Postawy wychowania fizycznego wobec kultury fizycznej
Definicja, struktura i rodzaje postaw
wychowanie fizyczne wykształca u danej jednostki kulturę fizyczną, która jest wyrazem określonej postawy wobec własnego ciała i aktywnej troski o swój rozwój, sprawność i zdrowie, jest umiejętnością organizowania i spędzania czasu z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
· Kryteriami kultury fizycznej są:
- tryb życia
- ukształtowane nawyki
- przekonania
- zamiłowania
- konkretne umiejętności osobnika
· wychowanie fizyczne stanowi doskonały przykład wychowania przez kulturę i dla kultury – stanowi integralną część wszechstronnego procesu wychowania, a więc takiego, które uwzględnia kształcącą rolę wszelkich dziedzin kultury.
Miejsce teorii wychowania fizycznego
· zasięg wpływu ćwiczeń fizycznych na kształtowanie się życiowych postaw człowieka rozstrzygnął P. Coubertin twierdzeniem, że potrafią one kształcić wszystkie cechy fizycznej sprawności (siła, szybkość, zręczność w działaniu, odporność na zmęczenie) ale nie przesądzają ich wpływu na moralne postawy jednostek, jeśli wszystko co dzieje się na terenie ćwiczeń i sportu , nie będzie się działo w imię dobra społecznego.
· Wychowanie fizyczne nie może mieć celów niezależnych i służyć wyłącznie kształceniu somatycznie mocnych typów bez oglądania się na ich intelektualne i etyczne postawy. Dlatego jego zadania muszą się sprzęgnąć z zadaniami ogólnowychowawczej natury.
· Już w XVIII Jędrzej Śniadecki(pierwszy polski teoretyk wychowania fizycznego) pisał : „ kształcić człowieka tak, ażeby wszystkie części jego ciała były foremne i mocne, wszystkie zmysły doskonałe, wszystkie władze cielesne zupełne - jest to go wychowywać tylko fizycznie. Kształcić zaś jego umysł i serce bez względu na przymioty ciała – jest to go wychowywać tylko moralnie.” Jednak całokształt oddziaływań fizycznych służy „kształceniu tego surowego materiału, z którego ma powstać dzieło sztuki wychowania”
· I chociaż „w doświadczeniu wychowania fizycznego, czyli cielesnego od umysłowego albo moralnego oddzielać nie należy i nie można, wszelako w nauce i rozumowaniu można je uważać osobno”,
· wielu pedagogów spycha wychowanie fizyczne na margines nauk pedagogicznych, co sprawia, że zaczyna się ono przekształcać w gałąź wiedzy lekarskiej – obcej jednak jeszcze medycynie. W tej sprawie głos zabrał również Śniadecki: „powiedzmy i to na zaletę wychowania fizycznego, że jego wpływ tak jest powszechny, iż żadnego nie przepuszcza wyjątku. Nikt się bez niego obejść nie może. Dobrze kierowane zawsze się uda kiedy tak nazwane wychowanie moralne, nie wszędzie się przyjmie. Bo pominąwszy nawet sam stan umysłu, że przymioty rozumu i serca po wielkiej części od stanu zdrowia i organizacji zależą, a zatem każde wychowanie moralne powinno mieć za podstawę i fundament – fizyczne”
Kultura fizyczna – to część składowa kultury społeczeństwa, obejmująca działania zwiazane z dbałością o zdrowie, budowę i postawę ciała, rozwój fizyczny człowieka, kształtowanie i doskonalenie jego uzdolnień ruchowych, sprawności i wydolności fizycznej, a także systemu zachowań oraz potrzeb indywidualnych i społecznych.
Wychowanie fizyczne – zamierzona i świadoma działalność ukierunkowana na wytwarzanie właściwego zespołu postaw i nastawień, związane z nim przekazywanie wiadomości, a także zahartowanie na bodźce środowiskowe oraz zdobycie umiejętności i sprawności, które łącznie wyznaczają zachowanie człowieka w stosunku do jego fizycznej (cielesnej) postaci.
Celem wychowania fizycznego jest:
kształtowanie prawidłowej postawy ciała
rozwijanie sprawności fizycznej
podnoszenie odporności i zdrowia organizmu
wyrabianie nawyków czynnej rekreacji
Treści wychowania zawierają się w trzech kręgach:
Krąg najwęższy obejmuje wychowanie fizyczne jako przedmiot nauczania. W zajęciach uczestniczą wszyscy uczniowie bez względu na sprawność fizyczną czy tez uzdolnienia ruchowe. Lekcje w – fu mają swoje poznawcze, kształcące i wychowawcze cele. Służą do nauczania (poznania) ćwiczeń gimnastycznych, gier sportowych (piłka siatkowa, ręczna, koszykówka, nożna), gier i zabaw ruchowych, ćwiczeń o charakterze porządkowym oraz ćwiczeń korekcyjno – kompensacyjnych.
Krąg pośredni obejmuje zajęcia i prace mające na celu zabiegi zdrowotno – wychowawcze, realizowane przez szerokie grono nauczycieli wspieranych przez szkolną służbę zdrowia. W tym kręgu znajdują się takie zajęcia jak: ćwiczenia śródlekcyjne, przerwy międzylekcyjne, czuwanie nad prawidłowa postawą uczniów na wszystkich lekcjach, rozwijanie zainteresowań kulturą fizyczną, postaciami sławnych sportowców, ideą olimpijską.
Krąg najszerszy obejmuje zajęcia realizowane na zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych. W tym kręgu znajduje się działalność Szkolnego Związku Sportowego i szkolnych oraz międzyszkolnych klubów sportowych zrzeszających uczniów uzdolnionych sportowo, uczestniczących w systemie współzawodnictwa sportowego.