139 Życie i twórczość Łukasza Opalińskiego
Łukasz Opaliński urodził się w 1612 roku jako syn starosty śremskiego Piotra Opalińskiego, a zmarł 15 czerwca 1662 roku w Staszowie w bliżej nieznanych okolicznościach. Edukację rozpoczął nauką domową, a od ok. 1620 roku do 1625 wraz z bratem Krzysztofem kształcił się w kolegium Jana Lubrańskiego w Poznaniu. W grudniu 1626 roku obaj bracia wpisali się na uniwersytet lozański w Belgii, skąd wynieśli znajomość gramatyki, retoryki, matematyki, filozofii oraz prawa. Od marca 1629 roku uczęszczali na uniwersytet w Orleanie, gdzie studiowali na wydziale prawniczym. Studia te zostały jednak przerwane prawdopodobnie z powodu panującej zarazy. Bracia powrócili do Polski najprawdopodobniej pod koniec 1630 roku.
W 1631 roku, kiedy Łukasz Opaliński miał zaledwie 19 lat, rozpoczął służbę publiczną, a już w rok później uczestniczył w sejmie konwokacyjnym w Warszawie. Jako starosta pobiedziński na sejmie nadzwyczajnym w roku 1634 został członkiem komisji hetmańskiej do spraw wojny z Turcją. Następnie spotykamy go jako członka komisji do rokowań ze Szwedami. W 1638 roku został marszałkiem izby poselskiej. 28 XI 1639 roku ożenił się z Izabelą Tęczyńską, córką wojewody krakowskiego i jednocześnie spadkobierczynią olbrzymiej fortuny.Małżeństwo to przyczyniło się do umocnienia pozycji politycznej Ł. Opalińskiego.
Około roku 1640 Ł. Opaliński otrzymał podkomorstwo poznańskie, a w dwa lata później przywilej na starostwo hrubieszowskie. Od 1648 roku jeszcze aktywniej występował na arenie politycznej, a w 1650 roku został już marszałkiem nadwornym koronnym. Dzięki lojalnej postawie wobec władcy Łukasz Opaliński zyskał dużą popularność, chciano mu nawet powierzyć przygotowanie projektu elekcji następcy za życia Jana Kazimierza. Projekt ten jednak nie doczekał się realizacji. Dalszą karierę polityczną Łukasza Opalińskiego przerwała śmierć w 1662 roku. Został pochowany w klasztorze kamedułów pod Rytwianami . Łukasz Opaliński należał do jednych z najbardziej światłych i wybitnych jednostek swoich czasów, uznawany był za człowieka prawego i wzorowego obywatela.
Łukasz Opaliński znany jest nie tylko jako polityk. Był również pisarzem. Znacznym utrudnieniem w przedstawieniu jego dorobku pisarskiego jest anonimowość prac.
JEST ON UWAŻANY ZA TWÓRCĘ NASTĘPUJĄCYCH DZIEŁ:
1.z dziedziny historii: Historia tak w Polszcze jako i w cudzych krajach, Iudicium de statua ac bellis Sveticis in Imperio gestis per annos triginta; De praesenti statu Europae; Historia abo opisanie wielu poważniejszych rzeczy, które się działy podczas wojny szwedzkiej w Królestwie Polskim w r. pańskiego 1655 w miesiącu lipcu aż do r. 1660 w miesiącu maju trwającej w sobie zamykające i do wiadomości potomnym wiekom podane;
2.pism o tematyce politycznej: Rozmowa plebana z ziemianinem; Polonia defensa contra Barclaium; Obrona Polski; Coś nowego;
3.dzieła o tematyce czysto literackiej: Poeta nowy (pierwsza polska poetyka) ; tłumaczenie Historii bardzo uciesznej z francuskiego języka przełożonej młodzieńcom i pannom przystojnej miłości hołdującym gwoli (autorstwo niepewne) ;
4.prace o treści filozoficzno-moralnej i religijnej: De officiis; Epistolae kultae et morales (niedochowanie); De causa haereseos ac remediis eius de (zaginione);
5.traktat z dziedziny architektury: Krótka nauka budowniczy dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego (autorstwo niepewne) ;
6.prace z zakresu wojskowości: Dyskurs o wojsku kwarcianym; De ordine militiae nostrae et praesidiorum; De hibernis
7.Przestróg do czytelnika opublikowanych w „Merkuriuszu Polskim” w r. 1661 .
Prócz tego Łukasz Opaliński był autorem bogatej korespondencji, prowadzonej z wybitnymi osobistościami życia politycznego i naukowego .