ZARZĄDZANIE PERSONELEM
Zarządzanie personelem - to działania umożliwiające ludziom pracującym i zatrudniających ich organizacjom uzgodnienia w obszarze spraw pracowniczych. Kierowanie ludźmi jest ciągłym rozwiązywaniem problemów, które występują w układzie przełożony-podwładny. Ludzkie zachowania, odczucia i postawy są niekiedy bardzo różne. Jest to konsekwencją zróżnicowania samych ludzi, którzy maja różne doświadczenia, poglądy i aspiracje, czasem różnie też widzą swoją rolę w organizacji i rolę kierownika w urzeczywistnieniu ich celów. Kierowanie jest więc procesem planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich innych jej zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów.
Zarządzanie personelem odbywa się poprzez 2 modele:
Model Sita – podczas rekrutacji najlepsi pracownicy zostają wybrani, lecz pracodawca nie inwestuje w nich;
Kapitał ludzki – pracodawca wyszukuje najlepszych pracowników i inwestuje w nich poprzez kierowanie na szkolenia, kursy itp.
W Polsce obowiązuje model kombinowany – najpierw model Sita a następnie kapitał ludzki.
Zarządzanie personelem opiera się na następujących etapach:
Planowanie;
Rekrutacja i selekcja;
Szkolenie;
Przewodzenie i motywowanie;
Ocenianie ( nagrody, kary ).
Dodatkowym sposobem na pozyskanie pracownika jest przeprowadzenie przez pracodawcę rozmowy kwalifikacyjnej, będącej osobistym spotkaniem pracownika z szefem lub też konkursu, w którym między kandydatami występuje konkurencja, rywalizacja oraz duża presja psychiczna. Konkurs składa się z 3 faz: fazy przygotowania, fazy realizacji oraz fazy kontroli.
Funkcje zarządzania personelem:
Funkcja planowania - wymaga przewidywania czynników mogących mieć wpływ na działalność organizacji i przygotowuje odpowiednie do nich sposoby działania;
Funkcja organizowania - obejmuje ciąg czynności przygotowawczych do realizacji zaplanowanych zadań. Rola kierownika sprowadza się tutaj do utworzenia takiej struktury organizacyjnej, która uwzględniając dane wynikające z zakończonych czynności planistycznych, sprzyjałaby realizacji podejmowanych zadań;
Funkcja przewodzenia - obejmuje taki zbiór oddziaływań na całość zorganizowaną, aby wszystkie jej części przyczyniały się do osiągnięcia wyznaczonego celu;
Funkcja kontrolowania - obejmuje czynności polegające na porównywaniu rzeczywistego przebiegu działań z przyjętym wzorcem.
Warunkiem skutecznego kierowania jest zrozumienie i poszanowanie jednostki oraz stwarzanie jej możliwości samospełnienia w trakcie realizowania celów organizacji.
Partycypacja pracownicza jako narzędzie polityki personalnej:
Zadaniem polityki personalnej jest przede wszystkim pozyskiwanie najlepszych kandydatów do pracy i utrzymywanie niezbędnego personelu oraz motywowanie wszystkich pracowników do zwiększania efektywności.
Partycypacja pracownicza może przejawiać się w dwojaki sposób. Po pierwsze jako uczestnictwo pracowników w procesach decyzyjnych, po drugie – jako współudział pracowników w wypracowanych efektach. W zależności od sposobu wpływania pracowników na procesy decyzyjne w praktyce występują 2 formy partycypacji decyzyjnej:
Partycypacja bezpośrednia – osobisty udział pracowników w decyzjach, które dotyczą przede wszystkim kształtowania miejsca i procesu pracy;
Partycypacja pośrednia – polega na udziale reprezentacji pracowniczej w procesie zarządzania.
Rodzaje szefów:
Dezerter;
Biurokrata;
Autokrata;
Życzliwy autokrata;
Misjonarz;
Rozwojowiec;
Kompromis ta;
Administrator.
Podstawowe style kierowania a efektywność zespołów:
Styl kierowania zależy przede wszystkim od charakteru szefa, charakteru i motywacji podwładnych, tytułu organizacji oraz umiejętności i możliwości doboru czynników motywujących.
Autokratyczny – kierownik autokrata wyznaje zasadę, że świat dzieli się na tych, którzy podejmują decyzje, i tych, którzy zobowiązani są te decyzje wykonywać. Pragnie znać najdrobniejsze szczegóły dotyczące pracy swojego personelu, a jednocześnie skutecznie blokuje wszelkie informacje napływające z zewnątrz. Niechętnie przyjmuje przejawy inicjatywy ze strony podwładnych oraz woli oddziaływać za pomocą kar niż nagród. Autokratyczny styl kierowania przyczynia się do powstania w zespole wrogości, agresji;
Demokratyczny – kierownik demokrata stanowi przeciwieństwo kierownika autokraty. Przed podjęciem decyzji zasięga opinii swych współpracowników. W jego zespole nie ma ostrego podziału na rządzących i rządzonych. Członkowie grupy mają większą samodzielność i możliwość podejmowania własnej inicjatywy;
Liberalny – kierownik stosujący ten styl pozostawia zupełną swobodę członkom grupy przy podejmowaniu decyzji indywidualnych czy grupowych. Sobie pozostawia bardzo wąski zakres decyzji, nie ingeruje w działania grupy, nie ocenia pracowników. Grupy kierowane w sposób liberalny osiągają niską produktywność pod względem i jakości, i ilości pracy.
Podział ról w zakresie zarządzania personelem:
Kierownictwo najwyższego szczebla jest odpowiedzialne za cele strategiczne: ma kształtować wizerunek firmy, wyznaczać, synchronizować cele polityki personalnej z misją i strategią firmy,
Działania na szczeblu taktycznym realizowane są przez komórki personalne sztabowo - liniowe o znacznej samodzielności do podejmowania decyzji. Oprócz administracji zajmują się projektowaniem, wdrażaniem i stosowaniem metod, narzędzi i technik. Ponadto zajmują się doradzaniem i wspomaganiem w podejmowaniu decyzji przez kierowników liniowych;
Szczebel operacyjny: kierownicy liniowi na bieżąco podejmują decyzje i rozwiązują problemy związane z przyjmowaniem, zwalnianiem, ocenianiem, awansowaniem i motywowaniem.
ŹRÓDŁA:
„Zarządzanie pracownikami – Instrumenty polityki personalnej” autor: praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Makowskiego
Notatki z przedmiotu „Organizacja i zarządzanie w ochronie zdrowia”