Slajd 2 Pole magnetyczne Ziemi i jego parametry.

Obecnie uważa się, że siłą wywołującą pole magnetyczne Ziemi są prądy konwekcyjne w płynnym jądrze Ziemi.

W prądach tych, ruch obrotowy Ziemi poprzez efekt Coriolisa, wywołuje wiry, wytwarzając prąd elektryczny, który powoduje powstanie pola magnetycznego.

Slajd 3 Biegun magnetyczny i geomagnetyczny.

Bieguny cały czas przesuwają się po powierzchni Ziemi z prędkością około 15 km na rok, zataczając kręgi. Bieguny magnetyczne nie leżą dokładnie po przeciwnych stronach Ziemi.

Slajd 4 Anomalie magnetyczne.

Do badania pola magnetycznego używa się magnetometrów, które rejestrują odchylenia natężenia i kierunku pola magnetycznego wywołane pokładami rud żelaza, zastygłej lawy wulkanicznej i innych struktur geologicznych. Jedną z największych anomalii magnetycznych jest Kurska anomalia magnetyczna wywołana występowaniem na tym obszarze ogromnych pokładów rud żelaza.

Slajd 8 Okresowość pola magnetycznego.

Główną przyczyną zmian pola magnetycznego są zjawiska zachodzące wokół Ziemi wywoływana przez wiatr słoneczny i zmiany w jonosferze ziemskiej. Obserwuje się zmiany okresowe z najsilniejszą zmianą dobową i znacznie słabszą zmianę wywołaną położeniem Księżyca.

Duży wpływ na zaburzenia ziemskiego pola magnetycznego ma aktywność słoneczna w postaci wyrzutów masy i zmian w natężeniu wiatru słonecznego. Czasami powodują duże zmiany głównie składowej horyzontalnej, określane mianem burz magnetycznych, podczas których następują zakłócenia w łączności, a czasem nawet uszkodzenia linii przesyłowych energii elektrycznej. Zorza polarna staje się jasna i obserwuje się ją wtedy na szerokościach geograficznych, gdzie zwykle nie występuje.

Slajd 11 Badania magnetyzmu w Polsce.

W latach 1954-1959 Instytut GiK wraz ze współpracującymi jednostkami wykonał zdjęcie magnetyczne kraju polegające na pomiarze deklinacji magnetycznej na ponad 5000 punktach, co stanowi podstawę do opracowania map deklinacji magnetycznej na dowolną epokę. W latach 1977-1990 wykonano pomiary magnetyczne na Bałtyku. Materiał pozwolił na opracowanie pierwszego atlasu map magnetycznych Bałtyku.

W latach 2004-2006 wykonano kontrolne pomiary deklinacji na 400 wybranych punktach zdjęcia magnetycznego.

W 2003 roku został podjęty przez Instytut GiK we współpracy międzynarodowej projekt badawczy o nazwie MagNetE. Celem jest prowadzenie wspólnych badań nad czasowo-przestrzennym rozkładem pola geomagnetycznego w Europie.

Slajd 14 Osnowa magnetyczna.

Polska posiada najstarszą w Europie sieć magnetycznych punktów wiekowych. Systematycznie, raz na 2-3 lata, wykonywane są na tych punktach pomiary trzech niezależnych składowych wektora natężenia pola magnetycznego Ziemi.

Podstawowa osnowa magnetyczna kraju składa się obecnie z 19. punktów wiekowych, zastabilizowanych trwale w terenie, rozszerzonych o dwa obserwatoria magnetyczne Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk – Belsk i Hel. W skład osnowy wchodzi również 5000 punktów terenowych. Na punkcie sieci magnetycznej może być wyznaczonych nawet 7 składowych elementów pola geomagnetycznego: moduł wektora natężenia pola F, jego składowe poziome X i Y oraz ich wypadkowa H, składowa pionowa Z, jak również dwa elementy orientacji – deklinacja D i inklinacja I. Jest to sieć czterowymiarowa, w której czwartym wymiarem jest czas.

Punkty wiekowe są stabilizowane granitowym słupem o wysokości 60–80 cm z wyrytym na głowicy (15 × 15 cm) krzyżem oraz płytą granitową o bokach od 20 do 40 cm zakopaną centrycznie na głębokości 1 m.

Sieć punktów wiekowych została wzmocniona w 1998 roku o dodatkowe punkty ekscentryczne oddalone średnio o około 500–1000 m od punktu głównego. Punkty te traktowane są równoprawnie.

Slajd 22 Treść pracy „Secular variations of the geomagnetic field in Europe”.

Celem projektu jest prowadzenie wspólnych badań nad czasowo-przestrzennym rozkładem pola geomagnetycznego w Europie. Prowadzone są rozważania teoretyczne nad modelem pola geomagnetycznego i jego parametrów oraz nad przyczynami i mechanizmem zmian wiekowych tego pola.

Poznanie zmian wiekowych ziemskiego pola magnetycznego umożliwi dokładniejszą aktualizację danych dotyczących pola geomagnetycznego, które mają zastosowanie w nawigacji, topografii, telekomunikacji, geologii, geofizyki, a także w innych dziedzinach.

Slajd 24 Treść pracy „Secular variations of the geomagnetic field in Europe”.

Rysunki przedstawiają mapy rozbieżności pomiędzy wynikami pomiarów w obserwatoriach magnetycznych i na punktach wiekowych, a danymi obliczonymi według modelu IGRF. Dla każdego elementu pola i dla obu interwałów opracowano histogramy rozbieżności.

Slajd 27 Wpływ magnetyzmu na wyniki niwelacji „On the DC-AC effect…”

Działanie:

Po podłączeniu prądu elektrycznego wytwarzamy pole magnetyczne . Kierunek sztucznie wytworzonego pola jest zgodny z kierunkiem pola magnetycznego Ziemi.

Wykonanie odczytów do 4 zamarkowanych punktów. Zmiana kierunku strumienia elektrycznego na przeciwny. Ponowne wykonanie odczytów. Rezultatem pomiaru jest 30-krotnie większy wynik wpływu pola magnetycznego na kompensator niż rzeczywisty wpływ pola magnetycznego Ziemi.