STRES
Pracownicy są pod stała presją ze strony szefa, wymagającego od nich lepszej pracy. Sportowcy dążą ze wszystkich sił do uzyskania lepszych wyników. Rodzina i przyjaciele patrzą bezradnie, gdy ktoś bliski jest ciężko chory. Mimo, iż wszyscy ci ludzie znajdują się w bardzo rożnych sytuacjach, łączy ich jednak coś wspólnego – wszyscy doznają stresu. Stres jest stałym elementem życia codziennego. Wszyscy jesteśmy narażeni na rożnego rodzaju sytuacje, które mogą stanowić dla nas źródło stresu.
STRES jest specyficzną reakcją organizmu na wszelkie stawiane mu wymagania. Przyczyny stresu mogą być zróżnicowane:
- przyjemne – rywalizacja sportowa,
- nieprzyjemne - utrata pracy.
Wszystkie jednak wymagają przystosowania do stresogennych warunków. Stres nie jest reakcją, której należy unikać , bowiem jest wywoływany nieustannie przez całe życie. Zamiast unikać stresu, lepiej nauczyć się w jaki sposób można sobie z nim radzić.
Następstwa stresu.
Dorosły człowiek najczęściej ma do czynienia ze stresem w miejscu pracy. Symptomy powodowane przez stres zawodowy można ująć w 3 kategorie:
Wyczerpanie emocjonalne. Skarżą się na nie ci, którzy odczuwają pustkę i wyjałowienie. Często ich reakcją jest psychiczna izolacja w miejscu pracy. Jako jedyną obronę stosują wyłączenie uczuć i emocji.
Depersonalizacja. Często jej wyrazem jest skrajny cynizm w traktowaniu innych ludzi - poniżanie i lekceważenie ich, nieokazywanie szacunku i grzeczności, ignorowanie próśb i życzeń, nieświadczenie w sposób właściwy pomocy, opieki, usług.
Zmniejszenie poczucia osiągnięć osobistych, które skutkuje pogorszeniem własnej samooceny. Sprzyja to popadaniu w depresję.
Kobiety są bardziej skłonne doznawać wyczerpania emocjonalnego i odczuwać je z większą intensywnością.
Stres zawodowy prowadzi do wypalenia zawodowego, a to z kolei skutkuje zmarnotrawieniem czasu, w którym pracownik powinien aktywnie pracować i często – załamaniem jego kariery zawodowej. Niejednokrotnie wypalenie się jest reakcją na występowanie bardzo wysokich oczekiwań ze strony pracodawcy, chronicznego stresu sytuacyjnego. Symptomy te zbliżone są do oznak stresu chronicznego. Taki człowiek skarży się na wyczerpanie fizyczne, brak energii, często odczuwa bole głowy, napięcie mięśni, łatwo popada w infekcje, ma problemy z zasypianiem, odczuwa podenerwowanie i irytację.
Można wyróżnić 2 podstawowe źródła stresu związanego z wypaleniem zawodowym:
cechy jednostki, np. popadanie w rutynę, unikanie samodoskonalenia się, brak samokrytycyzmu,
warunki obejmujące charakter pracy i jej organizację.
Wypalanie może być także spowodowane niewłaściwymi relacjami interpersonalnymi w miejscu pracy. Wyczerpanie i wypalenie zawodowe nie jest obojętne dla zdrowia psychicznego i fizycznego, dlatego należy kontrolować i obserwować swoje zachowanie.
Kanadyjski fizjolog Hans Selye wyodrębnił trzy stadia reakcji organizmu na stres:
reakcja alarmowa, nazywana również mobilizacyjną, na którą składają się zmiany fizjologiczne, będące pierwszą odpowiedzią organizmu na pojawienie się czynnika wywołującego stres, czyli stresora. Stresorem jest każdy czynnik szkodliwy dla organizmu, czy to fizyczny czy psychologiczny.
Bez względu na rodzaj stresora, obserwowano, niemal taki sam ogólny wzorzec zmian fizjologicznych: ból głowy, gorączka, ból mięśni i stawów, utrata apetytu oraz ogólne „złe samopoczucie”.
stadium odporności – wytwarza się odporność. Objawy, które występowały w pierwszym stadium stresu znikają, mimo, że zakłócająca sytuacja trwa nadal, a procesy fizjologiczne, które uległy zakłóceniu zdaja się wracać do normy.