CELNEJ. Miała powstać do 1970. Przyspieszono do 1968.

UNIA EUROPEJSKA - ORGANIZACJA

UNIA CELNA - MODEL WSPÓŁPRACY w ramach EWG DO 1968. Od tego momentu żadnych barier. Równocześnie jednolita granica wewnętrzna.

Po upadku komunizmu Polska zawarła UKŁAD UERUPEJSKI - budowa w ciągu 10 lat strefy wolnego handlu między UNIĄ CELNĄ A POLSKĄ.

1 powodem przyjęcia do UNII to RYNEK ZBYTU. - tak niektórzy mówią.

2004 - Polska stała się częścią UNII CELNEJ. GRANICE fizyczne zniesione. Zniknęły kontrole towarowe.

STRAŻ graniczna zniesiona w 2007

POLSKA przyjęła UNIJNE PRAWO CELNE

POLSKA zaczęła nakładać CŁA.

IMPORT EKSPORT - Przekroczenie unii celnej tylko dla państw trzecich!

KWESTIA konkurencji

WEWNĄTRZ UNIJNA DOSTAWA - w przypadku importu komercyjnego VAT płaci się w kraju prowadzenia działalności

Gdy spoza UNII - VAT płaci się w miejscu prowadzenia na obszar unii.

ADMINISTRACJA CELNA

CŁO częściowo trafia do budżetu państwa.

23.01.2013

Unia Gospodarczo-Walutowa

Traktat z Maastricht – nie zmienił struktury organizacyjnej, bo Unia Europejska po traktacie z Maastricht była tylko organizacją polityczną

EWG, EWEA, EWWiS (do 2002)

UE pierwotnie: Wspólnoty (EWG, EWEA) uzupełniane wspólnymi politykami

Model wspólnotowy (ponadnarodowy) – nadrzędność wspólnot, pierwszeństwo prawa wspólnotowego, skuteczne gwarancje wykonania, kary pieniężne, które mogą być nakładane przez trybunał; głosowanie większością a nie jednomyślnością (jedno państwo nie ma prawa weta, więc nie może zablokować projektu) --> łatwiej tworzyć i egzekwować prawo

Model międzyrządowy

Maastricht - traktat rewizyjny - zmieniał poprzednie traktaty

ma być unia gospodarczo-walutowa, więc EWG zmienia się na Wspólnotę Europejską

Filar - luźna współpraca

od początku proces uwspólnatawiania - dodatkowe obszary współpracy, nawet jeżeli nie mają char. gospodarczo-walutowego; umieszczanie w traktatcie o Wspólnocie Europejskiej a nie o UE; w pierwszym filarze umieścić też rzeczy, które nie mają nic wspólnego z gospodarką i walutą

w ramach uwspólnatawiania traktat z Maastricht wprowadził pojęcie OBYWATELSTWA UE

- charakter polityczny

- daje prawo głosowania w innych państwach członkowskich – wybory samorządowe

stosunki zewnętrzne - handel; członkostwo w WTO

stosunki zagraniczne – char. Bezpośrednio polityczny

Wspólna polityka zagraniczna

WSiSW – Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne (sądy, prokuratura)

-sądownictwo cywilne i karne

-współpraca policji; wizy, azyl i migracja (przepływ cudzoziemców z państw trzecich i ich pobyt na terytorium państw unii)

państwa zgodziły się koordynować, ale bez narzucania

1 filar oparty na instytucjach, 2 pozostałe nie miały instytucji, bo państwa miały koordynować. Jeśli państwa mają współpracować w ramach 2 pozostałych, to instytucje 1 filaru miały charakter pomocniczy

Rada Europejska – zaczęła funkcjonować w sposób nieformalny w latach 70tych, gdy szefowie państw zaczęli się spotykać na szczytach

Traktat amsterdamski (’97)

Podpisanie z reguły w mieście państwa, które sprawuje prezydencję

Miał posunąć integrację do przodu

Miał charakter wyłącznie rewizyjny – zmiany do istniejących traktatów

Zmiana techniczna/formalna – konsolidacja – ujednolicenie numeracji; tabela ekwiwalencyjna (informuje jakie mają numery poszczególne przepisy według starej i nowej numeracji)

Przemodelowanie filarów – uwspólnotowienie niektórych obszarów współpracy – przeniesienie/dodanie czegoś do 1 filaru, dzięki czemu może to działać skutecznie, w traktacie o wspólnocie muszą się znaleźć nowe przepisy

Porozumienie z Schengen – pierwotnie likwidacja posterunków granicznych; początkowo niezwiązane ze wspólnotą, uznano że musi zostać uwspólnotowione; do filara 1; przy okazji uwspólnotowienie wiz, azylu i migracji; uwspólnotowienie współpracy sądowej w sprawach cywilnych

3 filar stał się współpracą policyjną i sądową w sprawach karnych

Uwspólnotowienie windykacji należności; europejski nakaz zapłaty, europejski nakaz egzekucyjny

Traktat nicejski

Miał być kolejną rewizją istniejących traktatów.

Przygotowanie rozszerzenia

System głosowania w radzie – zmienił zasadę większości kwalifikowanej

System traktatowy zaczyna się rozłazić, przestaje być przejrzysty przewidziano stworzenie nowego traktatu – traktatu konstytucyjnego –miał ostatecznie zlikwidować wspólnoty i powołać UE jako osobę prawną; zlikwidować filary; nadać nowe kompetencje, nowe polityki, ALE starcie z rosnącym eurosceptycyzmem – odrzucony w referendach we Francji i Holandii

Pozostała potrzeba zmian i tak powstał traktat lizboński

Traktat lizboński

Zamiast pisać nowy, dokonać rewizji istniejących traktatów

Zmiany:

  1. Przestała istnieć wspólnota europejska, a jej następcą prawnym stała się UE, której dopiero traktat lizboński nadał osobowość prawną. UE stała się pełnoprawną organizacją międzynarodową

  2. Likwidacja filarów; powstaje jedna z najważniejszych polityk – przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (klasyczne Schengen, współpraca wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, w sprawach cywilnych, współpraca policyjna)

Mechanizm ponadnarodowy

W traktacie unijnym są ogólne zasady i cele. Jeśli znajduje się jakiś obszar współpracy, to ma charakter ……….

2 filar został w traktacie o Unii. Wspólna polityka państw członkowskich. Instytucje niczego dyktować nie mogą.

Nadanie mocy prawnej Karcie Praw Podstawowych – w 6 tytułach określa podstawowe prawa człowieka i obywatela unii. Prawa pierwszej generacji (klasyczne prawa człowieka) i prawa socjalne. KPP jest wiążącą częścią prawa pierwotnego.

Na zmianę lub uzupełnienie prawa pierwotnego potrzebna jest zgoda każdego państwa (wymaga ratyfikacji)

Procedury uproszczone zmiany (procedura kładki: kładka z ratyfikacją i kładka bez ratyfikacji – oparta na milczącej ratyfikacji)

Głowa państwa musi mieć aprobatę parlamentu. Referendum – faktulatywne (ale Irlandia za każdym razem ma referendum, a Niemcy w ogóle)

Traktaty akcesyjne – procedura i warunki akcesji (kryteria kopenhaskie). Państwo, które chce przystąpić musi zawrzeć traktat akcesyjny.

Zmiany instytucjonalne (nowy podział miejsc, zmiana zasad głosowania). Jeśli państwo przystępuje w czasie prognozy budżetowej, to trzeba ustalić zasady finansowania. Akcesyjny, jako część prawa pierwotnego, jest nadrzędny nad prawem wtórnym, więc może zmieniać wtórne.

Okresy przejściowe. Traktat akcesyjny zostawia możliwość dostosowania do warunków członkostwa i wprowadza okresy przejściowe aby przygotować obie strony na pełne otwarcie rynków.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Parlament Europejski jest instytucją unijną, która istnieje od czasu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, początkowo pod nazwą Wspólnego Zgromadzenia. Od 1958 r. na mocy Konwencji o niektórych wspólnych organach Wspólnot Europejskich, jako Zgromadzenie Parlamentarne dla trzech Wspólnot. Oficjalną nazwę uchwalono na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego z 1986 r.

Spotkania Parlamentu Europejskiego odbywają się raz w roku, w drugi wtorek marca. Siedziba Parlamentu znajduje się w Strasburgu.

Skład Parlamentu:

Kompetencje Parlamentu:

Sposoby podejmowania decyzji:

Powoływanie i odwoływanie deputowanych:

Powołanie posła odbywa się na podstawie wyborów, odbywających się w każdym kraju członkowskim, wg krajowych przepisów dotyczących ordynacji wyborczej, na zasadzie proporcjonalnej.

Mandat poselski może wygasnąć wskutek rezygnacji, śmierci lub utraty mandatu (prawo nie określa przesłanek do utraty mandatu).

Parlament Europejski a parlamenty krajów członkowskich:

Postęp integracji europejskiej doprowadził do zmiany roli parlamentów narodowych. Powstało wiele instrumentów współpracy między Parlamentem Europejskim a parlamentami narodowymi, gwarantujących skuteczną kontrolę demokratyczną nad europejskim prawodawstwem na wszystkich szczeblach. Tendencję tę wzmocniły nowe przepisy wprowadzone na mocy Traktatu

z Lizbony.

1. Pytanie prejudycjalne.

Celem postępowania prejudycjanego jest zapewnienie jednolitej wykładni i stosowania prawa unijnego.

Jeśli w sprawie przed sądem krajowym zajdzie wątpliwość dotycząca interpretacji lub ważności/legalności aktu instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii, następuje zawieszenie postępowania, a sąd krajowy kieruje pytanie prejudycjalne do TS.

Dwie sytuacje:

Trybunał nie rozpatruje sporu, a interpretuje normę prawa Unii lub stwierdza jej nieważność. Sąd krajowy jest związany orzeczeniem prejudycjalnym z TS wydanym na jego wniosek i na jego podstawie rozstrzyga spór.

RADA EUROPEJSKA

1. Charakter organu, rys historyczny

RE ma charakter międzyrządowy.
RE utworzono w 1974r. jako nieformalne forum dyskusji między przywódcami państw członkowskich. Formalnie status zdobyła w 1992r. - Traktat z Maastricht. Od 2009r. jest jedną z 7 oficjalnych instytucji UE.

2. Skład

Zgodnie z art. 15 ust. 2 TUE w skład RE wchodzą szefowie państw lub rządów (wybór zależy od każdego państwa), jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Organ nie jest kadencyjny - jego skład zależy od tego, kto aktualnie zajmuje stanowisko szefa państwa lub rządu.

3. Kompetencje

Rola RE polega na wyznaczeniu ogólnych kierunków polityki i priorytetów oraz rozwiązywaniu złożonych i delikatnych kwestii np. bezpieczeństwo, podatki czy sprawy zagraniczne. Ma funkcję kreacyjną - powołuje swojego przewodniczącego, przedstawia Parlamentowi kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji Europejskiej, mianuje Komisję, może podjąć decyzję o zmianie liczby członków Komisji, powołuje członków zarządu EBC. Rada Europejska ma też istotny wpływ na proces przyjmowania nowych członków - określa bowiem ogólne wytyczne co do negocjacji z państwem kandydującym.

Nie ma uprawnień do uchwalania aktów prawnych. Polityczne decyzje muszą zostać potwierdzone przez państwa członkowskie lub w aktach prawa pierwotnego.

4. Sposoby podejmowania decyzji:

O ile traktaty nie stanowią inaczej to RE podejmuje decyzję w drodze konsensusu (czyli wspólne stanowisko wypracowywane jest w wyniku negocjacji i rokowań, tak aby wszystkie strony były usatysfakcjonowane), niekiedy jednak jednogłośnie lub większością kwalifikowaną. W głosowaniu nie bierze udziału przewodniczący KE i RE oraz wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych
i polityki bezpieczeństwa.

Rada Europejska zwykłą większością stanowi: w kwestiach proceduralnych oraz w sprawie przyjęcia swojego regulaminu wewnętrznego.

Natomiast większość kwalifikowana jest wymagana w przypadku podejmowania decyzji ustanawiającej wykaz składów Rady Unii Europejskiej innych niż Rady do Spraw Ogólnych i Rady do Spraw Zagranicznych oraz obowiązuje także w przypadku podejmowania decyzji, która dotyczy prezydencji składów Rady UE, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 TUE od 1.11.2014r. większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 55% członków Rady jednak nie mniej niż 15 z nich, reprezentujących Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności.

Natomiast wg art. 238 ust. 2 TFUE, na zasadzie odstępstwa od art. 16 ust. 4 TUE od 1.11.2014 r.
i zastrzeżeniem postanowień określonych w Protokole w sprawie postanowień przejściowych, jeżeli Rada nie stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, większość kwalifikowaną stanowi 72% członków Rady reprezentujacych Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii.

Zgodnie z art. 235 ust. 1 TFUE członek Rady może przekazać swoje prawo głosu innemu członkowi, ale z zastrzeżeniem, że jedna osoba nie może reprezentować więcej niż dwa państwa.


5. Powołanie, odwołanie członków

RE wybiera przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres 2.5 roku, mandat przewodniczącego może być jednokrotnie odnawialny. Obecnie już drugą kadencję funkcję tę sprawuje Herman Van Rompuy. W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia RE może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą. RE zbiera się w Brukseli 2 razy do roku, w razie potrzeby częściej.



Skarga o nieważność

Termin do wniesienia skargi:

- skarga może być wniesiona w terminie 2 miesięcy od momentu opublikowania w Dzienniku Urzędowym, notyfikowania aktu lub od momentu powiadomienia o tym powoda albo od dnia , w którym powód dowiedział się o treści aktu, jeżeli był nieobecny wcześniej. W przypadku braku publikacji lub notyfikowania - w term. 2 miesięcy od dnia, w którym zainteresowany (skarżący) powziął wiadomości o istnieniu danego aktu

Celem skargi jest sprawdzenie legalności aktów instytucji wspólnotowych wywołujących skutki prawne wobec osób trzecich.

ETS może uznać akt za nieważny w całości, lub tylko częściowo albo odrzucić wniosek o unieważnieniu.

Jeżeli akt uznany zostaje za nieważny ex tunc ( czyli że był on nieważny od samego początku)

lub nieważny erga omnes ( czyli jest on nieważny względem wszystkich podmiotów) , to instytucja , która ten akt wydała ma obowiązek dostosowania się do tego wyroku. W szczególnych przypadkach ETS może uznać skutki nieważnego aktu za pozostające w mocy.

Rodzaje aktów podlegających unieważnieniu:

Akty, które podlegają zaskarżeniu wywierają skutki prawne, modyfikując sytuację prawną określonego podmiotu, niezależnie od tego jaki podmiot wydał dany akt. Decydujące znaczenie posiada w tym zakresie jego treść i skutki jakie może wywierać.

Skarga o stwierdzeniu nieważności aktu wnoszoną do ETS może być oparta na zarzucie: (przesłanki , tylko przepisy aktów prawa wtórnego traktaty w drodze wykładni a nie drodze nieważności postanowień);

Brak kompetencji

Przyczyny i podstawy prawne do podważania aktu wspólnotowego (art. 230 TWE):

  1. niekompetencja organu, który wydał dany akt, polegająca na tym że było to działanie przekraczające uprawnienia przyznane temu organowi.

Ze skargą do ETS mogą wystąpić:

Taką skargę do ETS mogą wnieść:

  1. państwa członkowskie

  2. Rada UE, Komisja Europejska , Parlament Europejski,

Skarga na państwa członkowskie o niewywiązywanie się ze zobowiązań

Podstawą do wniesienia skargi na Państwo Członkowskie jest zasada pacta sunt servanda, odnosząca się tu do prawa pierwotnego Unii Europejskiej, którego przestrzegać mają wszystkie organy administracji krajowej. Jeśli pomimo rokowań polubownych i działań dyplomatycznych państwo wciąż nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań, sprawę do Trybunału Sprawiedliwości może wnieść Komisja Europejska (art. 258 TFUE), każde Państwo Członkowskie (art. 259 TFUE) bądź osoba prywatna (art. 265 TFUE).

Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie nie wywiązało się z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów, wydaje ona uzasadnioną opinię, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag. Zaskarżane państwo może się bronić, jednak nie swoimi regulacjami prawnymi ze względu na nadrzędność prawa unijnego nad prawem krajowym. Jeśli dane Państwo nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję (tylko stwierdzi brak naruszenia zobowiązania, zakwestionuje istnienie tego zobowiązania lub nie odpowie na opinię), może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.


Oprócz Komisji sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej może wnieść każde Państwo Członkowskie, jeśli uznaje, że inne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów. Zanim jednak to zrobi, powinno wnieść sprawę do Komisji. Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu zainteresowanym Państwom przedstawienia, na zasadzie spornej, uwag pisemnych i ustnych. Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie 3 miesięcy od wniesienia sprawy, brak opinii nie stanowi przeszkody we wniesieniu sprawy do Trybunału. Jeżeli Komisja sama wnosi skargę nie ma obowiązku tworzenia opinii.


Zgodnie z art. 260 TFUE jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że Państwo Członkowskie nie wywiązało się z ciążących na nim zobowiązań, jest ono zobowiązane podjąć środki zapewniające wykonanie wyroku Trybynału. Jeżeli Komisja uzna, że dane Państwo nie pojęło środków zapewniających wykonanie wyroku Trybunału, może ona wnieść sprawę do TS, po umożliwieniu przedstawienia uwag temu Państwu. Wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Okresową karę pieniężną lub ryczałt może nałożyć także Trybunał za nie zastosowanie się do jego wyroku.
Ta procedura nie narusza artykułu 259.


Wg art. 265 TFUE sprawę do Trybunału może wnieść każda osoba fizyczna lub prawna, jeśli Państwo Członkowskie zostało uprzednio wezwane do działania. Jeśli w przeciągu 2 miesięcy, Państwo nie zajęło stanowiska w sprawie, skarga może zostać wniesiona w okresie następnych 2 miesięcy.

Skarga odszkodowawcza

Uregulowana w art. 268 i 340 TFUE stanowi istotne uzupełnienie systemu ochrony prawnej Unii Europejskiej. Środek zaskarżania służący ochronie podmiotów prywatnych, rekompensujący ich słabszą pozycję w zakresie kontroli ważności aktów prawnych UE. Skarga odszkodowawcza może dotyczyć naprawienia szkód wynikłych z tytułu kontraktów zawartych przez Unię lub deliktów popełnionych przez Unię

Art. 340 „W dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Unia powinna naprawić, zgodnie z zasadami ogólnymi, wspólnymi dla Państw Członkowskich, szkody wyrządzone przez jej instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji”.

Odpowiedzialność umowna Unii, ma zastosowanie w wypadku stosunków prywatnoprawnych z różnymi podmiotami przy: wykonywaniu usług, najmie, sprzedaży itp. Odpowiedzialność umowną reguluje prawo właściwe dla danej umowy. Skarga odszkodowawcza powinna być skierowana do sądu krajowego. Możliwe jest poddanie takich umów jurysdykcji TSUE na mocy klauzuli arbitrażowej, umieszczonej w umowie prawa publicznego lub prywatno prawnego , zawartej przez Unię lub w jej imieniu.

Odpowiedzialność deliktowa (pozaumowna)

Celem skargi nie jest wyeliminowanie bezprawnego przepisu z obrotu prawnego, ale naprawienie szkody wynikłej z bezprawnego aktu lub działania, które można przypisać instytucji albo pracownikowi Unii. Skarga powinna zostać wniesiona w ciągu pięciu lat od zdarzenia które wywołało szkodę.

TSUE uzależnił odpowiedzialność pozaumowną (deliktową) do łącznego spełnienia trzech podstawowych przesłanek:

  1. bezprawność działania zarzucanego instytucjom

  2. rzeczywistego charakteru szkody

  3. istnienia związku przyczynowego między zarzucanym działaniem a powstałą szkodą

Można rozróżnić odpowiedzialność za akty o charakterze administracyjnym i za akty o charakterze legislacyjnym. Uchybienia administracyjne związane są przede wszystkim z decyzjami indywidualnymi, mogą także polegać na naruszeniu obowiązku staranności lub na nieprawidłowym stosowaniu przepisów. Do przyjęcia odpowiedzialności Unii za szkodę spowodowaną aktem administracyjnym wystarczy sam bezprawny charakter działania lub zaniechania wywołującego szkodę (przy spełnieniu pozostałych przesłanek). Unia może także ponosić odpowiedzialność za wystarczająco poważne naruszenie przepisu przyznającego prawa jednostkom. W dziedzinach, w których Unia korzysta z dużej swobody działania, odpowiedzialność wchodzi w grę w przypadku gdy instytucje w sposób oczywisty i rażący przekroczyły granice wykonywania swoich uprawnień.

Komisja Europejska

Komisja Europejska jest najważniejszą instytucją o uprawnieniach prawodawczych. Dział na podstawie traktatu oraz wewnętrznego regulaminu. Ma charakter czysto unijny, funkcjonuje pod nazwą Komisji Europejskiej lub po prostu Komisji.

Przed rokiem 1965, w którym zawarty został traktat Fuzyjny, Komisje powoływane były odrębnie dla każdej ze wspólnot utworzonych w 1957r i były organami wykonawczymi.

Kadencja Komisji wynosi 5 lat.

Członkowie wybieranie są ze względu na swoje ogólne kwalifikacje i powinni zachowywać całkowitą niezależność, w szczególności od rządów państw, których są obywatelami.

W skład Komisji wchodzi jeden obywatel każdego państwa członkowskiego, przewodniczący oraz wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych i spraw bezpieczeństwa.

Procedura powoływania Komisji jest skomplikowana, z pewnym uproszczeniem można podzielić ją na 3 etapy:

  1. Nominacja przez Radę

  2. Zatwierdzenie przez Parlament Europejski

  3. Mianowanie przez Radę Europejską

Rada Europejska, stanowiąca większość kwalifikowaną, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji. Kandydat tej jest wybierany przez Parlament Europejski większością głosów członków wchodzących w jego skład. Jeżeli nie uzyska on większości, Rada, stanowiąca większość kwalifikowaną, i przedstawia w terminie miesiąca nowego kandydata, który jest wybierany przez Parlament zgodnie z tą samą procedurą. Rada za wspólnym porozumieniem z wybranym przewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które proponuje mianować członkami Komisji. Są oni wybierani na podstawie sugestii zgłaszanych przez Państwa Członkowskie. Następnie przewodniczący, wyskoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i pozostali członkowie Komisji podlegają kolegialnie zatwerdzeniu Nadodrze głosowania przez Parlament. Na podstawie takiego zatwierdzenia Rada mianuje Komisję, stanowiąc większością kwalifikowaną.

Zdymisjonować członka Komisji może Trybunał Sprawiedliwości, na wniosek Rady lub Komisji, jeśli nie spełnia już warunków koniecznych do wykonywania swych funkcji lub dopuścił się poważnego uchybienia.

Rezygnacja, z kolei, może mieć charakter dobrowolny lub wymuszony.

  1. Rezygnacja wymuszona indywidualna ma miejsce, jeżeli przewodniczący Komisji tego zażąda. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, króry jest wice[przewodniczącym Komisji składa rezygnację, jeśli Rada, stanowiąca większość kwalifikowaną tak zadecyduje za zgodą przewodniczącego Komisji i ten tego zażąda.

  2. Rezygnacja wymuszona kolektywna wiąże się z przegłosowaniem w Parlamencie Europejskim wotum nieufności wobec Komisji. W praktyce może dojść do kolektywnej rezygnacji bez formalnego wotum nieufności.

Komisarze:

W przypadku naruszenia tych zobowiązań przez członka Komisji Trybunał Sprawiedliwości, na wniosek Rady lub Komisji może orzec o jego dymisji lub pozbawieniu go prawa do emerytury lub innych podobnych korzyści.

Na czele Komisji stoi przewodniczący. Określa on wytyczne w ramach których Komisja wykonuje swoje zadania, decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania oraz mianuje wiceprzewodniczących, innych niż wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, spośród członków Komisji. Przewodniczący ustala zakres obowiązków Komisji i rozdziela je pomiędzy jej członków.

Członkowie Komisji dysponują gabinetami, które mają za zadanie wspomaganie ich w realizowaniu przydzielonych im zadań i w przygotowaniu podejmowanych przez Komisje decyzji. Reguły dotyczące gabinetu ustala przewodniczący.

Obsługę administracyjną Komisji zapewnia sekretarz generalny, stojący na czele Sekretariatu Generalnego. Pomaga on przewodniczącemu w przygotowaniu i prowadzeniu posiedzenia Komisji. Sekretarz generalny odpowiada za urzędowe kontakty z innymi instytucjami Unii Europejskiej, monitoruje prace innych instytucji UE i informuje Komisję o wynikach.

Komisję w przygotowaniu i wykonywaniu jej zadań wspomagają Dyrekcje Generalne oraz odpowiednie służby tworząc zorganizowany aparat administracyjny.

Komisja działa na zasadzie kolegialności to oznacza, że uprawnienia przyznawane Komisji przez Traktaty muszą być wykonywane przez kolegium komisarzy.

Traktat o Unii Europejskiej ogólnie określa funkcje Komisji w sposób następujący:

Wykonywane przez Komisje funkcje można podzielić na :

  1. Kontrolne

Komisja posiada uprawnienia zmierzające do zapewnienia przestrzegania prawa UE przez panstwa członkowskie. Komisja ma obowiązek monitorowania dtanu przestrzegania prawa w państwach członkowskich, implementacji dyrektyw, działań władz ustawodawczych, administracji państwowej różnych szczebli, a także władz sądowych.

Komisja ma także uprawnienia wobec podmiotów indywidualnych, w szczególności w dziedzinie konkurencji. Może prowadzić postepowania przeciwko przedsiębiorstwom, jeżeli uzna, że zostały naruszone reguły konkurencji.

  1. Decyzyjne

Komisja ma prawo do uczestnictwa w procesie stanowienia prawa. Może wydawać opinie i zalecienia. Istotnym uprawnieniem jest wyłączna bezpośrednia inicjatywa legislacji, którą Komisja dysponuje. Może także wydawać normatywne akty prawne.

  1. Wykonawcze

Komisja wydaje liczne akty administracyjne, akty o charakterze indywidualnym i konkretnym przyjmującym potać decyzji w ścisłym sensie, w szczególności w dziedzinie konkurencji, w tym pomocy publicznej. Jest też odpowiedzialna za wykonywanie budżetu i za bieżące realizowanie polityk unijnych.

UNIA EUROPEJSKA JAKO ORG MIEDZYNARODOWA

Unia ma osobowość prawną, oznacza to że UE staje się jednolitą organizacją międzynarodową. Nie jest federacją jak np. USA. ; Jako Organizacja Międzynarodowa: jest podmiotem na arenie polityki międzynarodowej, prowadzi własną politykę zewnętrzną; jest podmiotem umów międzynarodowych; prowadzi własną politykę wewnętrzną, posiada własne instytucje 

UE jako organizacja to efekt wieloletnich prac międzypaństwowych nad integracją zarówno polityczną, jak i gospodarczą oraz społeczną.

HISTORIA INTEGRACJI

Początki procesu integracyjnego sięgają pierwszych lat po II WŚ i dotyczą w szczególności prób zapobiegania konfliktom w przyszłości.

 W 1950 r. Robert Schuman zaproponował stworzenie organizacji w ramach wspólnego rynku węgla i stali – chodziło o wplątanie Niemiec do współpracy (Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, RFN oraz Włochy). Europejską Wspólnotę Węgla i Stali powołano w 1951, a traktat wszedł w życie w 1952. Obowiązywał 50 lat, wygasł w 2002 roku.

 W 1958 r. na mocy traktatów rzymskich powołano do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą.

Jej zadaniem było utworzenie wspólnego rynku oraz wspólnoty energii atomowej. Unia Europejska jest bezpośrednią następczynią EWG. Reformujący instytucje unijne Traktat lizboński z 2007 wprowadził istotne zmiany. Unia Europejska nabyła osobowość prawną i zastąpiła Wspólnotę Europejską, przejmując wszystkie jej kompetencje. Wraz z wejściem traktatu w życie 1 grudnia 2009 Wspólnota przestała istnieć.

 W 1992 roku podpisano traktat z Maastricht (oficjalnie: Traktat o Unii Europejskiej). Wszedł w życie w 1993 po przeprowadzeniu referendum w 12 krajach członkowskich. Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach:

Głównymi celami traktatu było:

Status podmiotu w prawie międzynarodowym nie został przyznany II i III filarowi (Wspólnoty Europejskie posiadały go na mocy postanowień wcześniejszych traktatów). I filar został oparty na działaniach ponadnarodowych (instytucje WE są w stanie ingerować w wewnętrzne porządki prawne państw-członków), natomiast filary II i III opierają się na klasycznej współpracy międzyrządowej.

Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej , Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości.

 

W 2007 roku podpisano traktat Lizboński. Jest on umową międzynarodową zakładającą reformę struktury i instytucji UE. Traktat nadał UE osobowość prawną, zlikwidowana została Wspólnota Europejska, jej następcą prawnym jest Unia. Nadanie osobowości prawnej dało UE możliwość wchodzenia w relacje prawne z innymi osobami prawnymi – państwami, organizacjami.

Niezależnie od traktatów dotyczących UE, w 1985 podpisano traktat z Schengen. Porozumienie znoszące kontrolę granic państw członkowskich i wzmacniające współpracę w dziedzinie polityki azylowej oraz w dziedzinie bezpieczeństwa działało obok UE. Brak kontroli dotyczy nie tylko obywateli państw członkowskich, ale wszystkich, którzy przekraczają granice wewnętrzne układu

ZASADY NACZELNE, CELE I KOMPETENCJE UE

 ZASADY DZIAŁANIA:

 ZASADA POMOCNICZOŚCI (SUBSYDIARNOŚCI) – jest to jedna z najważniejszych zasad Wspólnoty. Sprowadza się do tego, że jakiekolwiek działanie musi zostać wykonane w sposób jak najbardziej efektywny (osiąganie celu). Treścią tej zasady jest bowiem ograniczenie działań organów UE tylko do tych, których nie są w stanie wykonać organy państwowe, czyli – organy UE włączają się dopiero wtedy, kiedy organy państwowe nie dysponują odpowiednimi narzędziami do realizacji zakładanych celów.

 ZASADA JEDNOLITYCH RAM INSTYTUCJONALNYCH – zapewnia spójność i ciągłość działalności organów Wspólnoty i Unii. W myśl tej zasady organy Wspólnoty są aktywne również w ramach działań Unii.

 ZASADA OPARCIA UE NA ZASADACH WOLNOŚCI, DEMOKRACJI I POSZANOWANIA PRAW CZŁOWIEKA, PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI I RZĄDÓW PRAWA – wymienione wartości stanowią fundament Unii. Ich trwałe poszanowanie jest podstawowym warunkiem członkostwa we wspólnocie.

 ZASADA POSZANOWANIA TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ PAŃST CZŁONKOWSKICH – Traktat o Utworzeniu Unii Europejskiej określa tożsamość narodową jako historię, kulturę i tradycję. Poszanowanie tych wartości oraz ich ochrona jest nakazana, ponieważ wykazuje cenną wartość dla wszystkich państw członkowskich.

 ZASADA RÓWNOWAGI INSTYTUCJONALNEJ – (jedna z najstarszych zasad). Istotą tej zasady jest wykonywanie przez instytucje tylko tych działań, które leżą w kompetencji danej instytucji, z poszanowaniem kompetencji pozostałych instytucji. Jej wyrazem są wspólnotowe procedury stanowienia prawa jak i system skarg sądowych, przysługujący organom przeciwko aktom wydawanym przez inne organy.

 ZASADA AUTONOMII INSTYTUCJONALNEJ – w myśl tej zasady, każda instytucja posiada pewien zakres autonomii, niezbędny do wykonywania jej zadań. Autonomia ta obejmuje przede wszystkim: określanie wewnętrznej organizacji, zasad działania a także uprawnień i przywilejów koniecznych danej instytucji. Z zasady tej wynika również zakaz ingerencji instytucji wspólnotowych w autonomiczne strefy państw członkowskich oraz innych instytucji. Ochronie służy prawo do skargi sądowej.

 ZASADA LOJALNEJ WSPÓŁPRACY MIĘDZY INSTYTUCJAMI – instytucje są zobowiązane do wspólnego działania w przewidzianych przez prawo wspólnotowe przypadkach.

 ZASADY NACZELNE:

 ZASADA AUTONOMII PRAWA WSPÓLNOTOWEGO – zasada mówiąca, że wszelkie prawo stanowione przez Wspólnotę, jest autonomiczne względem wewnętrznych systemów prawnych państw członkowskich.

 ZASADA PIERWSZEŃSTWA ZASTOSOWANIA PRAWA WSPÓLNOTOWEGO – zasada mówiąca o tym, że: prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo w stosowaniu nad prawem krajowym, państwa mają obowiązek zapewnienia skuteczności prawa wspólnotowego oraz nie mogą wprowadzać praw krajowych sprzecznych z prawem wspólnotowym. W ramach sprzeczności prawa krajowego z prawem unijnym pierwszeństwo ma to drugie. W Polsce występowała sprzeczność z Konstytucją – rozwiązanie proste – zmiana zapisów w Konstytucji.

 ZASADA BEZPOŚREDNIEGO SKUTKU - w myśl tej zasady, podmioty indywidualne mogą powoływać się na prawo wspólnotowe w sądach, niezależnie od tego, czy podobne regulacje występują w prawie krajowym. Jest to gwarancja stosowania i skuteczności prawa UE w państwach członkowskich. Dotyczą wyłącznie stosunków między podmiotem indywidualnym, a państwem członkowskim lub stosunków między osobami.

ZASADA SOLIDARNOŚCI - nakazuje państwom członkowskim podjęcie wszelkich możliwych środków służących wykonywaniu prawa wspólnotowego. Mają one powstrzymać się od działań, które by to utrudniały lub były sprzeczne z celami Unii. Dotyczy również instytucji unijnych.

ZASADA PROPORCJONALNOŚCI – mówi o tym, że środki podejmowane na szczeblu wspólnotowym muszą być adekwatne do wyznaczonych celów. Zastosowany instrument jest zgodny z zasadą jeśli jest: odpowiedni – taki, dzięki któremu założony cel będzie osiągnięty, konieczny – bez niego nie będzie możliwe osiągnięcie celu, proporcjonalny sensu stricte – taki, który w jak najmniejszym stopniu stanowi przeszkodę w wykonywaniu innych celów

ZASADA NIEDYSKRYMINACJI – zabrania dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

ZASADA WZAJEMNEJ WSPÓŁPRACY – określa procedury, jakie państwa członkowskie chcące podjąć ze sobą ściślejszą współpracę w jednej z dziedzin określonych traktatem, powinny przedsięwziąć zgodnie z postanowieniami TWE oraz Traktatu o UE

 

CELE UE:

 CELE EKONOMICZNE I SPOŁECZNE:

 Podstawowym zadaniem jest zwiększanie spójności ekonomicznej i społecznej w ramach Unii oraz:

 Pierwszym etapem realizacji powyższych celów było zniesienie opłat celnych i innych ograniczeń w handlu między państwami członkowskimi, co umożliwiało swobodny przepływ towarów na całym obszarze Wspólnot. kolejne kroki polegają na coraz ściślejszej koordynacji narodowych polityk gospodarczych, utworzeniu wspólnego rynku i unii gospodarczo-walutowej ze wspólną walutą.

Wspólnoty mają przyczyniać się do poprawy warunków życia nie tylko w państwach członkowskich ale i w zależnych od nich terytoriach zamorskich. W traktacie EWG przewidziano w związku z tym instytucję stowarzyszenia z krajami i terytoriami zamorskimi, mającą służyć poprawie warunków życia i rozwojowi gospodarczemu na tych obszarach.

 

CELE POLITYCZNE:

Ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii:

Realizacji celów politycznych służyć mają wprowadzone przez Traktat z Maastricht wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa oraz współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

KOMPETENCJE UE:

Traktat o funkcjonowaniu UE wyróżnia 3 rodzaje kompetencji:

  1. KOMPETENCJE WYŁĄCZNE – jedynie UE jest uprawniona do wydawania przepisów w ramach tych kompetencji. Rola państw wchodzących w skład wspólnoty ogranicza się do wykonywania wydanych praw, chyba, że Unia zezwoli na przyjęcie innych aktów. Unia posiada kompetencje wyłączne w dziedzinach: 1. polityka celna 5. polityka walutowa, 2. wspólna polityka handlowa 6. pomoc publiczna 3. polityka w dziedzinie rybołówstwa 7.transport transgraniczny(Swoboda usług transportowych) 4. wspólna polityka rolna

  2. KOMPETENCJE DZIELONE – akty prawne w tych dziedzinach mogą przyjmować zarówno państwa członkowskie, jak i Unia. Należy jednak zastrzec, że państwa członkowskie mogą wykonywać swoje kompetencje, jedynie w zakresie, w którym Unia nie wykonała swoich kompetencji lub postanowiła zaprzestać ich wykonywania.

  3. KOMPETENCJE WSPIERAJĄCE – UE może jedynie wspierać, koordynować lub uzupełniać działania. W tych dziedzinach nie posiada władzy ustawodawczej i nie może wpłynąć na wykonywanie kompetencji zarezerwowanych dla państw członkowskich.

Wspólnota jako taka nie może przyznawać sobie żadnych kompetencji w dziedzinie tworzenia prawa wspólnotowego wtórnego posiada tylko tyle kompetencji ile przyznano jej w traktatach; zasada ta nazywa się zasada kompetencji powierzonych lub zasada kompetencji ograniczonych, oznaczają one ze wspólnota może działać tylko w takim zakresie w jakim wynika to z traktatów.

Wykonywanie kompetencji Unii podlega trzem podstawowym zasadom zamieszczonym w art. 5 Traktatu o UE. Wyznaczenie granic kompetencji UE znacznie ułatwiło odpowiednie stosowanie tych zasad:

 

ŹRÓDŁA PRAWA UE

Źródło prawa – akt prawny, zawierający przepisy prawne, z których można wyinterpretować normy prawne.

Źródła prawa UE dzieli się na dwie zasadnicze grupy:

  1. Prawo pierwotne – obejmujące 4 dokumenty:

  1. Prawo wtórne:

Rozporządzenie – akt abstrakcyjny, skierowany do wszystkich członków wspólnoty. Wchodzi w życie wraz z jego zatwierdzeniem (automatycznie)

Decyzja – obowiązuje wyłącznie adresatów decyzji. Musi być notyfikowana bezpośrednio adresatom. Wyjątkowo – może obowiązywać nie tylko adresata (formuła Plaumann'a): podmiot, który nie jest adresatem decyzji, może z niej korzystać jeśli są przesłanki do tego, aby był jej adresatem.

Dyrektywy – są aktami skierowanymi do wszystkich państw członkowskich. Nie są bezpośrednie, ale państwo musi zrobić wszystko, aby zrealizować cele przez nią zakładane. Dobór instrumentów i sposobu jest dla państwa swobodny.

Może obowiązywać bezpośrednio w kilku przypadkach:

Układ trójkątny - „firma ma prawo zwrócić się do państwa, aby wymogło na innych firmach zastosowanie dyrektywy”

Opinie – są aktem niewiążącym. Mają duże znaczenie praktyczne. Pozwalają zorientować się jak dana instytucja będzie stosować się do praw i jak będzie kształtować prawo

Konkluzje – wydawane po każdym szczycie Rady Europejskiej, które nie są prawem, a polityczną deklaracją. Do konkluzji stosują się Rada Unii Europejskiej (bo to członkowie rządów)

Orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości – kolejne źródła prawa. Mają bardzo dużą rolę, ponieważ kolejne orzecznictwa ETS'u w podobnych sprawach tworzą „linię rozstrzygania spraw”. AKTYWIZM SĘDZIOWSKI – Trybunał zacierał linię między władzą ustawodawczą. Nie jest on powołany do tworzenia prawa, ale często działo się tak, że miał na nie bardzo duży wpływ.

 

Wykładnie prawa:

Wszystkie wykładnie stosuje się niemal równolegle. Nie jest tak, że skupia się na jednej.

PRAWO MIĘDZYNARODOWE – dzieli się na 2 rodzaje źródeł:

  1. umowy międzynarodowe – wiążą państwa podpisujące umowę, nigdy państwa trzecie

  2. Karta Narodów Zjednoczonych – akt prawa, który wiąże wszystkich, obowiązuje ponad całym prawem

ZASADY STOSOWANIA PRAW UE

Zasady rządzące prawem wspólnotowym:

1. Zasada nadrzędności nad prawem krajowym

2. Zasada bezpośredniego stosowania

3. Zasada bezpośredniej skuteczności

1. Zasada nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawem krajowym oznacza, że w sytuacji konfliktu pomiędzy treścią prawa wspólnotowego a postanowieniami prawa krajowego, prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo zastosowania. W takiej sytuacji organ stosujący prawo (np. sąd, urząd celny czy skarbowy) musi oprzeć swoją decyzję na prawie wspólnotowym. Nie oznacza to bynajmniej, że przepis prawa krajowego, który pozostaje w sprzeczności z prawem wspólnotowym nie obowiązuje lub jest nieważny. Prymat dotyczy tylko stosowania prawa (np. wydawania wyroków lub decyzji). Przepis prawa krajowego będzie miał w dalszym ciągu zastosowanie w sprawach (sporach), w których nie występuje tzw. "element wspólnotowy".

 

2. Zasada bezpośredniego stosowania oznacza, że norma prawa wspólnotowego jest prawem pozytywnym państwa członkowskiego, bez konieczności wprowadzania jej do krajowego porządku prawnego, co ma miejsce w przypadku prawa międzynarodowego. Normy prawa wspólnotowego nie mogą być publikowane w Dzienniku Ustaw państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jak to jest praktykowane w przypadku norm prawa stanowionego przez parlamenty krajowe tych państw. Normy prawa wspólnotowego są publikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

 

3. Zasada bezpośredniej skuteczności oznacza, że prawo wspólnotowe może nadawać wprost pewne prawa jednostkom, podmiotom lub nakładać na nie określone obowiązki, bez konieczności jakichkolwiek dodatkowych działań państwa członkowskiego Wspólnoty. W postępowaniu przed sądem krajowym, osoba fizyczna lub prawna może powoływać się na treść prawa wspólnotowego oraz wywodzić z niego określone prawa dla siebie lub obowiązki dla drugiej strony 9.

 

Począwszy od dnia 1 grudnia 2009 r., tj. od wejścia w życie nowego traktatu, Traktatu z Lizbony, Unia Europejska uzyskała podmiotowość prawną na arenie międzynarodowej i tym samym przejęła kompetencje, które wcześniej posiadała Wspólnota Europejska. Prawo, które do tej pory określaliśmy jako prawo wspólnotowe, obecnie stało się prawem Unii Europejskiej.

 

SYSTEM OCHORONY PRAWNEJ UE

STWIERDZENIE NARUSZENIA PRZEPISÓW PRAWA UNIJNEGO.

 Skargę na naruszenie przepisów prawa UE może wnieść Komisja Europejska bądź państwo członkowskie względem drugiego państwa, które podejrzane jest o nieprzestrzeganie unijnych przepisów:

 Może zdarzyć się tak, że w trakcie postępowania państwo oskarżone naprawi swój błąd. Postępowanie nie jest zaniechane, bo może doprowadzić do wyciągnięcia konsekwencji wobec osób za nie odpowiedzialnych.

 Kiedy ETS wykaże winę państwa, nakłada on na nie karę pieniężną, naliczaną codziennie aż do momentu naprawienia zaniechania.

 Oskarżone państwo nie może powoływać się na swoje prawo. Jedyna opcja dająca uniewinnienie następuje wskutek występowania „siły wyższej”. Państwo oskarżone nie może powoływać się również na zasadę wzajemności.

 

 SKARGA O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI.

 Skarga ta jest jedną ze skarg, które można wnosić do Trybunału Sprawiedliwości UE. Skarżący wnosi o stwierdzenie nieważności aktu przyjętego przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii Europejskiej.

Trybunał może stwierdzić nieważność aktu prawnego opierając się o jedną z czterech przesłanek:

  1. z powodu naruszenia kompetencji (nie ten organ wydał)

  2. z powodu naruszenia istotnego wymogu proceduralnego (zły sposób tworzenia)

  3. z powodu naruszenia traktatu lub każdego przepisu prawnego dotyczącego ich stosowania (niezgodność z aktem prawa wyższego rzędu)

  4. z powodu nadużycia władzy (zgodnie z kompetencjami i procedurami, ale w złym celu)

Jeżeli skarga jest uzasadniona Trybunał może unieważnić prawo w całości, lub w częściach nieodpowiadających prawu. Unieważnione akty nie mają już mocy prawnej, a wszelkie skutki, które zostały wykonane przed unieważnieniem są nieważne (np. nałożone kary pieniężne muszą zostać zwrócone)

 

SKARGA O STWIERDZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI (SKARGA ODSZKODOWAWCZA):

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności jest jedną ze skarg, które można wnosić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Może być wniesiona przez państwa członkowskie lub osoby prywatne. (w tym drugim przypadku skargi kierowane przeciwko państwom członkowskim muszą być wnoszone do sądów krajowych.)

Skarga o stwierdzenie odpowiedzialności umożliwia uzyskanie odszkodowania z tytułu szkód, za które odpowiada Unia. Istnieją dwa typy tej skargi:

 

Aby skarga była zasadna, muszą wystąpić następujące przesłanki:

ODESŁANIE PREJUDYCJALNE (PYTANIE PREJUDYCJALNE):

Odesłanie prejudycjalne jest procedurą umożliwiającą sądowi krajowemu zadawanie Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytań o interpretację lub stwierdzenie ważności prawa wspólnotowego w sprawie zawisłej przed tym sądem. Odesłanie prejudycjalne pomaga zatem zagwarantować bezpieczeństwo prawne dzięki jednolitemu stosowaniu prawa wspólnotowego w całej Unii Europejskiej.

Pytanie prejudycjalne jest postępowaniem niespornym

Postępowanie toczy się przed sądem krajowym (organ stały, działający na podstawie ustawy, niezależny, który nie może być związany żadnymi instrukcjami. Organ musi stosować prawo, rozstrzyga o prawach i obowiązkach stron). Sąd, lub strony dochodzą do wniosku, że do rozstrzygnięcia sprawy potrzebna jest wykładania prawa UE, sprawdzenia jego ważności.

Sąd krajowy składa pytanie Trybunałowi UE (na wniosek stron, lub własny). Sąd, który nie jest sądem ostatniej instancji nie ma takiego obowiązku, ale może to zrobić. (Sąd ostatniej instancji – wg UE – ostatni w danej sprawie). Sąd ostatniej instancji musi zadać pytanie.

Po zadaniu pytania Trybunał dokonuje wykładni prawa (ok. 2 lata) i odsyła odpowiedź do sądu krajowego. Trybunał daje tylko odpowiedź, nie sugeruje rozstrzygnięcia sprawy.

POSTĘPOWANIE O ZANIECHANIE DZIAŁANIA (SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ):

Postępowanie o zaniechanie działania jest postępowaniem sądowym przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Pozwala Trybunałowi na kontrolowanie zgodności z prawem braku działania instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii Europejskiej (UE).

Postępowanie o zaniechanie działania może być skierowane przeciw Parlamentowi Europejskiemu, Radzie Europejskiej, Radzie, Komisji lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu. Może być także skierowane przeciw organom i jednostkom organizacyjnym UE.

Zaniechanie działania charakteryzuje się brakiem lub zaniechaniem działania jednostki, podczas gdy prawo europejskie narzuca obowiązek działania.

Skargę mogą złożyć:

  1. państwa członkowskie i instytucje UE. Ci skarżący są nazywani uprzywilejowanymi, ponieważ nie muszą wykazywać swego interesu prawnego w celu wszczęcia postępowania o zaniechanie.

  2. osoby prywatne. W przeciwieństwie do uprzywilejowanych skarżących muszą one wykazać swój interes prawny w celu zwrócenia się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Aby móc złożyć skargę musi istnieć wymagany obowiązek działania instytucji unijnej.

 

Składanie skargi można podzielić na 2 etapy:

  1. Skarżący wzywa instytucję do działania:

  1. Wszczęcie postępowanie o zaniechanie działania przed TS

W przypadku stwierdzenia bezczynności Trybunał wyciąga konsekwencje wobec osób za nią odpowiedzialnych. Skarga na bezczynność daje również podstawę prawną do uzyskania odszkodowania (3 wymagania: szkoda, bezprawne działanie, związek przyczynowo – skutkowy)

RADA EUROPEJSKA

- Rada Europejska składa się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich 

- Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczych.

- przewodniczący (wybierany na 2,5-letnią kadencję)

- stanowi główny motor integracji

Funkcje:

 - mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (za zgodą przewodniczącego Komisji)

- wskazuje, biorąc pod uwagę wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego, kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej (wybieranego przez Parlament Europejski)

- mianuje zatwierdzony przez Parlament Europejski skład Komisji

- wybiera prezesa, wiceprezesa i członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego

- posiada możliwość zawieszenia niektórych praw członkowskich państwa s przemierzającego się wartościom UE

 

KOMISJA EUROPEJSKA

- organ wykonawczy Unii Europejskiej będący instytucją odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorujący prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych

- Parlament powołuje/odwołuje komisje

Funkcje:

- pilnuje przestrzegania traktatów przez państwa

- posiada prawo do wydawania aktów prawnych

- może cofnąć pomoc publiczną

- komisja reprezentuje UE w postępowaniach sądowych

- komisja jest ciałem niezależnym, państwa nie mogą jej zwolnić

- podlega kontroli politycznej, przez Parlament Europejskiej -> roczne sprawozdanie z wykonanych prac

 

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

- jest głównym organem decyzyjnym UE

- w jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju członkowskiego

- to, który minister uczestniczy w danym spotkaniu, zależy od poruszanej tematyki

- Rada UE jest forum międzynarodowym. Każdy minister zasiadający w radzie jest upoważniony do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu.

- Rada UE jest forum ścierania się interesów narodowych oraz interesów państw członkowskich

- Jest 10 konfiguracji rad

Kompetencje:

- przyjmuje europejskie akty prawne oraz projekt budżetu – wspólnie z Parlamentem Europejskim

- koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich

- zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi

- Nie posiada inicjatywy legislacyjnej

Głosowanie:

Decyzje są podejmowane większością kwalifikowaną (chyba że traktaty nie stanowią inaczej). W Radzie obowiązuje system głosów ważonych. Wg tego systemu każde państwo członkowskie ma różną liczbę głosów w zależności od liczby ludności.

Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej

- przywilej organizacji prac Rady UE

- ustalanie miejsca, daty i tematyki obrad Rady

- kierowanie pracami Rady UE i przewodniczenie jej obradom

- wypracowywanie kompromisu między poszczególnymi państwami członkowskimi

- trwa 6 miesięcy

 

PARLAMENT  EUROPEJSKI

Jest jedyną instytucją ponadnarodową, której członkowie są demokratycznie wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich. W nim reprezentowani są obywatele Państw członkowskich

Parlament Europejski jest wybierany co pięć lat i ustanawia liczne prawa (dyrektywy, rozporządzenia itp.), które mają wpływ na życie codzienne obywatela.

Przewodniczący jest wybierany na 2,5 roku. Reprezentuje Parlament na zewnątrz i w stosunkach z innymi wspólnotami.

- przedstawia kwestie zajmujące Parlament na Radzie Europejskiej .

- Miejsca są podzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców każdego kraju. Każde państwo posiada stałą liczbę miejsc: max 96, min 6. Polska ma 50. Maksymalnie może być 750 posłów + przewodniczący (obecnie 736 posłów).

Funkcje:

- zatwierdza Komisję i jej przewodniczącego

- ma prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów)

- ma prawo zadawania pytań komisarzom

- ma zwyczajową możliwość zadawania pytań Radzie

- Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdań z działalności Unii

- Przewodniczący Rady Europejskiej składa Parlamentowi sprawozdania z posiedzeń Rady Europejskiej

- PE ma prawo do ustanawiania komisji śledczych na wniosek ¼ swoich członków

- powołuje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich

- komitologia -> „przymuszenie” komisji do inicjatywy ustawodawczej, za pomocą komitetów.

 

TRYBUNAŁ  SPRAWIEDLIWOŚCI

- organ sądowy

-dzieli się na: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd, Sądy wyspecjalizowane np. ds. służby publicznej

- jego zadaniem jest zapewnienie by prawo unijne było interpretowane i stosowane w ten sam sposób w każdym państwie członkowskim.

- Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych wynikłych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, przedsiębiorcami i osobami fizycznymi

- 27 sędziów (6 letnia kadencja) zakwalifikowani do bycia sędzią w sądzie najwyższym

- 8 rzeczników generalnych – zbierają wszystkie informacje dotyczące sprawy, wydają opinię nt, sprawy – nie jest wiążąca dla sądu.

- czym się zajmuje trybunał ? łamanie prawa przez państwo członkowskie; skarga na nieważność aktu wtórnego, bezczynność, odszkodowawcza; pytanie oficjalne; odwołanie od decyzji.

 

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

- europejska najwyższa izba kontroli

- 27 osób

- sprawdza czy środki są wydawane przy użyciu odpowiednich procedur

 

RYNEK WEWNĘTRZNY

Rynek wewnętrzny Unii Europejskiej, nazywany jest również jednolitym rynkiem. Do momentu wejścia w życie Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE) używane było jedynie określenie „wspólny rynek”. Po roku 1987 pojawiło się określenie „rynek wewnętrzny”, które potem zostało również przejęte przez Traktat z Maastricht.

Obecnie pojęcia „rynku wewnętrznego” i „jednolitego rynku” są używane zamiennie. Podstawy jego funkcjonowania zostały zdefiniowane w art. 14 Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej (według jednolitego tekstu z 2002 r.). Przepis ten precyzuje, iż „Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, na którym zgodnie z postanowieniami Traktatu zostaje zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitałów”

Rynek wewnętrzny jest integralnym elementem pierwszego filaru Unii Europejskiej, dotyczącego polityki gospodarczej i walutowej. Zapewnienie odpowiedniej koordynacji polityki w zakresie swobodnego przepływu kapitału i zasobów pracy jest jednym z kluczowych elementów, które umożliwiają Unii realizowanie jej głównego celu, jakim jest „zapewnienie zrównoważonego i trwałego postępu społeczno-gospodarczego”.

System jednolitego rynku opiera się na wzajemnym zaufaniu oraz na równoważności systemów regulacyjnych.

Podstawy prawne funkcjonowania rynku wewnętrznego

Podstawowymi elementami jednolitego rynku są tzw. cztery swobody: przepływu towarów, osób, usług i kapitału. Postanowienia dotyczące tych swobód zawarte są w Traktacie o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej. Określono tam podstawowe reguły służące osiągnięciu sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Dotyczą one:

– zakazu dyskryminacji ze względów narodowościowych, zarówno pomiędzy państwami członkowskimi, jak i ich obywatelami;

– zapewnienia obywatelom prawa do swobodnego poruszania się i osiedlania na całym terytorium Unii;

– zniesienia ceł oraz podatków mających równoważny do ceł skutek dla wymiany pomiędzy państwami członkowskimi;

– zakazu stosowania restrykcji ilościowych i środków mających równoważny do nich skutek dla wzajemnego handlu towarami oraz określenie pewnych wyjątków;

– zakazu jakichkolwiek form dyskryminacji ze strony monopoli państwowych;

– ustanowienia zasad, które zapewniają swobodny przepływ pracowników;

– zapewnienia osobom swobody przenoszenia się i podejmowania działalności gospodarczej na własny rachunek;

– zapewnienia swobody świadczenia usług;

– zniesienia restrykcji i zapewnia swobody przepływu kapitału;

– zakazu zachowań sprzecznych ze swobodą konkurencji;

– zapewnienia właściwego stosowania reguł konkurencji zarówno do przedsię-biorstw publicznych, jak i przedsiębiorstw, którym udzielono szczególnych lub wyłącznych uprawnień;

– ustalenia warunków udzielania przez państwo pomocy publicznej swoim przedsiębiorstwom;

– obowiązku niestosowania przez państwa członkowskie dyskryminacji w sprawach fiskalnych.

SWOBODY

Swobodny przepływ towarów

Przepływ towarów stanowi fundament jednolitego rynku UE. Sposobem osiągnięcia pełnej swobody wymiany towarowej pomiędzy krajami członkowskimi jest niedopuszczanie do powstawania barier technicznych, wzajemne uznawanie i harmonizacja techniczna.

Normy prawa wspólnotowego stanowią, że „krajowe przepisy techniczne nie mogą wprowadzać w zakresie swobodnego przepływu towarów ograniczeń ilościowych lub środków mających takie same lub podobne skutki” (artykuły 28 i 30 Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej).

Swobodny przepływ usług

Zasada swobodnego świadczenia usług jest ściśle powiązana ze swobodą przepływu towarów i osób oraz wolnością przedsiębiorczości. Usługi określane są jako wszelkie świadczenia wykonywane odpłatnie, zwłaszcza zaś realizowane w ramach prowadzonej działalności handlowej, przemysłowej, rzemieślniczej oraz wolnych zawodów (np. lekarze, architekci, prawnicy). Dotyczy to w takim samym stopniu osób prawnych: banków, towarzystw ubezpieczeniowych, przedsiębiorstw inwestycyjnych i innych.

Zasada swobodnego przepływu usług wiąże się z prawem do prowadzenia usług trans granicznych, świadczonych przez podmioty z krajów partnerskich. Oznacza to możliwość działalności handlowej zarówno na terytorium własnego kraju, jak i w kraju siedziby usługodawcy, czyli gdziekolwiek na obszarze Unii Europejskiej.

Swoboda przepływu osób

Swoboda poruszania się i osiedlania ma zastosowanie do trzech grup podmiotowych: pracowników najemnych, pracowników samodzielnych oraz innych osób (np. studentów oraz emerytów). Każdy obywatel Unii Europejskiej, niezależnie od miejsca zamieszkania, może korzystać z prawa do poruszania się pracowników najemnych, o ile wykonuje działalność zawodową w innym państwie członkowskim.

Prawo obywateli Unii Europejskiej do swobodnego przemieszczania się oznacza w efekcie uprawnienie do pracy, życia, osiedlania się i korzystania ze zdobyczy socjalnych w jakimkolwiek miejscu na terenie UE, bez względu na przynależność państwową.

Swoboda przepływu kapitału i płatności

Swobodny przepływ kapitału i płatności ma charakter autonomiczny, co oznacza, że nie mieści się ani w sferze wolności przedsiębiorczości, ani w zakresie wolności świadczenia usług. Niemniej jednak stanowi warunek wstępny dla skutecznego wykonywania innych swobód (jak np. swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej).

Przepływ kapitałów oznacza operacje finansowe związane z inwestowaniem funduszy, natomiast bieżące płatności definiowane są jako transfer pieniędzy, które stanowią należność w określonej transakcji. W praktyce oznacza to, że np. obywatele jednego kraju mogą kupić dom w innym państwie, otworzyć tam rachunek bankowy lub lokatę terminową.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Unia Europejska 2
unia gospodarcza i walutowa
Turcja a Unia Europejska
2 Unia Europejska historia struktura funkcje ciekawostkiid 20887 ppt
14 unia celna1
Złote akcje – Unia Europejska a Polska
Unia Europejska t1.32, Wspólna polityla rolna
Unia Europejska jest największymi kupcami świata
zagadkieuropa, Unia Europejska(2)
Unia Europejska a relacje zewnętrzne, Stosunki Międzynarodowe, Integracja Europejska
konspekt UNIA LUBELSKA, Testy, sprawdziany, konspekty z historii
analiza SWOT integracji Polski z Unią Europejską (5 str), Analiza i inne
Unia Europejska jako aktor stosunkow miedzynarodowych wyklad ZIEBY
3857 Unia Europejska id 36427 Nieznany (2)
47 Grosse Unia Bankowa id 3900 Nieznany
europejska unia gospodarcza i walutowa, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynarodowa
W PUŁAPCE GEOREALIZMU, Unia - psia mać !
konspektewa, Przedszkole, unia

więcej podobnych podstron