-zasady norymberskie

sformułowane w statucie Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze (1945), stanowią podstawę odpowiedzialności karnej jednostek w prawie międzynarodowym.

Wyróżniamy 6 głównych zasad:

• prawo międzynarodowe może penalizować czyny nieścigane w prawie wewnętrznym poszczególnych państw

• prawo międzynarodowe może bezpośrednio nakładać obowiązki na jednostki

• pełnione funkcje państwowe nie zwalniają od odpowiedzialności przed międzynarodowymi sądami karnymi

• działania na rozkaz nie stanowi czynnika zwalniającego z odpowiedzialności za popełnione czyny

• katalog zbrodni podlegających ściganiu zostanie ustalony aktami prawa międzynarodowego (pierwszy taki katalog znajdujemy już w statucie MTW)

• jednostki mogą ponosić odpowiedzialność za te zbrodnie z mocy samego prawa międzynarodowego

-pokojowe rozstrzyganie sporów

mówi o nich Karta Narodów Zjednoczonych, szczegółowo opisane są w rozdziale VI - Pokojowe Rozstrzyganie Sporów. Rozdział ten zobowiązuje państwa członkowskie do załatwiania sporów międzynarodowych środkami pokojowymi, pozostawiając jednocześnie stronom swobodę wyboru środków.

Art. 33 ust. 1 wymienia poszczególne sposoby rozwiązywania sporów:

• Rokowania

• Badania

• Pośrednictwo

• Koncyliacja

• Rozjemstwo

• Rozstrzygnięcie sądowe

• Odwołanie się do organów lub układów regionalnych

• W drodze innych środków pokojowych według własnego wyboru

Katalog ten nie jest zamknięty.

Sposoby regulowania sporów międzynarodowych:

• dyplomatyczne - rokowania bezpośrednie pomiędzy spierającymi się stronami, korzystanie z tzw. dobrych usług (pośrednictwa i doradztwa państw trzecich), usługi pojednawcze (państwa trzecie proponują konkretne rozwiązanie sporu),

• sądownicze - arbitraż międzynarodowy lub wyrok sądu międzynarodowego - Międzynarodowego Trybunał Sprawiedliwości,

• za pomocą procedury politycznej określonej w Karcie Narodów Zjednoczonych - Rada Bezpieczeństwa ONZ ma prawo wezwać strony sporu do rozwiązania go przy użyciu konkretnych środków.

-Umowa międzynarodowa:

Tylko umowy międzynarodowe są rzeczywistymi źródłami prawa.

Umowa międzynarodowa która obok zwyczaju uważana jest za podstawowe źródło prawa międzynarodowego. Umowa międzynarodowa jest to wspólne oświadczenie podmiotów prawa międzynarodowego, które tworzą prawo , a więc uprawnienia i obowiązki .

Są to wspólne oświadczenia podmiotów , które tworzą prawo . Umowy międzynarodowe są aktami państw . Jednakże obok państw , które najczęściej są stronami umów międzynarodowych, również inne podmioty prawa międzynarodowego w ograniczonym zakresie mają prawo zawierania umów. Państwa jako jedyne rzeczywiste podmioty mają prawo zawierania umów międzynarodowych każdego z każdym i na każdy temat.

Natomiast państwa , które tworzą organizacje międzynarodowe to wyposażają te organizacje w kompetencje do zawierania umów w określonym zakresie np. organizacji pracy

Umowa międzynarodowa pozostaje w mocy przez okres ograniczony z jednej strony momentem jej uprawomocnienia się, z drugiej zaś momentem jej wygaś¬ nięcia, i w zasadzie w tym czasie jest stosowana. Jednakże pojęcia obowiązywania umowy międzynarodowej, jej wejścia w życie i stosowania nie są identyczne oraz nie zawsze zbieżne w czasie.

Umowa obowiązuje od momentu jej uprawomocnienia się, tzn. od czasu, kiedy kontrahenci wyrazili w sposób definitywny zgodę na związanie się umową i kie¬ dy dokonano wszelkich czynności niezbędnych do uprawomocnienia się umowy (np. definitywne wyrażenie zgody może nastąpić przez ratyfikację, ale dla uprawo¬ mocnienia się umowy niezbędne jest dokonanie wymiany dokumentów ratyfikacyj¬ nych). Umowa jest już wówczas prawem wiążącym dla stron i mogą się one z niej wycofać tylko z zachowaniem postanowień samej umowy i ogólnych zasad prawa międzynarodowego w tym zakresie.

Umowa, która uprawomocniła się (została zawarta), nie zawsze równocześnie wchodzi w życie, tzn. nie od razu zaczyna regulować stosunki między stronami i nie od razu musi być stosowana. Niekiedy wejście w życie następuje później, np. w 30 lub 60 dni po uprawomocnieniu się. Okres ten może być potrzebny kon¬ trahentom na przygotowanie się do stosowania zawartej umowy.

Kiedy umowa wygasa, to wygasa również obowiązek jej stosowania. Jednakże w wyjątkowych okolicznościach stosowanie umowy może być zawieszone, mimo iż sama umowa nie wygasła, z tym że gdy przestaje działać przyczyna zawieszenia, umowa może ponownie być stosowana i regulować stosunki międzynarodowe. Bywają także przypadki, kiedy umowa jest stosowana prowizorycznie przed jej uprawomocnieniem się.

Dla pewnego uproszczenia w dalszych rozważaniach zostaną omówione tylko dwa zagadnienia, mianowicie:

1) kiedy umowa wchodzi w życie, a więc od kiedy musi być stosowana, oraz

2) kiedy umowa wygasa, a równocześnie przestaje być stosowana.

A. Wejście w życie umowy międzynarodowej. O czasie wejścia w życie umowy międzynarodowej decydują jej postanowienia, tzn. umowa sama określa moment swego wejścia w życie. W praktyce państw wykształciły się pewne typowe rozwiązania w tym zakresie.

W stosunku do każdej umowy międzynarodowej wszystkie państwa można podzielić na dwie kategorie: na jej strony oraz państwa niebędące stronami danej umowy, czyli na tzw. państwa trzecie. Według Konwencji Wiedeńskiej termin „strona" oznacza państwo, które wyraziło zgodę na związanie się traktatem i dla którego traktat wszedł w życie (art. 2 ust. 1 lit. g).

Jest ogólną zasadą, że umowa międzynarodowa obowiązuje i tworzy określone prawa i obowiązki jedynie dla jej stron. Zasada ta ujmowana jest w łacińską maksymę: pacta tertiis nec nocent nec prosunt. Jest to zgodne z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego — suwerennością i równością państw. Żad¬ nemu państwu nie można bez jego zgody narzucić żadnych zasad postępowania i żadnych zobowiązań. Zasadę tę potwierdza art. 34 Konwencji Wiedeńskiej. Dla państw trzecich umowa jest res inter alios acta i jako taka nie wiąże ich.

Od tej ogólnej zasady istnieją jednak wyjątki, które prawo międzynarodowe dopuszcza. Są to umowy na korzyść państwa trzeciego oraz w zupełnie wyjąt¬ kowych okolicznościach — umowy na niekorzyść państwa trzeciego.

W zasadzie każda umowa obowiązuje i jest stosowana na całym terytorium wszystkich jej stron. Konwencja Wiedeńska w art. 29 stanowi: „Jeżeli odmienny zamiar nie wynika z traktatu ani nie zostaje ustalony w inny sposób, traktat wiąże każdą stronę w odniesieniu do całego jej terytorium".

Niektóre umowy są jednak wyraźnie zlokalizowane i dotyczą określonych części terytorium państwowego, np. umowy tworzące strefy zdemilitaryzowane lub zneutralizowane czy umowy dotyczące przestrzeni powietrznej lub określonej rze¬ ki. Również umowy określające sytuację prawną mniejszości narodowych obowią¬ zują tylko na tej części terytorium państwa, gdzie zamieszkuje owa mniejszość. Wiele umów dotyczy także obszarów niepodlegających niczyjej suwerenności, np. morza pełnego lub przestrzeni kosmicznej.

A. Klauzula kolonialna (klauzula terytoriów zależnych). Szczególny problem powstaje, gdy jakieś państwo sprawuje władzę w koloniach lub innych obszarach zależnych i jest odpowiedzialne za ich stosunki międzynarodowe.

W wielu umowach umieszczano dawniej tzw. klauzulę kolonialną lub klauzulę terytoriów zależnych. Na mocy tych postanowień umowa zawarta przez państwo kolonialne obowiązywała wyłącznie na terytorium metropolii. Do jej rozciągnięcia na obszary kolonialne i inne obszary zależne niezbędne były dodatkowe oświad¬ czenia państw kolonialnych. Mogły więc one dowolnie regulować stosowanie umo¬ wy na tych obszarach, rozciągając ją na niektóre z nich lub na wszystkie.

Klauzula ta była szczególnie krytykowana w umowach o charakterze humanitar¬ nym. Oznaczała bowiem, że ich postanowienia mogą nie obowiązywać na teryto¬ riach zależnych. Obecnie, wobec rozkładu systemu kolonialnego, problem ten straci! na ostrości i klauzule tego rodzaju należą do rzadkości.

Zasadą jest, że umowa międzynarodowa obowiązuje w całości. Jest to zro¬ zumiałe, gdyż strukturalnie i merytorycznie umowa stanowi z reguły pewną wywa¬ żoną i zamkniętą całość, będącą bardzo często wynikiem kompromisu, i może zawierać postanowienia w różnym stopniu korzystne lub uciążliwe dla poszczegól¬ nych państw. W całości powinny być one jednak tak zrównoważone, żeby umowa była do przyjęcia dla wszystkich jej kontrahentów.

Od zasady niepodzielności umowy istnieją jednak wyjątki. Niektóre umowy wielostronne dopuszczają możliwość związania się tylko ich częścią.

Na przykład państwo niebędące członkiem ONZ, tzn. niezwiązane całą Kartą NZ, może przy¬ stąpić wyłącznie do Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, który zgodnie z art. 92 Karty jest jej częścią integralną.

Jednakże znacznie częstszym wyjątkiem od zasady, że umowa obowiązuje w całości, są tzw. zastrzeżenia.

A. Zastrzeżenie jest to jednostronne oświadczenie złożone przez państwo podczas podpisywania, ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do umowy, za pomocą którego zmierza ono do uchylenia lub modyfikacji skutków prawnych określonych postanowień umowy w ich zastosowaniu do tego państwa.

Zastrzeżenie najczęściej polega na tym, że państwo zmierza do uchylenia w stosunku do siebie postanowień umowy. Czasami jednak zastrzeżenie może polegać na nadaniu postanowieniom szczególnego znaczenia, na ich szczególnej interpretacji, czyli na ich modyfikacji. Zastrzeżenia mogą być składane w różnych fazach procesu zawierania umowy międzynarodowej, nigdy jednak po ostatecznym wyrażeniu zgody na związanie się umową.

W zasadzie zastrzeżenia mogą być zgłaszane wyłącznie do umów wielostron¬ nych. W przypadku zawierania umowy dwustronnej (bilateralnej) tekst jej po¬ stanowień powinien być w całości zgodny z wolą obu stron. Ponadto, jeśli w umo¬ wie dwustronnej jedna ze stron uchyliłaby w stosunku do siebie określone po¬ stanowienia umowy, to stałyby się one bezprzedmiotowe i nie regulowałyby stosunków między żadnymi państwami.

Zastrzeżenia do umów, które dawniej występowały bardzo rzadko, w ostatnich czasach stały się powszechną praktyką. Wiąże się to ściśle z coraz większą liczbą umów wielostronnych, ze wzrostem liczby ich stron, a przede wszystkim z inną procedurą ich opracowywania i przyjmowania. Dawniej na konferencjach między¬ narodowych panowała zasada jednomyślności. Obecnie zasada taka byłaby trudna do realizacji w związku ze znacznym wzrostem liczby uczestników i z reguły umowy przyjmowane są przez konferencje międzynarodowe większością 2/3 głosów.

W tej sytuacji państwo, które na konferencji zostało przegłosowane i wbrew woli którego w umowie znalazły się postanowienia jemu nieodpowiadające, może oczywiście nie wyrazić zgody na związanie się umową, a więc odrzucić całą umowę. Może ono również podporządkować się większości i ostatecznie zaakceptować umowę. Często jednak państwo to nie może wyrazić zgody na wszystkie postano¬ wienia umowy, a równocześnie nie chciałoby jej w całości odrzucać. Właśnie w takiej sytuacji z pomocą przychodzi możliwość zgłaszania zastrzeżeń. Główną funkcją zastrzeżeń jest więc umożliwienie związania się umową jak największej liczbie państw.

Przy stosowaniu umów międzynarodowych powstaje konieczność ich interpre¬ tacji (wykładni). Oczywiście, podstawą interpretacji może być tylko tekst auten¬ tyczny umowy (względnie teksty autentyczne), a nie tłumaczenie. Przekład umowy (np. przekład polski ogłoszony w Dzienniku Ustaw) nie ma prawnomiędzynarodowej mocy wiążącej i nie może być podstawą interpretacji, zwłaszcza że tłumaczenie bywa niekiedy niedokładne, a nawet błędne.

Trudności może powodować już fakt, że wiele umów międzynarodowych spo¬ rządza się w dwu lub nawet większej liczbie języków, a wszystkie teksty mają jednakową moc wiążącą. Interpretując taką umowę, należy brać pod uwagę wszystkie teksty. Tymczasem niekiedy występują między nimi pewne różnice znaczeniowe. Teksty umów często są niejasne, co czasami nie wynika z niedostatków techniki redakcyjnej, ale ma charakter zamierzony. Strony umowy, kiedy nie mogą uzgodnić precyzyjnych sformułowań, przyjmują celowo sformułowania niejasne, dające możliwość różnych interpretacji.

A. Pojęcie zwyczaju międzynarodowego. Zwyczaj można określić jako zgodne postępowanie państw tworzące prawo.

Definicja ta została sformułowana analogicznie do definicji umowy między¬ narodowej. O ile umowa międzynarodowa jest wspólnym oświadczeniem państw tworzącym prawo, o tyle zwyczaj powstaje w wyniku zgodnego, tzn. jednolitego, postępowania państw, czyli ich praktyki. Zwyczaj może więc powstać wówczas, jeśli w podobnych sytuacjach państwa zachowują się i postępują jednakowo.

Jednolita praktyka nie wystarcza jednak do powstania zwyczaju, musi to być praktyka prawotwórcza, czyli musi z nią łączyć się przekonanie, że postępowanie takie jest postępowaniem koniecznym, wymaganym przez prawo.

Dla istnienia więc zwyczaju niezbędne są równocześnie: zgodna praktyka państw, która nazywana jest elementem obiektywnym lub materialnym zwyczaju, oraz przeświadczenie państw, że praktyka ta tworzy prawo, czyli tzw. opinio iuńs sive necessitatis, które nazywane jest elementem subiektywnym zwyczaju.

W związku z tym należy zaznaczyć raz jeszcze, że zwyczaj opiera się na zgodzie państw, która wyraża się w ich postępowaniu, a więc z reguły milcząco lub w sposób dorozumiany.

Omawiając pojęcie zwyczaju międzynarodowego, nie można nie nawiązać do art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, który stwierdza m.in., że Trybunał — orzekając — będzie stosował „zwyczaj międzynarodowy, jako dowód istnienia powszechnej praktyki, przyjętej jako prawo" (ust. 1 pkt b). Sfor¬ mułowanie to poddawane było wprawdzie krytyce, gdyż zwyczaj międzynarodowy

nie jest dowodem powszechnej praktyki, lecz na odwrót, powszechna praktyka, która może być badana empirycznie, jest dowodem zwyczaju. Trybunał w swoim orzecznictwie nie miał jednak żadnego kłopotu ze sformułowaniem art. 38 ust. 1 pkt b i zawsze badał praktykę państw jako dowód istnienia normy zwyczajowej.

Statut Trybunału wyraźnie ujmuje dwa zasadnicze elementy zwyczaju: element obiektywny, który stanowi powszechna praktyka, i element subiektywny, jakim jest przekonanie, że praktyka ta tworzy prawo. Statut Trybunału mówi o powszechnej praktyce przyjętej jako prawo. Dla przeprowadzenia więc dowodu istnienia normy zwyczajowej należy wykazać istnienie powszechnej praktyki państw oraz przekonania, że praktyka ta tworzy prawo.
-zwierzchnictwo terytorialne

Władza państwa na jego terytorium określana jest jako suwerenność lub zwierzchnictwo terytorialne. Jest ona władzą najwyższą, pełną i wyłączną.

Wszystkie osoby i rzeczy znajdujące się na terytorium państwa podlegają jego władzy i prawu, a domniemanie przemawia za tym, że każde państwo może postępować na własnym terytorium tak, jak chce, tzn. jak dyktują to jego interesy.

Ograniczenia mogą być ustanowione na rzecz społeczności międzynarodowej lub konkretnych państw, np.:

prawo nieszkodliwego przepływu przez obce morze terytorialne mają statki handlowe wszystkich państw; immunitety jurysdykcyjne wszystkich dyplomatów; umowy terytorialne zawierające zobowiązanie jednego państwa tranzytowego do zapewnienia szczególnych uprawnień tranzytowych drugiego; działalność jednego państwa na jego terytorium powodująca szkodliwe skutki na terytorium innego państwa, np. np. wykorzystanie wód przepływających przez terytorium kilku państw czy immisje przemysłu.

SZCZEGÓLNE OGRANICZENIA ZWIERZCHNICTWA TERYTORIALNEGO:

całkowita demilitaryzacja terytorium; demilitaryzacja częściowa; pobyt obcych sił zbrojnych w czasie pokoju.

-Rada Bezp. w pokojowym rozstrzyg. Sporów

Rada Bezpieczeństwa ponosi główną odp. za utrzymanie m. pokoju i bezp.

 obecnie składa się z 15 członków (wcześniej 11):

 skład RB odpowiada głównemu zadaniu i odpowiedzialności za m. pokój i bezp. → 5 wielkich mocarstw (największy potencjał wojskowy i gospodarczy), choć dyskutowane jest w ostatnich latach poszerzenie liczby stałych członków o inne państwa, które odgrywają duże znaczenie w świecie (np. Niemcy, Japonia, Indie, Nigeria, Brazylia). 10 członków niestałych wybieranych przez ZO, przy czym należy uwzględnić ich wkład w utrzymanie m. pokoju i bezp. oraz sprawiedliwy podział geograficzny, a rezolucja (bez mocy wiążącej ZO ustaliła pewien klucz: 5 z Afryki i Azji, 1 z Europy Wschodniej, 2 z Ameryki Łacińskiej, 2 z Europy Zachodniej i innych państw; wybierani na 2 lata (choć Polska raz była wyjątkowo tylko na rok) i nie mają prawa natychmiastowej reelekcji; każdy członek RB musi być ciągle reprezentowany w siedzibie ONZ, by pełniła swe funkcje bez przerwy;

 Funkcje i kompetencje Rady Bezpieczeństwa

 działanie w celu utrzymania m. pokoju i bez. i za to ponosi główną odp., działając we wspólnym imieniu państw członkowskich ONZ (= delegacja władzy);

 pokojowe załatwianie sporów;

 podejmowanie akcji w razie zagrożenia pokoju, naruszenia pokoju i aktów agresji;

 popieranie układów regionalnych w celu utrzymania pokoju;

 spełnianie pewnych funkcji w stosunku do okręgów strategicznych obszarów powierniczych;

 opracowanie planów systemu regulowania zbrojeń;

 też inne szczegółowe uprawnienia wynikające z Karty min. związane z członkostwem, wyborem sędziów MTS, powołaniem SG;

 Moc wiążąca uchwal Rady Bezpieczeństwa. Niektóre prawnie wiążące dla zapewnienia skuteczności wykonywania podstawowego zadania → wynika z art. 25, wg którego członkowie ONZ zgadzają się przyjmować i wykonywać decyzje RB (nie zalecenia podejmowane w formie uchwał), przy czym Karta określa kiedy RB może podejmować decyzje:

 gdy RB stwierdza istnienie zagrożenia lub naruszenia pokoju bądź aktu agresji może udzielać zaleceń albo decydować o środkach jakie należy użyć, uchwały w sprawie pokojowego załatwiania sporów to zalecenia;

-ja w obrocie prawno międzynarodowym

?????????????????????????????????????
-dyplomatyczne sposoby rozstrzyg. sporów międzynar.

§ 4. Metody dyplomatyczne

A. Negocjacje

- MTS: jeśli w odniesieniu do jakiejś kwestii zachodzi sprzeczność interesów i

uprawnień państw pozostających w sporze, metodą najwłaściwszą pozwalającą na

zrównoważone i sprawiedliwe jego rozstrzygnięcie są negocjacje

- Strony powinny przystąpić do bezpośredniej wymiany poglądów w kwestiach

spornych w dobrej wierze

- Rozmowy powinny być prowadzone w sposób umożliwiający zawarcie

sprawiedliwej umowy w ich wyniku; z obowiązku działania w dobrej wierze wynika

konieczność gotowości państw na ustępstwa

- W razie gdy w toku negocjacji w rozsądnym terminie do porozumienia nie dojdzie –

strony sięgają po kolejne metody, natomiast same negocjacje pomagają w

sprecyzowaniu przedmiotu sporu

- "rozsądny termin" zależy od okoliczności konkretnej sprawy.

B. Mediacja

- w rokowaniach dyplomatycznych obok samych stron sporu uczestniczy podmiot

trzeci: państwo – np. Watykan, organizacja międzynarodowa- np. Międzynarodowy

Komitet Czerwonego Krzyża, funkcjonariusz organizacji – SG ONZ

- zakres uprawnień mediatora określają same strony sporu

- jest neutralny wobec sporu, zadaniem jest ułatwienie osiągnięcia porozumienia

- jest doradcą i udziela zaleceń, ale nie jest sędzią ani arbitrem

- oferta mediacji nie powinna być uważana za akt o nieprzyjaznym charakterze

C. Dobre usługi

- z udziałem podmiotów trzecich

- jedyną rolą państwa świadczącego dobre usługi – umożliwienie kontaktu stronom

pozostającym w sporze oraz doprowadzenie do ich rozmów; przydatne zwłaszcza w

sytuacjach gdy strony sporu nie utrzymują stosunków dyplomatycznych

- gwarantuje bezpieczne miejsce spotkania, organizuje kontakt stron sporu,

umożliwia organizacyjnie i technicznie podjęcie innych metod dyplomatycznych –

np. negocjacji

- dawca dobrych usług nie proponuje rozwiązań, nie uczestniczy merytorycznie w

rozstrzygnięciu sporu

D. Komisja śledcza (komisja badań)

- same strony powołują między sobą komisję śledczą, określają tryb jej powołania i

działania, skład, miejsce działania, język postępowania, tryb podejmowania decyzji

- orzeczenie komisji ogranicza się do stwierdzenia faktów i nie ma charakteru

orzeczenia arbitrażowego

- komisja na podstawie przeprowadzonych dowodów bada sytuację faktyczną,

przedstawia stronom sporu sprawozdanie i wnioski

- strony mają swobodę co do tego, w jaki sposób wykorzystać raport

- komicja śledcza może być powołana także na potrzeby i w związku z inną metodą

rozstrzygania sporu

E. Koncyliacja

- postępowanie ugodowe

- koncyliacja polega na zbadaniu sprawy przez komisję powołaną do tego ad hoc

przez strony sporu albo stałą komisję

- komisja przedstawia konkluzje co do faktów lub prawa, ewentualnie niewiążące

zalecenia dla stron, propozycje rozstrzygnięcia

- zazwyczaj każda ze stron powołuje swoich członków komisji oraz wspólnie

określają zasady powoływania członków neutralnych, którzy powinni stanowić w

komisji większość

- koncyliacja jest bardziej sformalizowana niż mediacja, zwykle przedstawia się jedną

wersję raportu

- na wszczęcie koncyliacji konieczna jest zgoda obu stron sporu; charakter zaleceń i

propozycji - niewiążący

F. Rozstrzyganie sporów przez organizacje międzynarodowe

- organami uczestniczącymi w rozstrzygnięciu są Zgromadzenie Ogólne i Rada

Bezpieczeństwa;

- W ramach ONZ rozstrzygane są spory poważne, mogące stanowić zagrożenie dla

pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego

- Rada Bezpieczeństwa ONZ może się zająć sporem: z inicjatywy państw będących

członkami ONZ, nawet jeśli nie są stronami sporu

- Państwa poza ONZ – tylko jeśli są stronami sporu

- Rada Bezpieczeństwa – z inicjatywy własnej/innych organów

- Rada Bezpieczeństwa wydaje zalecenia, sugestie

- Działania Rady Bezpieczeństwa są niewiążące dla stron sporu

- Zgromadzenie Ogólne ONZ – na jego forum spór może być wniesiony przez

każde państwo oraz Radę Bezpieczeństwa

- Może wydać zalecenia dotyczące pokojowego rozstrzygnięcia sporu z

zastosowaniem konkretnej metody

- Może powołać komisję śledczą

-wady oś. Woli jako przesłanka nieważności umowy międzynar.

a) przekroczenie przez przedstawiciela państwa jego upoważnienie do wyrażenia zgody – przy czym na przesłankę tę można się powoływać tylko gdy ograniczenia upoważnienia były podane do wiadomości pozostałym państwom przed wyrażeniem zgody

b) błąd – jeżeli dotyczy faktu lub sytuacji, która istniała w czasie zawierania umowy i stanowiła istotną podstawę zgody państwa na zawarcie umowy. Nie może się na tę przesłankę powoływać państwo, które swoim postępowaniem przyczyniło się do powstania błędu lub okoliczności były takie, że powinno się liczyć z możliwością jego zaistnienia.

c) podstęp – przez co należy rozumieć umyślne wprowadzenie w błąd ze strony innego państwa negocjującego

d) przekupstwo

e) przymus wobec przedstawiciela państwa

f) przymus wobec państwa – chodzi tu wyłącznie o przymus polegający na groźbie lub użyciu siły. Nie dotyczy to jednak traktatów pokoju narzucanych państwu, które dopuściło się agresji, a następnie zostało pokonane. Pewnie kontrowersje budzi kwestia użycia przymusu ekonomicznego, ale przeważa stanowisko, iż on także nie mieści się w tym pojęciu.

-obszar jako wspólne dziedzictwo ludzkości
pojęcie i charakter „obszaru”. To część poza szelfem kontynentalnym. Art. 136: Obszar i jego zasoby stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości. Eksploatacja tylko w interesie ludzkości. Obszarem zarządza Organizacja Dna Morskiego (na Jamajce), czyli: wydaje pozwolenia na badanie i eksploatację Obszaru. Komu można takie pozwolenie wydawać? Koncesję na badanie dna morskiego mogą uzyskać podmioty państwowe i prywatne (płaci więcej, szczególnie za eksploatację). Obszar:

o nie podlega zawłaszczeniu przez żadne państwo

o nie można wykonywać praw suwerennych

o nie można zgłaszać roszczeń.

o dno morskie poza granicą szelfu kontynentalnego nie podlega władzy żadnego państwa i nie może być zawłaszczone, a zgodnie z K prawa morza jego zasoby naturalne stanowią „wspólne dziedzictwo ludzkości” → od czasu odkrycia na tym terenie wielkich zasobów konkrecji żelazowo-manganowych i powstania możliwości wydobywania ich na skalę przemysłową nastąpiło duże zainteresowanie tym terenem → 1970 r. ZO ONZ rezolucja ustaliła, że stanowią one „wspólne dziedzictwo ludzkości → rozwinięte w K o prawa morza. „Wspólne dziedzictwo ludzkości” → tzn., że eksploatacja powinna być prowadzona w interesie całej ludzkości, a organem nadzorującym i upoważnionym do prowadzenia eksploatacji na własną rękę jest Organizacja Dna Morskiego (Sea-Bed Authority), która ma dzielić korzyści pochodzące z eksploatacji między wszystkie państwa, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się;