RZEPAK, Znaczenie gospodarcze: Olej uzyskiwany z nasion znajduje zastosowanie dla celów spożywczych, w przemyśle chemicznym do produkcji biopaliwa, a śruta poekstrakcyjna- źródło białka poekstrakcyjnego. Olej po rafinowaniu nadaje się do celów spożywczych a po utwardzeniu do fabryk margaryn i tłuszczów kuchennych Odmiany rzepaku modyfikowane tradycyjnie: jednozerowe- obniżona zawartość kwasu erukowego w oleju z ok 45% do 2%, dwuzerowa- o obniżonej zawartości glukozylanów w nasionach z ok 200 do poniżej 25 mikromoli/smbt., trzyzerowe- Dodatkowo maja obniżoną zawartość łuski ok 13%do 8% KOMPLEKSOWA TECHNOLOGIA UPRAWY zalecania uprawy rzepaku ozimego i jarego na kompleksach glebowych. ozimy- 1,2,4,5,10 ; rz. jary- 1,2,4,10. Wybór stanowiska: Od rodzaju przedplonów zależy ogólny stan kultury gleby. Właściwy dobór przedplonu odgrywa większą rolę na glebach lżejszych ponieważ tylko po dobrych przedplonach można uzyskać na tych glebach zadowalającą efektywność produkcji rzepaku. Przedplony muszą być zebrane z pola stosunkowo wcześnie. Pod tym względem najlepszymi przedplonami są: wczesne i średniowczesne odmiany grochu, jare mieszanki zbierane na zielonkę, wczesne ziemniaki uprawiane na oborniku oraz motylkowe wieloletnie zaorywane po pierwszym pokosie. Rzepak ozimy uprawiany jest najczęściej po jęczmieniu jarym i ozimym albo innych kłosowych np. po pszenicy. Spełnia wówczas ważną rolę rośliny „łamiącej” długie następstwo zbóż po sobie. Rzepak jest względnie tolerancyjny na uprawę w monokulturze, ale nie należy go uprawiać nawet przez dwa kolejne lata na tym samym polu. Może to prowadzić do spadku plonu nasion. Wymagania klimatyczne- wymaga dużej wilgotności względnej powietrza– optimum opadów w roku 600-700 mm -dobre wilgotnienie gleby w fazie kiełkowania i wschodów - potrzebuje 48-52% wody w stosunku do masy nasienia, zawartość wody w glebie powinna wynosić co najmniej 32-35% p.p.w – ozimy w okresie od wschodów do zahamowania wegetacji przed zima jest niewrażliwy lub mało wrażliwy na niedobory wody w glebie- rzepak ozimy jest wrażliwy na suszę w czasie rozwoju wiosenno – letniego. Okresem krytycznym pod względem zaopatrzenia w wodę są fazy: kwitnienie i dojrzewanie. NAWOŻENIE: Pobranie z 1 t nasion i towarzyszącym plonem słomy (1: 2,5) N -71 , P2O5- 21, K2O – 92, CaO – 54, MgO -21, So3 - 62
Na gleby ubogie w fosfor i potas: od 20 do 60 kg/ha P2O5 i 30-50 kg/ha K2O Dawka siarki nie powinna być wyższa niż 20% całkowitej dawki azotu. Nawożenie azotem
- wiosną pierwszą dawkę azotu podaje się z początkiem wegetacji- I dawka wynosi ok. 60% całej ilości- jest to zwykle 60-100 kg/ha N- II dawkę N rozsiewa się z początkiem wytwarzania łodygi , ponownie około 80-100 kg/ha N HERBICYDY:
- herbicydy doglebowo przedsiewnie: lasso 480 EC, command 480 EC,
- herbicydy doglebowo posiewnie: butisan 400SC,500SC lub star 416 SC oraz comodor 72 EC - herbicydy nalistne, gdy rzepak jest w fazie rozety o 1-2 liściach: butisan 400SC, 500SC i star 416S SC - herbicydy nalistne, gdy rzepak jest w fazie rozety o 3-4 liściach lub wiosną po ruszeniu wegetacji: faworyt 300 SL,
- herbicydy nalistne, gdy rzepak jest w fazie rozety o 4-6 liściach: kerb 50 WP lub 500 SC - preparaty przyśpieszające dojrzewanie rzepaku: harvade 250SC
- preparaty do zapobiegania pękaniu łuszczyn i osypywania nasion: nu film 96 EC
- preparaty ograniczające wzrost, wyleganie oraz zwiększające liczbę rozgałęzień: caramba 60 SL. Środki ochrony roślin przed szkodnikami - szkodniki:chowacz brukwiaczek- początek marca, koniec marca, chowacz czterozębny- przełom III iIV
słodyszek- zwarty kwiatostan, luźny kwiatostan, pryszczarek kapustnik- po przekwitnięciu pierwszych kwiatów - insektycydy- alfa mor 050 SC, decis 2,5 EC, karate 025EC Choroby rzepaku - sucha zgnilizna, werylioza rzepaku - fungicydy: Atak 450EC, alert 375SC. UPRAWA ROLI: zabiegi pożniwne: - zniszczyć ściernisko (podorywka, talerzowanie)- Orka siewna powinna na głębokości 20-22 cm wystarczająco wcześnie. Uprawę przedsiewną przy użyciu agregatu uprawowego.
Siew: Rzepak na głebokość 1,5-2 cm w dobrze uprawioną glebę. Norma wysiewu wynosi ok. 3,5 kg/ha Obsada na poziomie 70-80 roślin/m2. Rzepak ozimy jest rośliną wymagającą wczesnego i terminowego siewu. Opóźnienie o 7 dni może spowodować spadek plonu o 8 % a o 14 dni nawet do 15 %. Pielęgnacja jesienna: zwalczanie chwastów dwuliściennych np.herbicydy doglebowo przedsiewnie: command 480 EC, - herbicydy doglebowo posiewnie: butisan . Nawożenie. na 1 tonę plonu nasion ( ze słomą ) rzepak pobiera 55 kg N, 28 kg P2O5, 45 kg K2O,6 kgMg oraz14-20 kgS.
przy średniej zasobności gleby w składniki pokarmowe i plonie nasion 3,5 t/ha zaleca się około 60-70 kg P2O5 i 150–160 kg K2O. Jesienią należy zastosować ok. 20-30 kg N. Zespół uprawek wiosennych Nawożenie Na ruszenie wegetacji ok. 100 kg N/ha. w formie saletry amonowej. Druga, podobna dawka N/ha np. w postaci mocznika powinna być zastosowane po 2-3 tyg. W momencie kwitnienia ważne jest zaopatrzenie rzepaku w bor i siarkę, które wpływają na wzrost i rozwój organów generatywnych, zapylenie oraz rozwój łuszczyn i nasion. Zabiegi pielęgnacyjne
W okresie wiosennym stosujemy herbicyd faworyt 300 SL, Na chwasty jednoliścienne i samosiewy zbóż stosujemy preparaty: Leopard 05 EC, Targa Super 05 EC, Najgroźniejszymi szkodnikami rzepaku ozimego są jesienią: pchełki, gnatarz rzepakowiec i czasami rolnice natomiast wiosną – chowacz brukwiaczek, słodyszek rzepakowy, chowacz czterozębny, a także coraz częściej pryszczarek kapustnik. Do ich zwalczania można użyć preparat Cyperkill Super 25 EC, Decis 2,5 EC, Nurelle D 550 EC Zbiór: Rzepak zbieramy jednofazowo, kombajnem. Aby ograniczyć możliwość wysypania się nasion z łuszczyn , można zastosować, odpowiednio wcześniej przed zbiorem, preparaty "sklejające"- Nu-film 96 EC, Spodnam ,Elastiq.