Społeczna psychologia kliniczna

H. Sęk

PODSTAWOWE RODZAJE POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ

1. Istota i warunki pomocy psychologicznej

Pomoc psychologiczna jest interakcją między osobą pomagającą i wspomaganą.

MOTYWY

• Syntoniczne|motywacja empatyczna – bliskość „ja” osoby pomagającej do wspomaganej. Empatia uwarunkowana własnym doświadczeniem

• Normocentryczna|endocentryczna – wynika z poczucia obowiązku i przyjemności z jego spełniania

• Egzocentryczne|autoteliczne – są uniezależnione od „ja”, interakcja partnerska, promocja zdrowia

• Egocentryczna|ipsocentryczna – zachowania o charakterze pseudoprospołeczne, zewnętrzna nagroda, pokazanie swoich możliwości, uzyskane aprobaty otoczenia, podniesienie własnej wartości

CELE PROFILAKTYCZNO-PROMOCYJNE:

• Wzrost odporności człowieka

• Poprawa struktur warunkującyh jego zdrowie

• Zwiększenie udziału możliwości

• Zniesienie barier rozwoju

• Charakter kreatywny – jednostka odnajduje nowe możliwości

ZACHOWANIA POMOCNE POWINNY:

1. Być dostosowane do potrzeb, w tym zwłaszcza do nieneurotycznej potrzeby samodzielności

2. Preferować reakcje podtrzymujące i rozumiejące

3. OSOBA POMAGAJĄCA powinna odznaczać się wrodzonym potencjałem empatii, zdolnością spostrzegania społecznego i autentycznie uwewnętrzniąną, normatywną motywacją do działania na rzecz innych ludzi, grup, społęczności i dobra ogólnoludzkiego

I. Zaufanie interpersonalne jako warunek szególny powstania związku pomocnego

Zaufanie interpersonalne – relacje w toku kształtowania całościowo składają się z elementów ryzyka i zysków. Kształtuje się w toku nawiązywania kontaktów i jest ono wynikiem wymiany informacji, uczuć i pozytywnych ustosunkowań.

CZYNNIKI ŚWIADCZENIA POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ

• Psycholog – godny zaufania, autentyczny
  a. ma pozytywny stosunek do wspomaganego

  b. przejawia troskę, zainteresowanie i szacunek

  c.zachowuje własną odrębność w kontakcie ze wspomaganym, jest silny!

  d. jasno przekazuje swoje intencje formami nie-|werbalnymi

  e. plastycznie zmienia swoje zachowania w zależności od potrzeb wspomaganego (kompetencje)

2. Atrybucyjne modele pomcy psychologicznej

Brickman

1. Model moralny

Odpowiedzialność za problem i jego rozwiązanie odczuwa zarówno wspomagany jak i pomagający|środowisko.

WSPOMAGANY	POMAGAJĄCY
Zdolny do samodzielnego rozwiązania problemu	Zachęca do podejmowania samodzielnej aktywności i prób przezwyciężenia trudności
Silna motywacja i przekonanie o samodzielności

Nietrafne postrzeganie, że ofiara sama prowokuje negatywny stan rzeczy

1. Model kompensacyjny

Odpowiedzialności za problem nie ponosi człowiek, lec z jego przyczyny znajdują się poza wspomaganym np. genetycznie uwarunkowane upośledzenia umysłowe, uszkodzenie OUN

1. Model medyczny

Wspomagany nie jest świadomy swojej odpowiedzialności za powstanie problemów ani za ich rozwiązanie. Są postrzegani|i sami się postrzegają| za osoby niezdolne do pokierowania swoim życiem.

Pomoc	Bezosobowa
Ludzie	Obiekty pozbawione osobistego wpływu na przeszłe i przyszłę zdarzenia

Model dyrektywny, uzależniający pacjentów

1. Model oświatowy

Odpowiedzialność za problem ponośi człowiek, ale za rozwiązanie go pomagający|specjalista. Wspomagany całkowicie się podpożądkowuje terapii np. narkomani i alkusy. Pomagający ma całkowitą władzę nad bezwolnymi i UZALEŻNIONYMI jednostkami ! … haha …

3. Czynniki warunkujące wybór odpowiedzialnej formy pomocy i właściwego systemu pomagania

SYSTEM POMAGANIA Związki z nat. gr.
STRONA WSPOMAGANA Wnosi do inerakcji bez-|pośrednio
rodzina
szkoła|miejsce pracy
grupy rówieśnicze|towarzyskie
grupy zawodowe (struktura środowika pracy)

POMOC INDYWIDUALNA

• Bezpośrednia

• W układzie diadycznym (związek pomocny|terapeutyczny)

POMOC GRUPOWA

• Oddziaływania nastawione na zmianę gr. jako całości

• Pomaganie poszczególnym członkom wykorzystując dynamikę procesów gr.

ODDZIAŁYWANIE POMOCNE NA STYKU

• Pomoc chirurgowi przy wyjaśnianiu psychicznych trudności pacjenta

• Praca z rodzicami

• Patologia małżeńska

4. Ogólna charakterystyka rodzajów pomocy udzielanej przez psychologa klinicznego

1. Psychoterapia

Specjalistyczna metoda polegająca na świadomym i programowym oddziaływaniu psychologicnym w celu usunięcia|zmniejszenia zaburzeń zachowań i objawów somatycznych.

• Werbalne oddziaływanie na jednostkę

• Związek interpersonalny – terapeutyczny

PSYCHOTERAPEUTA:

• Profesjonalnie wykształcony lekarz, psycholog

• Posiada odpowiednią wiedzę, umiejętności praktyczne i przygotowanie osobiste

Przykładowe formy terapii:wolne skojarzenia, interperetacja snów i zach. pomyłkowych , psychodramy, techniki modelowania

• Głebokie zmiany osobowości|powierzchowne

1. Rehabiltacja psychologiczna

Celowe i świadome oddziaływanie psychologiczne na osoby niepełnosprawne ficzynie lub psychicznie.

• Max. przystosowanie jednostki do funkcjonowania w śorodowisku i przystosowanie uczestnictwa w życiu społęcznym

• Przystosowanie psychiczne jednostki do istniejącego kalectwa i niepełnosprawności

1. Interwencja kryzysowa

• Sytuacje krytyczne, zakłócające dotychczasowy tok regulacji stosunków człowieka ze środowiskiem – poważne zmiany w krótkim czasie

• Szybka ocena aktualnej sytuacji i stopnia zakłócenia funkcji psychicznych

• Krótki czas przebiegu

1. Psychoprofilaktyka (prewencja)

Działalność wykorzystująca mechanizmy psychologiczne i społeczne.

ZMIERZA DO:

• Ujawnienia potencału jednostki

• Zapobiega wystąpieniu zaburzeń

• Min. zaburzeń i zapobieganie ich rozwojowi przy 1 sygnałach

FORMY:

1. Interwencja w sytuacji ksryzysowej

2. Indywidualne doradztwo

3. Trening różnych kompetencji życiowych

np. profilaktyka edukacyjna