Zadania do egzaminu z podstaw piel.
Pielęgniarstwo nowoczesne w Polsce i na świecie.za początki rok 1860 ( pierwsza szkoła F. Nightingale- szpital Św. Tomasza w Londynie).
Czynniki rozwoju: pielęgniarstwa:
-wzrastająca liczba osób starszych; wzrastająca liczba osób wykazujących emocjonalne i psychiczne niedomagania; styl życia( zaburzenia w ukł. Krążenia, przemiany materii, - również wśród młodych); pojawienie się problemów społecznych(bezrobocie, narkomania, HIV); wzrost poszkodowanych w wypadkach; wzrost chorych z nowotworami; rozwój technicznych technologii (urządzenia podtrzymujące życie, transplantacje organów, genetyczne ingerencje); wzrasta aktywność zawodowa kobiet(osłabienie ich funkcji opiekuńczo-wychowawczej); wzrastające oczekiwania konsumentów w ramach opieki zdrowotnej.
Czynniki demograficzne: struktura wiekowa; płeć; gęstość zaludnienie; przyrost naturalny; miejsce zamieszkania; w istotny sposób decydują o tym jakie problemy zdrowotne występują w większym natężeniu.
Czynniki społeczno-kulturowe: zmiana wzorców zachowania i wartości; czyli styl życia jednostki; zmiany w strukturze i funkcjonowaniu rodziny, rozwój instytucji społecznych.
Czynniki polityczne: akces do Unii Europejskiej (włączenie do UE); politykę zdrowotną oraz sytuacje ekonomiczna społeczeństwa.
- integracja polskiego pielęgniarstwa z pielęgniarstwem zachodnim.(stworzenie możliwości przemieszczania się kadr)
Czynniki środowiskowe(gospodarcze) : (woda żywność, powietrze, gleba i ich zniszczenia, które negatywnie wpływają na zdrowie)- konsekwencja zanieczyszczenia powietrza: zaburzenia centralnego ukł. Nerwowego, choroby ukł oddechowego, alergie, zaburz. w ukł. Krążenia
Misja pielęgniarstwa to pomaganie innym w osiągnięciu maksymalnych możliwości fizycznych, psychicznych, społecznych w zmieniającym się środowisku. To zapewnienie opieki od poczęcia do starości. Misja pielęgniarstwa (w społeczeństwie) polega na pomaganiu jednostce, rodzinom i innym grupom w określeniu i osiągnięciu ich fizycznego, umysłowego, społecznego potencjału w zmieniającym się środowisku, w którym oni żyją i pracują.
Podstawowe pojęcia z zakresu pielęgniarstwa:
Pielęgnowanie wg. Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest to: "sprawowanie opieki nad chorym oraz zapobieganie chorobom i umacnianie zdrowia ". Pielęgnowanie "to praktyczna działalność pielęgniarki polegająca na profesjonalnym pomaganiu i towarzyszeniu ludziom w zdrowiu i chorobie, w kształtowaniu w nich umiejętności do samoopieki i samopielęgnacji w celu utrzymania komfortu życia codziennego w zdrowiu, chorobie, cierpieniu, umieraniu, niepełnej sprawności."
Pielęgniarstwo- istota: we współczesnym procesie profesjonalizacji sprawą podstawowej wagi jest właściwe ukierunkowanie jego dalszego przebiegu oraz kształtowanie na tej podstawie wspólnej klarowanej świadomości zawodowej wszystkich pielęgniarek profesjonalistek.
Dotychczas troskliwość pielegniarska: (ochrona, pomoc, cechy: lubi ludzi, ich los nie jest im obojętny)
Pielęgniarka zawód: zespół czynności wyuczonych/ kwalifikacje; ich stałe lub względnie stałe wykonywanie; otrzymywanie za to wynagrodzenia zapewniającego środki utrzymania. – trzeba posiadać kwalifikacje teoretyczne i praktyczne.
Pielęgniarstwo jako profesja: (kiedyś tylko zawód: kapłański, lekarski, prawniczy). Teraz wiele innych tez nazywanych profesjonalistami. Pielęgniarstwo- profesjonalizm- stawanie się zawodu o coraz większym znaczeniu. Więcej wiedzy, większa odpowiedzialność, rozwój złożonych sprawności. Profesja: pełnienie służby społecznej o istotnym znaczeniu dla ludzkiego zdrowia; dysponowanie zasobem wiedzy specyficznie pielęgniarskiej i podejmowanie badań naukowych; zapewnienie wszechstronnej edukacji na poziomie akademickim, możliwość zdobycia wysokich kompetencji i doskonalenie; posiadanie własnego kodeksu; wysoki poziom autonomii profesjonalnej- same nadzorują i oceniają własna praktykę, poprawiają jej jakość prowadza kształcenia; aktywne funkcjonowanie organizacji pielęgniarskich; kształtowanie kultury profesjonalnej.
Pielęgniarstwo nauka: pierwszy model pielęgnowania F. Night. – teoria pielęgnowania środowiska 1859r. – wykazała zależności pomiędzy zdrowiem a środowiskiem sanitarnym w jakim człowiek przebywa. Potem w 1952r. H. Peplau funkcja terapeutyczna, relacja pielęgniarka –pacjent. Humanizm. W drugiej połowie XX wieku wiele kolejnych opracowań wielkich modeli.- badania naukowe , teoria i praktyka ,opracowanie pytań badawczych i opracowano metodologie badań. (model:. F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, H. Peplau, B. Neuman, J. Watson)
Pielęgniarstwo sztuka: ludzkie zdolności, twórcza wyobraźnia, innowacyjność i kreatywność, wyuczone sprawności i kompetencje profesjonalistów. Piel. Jako sztukę wprowadziła F. Nightingale- ale nie pogłębiano. Dopiero 20 lat temu zyskała na wartości – gdzie w centrum uwagi pielęgniarki i jej zainteresowań znajduje się człowiek, któremu ona pomaga, a wysoki poziom zapewniania tej pomocy wymaga innowacyjności i pielęgniarskiej troskliwości.
Opieka- A. Klem – działanie podejmowane wobec osób lub rzeczy ze względu na faktyczne czy potencjalne zagrożenie ich istnienia przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia tego zagrożenia czyhających na podopiecznego i zapobieganiem. LUB w ogólnym pojęciu seria długofalowych i trwałych interakcji pomiędzy dwojgiem lub wiekszą liczbą ludzi, których przedmiotem jest ochrona, zapobieganie, pomoc, wsparcie, niesienie ulgi.
Opieka profesjonalna to działania opiekuńcze podejmowane przez osoby legitymujące się przygotowaniem zawodowym i doświadczeniem w praktyce zawodowej , uprawniającym formalnie do opiekowania się drugim człowiekiem: lekarz, pielęgniarka, rehabilitant, psycholog, pedagog, dietetyk.
Opieka nieprofesjonalna: odzwierciedlająca idee opieki międzyludzkiej- sprawowana jest przez osoby nie mające przygotowania zawodowego do tego rodzaju działalności, a wiedza i umiejętności praktyczne niezbędne w świadczeniu opieki są wynikiem przestrzegania norm społecznych, zwyczajów obyczajów kulturowych, religijnych , bądź ma charakter incydentalny , spontanicznych zachowań intuicyjnych.
Samoopieka: Aktywności i zachowania człowieka, jakie on sam inicjuje i realizuje, aby zachować życie, utrzymać zdrowie i osiągać dobrostan.
Opieka pielęgniarska: zawiera wszystkie elementy struktury opieki ogólnej, a stronami procesu opiekuńczego są: pacjent z ponadpodmiotowymi potrzebami wynikającymi z zaburzeń zdrowia i choroby, których nie może sam zaspokoić oraz pielęgniarka pielęgniarka zawodowo przygotowana do pełnienia czynności opiekuńczych w ramach funkcji opiekuńczej.
Zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać wyłącznie osoba, która posiada prawo jego wykonywania, stwierdzone przez okręgową radę pielęgniarek i położnych. W powyższej sprawie właściwa jest okręgowa rada pielęgniarek i położnych, w obrębie której pielęgniarka, położna ma zamiar wykonywać zawód.
Kwalifikacje zawodowe pielęgniarki
Pielęgniarka uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej, natomiast położna uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły położnych (art.7, ust.1 ustawy).
Szkołą pielęgniarską lub położnych w rozumieniu ustawy jest, prowadząca kształcenie w zawodzie pielęgniarki (art.7, ust.2 i art.8, ust.1 ustawy):
szkoła pomaturalna, po ukończeniu której absolwent uzyskuje tytuł zawodowy pielęgniarki lub pobożnej,
wyższa szkoła zawodowa, po ukończeniu której absolwent uzyskuje tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa lub położnictwa,
szkoła wyższa, prowadząca kształcenie w formie studiów magisterskich lub studiów wyższych zawodowych po ukończeniu której absolwent uzyskuje tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa lub położnictwa.
Rola zawodowa – zewnętrzne nakazy i oczekiwania w odniesieniu do zachowania osób pełniących role, ale też rzeczywiste sposoby zachowania tych osób. Podsumowując - przez rolę zawodową pielęgniarki rozumiemy podejmowanie przez nią takiego postępowania zawodowego na rzecz szeroko rozumianego zdrowia, które jest oczekiwane społecznie, a równocześnie zgodne z obowiązującymi normami oraz znaczące dla jej statusu zawodowego i społecznego
Treścią roli zawodowej pielęgniarki są różnorodne zadania i czynności, przy wykonywaniu których obowiązują normy zawodowe, określane jako ogólne zasady postępowania zawodowego, oczekiwane wzory zachowań i postaw określone przez Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej.
Funkcje zawodowe pielęgniarki: Funkcje zawodowe pielęgniarek wynikają z celów i misji zawodu i są to w stosunku do pacjenta: świadczenia pielęgnacyjne, zapobiegawcze, diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne i związane z promocją zdrowia.
1.opiekuncza-pomoc w rozwiązywaniu indywidualnych problemów chorego w chorobie i niepełno-
sprawności tj. towarzyszenie, asystowanie i wspieranie podopiecznego
2.wychowawcza-zamierzony wpływ na osobowość chorego poprzez kształtowanie prawidłowych
zachowań zdrowotnych, poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie,
przygotowanie do samo opieki i przygotowanie rodziny do opieki nieprofesjonalnej
w domu
3.promowanie zdrowia-poprzez wzmacnianie i potęgowanie zdrowia
4.profilaktyczna-zapobieganie choroba, niepełnosprawności, urazom, wypadkom
5. terapeutyczna(lecznicza)-to czynności diagnostyczne i terapeutyczne zarówno zlecone przez
Lekarza jak i wynikające z rozpoznania pielęgniarskiego
6.rehabilitacyjne- to usprawnianie psychiczne fizyczne i społeczne.
Biorca / podmiot opieki pielęgniarskiej: oczekuje świadczeń n rzecz zdrowia wykonywanych przez pielęgniarkę; jest w takim stanie, że wymaga pomocy ze strony innych ludzi, aby utrzymać i przywrócić zdrowie, (lub życie) albo wzmocnić zdrowie; z różnych powodów nie jest w stanie odpowiedzieć za swoje zdrowie i radzić sobie ze stanem zdrowia, w jakim się znajduje; z różnych przyczyn nie jest w stanie poradzi sobie ze stanem zdrowia osoby (osób), za którą odpowiada; chce świadczyć opiekę na rzecz innych ludzi , a nie ma w tym zakresie dostatecznej wiedzy, umiejętności, doświadczenia.
Kategorie odbiorców usług pielęgniarskich:
a) w zależności od stanu
człowiek zdrowy (WHO) – człowiek, który może w pełni realizować swoje aspiracje
i potrzeby, reagować na wyzwania środowiska (zmieniać lub radzić sobie ze
środowiskiem). Wchodzić w korzystną dla siebie interakcję ze środowiskiem
człowiek zdrowy narażony na utratę zdrowia (zachorowanie) – człowiek, u
którego negatywny wpływ środowiska (ekologicznego, społecznego), warunków
życia, stylu pracy, odżywiania, nawyków, uzależnień, ograniczenie funkcji może
doprowadzić do wystąpienia choroby
człowiek chory (WHO) – człowiek, u którego występuje reakcja organizmu na
zadziałanie czynnika chorobotwórczego, wyrażająca się zaburzeniem współdziałania
narządów i tkanek, prowadząca do zmian czynnościowych i organicznych ustroju,
uniemożliwiające człowiekowi w pełni realizowanie jego potrzeb i aspiracji oraz
radzenia sobie ze środowiskiem
człowiek chory o ostrym stanie choroby – człowiek, u którego w ciągu krótkiego
czasu występują objawy podmiotowe i przedmiotowe (nagłe załamanie stanu
zdrowia)
człowiek chory o przewlekłym stanie choroby – człowiek, u którego w różnym
okresie i przedziale czasu, występują objawy podmiotowe i przedmiotowe, w
konsekwencji których mogą powstawać nieodwracalne zmiany w budowie i
funkcjonowaniu narządów i / lub układów, co uniemożliwia prawidłowe
funkcjonowanie (np. stwardnienie rozsiane, cukrzyca)
człowiek chory o niepomyślnym rokowaniu (nieuleczalnie chory) – człowiek, u
którego przewiduje się niepomyślny przebieg procesu chorobowego i brak jest szans
powrotu do zdrowia
człowiek niepełnosprawny – osoba, u której obniżona sprawność funkcjonalna
(sensoryczna, fizyczna, i / lub psychiczna) trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza
lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, prace oraz pełnienie ról właściwych dla
płci i wieku, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi
człowiek umierający – stan człowieka, u którego (lub w stosunku do którego)
istnieje trwająca w czasie świadomość zbliżającej się śmierci, łącząca się z istnieniem
choroby i / lub z wiekiem; stan obejmujący ostatnie tygodnie, dni, godziny zycia
człowieka, różny co do intensywności przezywania cierpień fizycznych i
psychicznych
b) w zależności od wieku: dziecko, człowiek dorosły, człowiek stary
c) w zależności od ilości: jednostka, grupa, rodzina
Pielęgniarka w zespole opiekuńczym: Działania opiekuńcze polegają na dostarczeniu podopiecznemu przedmiotów jego potrzeb ( fizycznych, emocjonalnych, intelektualnych). - źle sprecyzowane hasło- nie bardzo wiadomo co na myśli ma wykładowca
HOLIZM w odniesieniu do pielęgniarstwa oznacza świadczenie opieki we wszystkich stanach zdrowia i choroby, we wszystkich obszarach życia pacjenta oraz to, że pielęgniarka musi wykorzystać wszystkie swoje umiejętności, by udzielić pacjentowi jak najwszechstronniejszej pomocy. Interwencja pielęgniarska może być nieskuteczna, jeżeli ukierunkowana jest tylko na fragment problemu zdrowotnego, jeśli bierze pod uwagę tylko jedną możliwą przyczynę zaobserwowanego stanu (np. tylko somatyczną lub tylko psychiczna ).
Holizm oznacza aktywność pacjenta, traktowanie i podejmowanie organizmu jako całość, co wynika z faktu, że organizm jest czymś więcej niż sumą swoich części, ponieważ stanowi system.
Holizm to podejście do pacjenta jako bytu intelektualnego, emocjonalnego, społecznego, duchowego i oczywiście fizycznego. Wymaga od pacjenta aktywnego podejścia do spraw swego leczenia.
Podejście holistyczne łączy ekologiczną wrażliwość starożytnych tradycji leczniczych, z propozycją nowoczesnej nauki i techniki, uwzględniając zarówno te techniki, których efektywność została już dawno udokumentowana i stwierdzona, jak również te, które dopiero od niedawna zaczyna się stosować.
Podejście holistyczne zmierza do stworzenia takiego systemu opieki zdrowotnej i edukacji, w którym ludzie, jako członkowie określonej społeczności, sami będą troszczyć się o własne zdrowie.
Zdrowie – definicja: W konstytucji z 1948 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określiła zdrowie jako „stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko jako brak choroby lub zniedołężnienia (kalectwa)”.
Hipokrates – kategoria” dobrego i złego samopoczucia.”
Czynniki determinujące zdrowie: styl życia, warunki środowiskowe, cechy dziedziczne, sprawność systemu opieki zdrowotnej, a społeczne to jeszcze sytuacja demograficzna.
Potrzeby zdrowotne człowieka:- teoria potrzeb Masłowa
Potrzeba - to odczuwalny brak czegoś, pobudzający organizm do ukierunkowanego działania w celu wyrównania braku, czyli zaspokojenia potrzeby
POTRZEBA wg A Maslowa
POTRZEBY LUDZKIE = POTRZEBY ORGANIZMU LUDZKIEGO
to stan napięcia organizmu, niezbędny do utrzymania zdrowia, życia , gatunku ludzkiego, szczęścia osobistego i zawodowego
samorealizacji – potrzeby samorealizacji – wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb,
estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)
poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)
szacunku i uznania – potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi;
pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,
potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.
przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, alienacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy,
bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,
fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka.
5.Pielęgniarka w zespole opieki zdrowotnej na przykładzie szpitala. Zakres i charakter działań opiekuńczych pielęgniarki. Przyjęcie pacjenta do szpitala i oddziału. Wypisanie pacjenta ze szpitala. Prawa pacjenta.
Na izbie przyjęć opiekę nad pacjentem przejmuje pielęgniarka, która przedstawia się, dokonuje wstępnego rozpoznania stanu zdrowia pacjenta, zawiadamia lekarza, wykonuje zalecenia i badania. Zapoznaje się z dokumentacją pacjenta, słucha jego wypowiedzi, obserwuje go. Odbywa się kąpiel i zmiana ubrania na bieliznę własna lub szpitalną. Pielęgniarka przeprowadza lub przewozi pacjenta wraz z jego dokumentacją na oddział szpitalny. Zadaniem pielęgniarki jest pomoc w przystosowaniu się do środowiska szpitalnego , pomoc lub ułatwienie załatwienia spraw powstałych w związku z nową sytuacją zdrowotno- społeczną. Okazanie akceptacji, szacunku, wytwarzanie klimatu ciepła, bliskości, empatii, wzbudzenie zaufania. Uprzedzać i informować o wykonywanych zadaniach. Jeśli stan zdrowia pacjenta pozwala to zapoznanie go z topografią oddziału, jego urządzeniami i wyposażeniem o raz regulaminem szpitala i wynikająca z niego organizacja dnia. Organizowanie warunków do odwiedzin chorych. Umożliwić korzystanie z dostępnych form praktyk religijnych. Uwzględnić odrębność kulturową, dotyczącą żywienia wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, odbywania praktyk religijnych.
Wypisanie pacjenta ze szpitala: działania piel. polegają na przygotowaniu w zakresie adaptacji w środowisku domowym lub innym będą obejmować:
-Poznanie możliwości środowiska domowego w zakresie opieki nad pacjentem.
-Przygotowanie środowiska pacjenta na jego powrót i do ewentualnego udziału w opiece nad nim
-Zachęcenie pacjenta do zdobycia pełnej samodzielności , przygotowanie do samopielegnacji
-Przekazanie pacjentowi informacji o stosowaniu zaleceń dotyczących leczenia, rehabilitacji i trybu życia (sprawdzić czy zapamiętał podane informacje i czy je rozumie)
-Edukację zdrowotna pacjenta i środowiska, skierowana na utrzymanie dobrego zdrowia, unikania chorób i urazów
- Przekonanie pacjenta o jego odpowiedzialności za własne Zdowie
-Wskazanie instytucji zobowiązanych do udzielenia pomocy medycznej i opieki społecznej
Prawa pacjenta: KARTA PRAW PACJENTA
Podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej
- Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483), określone w ustawach:
z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731,
z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i itd.
-PRAWO DO WYRAŻANIA ZGODY NA INTERWENCJĘ MEDYCZNĄ
-PRAWO DO INFORMACJI ( również o jego prawach)
-PRAWO DO GODNOŚCI (Podczas udzielania świadczeń zdrowotnych lekarz ma obowiązek poszanowania intymności i godności osobistej pacjenta.)
-PRAWO DO POMOCY MEDYCZNEJ (Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki.)
- PRAWO DO OPIEKI MEDYCZNEJ ODPOWIEDNIEJ JAKOŚCI (Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń – do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń.)
-PRAWO DO TAJEMNICY (Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących pacjenta, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Lekarz nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody. Lekarz jest zobowiązany tajemnicą także po śmierci pacjenta.)
6.Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji – metody i techniki stosowane w procesie diagnozowania, leczenia, rehabilitacji. Zasady wykonywania zleceń, udział pielęgniarki w badaniu pacjentów. Zadania i kompetencje pielęgniarki.
Badanie lekarskie- badanie pacjenta wykonywane przez lekarza
Badanie podmiotowe- zbieranie wywiadu, (odczuwane i obserwowane przez chorego objawy ”subiektywne”- podmiotowe). Historie choroby, jaki tryb życie, środowisko pracy, nawyki, choroby przebyte, choroby występujące w rodzinie.
Wywiad: aktywne słuchanie:
-kontakt wzrokowy, otwarta postawa ciała, potwierdzanie rozumienia przekazywanych informacji, potakiwanie głową.
-zadawanie pytań stosowanie do celu: (zamknięte, otwarte-swobodna wypowiedź-, wyjaśniające lub sondujące
- stosowanie podsumowań lub streszczeń dla stwierdzenia: czy słowa pacjenta zostały dobrze zrozumiane
- pytanie pacjenta o jego przekonania, lęki lub przewidywania
- reagowanie na werbalne i niewerbalne sygnały wyrażane przez pacjenta
Badanie przedmiotowe-inaczej fizykalne, polega na badaniu objawów obiektywnych(przedmiotowych) za pomocą zmysłów badającego, przy użyciu następujących technik: oglądanie, opukiwanie, osłuchiwanie, obmacywanie.
Oglądanie- polega na inspekcji wzrokowej części lub całego ciała pacjenta w celu wykrycia dostrzeganych zmian.
Opukiwanie- jest techniką, w której poprzez opukiwanie instrumentem np. młoteczkiem lub palcem , wprawia się opukiwane miejsca w ruch , wywołując drgania. (powstaje odgłos opukowy oraz wibracje).
Osłuchiwanie- za pomocą fonendoskopu osłuchiwanie odgłosów i dźwięków w miejscu przyłożenia słuchawki do ciała pacjenta. (odgłosy oddychania, trawienia i krążenia)
Obmacywanie (palpacja)- badanie dotykiem – metoda diagnostyki medycznej, która polega na takim macaniu palcami, aby wyczuć rozmiar, kształt, twardość lub położenie określonej struktury anatomicznej., co pozwala wnioskować o kształcie, wielkości i spoistości narządów wewnętrznych oraz ich czynności.
Udział pielęgniarek.:
1.Wykonywanie zadań i zabiegów w ramach pierwszej pomocy przedlekarskiej :
- w nagłym załamaniu stanu zdrowia człowieka (przy utracie przytomności, zatrzymaniu krążenia, przy braku oddechu)
-w sytuacjach wystąpienia (omdlenia, krwawienia, krwotoku, obrażeń termicznych, w odmrożeniach, przy ukąszeniu przez zwierzęta, w zachłyśnięciu, podczas utonięcia, przy zranieniu)
-zorganizowanie pomocy w miejscu wypadku, katastrofy
2.Współudział w procesie diagnozowania pacjenta:
- wykonywanie i dokumentowanie pomiarów podstawowych parametrów życiowych,
-pobierania materiału do badań laboratoryjnych wykonywanie, niektórych z nich (np. krew, kał, mocz plwocina itp. )
-wykonywanie prób, (np. uczuleniowych, wysiłkowych )
-wykonywanie badań (np. bilansowych, EKG )
1.Wykonywanie zadań i zabiegów w ramach pierwszej pomocy przedlekarskiej :
- w nagłym załamaniu stanu zdrowia człowieka (przy utracie przytomności, zatrzymaniu krążenia, przy braku oddechu)
-w sytuacjach wystąpienia (omdlenia, krwawienia, krwotoku, obrażeń termicznych, w odmrożeniach, przy ukąszeniu przez zwierzęta, w zachłyśnięciu, podczas utonięcia, przy zranieniu)
-zorganizowanie pomocy w miejscu wypadku, katastrofy
2.Współudział w procesie diagnozowania pacjenta:
- wykonywanie i dokumentowanie pomiarów podstawowych parametrów życiowych,
-pobierania materiału do badań laboratoryjnych wykonywanie, niektórych z nich (np. krew, kał, mocz plwocina itp. )
-wykonywanie prób, (np. uczuleniowych, wysiłkowych )
-wykonywanie badań (np. bilansowych, EKG )
-wykonywanie pomiarów ( np. wzrost, waga, wzrok ,słuch )
- pomoc lekarzowi w wykonywaniu badań nieinwazyjnych (urografia) i inwazyjnych ( angiografia, nakłucie mostka)
3.Wykonywanie zabiegów zleconych w planie terapii:
- leczenie farmakologiczne, podanie leków, wykonywanie zabiegów,
-leczenie dietetyczne,
-leczenie zabiegowe
Leczenie: ma na celu zwalczenie choroby i przywracanie zdrowia lub łagodzenie dolegliwości oraz utrzymanie zdrowia na możliwie optymalnym poziomie.
Podstawą stosowania określonego leczenia jest rozpoznana choroba , jej przebieg i stan pacjenta.
metody:
Leczenie farmakologiczne: Polega na podawaniu choremu preparatów chemicznych (leków) o określonym działaniu, postaci dawce oraz określoną drogą.
Zadania pielęgniarki w farmakologii:
W leczeniu planowym: podaje leki zgodnie z zleceniem lekarza i obowiązującymi procedurami; obserwuje działanie terapeutyczne i uboczne podanego leku; bierze udział w przygotowaniu chorego
W sytuacji zagrożenia życia pielęgniarka może samodzielnie rozpoznać stan chorego oraz podać lek ratujący życie (np. glukagon w hipoglikemii)
Leczenie chirurgiczne: Polega na stosowaniu zabiegów chirurgicznych, krwawych lub bezkrwawych.
Zadania pielęgniarki w leczeniu chirurgicznym:
- bierze udział w ocenie stanu chorego przed zabiegiem operacyjnym
- udziela choremu i jego rodzinie wsparcia w podejmowaniu decyzji dotyczącej poddania się zabiegowi
- przygotowanie chorego fizycznie do zabiegu
- podejmuje działania zmierzające do obniżenia niepokoju towarzyszącego choremu rzed zabiegiem
- uczy chorego zachowania się w trakcie i po zabiegu
- po zabiegu monitoruje wskaźniki funkcji życiowych chorego
- bierze udział w uśmierzaniu dolegliwości wstępujących po zabiegu
- dokonuje oceny i zmian opatrunku na ranie operacyjnej
- bierze udział w usprawnianiu pacjenta
- kształtuje umiejętności oraz pokazuje choremu i jego rodzinie informacje niezbędne do samo opieki
- dokumentuje stan pacjenta i realizowane czynności
Leczenie dietetyczne: stanowi integralną część kompleksowego postępowania leczniczego w przypadku większości chorób. Oznacza stosowanie w celach leczniczych pokarmów o dobranym składzie jakościowym i ilościowym.
Zadania pielęgniarki w leczeniu dietetycznym:
- podawanie posiłków i pomoc choremu przy ich spożywaniu
- karmienie chorego naturalna drogą przez usta
- karmienie chorego nieprzytomnego przez zgłębnik
- współpraca z rodziną pacjenta w zakresie uzupełniania jadłospisu chorego zgodnie z jego oczekiwaniami i zasadami diety
- wsparcie i motywowanie chorego do przestrzegania zaleceń dietetycznych , niekiedy trudnych do zaakceptowania
- współpraca z dietetykiem i lekarzem w zakresie informowania chorego i jego rodziny o celu, istocie i spodziewanych korzyściach dla zdrowia ze stosowanej diety
- współpraca z dietetykiem w zakresie edukacji pacjenta i jego rodziny
- w warunkach domowych pomoc choremu , rodzinie w doborze produktów spożywczych i przygotowaniu jadłospisów zgodnie z zasadami diety
- kształtowanie pożądanych nawyków żywieniowych w całej rodzinie chorego
Leczenie spoczynkowe: istotą tej metody jest ograniczenie, w różnym stopniu, aktywności fizycznej chorego oraz zapewnienie mu spokoju psychicznego.
Zadania pielęgniarki w leczeniu spoczynkowym:
-pomoc choremu w realizacji potrzeb i rozwiązywaniu problemów
- towarzyszenie choremu, wsparcie i motywowanie do pozostawienia niekiedy w uciążliwej sytuacji
- poprzez działania pielęgnacyjne zapobieganie powikłaniom
-pomoc choremu w stopniowym uruchamianiu się i odzyskiwaniu sprawności
Leczenie ruchem: polega na stosowaniu ćwiczeń gimnastycznych oraz form aktywności fizycznej.
Zadania pielęgniarki w leczeniu ruchem:
- współpraca z lekarzem i kinezyterapeutą w zakresie realizacji zaleconych pacjentowi ćwiczeń w celu przywrócenia sprawności
-pomoc pacjentowi leżącemu w zmianie pozycji ciała
-motywowanie pacjenta do wykonania ćwiczeń leczniczych i innych form aktywności poprawiających kondycje fizyczną
Leczenie klimatyczne: Klimatem określa się zespół czynników, takich jak: położenie terenu względem morza , stopień nasłonecznienia, wilgotność, ruch, czystość, i jonizacja powietrza, ciśnienie atmosferyczne, średnia temperatura ciała, wpływających na funkcjonowanie organizmu człowieka.
Zadania pielęgniarki w leczeniu klimatycznym: doradzanie i motywowanie pacjenta do korzystania z tej metody leczenia chorób oraz wykorzystania warunków klimatycznych w promocji zdrowia.
Leczenie balneologiczne: polega na leczniczym i profilaktycznym stosowaniu wód mineralnych, gazów leczniczych i naturalnych peloidów (błota zawierające w dużych stężeniach soli mineralnych np. w Polsce torfy zwane borowiną).
Ziołolecznictwo: polega na stosowaniu surowców oraz przetworów roślinnych w celu wspomagania zdrowienia oraz profilaktyce chorób.
Zadania pielęgniarki w ziołolecznictwie: może doradzić pacjentom możliwości rozwiązywania problemów zdrowotnych środkami ziołowymi. Jednak pełne kompetencje muszą opierać się o wykształcenie w tej dziedzinie.
Leczenie homeopatyczne: o ich stosowaniu decyduje lekarz,. Stosowane w ambulatoryjno-domowym leczeniu chorych.
Leczenie krwią: jest metodą leczenia substytucyjnego, mająca na celu dostarczenie ustrojowi brakujących składników krwi.
Pielęgniarka jest uprawniona do udziału w leczeniu krwią po uzyskaniu dodatkowych kwalifikacji , określonych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych.
REHABILITACJA: jest kompleksowym i interdyscyplinarnym procesem, którego celem jest ochrona zdrowia, rozwijanie oraz utrzymanie jak najlepszej sprawności życiowej osób, których zdrowie jest zagrożone lub zostało utracone wskutek choroby, urazu wad wrodzonych albo nabytych.
Rehabilitacja medyczna(lecznicza): ma na celu intensyfikację wszelkich procesów prewencyjnych i terapeutycznych. Przyspiesza powrót do zdrowia.
Rehabilitacja społeczna zakłada uzyskanie akceptacji dla osoby niepełnosprawnej, jak również akceptację kalectwa przez samego chorego.
Rehabilitacja zawodowa ma na celu zdobycie lub przywrócenie i utrzymanie wydolności oraz sprawności gwarantującej osobie niepełnosprawnej aktywność zawodową.
Zadania pielęgniarki w rehabilitacji:
Wyrównanie szans to także proces, w którym pielęgniarka włącza się aktywnie do wszelkich działań medycznych i organizacyjnych na rzecz osób przewlekle chorych i trwale niepełnosprawnych. Dotyczy to zwłaszcza zadań zawodowych pielęgniarki środowiskowej/ rodzinnej w zakresie poradnictwa i wsparcia wszelkich działań rehabilitacji społecznej, m.in. poprzez:
-kształtowanie postaw społecznych – czyli zapewnienie życzliwości , zrozumienia oraz świadczenia pomocy przez osoby zdrowe na rzecz niepełnosprawnych;
-organizację środowiska fizycznego – współdziałanie w likwidacji wszystkich przeszkód technicznych
-aktywizację edukacyjną i zawodową- tj. pomoc w przeprowadzaniu badań diagnostycznych i realizacji zaleceń stąd wynikających w zakresie nauki szkolnej, kształcenia zawodowego , zatrudnienia i pracy zawodowej na odpowiednio przygotowanym stanowisku pracy.
Udział pielęgniarki:
- rehabilitacja przyłóżkowa (np. pacjenci neurologiczni)
-usprawnienie ruchowe (siadanie, pionizacja, nauka chodzenia, nauka samoobsługi) czynne
Potrzebne dodatkowe szkolenia w:
-aktywizacji osób niepełnosprawnych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej
-prowadzenia terapii kreatywnej i rehabilitacji chorych w opiece paliatywnej
-treningu pęcherza moczowego u chorych z problemem nietrzymania moczu
-hartowania i kształtowania kikuta amputowanej kończyny
-rehabilitacji podopiecznych z zaburzeniami psychicznymi
-wnioskowania o objęcie opieką społeczną osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych
7.Komunikowanie się w pielęgniarstwie – komunikowaniem się pielęgniarka-pacjent, pielęgniarka-zespół terapeutyczny. Wsparcie społeczne w pielęgniarstwie. Rola pielęgniarki w edukacji pacjenta/jego rodziny.
Edukacja pacjenta: zastosowanie procesów oświatowo-wychowawczych, tj. procesów nauczania, rozwoju, wychowania i wpływu oraz oddziaływania na zmianę osobowości w odniesieniu do odbiorcy usług pielęgniarstwa , tzn. pacjenta, rodziny.
Formy komunikacji międzyludzkiej: werbalna( słowna) , niewerbalna( bezsłowna, pozawerbalna)- gestykulacja, mimika twarzy, postawa ciała, wygląd fizyczny, kontakt wzrokowy, zachowania dotykowe.
Style komunikowania się:
Styl partnerski- komunikowanie się jest skoncentrowane zarówno na własnej osobie jak i osobie partnera
Styl niepartnerski- komunikowanie się skoncentrowane na własnej osobie – egocentryczny lub osobie partnera- allocentryczny
Komunikacja interpersonalna pielęgniarki z pacjentem:
Cel: nawiązanie i podtrzymanie werbalnego i niewerbalnego kontaktu; wymiana informacji
Poziomy komunikowania się: relacji (określa sposób nawiązywania kontaktu werbalnego i niewerbalnego z pacjentem, czas, miejsce i okoliczność komunikowania) i treści (zakres i charakter komunikatów otrzymywanych i przekazywanych wzajemnie przez pielęgniarkę i pacjenta).
Zasady komunikowania się z pacjentem: 1. Podmiotowego traktowania. 2.Partnerskiego stylu komunikowania się. 3. Współpracy i współdziałania w osiągnięciu celów pielęgnowania w tym komunikowania. 4. Otwartości w komunikowaniu. 5. Dwukierunkowego(dwustronnego) charakteru komunikowania się. 6. Empatii w komunikowaniu. 7. Kompetentnego informowania. 8. Ukierunkowanego obserwowania. 9. Aktywnego słuchania. 10.Stosowania werbalnych i niewerbalnych form komunikacji. 11. Zachowania dystansu fizycznego. 12. Utrzymania kontaktu wzrokowego.
Wsparcie społeczne: jest specyficzną formą pomocy skierowana do człowieka , która umożliwia przezwyciężenie własnych problemów, trudności, konfliktów, oraz wyzwala wiarę we własne siły, doprowadza do mobilizowania sił , co przyczynia się do samodzielnego pokonywania przez niego trudności, konfliktów oraz wyzwala wiarę we własne siły , doprowadza do mobilizowania sił, co przyczynia się do samodzielnego pokonywania przez niego trudności, jak również pełniejszego rozwoju w granicach możliwości i zdolności indywidualnych. Rodzaje: emocjonalne/dowartościowujące; informacyjne; instrumentalne/rzeczowo-usługowe(bezpośrednia pomoc,- dary, pożyczki)