Moja filozofia wychowania
Moim zdaniem najważniejszym okresem wychowania, są pierwsze lata życia dziecka. Andrzej Frycz Modrzewski uważa, że w tym czasie zakłada się fundamenty moralne całego życia. Od najmłodszych lat powinniśmy niwelować wady w charakterze dziecka, gdyż z upływem lat będzie się to stawało coraz bardziej trudniejsze, lub wręcz prawie niemożliwe, nawet pomimo najbardziej wzorowego wychowania. Wychowanie zatem rozpoczyna się zaraz po urodzeniu, a nie dopiero wówczas, gdy dziecko rozpoczyna edukacje w szkole.
Bardzo dużą rolę w wychowaniu dziecka odgrywają rodzice. Jan Jakub Rousseau uważał, że obowiązek naturalnego wychowania dziecka spoczywa na rodzicach, na ojcu a przede wszystkim na matce. Przedstawienie przez Rousseau roli matki w tym wychowaniu należy do najpiękniejszych wypowiedzi, jaką w ogóle kiedykolwiek na ten temat napisano : „Jeśli chcecie – zwracał się do rodziców – aby dziecko zachowało swą postać pierwotną, zachowujcie ją w nim od chwili urodzenia i nie opuszczajcie, aż stanie się człowiekiem, inaczej nigdy nie osiągnie powodzenia”. Dziecko powinno naprawdę mieć i kochać swój dom rodzinny. Zależy to przede wszystkim od rodziców.
Uważam, że dużą rolę odgrywa wychowanie moralne dziecka. Sądzę, że wychowanie moralne małego dziecka to przede wszystkim stawianie przed jego oczyma przykładów dobrego postępowania, budzenie ambicji, wrażliwości na pochwały i napomnienia, uczenie posłuszeństwa i szacunku dla starszych, cierpliwości w okresie niepowodzeń czy chorób, przyzwyczajenie do pracy. Ponieważ dzieci lubią naśladować starszych, należy im przygotować odpowiednie do ich wieku i siły narzędzia, aby poprzez zabawę przyzwyczajały się równocześnie do użytecznych wysiłków.
Szczególnie istotną rolę w wychowaniu dziecka odgrywa szkoła. Wysyłając swoje dziecko do szkoły, każdy rodzic ma pewne wymagania i oczekiwania wobec niej. Szkoła często nazywana jest drugim domem. W końcu młody człowiek spędza tam przeważnie całe swoje dzieciństwo i młodość.
Nauczyciel pełni bardzo ważną rolę w wychowaniu szkolnym, a nawet najważniejszą. Powinien być rzetelnie przygotowany nie tylko merytorycznie, ale mieć również odpowiednie podejście do dzieci, oraz powołanie do pracy z nimi. Maria Montessori uważa, że proces nauczania jest skuteczny, gdy wokół dziecka panuje atmosfera poszanowania dla jego wysiłku: cisza i spokój, brak pośpiechu, oceniania i rywalizacji. Dziecko może się skoncentrować przy wykonywanej przez siebie pracy. Ma do dyspozycji pomoce naukowe. Rolą nauczyciela jest wskazywać dziecku jak korzystać z materiału dydaktycznego, wprowadzać i respektować zasady swobody wyboru, rodzaju, czasu, miejsca i formy pracy, zasady stopniowania i izolowania trudności, porządku, transferu, własnego działania i powtarzania, samokontroli i ograniczenia.
Celem pracy nauczyciela jest pomoc w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości każdego dziecka, w zgodzie z obiektywnymi normami społecznymi. Robi to pomagając dziecku w osiągnięciu spontanicznej koncentracji, rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły, wypracowaniu zamiłowania do porządku i do pracy, wypracowaniu zamiłowania do ciszy i pracy indywidualnej, wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na swobodnej decyzji a nie na zewnętrznym przymusie, uniezależnianiu się od nagrody, osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa, formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez egoistycznej rywalizacji, umiłowania do rzeczywistości i otoczenia. Dziecko nie staje się idealnym, lecz osiąga optimum własnych możliwości rozwojowych.
Nauczyciel to nie tylko osoba przekazująca wiedzę, ale przede wszystkim wychowawca. Dlatego pedagog powinien umieć nawiązywać bezpośredni i dobry kontakt z dzieckiem, czyli oparty na wzajemnym szacunku i dialogu. Musi mieć indywidualne podejście do każdego ucznia ,a nie wszystkich traktować tak samo, bo przecież każde dziecko jest inne. Tym samym nie powinien jednych faworyzować, a innych ignorować, ponieważ może mieć to zły wpływ na jego podopiecznych. Moim zdaniem „idealny” nauczyciel powinien również być dla swoich uczniów wzorem i przykładem. Ważną cechą nauczyciela jest to, by potrafił zarazić swoja pasją. Ważna jest umiejętność przekazywania informacji, powinny być jasne i konkretne. Podobnie jak wymagania, uczniowie powinni wiedzieć, czego konkretnie oczekuje od nich nauczyciel. Przekazując informację na dany temat musi zwracać uwagę, na to czy są one zrozumiałe dla wszystkich, jeżeli nie, to powinien tłumaczyć aż do skutku. Jednocześnie przekazując określone materiały musi zwracać uwagę na potrzeby duchowe, fizyczne, emocjonalne oraz moralne dziecka.
Nauczyciel powinien posiadać umiejętność utrzymywania porządku w kontaktach z grupą wychowanków, zarazem umieć porozumiewać się z dziećmi przebywającymi w grupie, jak i również w kontaktach z pojedynczymi osobnikami. Nauczyciel powinien również potrafić rozgraniczyć ilość słuchania i mówienia, czy aktywnego i biernego zachowywania się. Dzięki temu wychowankowie uzyskają umiejętność samodzielności i odpowiedzialności za samego siebie w kontaktach z innymi ludźmi. Wychowanek musi wiedzieć, że niektóre zachowania nie są dobre, a wychowawca może mu taką wiedzę udostępnić zezwalając na samodzielne działanie. Czasem nauka na błędach jest potrzebna, i sprawdza się.
Nauczyciel musi być życzliwy, a dziecko powinno w każdej sytuacji na niego liczyć. Powinien obserwować grupę swoich wychowanków, jeżeli widzi, że dzieje się w niej coś złego to powinien interweniować, rozstrzygać spory między dziećmi. Jeżeli wystąpi jakikolwiek konflikt, to na spokojnie powinien wysłuchać obydwóch stron i spróbować rozstrzygnąć zaistniały spór, tak aby ponownie się nie pojawił. Bardzo ważnym zadaniem wychowawcy w takiej sytuacji jest nauczenie wychowanka poczucia odpowiedzialności za swoje postępowanie, wczuwania się w inne towarzyszące mu osoby, szacunku takiego, którego sami potrzebują. Dziecko powinno umieć wyciągnąć słuszne wnioski, z zaistniałego problemu.
Istotną rolę w wychowaniu odgrywa także kontakt z innymi ludźmi. Jest on potrzebny do prawidłowego rozwoju, ponieważ dziecko jest istotą społeczną. Podczas zabawy z rówieśnikami w szkole dziecko uczy się relacji w grupie, kształtuje podstawowe formy zachowania. Grupa rówieśnicza zaspokaja wiele istotnych potrzeb między innymi: poczucie bezpieczeństwa, przynależności, akceptacji, wsparcie jednostki, uczucie samodzielności. Młody człowiek w grupie rozwija swoje kompetencje społeczne. Istnieje wiele form zabaw, przykładowo zabawa w udawanie stanowi ważną przesłankę w rozwoju dziecięcej wiedzy o umyśle. Kształtuje jego wyobraźnię.
W szkole powinna panować pozytywna atmosfera, tak aby dziecko z chęcią chodziło do szkoły, a nie na zasadzie przymusu. Zajęcia powinny być prowadzone w sposób ciekawy, a nie tylko uczyć czystej teorii, gdyż dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym szybko się nudzi. Najlepiej gdyby prowadzono tak zajęcia, żeby dziecko uczyło się z ciekawością i zainteresowaniem. John Dewey mówił, że rozwój następuje wówczas, gdy dziecko oddaje się czynnością, które je interesują i w które wkłada całą swoją duszę. Psychologicznie jest niemożliwością sprawić, aby ktoś coś robił, wcale nie będąc tym zainteresowany. Strach przed nauczycielem i przed negatywną oceną albo nadzieją nagrody zbyt często zastępują w edukacji normalne zainteresowanie ucznia przedmiotem.
Szkoła powinna być wyposażona w odpowiednie materiały dydaktyczne, takie które są przydatne podczas realizowania wyznaczonego materiału. Dość ważne są zajęcia praktyczne, z których dziecko jest w stanie wyciągnąć istotną dla swojego dalszego rozwoju wiedzę. Tym samym prowadzone zajęcia powinny być o urozmaiconej tematyce, tak aby uczeń mógł się kształcić wszechstronnie. Jeżeli nauczyciel widzi, że dziecko jest lepsze w danym przedmiocie, to powinien je zachęcać, do tego aby poszerzało swoją wiedze i zainteresowania w danej dziedzinie.
Według mnie każdy dobry pedagog powinien posiadać cechy, które przedstawiłam w swojej pracy, gdyż są one bardzo istotne w wychowaniu szkolnym dzieci. Uczniowie muszą być pewni, że w każdej sytuacji mogą liczyć na nauczyciela. Dzięki temu większość dzieci chętniej uczęszczałoby do szkoły. Niestety w rzeczywistości bywa inaczej. Teraźniejszemu nauczycielowi dużo brakuje do „bycia ideałem”. Jednak starajmy się by dążyć do bycia nim.