Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. opakowaniami są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Natomiast w normie PN-88/0-79000 opakowanie definiowane jest jako wyrób przeznaczony do ochrony innych wyrobów przed uszkodzeniami, a także do ochrony otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem zapakowanego towaru. Na podstawie wspomnianych definicji można wyróżnić następujące funkcje, jakie spełniają opakowania:         logistyczna (umożliwiają transport, magazynowanie i dystrybucję)         marketingowa (estetyka powoduje zwiększenie popytu)         informacyjna (nośnik informacji)         ekologiczna (np. opakowania wyrobów niebezpiecznych)   Rodzaj wtórnego tworzywa sztucznego Przykłady zastosowania Mieszaniny tworzyw sztucznych - wyroby wykorzystywane w budownictwie, przemyśle samochodowym, ogrodnictwie  - do produkcji opakowań transportowych., wkładek amortyzacyjnych, elementów mebli, izolacji  - słupki drogowe, ławki, meble ogrodowe, ściany osłonowe przy autostradach Polietylen PE i polipropylen PP (butelki, pojemniki, folia, skrzynki) -produkcja kanistrów, folii, wiader, skrzynek balkonowych, doniczek, rur osłonowych do kabli, rur kanalizacyjnych Poliester PET (butelki po napojach, folie) - przezroczyste folie  - włókna poliestrowe do produkcji dywanów, ubrań, tkanin obiciowych, specjalnej włókniny  - włókna cięte o właściwościach izolacyjnych  - spienione płyty izolacyjne (o lepszych właściwościach niż te z polistyrenu – mniej trujące podczas spalania) Rodzaj opakowań 2004 2005 2006 2007 Papier i tektura 39 42 45 48 Aluminium 25 30 35 40 Szkło 22 29 35 40 Tworzywa sztuczne 14 18 22 25 Wielomateriałowe 12 16 20 25 Blacha stalowa 11 14 18 20 Drewno i materiały naturalne 9 11 13 15

 Recykling można podzielić na trzy klasy – materiałowy, chemiczny i termiczny. Recykling materiałowy polega na najprostszym odzyskiwaniu materiału z którego powstał dany odpad i przywróceniu go do ponownego obiegu w cyklu surowiec – produkt – odpad.

Większość zużytych opakowań można poddawać procesom regeneracji i odzysku, w wyniku których otrzymuje się materiał wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz zastosowania. Pozyskiwanie surowców wtórnych jest bardzo korzystnym działaniem, gdyż:

• zwraca się zużyte opakowania do ponownego przetwórstwa (recyklingu)

• zmniejsza się straty i poprawia ekonomikę gospodarki opakowaniami

• zmniejsza się zanieczyszczenie środowiska

Posiada jednak również wady:

• operacje i procesy recyklingu wymagają nakładów finansowych

• jakość materiału wtórnego jest w zasadzie gorsza niż materiału pierwotnego

Większość odpadów komunalnych stanowią zużyte opakowania, które powinny być przerabiane według ogólnego systemu zagospodarowania odpadów. Charakteryzują się one dużą różnorodnością typów materiału, dużymi zanieczyszczeniami innymi materiałami lub pozostałościami po zapakowanych produktach, a także zaawansowanymi procesami starzenia w wyniku użytkowania. Z tego względu możliwe jest na przykład kilkakrotne zawracanie tworzywa do ponownego przerobu (tzw. krotność przetwórstwa).

Zużyte opakowania z tworzyw sztucznych, już na etapie pozyskiwania, należy identyfikować według rodzaju tworzywa w celu odpowiedniego przygotowania do powtórnego przerobu. Wybór metody identyfikacji odgrywa kluczowe znaczenie w przygotowaniu materiałów polimerowych do ponownego przerobu. Najprostszym sposobem jest rozdzielanie nierozdrobnionych zużytych opakowań na podstawie specjalnych oznakowań, tj. według symboli polimerów, numerów kodowych lub kodów kreskowych (tabela — przykład znakowania opakowań z tworzyw sztucznych numerami). Natomiast mieszaniny rozdrobnionych odpadów opakowaniowych można niezawodnie identyfikować i rozdzielać, wykorzystując do tego celu metody optyczne i termooptyczne, spektroskopii w podczerwieni, spektrometrii masowej itp. Bliższe omówienie tych metod, jak i sposobu sortowania rozdrobnionych odpadów opakowaniowych zawiera praca zbiorowa pt. Recykling materiałów polimerowych.

Odzysk politereftalanu etylenu (PET) do ponownego przerobu materiałowego stanowi problem o ogromnym znaczeniu gospodarczym i ekologicznym, bowiem roczna produkcja plus import samych tylko butelek wynosi około 760 min sztuk. Przedsięwzięcie zagospodarowania PET polegać powinno na zorganizowaniu czterech głównych etapów:

• zbieraniu i selekcjonowaniu butelek z PET z ogólnej ilości odpadów tworzywowych

• usuwaniu elementów towarzyszących butelkom PET (papier, polietylen, metal itp.)

• utylizacji PET z butelek do postaci masy przemielonej lub regranulatu

• zagospodarowaniu otrzymanego w wyniku utylizacji przemiału lub regranulatu

Schemat recyklingu materiałowego butelek z PET uwzględnia między innymi:

• rozdrabnianie wstępne (realizuje operację wstępnego zredukowania objętości, a więc cięcie butelki celem doprowadzenia odpadu do postaci najkorzystniejszej dla myjki)

• mycie odpadu (realizuje usuwanie zanieczyszczeń mechanicznych, separacja PE i papieru)

• suszenie (pozbawienie wilgoci wymytych fragmentów butelek, jest to suszenie wstępne przed kolejnym etapem rozdrabniania)

• mielenie (realizuje rozdrabnianie dokładne do postaci 0 5-8 mm z równoczesnym odpylaniem)

• suszenie precyzyjne (dehumidyfikacja) (przed operacją regranulowania konieczny jest etap dokładnego suszenia celem doprowadzenia przemiału do wilgotności właściwej dla granulacji)

• regranulacja (celem jest otrzymanie produktu uszlachetnionego - jednolitego regranulatu PET o ściśle określonych parametrach, nadającego się do dalszego przetwórstwa)

• dystrybucja regranulatu lub przetwórstwo na produkty użytkowe (kształtki, profile, folia, taśmy do opakowań, przędza dywanowa, kanistry na benzynę i chemikalia, spienione płyty izolacyjne)

W recyklingu materiałowym PET szczególne znaczenie posiada identyfikacja i rozdzielenie zużytych opakowań (nierozdrobnionych i rozdrobnionych) ze względu na dużą różnicę parametrów przetwórstwa tego tworzywa w porównaniu z innymi tworzywami termoplastycznymi. Przede wszystkim należy oddzielić poliolefmy (PE i PP), które pogarszają właściwości fizyko-mechaniczne PET, a także odseparować PVC, ponieważ w temperaturze przetwórstwa rozkłada się on z wydzieleniem HCl, który jest przyczyną niepożądanych reakcji chemicznych. Ponadto opakowania z PET przeznaczone do recyklingu materiałowego nie powinny zawierać dodatkowych elementów utrudniających przetwórstwo, takich jak: nakrętki, etykiety, kleje. Niewskazane jest stosowanie, np. nakrętek wykonanych z PVC, PS, tworzyw termoutwardzalnych, metalu; etykiet z PVC, OPS, materiałów metalizowanych; klejów nierozpuszczalnych w wodzie.

W recyklingu materiałowym PVC najważniejszym elementem jest jego separacja od innych materiałów (papieru, szkła, korka itp.). Separacja ta jest trzystopniowa:

• w pierwszym stopniu separacji występuje przesiewanie zgrubne (separator magnetyczny do oddzielania metali i separator pneumatyczny do usuwania odpadów ciężkich)

• w drugim stopniu odpowiednio rozdrobnioną masę poddaje się separacji w hydrocyklonie, na zasadzie różnicy w gęstościach właściwych

• usuwa się resztki zanieczyszczeń; po dekantacji i odwodnieniu PVC podaje się sproszkowaniu w młynie i przesyła do trzeciego (ostatniego) stopnia separacji składającego się z cyklonu, separatora elektroakustycznego oraz separatora sitowego pod różnymi ciśnieniami.

Wtórny PVC produkowany jest w trzech gatunkach granulometrycznych: poniżej 0,6 mm, poniżej l mm, poniżej 5 mm

Recyklaty PVC znalazły zastosowanie do produkcji płyt podłogowych, rur do kabli, rur drenażowych itp.

Recykling materiałowy polietylenu przeprowadza się w Polsce od roku 1985. Pierwszą instalację uruchomiono w ZPTS w Kłaju, a następnie w kilku miastach rozpoczęto przerób wtórny LD PE oraz HD PE na liniach wyprodukowanych głównie przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn i Urządzeń Chemicznych „Metalchem" w Toruniu.

Opakowania z folii polietylenowych (worki, torby, owinięcia) po ich zebraniu są oczyszczane ręcznie, a następnie belowane i transportowane do wytwórcy folii, gdzie zostają pocięte, zagęszczone i zastosowane jako składnik do produkcji nowych folii. Natomiast recyklat opakowań z folii polipropylenowych stosowany jest w większości na warstwę rdzeniową (wewnętrzną materiałów wielowarstwowych).

Zużyte opakowania z litego polistyrenu (PS), takie jak tacki, kubki, pudełka oraz ze spienionego PS — opakowania i wkładki amortyzacyjne stanowią cenny materiał przeznaczony do recyklingu. Opakowania z litego PS nie powinny zawierać materiałów obcych, zamknięć z polietylenu, etykiet z polipropylenu lub papieru. Zebrane opakowanie sortowane są ręcznie, rozdrabniane i myte. PS w postaci kłaczków jest oddzielany od innych cząsteczek stałych i pulpy papierowej, odwirowywany w celu usunięcia wody i suszony. Z recyklatu tego w proporcji 50:50 z materiałem świeżym produkuje się nowe opakowania. Istnieją również możliwości wykorzystania odpadów ze spienionego PS w budownictwie, pracach melioracyjnych itp.

Problemy przetwórstwa zużytych opakowań z tworzyw sztucznych nie ograniczają się wyłącznie do zagadnień technicznych i technologicznych. Istotne są tutaj także zagadnienia ekonomiczne, jak ceny skupu, koszty przetwórstwa oraz właściwa organizacja zbiórki i segregacji zużytych opakowań.

Wytyczne Unii Europejskiej zakładają wykorzystanie już od roku 2000 do 90% zużytych opakowań z tworzyw sztucznych, w tym 50% w ramach recyklingu energetycznego, 25% recyklingu materiałowego oraz 15% recyklingu chemicznego.

Zużyte opakowania z papieru i tektury są źródłem makulatury, cenionego surowca wtórnego, poszukiwanego przez przemysł papierniczy. Produkcja papieru z drewna o wiele bardziej zanieczyszcza środowisko, nadmiernie eksploatuje lasy niż produkcja papieru z makulatury. Zakłady celulozowo-papiernicze przyjmują makulaturę z opakowań, jeśli papier lub tektura nie są powlekane woskami, asfaltem, parafiną itp. Makulatura stosowana jest do produkcji wytworów papierniczych na: nowe opakowania nie stykające się bezpośrednio z produktami spożywczymi i kosmetycznymi, papiery gazetowe, ręczniki, wkładki amortyzacyjne itd. W Polsce według danych Instytutu Celulozowo-Papierniczego z roku 1996 przetwarza się:

• 70% pudeł z tektury falistej

• 50% pudeł z tektury litej

• 20% worków papierowych

• 50% pudełek z tektury (dawniej kartonu)

Niekontrolowany wzrost użycia surowca makulaturowego przy produkcji papierowych materiałów opakowaniowych może doprowadzić do obniżenia ich białości i wytrzymałości, dlatego też wprowadza się stale nowe techniki i technologie do procesów produkcyjnych, jak chociażby coraz skuteczniejsze techniki odbarwiania mas makulaturowych. Należy oczekiwać rozwoju technik odbarwiania szczególnie dla makulatur z dużym udziałem papierów zadrukowanych techniką fleksograficzną z zastosowaniem farb wodorozpuszczalnych.

Pomimo wspomnianych trudności technologicznych, najtrudniejszymi fazami w odzysku celulozy ze zużytych opakowań papierowych i tekturowych są:

• zbiórka zużytych opakowań

• sortowanie wg rodzajów materiału

Te dwie fazy znajdują się poza zakładami papierniczymi i dlatego niezbędnym elementem zarówno systemu zbiórki, jak i sortowania powinno być zapewnienie odbioru zużytych opakowań oraz ich zagospodarowania. Ponadto bardzo ważnym ogniwem w logistycznym łańcuchu zagospodarowania zużytych opakowań, usprawniającym przeprowadzenie recyklingu materiałowego, powinno być dokonanie podziału (segregacji) opakowań z wytworów papierniczych na cztery klasy podatności do ponownego przerobu. Najbardziej podatne do przerobu są papiery zaliczane do klasy l. Podział wyrobów papierowych na klasy podatności do recyklingu:

Rodzaj papieru - tektury	Klasa
�	1
Papiery i tektury powlekane tworzywami	�
Papiery i tektury powlekane inaczej (parafiny, woski, hotmelty, lakiery)	�
Papiery i tektury wytłaczane, metalizowane	�
Papiery i tektury warstwowe:	�
Papier/papier klejony klejem skrobiowym	�
Papier/papier inne kleje	�
Papier/aluminium	�
Papier/poliester	�
Papier/polipropylen	�
Papier/aluminium/polietylen	�
Papier i tektura drukowane (recykling z usuwaniem farby)	�
Papier i tektura drukowane (recykling bez usuwania farby)	x

�

Opakowania metalowe stwarzają duże możliwości wtórnego przetwórstwa przede wszystkim ze względu na ilość powstających odpadów poużytkowych (np. roczna masa odpadów z puszek stalowych wyniesie w roku 2000 około 15-20 tyś. ton). Opakowania transportowe (bębny, hoboki, wiadra) — przewidziane do wielokrotnego użytku — po wyeksploatowaniu są sprzedawane do hut jako złom. Natomiast zużyte opakowania jednostkowe z blachy aluminiowej (puszki, pudełka, tuby, tacki, pojemniki aerozolowe) nie wykorzystuje się przemysłowo na szerszą skalę i w większości kierowane są na wysypiska. Najbardziej przydatne do recyklingu materiałowego są puszki po napojach z uwagi na nieznaczne pozostałości produktów. Bardziej zanieczyszczone pozostałościami, trudnymi do usunięcia, są puszki po olejach samochodowych, farbach i lakierach.

Recykling puszek z blachy białej (stali ocynowanej) polega na ich oddzieleniu od innych odpadów metodą elektromagnetyczną. Istota tej metody polega na przetworzeniu oddzielonego złomu z równoczesnym procesem odcynowania. Uzyskana stal oraz cyna są pełnowartościowymi surowcami do wykorzystania przemysłowego. Również aluminium pochodzące z puszek dwuskładnikowych (pobocznica ze stali, wieczko z Al), odzyskane tą metodą jest dobrym surowcem przemysłowym. Bez procesu odcynowania złomu stalowego z puszek, możliwość jego zastosowania jest ograniczona. Recykling blachy stalowej białej pozwala zaoszczędzić surowce: przetwórstwo l tony złomu oszczędza 1,5 tony rudy, 0,5 tony koksu oraz 3-4 kg cyny. Zastosowanie stali pochodzącej z puszek oszczędza 60-70% energii niezbędnej do produkcji puszek stalowych z rudy żelaza, zmniejsza emisje do atmosfery szkodliwych gazów o 80%, redukuje zużycie wody.

Istotą recyklingu zużytych puszek aluminiowych po napojach jest wysoka wartość użytkowa złomu Al. Pierwszym etapem wtórnego przerobu jest oddzielenie puszek aluminiowych od stalowych przy użyciu elektromagnesów. Następnie puszki są rozdrabniane na kawałki o wielkości około 2,5 cm, natomiast pył aluminiowy usuwa się za pomocą cyklonów. W etapie tym następuje ponowne oddzielenie w separatorach magnetycznych frakcji stalowej oraz pneumatycznie papieru i innych zanieczyszczeń. Tak przygotowane rozdrobnione puszki trafiają do urządzenia usuwającego lakier.

Trudnym etapem w procesie odzysku aluminium z puszek jest rozdzielanie stopów, gdyż pobocznice (korpusy) wykonane są ze stopu 3004, natomiast wieczka ze stopu 5182. W procesie tym odseparowane kawałki stopu 5182 są transportowane do pieca, w którym wytapia się materiał na wieczka, a elementy stopu 3004 kierowane są bezpośrednio do wytopu na pobocznice. Stosując odpowiednie dodatki, uzyskuje się stopy o właściwym składzie, odlane w postaci gąsek, z których przez walcowanie uzyskujemy blachę na pobocznice oraz blachę na wieczka.

Za celowością wtórnego przetwórstwa puszek aluminiowych, zwłaszcza w państwach o dużym ich udziale na rynku napojów, przemawiają następujące dane:

• wykorzystanie odpadów aluminiowych zmniejsza dziesięciokrotnie koszty produkcji aluminium w porównaniu z produkcją tego metalu z boksytów

• użycie aluminium „z odzysku" pozwala zaoszczędzić około 95% energii niezbędnej do wytworzenia aluminium z boksytów

• szacuje się, że l tona aluminium z recyklingu umożliwia zaoszczędzenie 4 ton boksytów i 700 kg paliwa, a także umknięcie emisji do atmosfery około 35 kg fluorku aluminium

Recykling materiałowy opakowań szklanych polega na zastosowaniu stłuczki szklanej jako surowca do produkcji opakowań. W zależności od źródeł powstawania, stłuczka szklana dzieli się na: własną i obcą.

Stłuczka własna powstaje u producenta w trakcie procesu technologicznego (formowanie, odprężanie, sortowanie i pakowanie). Stłuczka ta jeżeli nie zostanie zabrudzona i zanieczyszczona, posiada najwyższe parametry użytkowe dla danego producenta, posiada ten sam skład chemiczny i ten sam kolor. Jest to stłuczka, której zużycie stanowi zamknięty obieg produkcyjny.

Natomiast stłuczka obca powstaje u użytkowników wyrobów szklanych (butelki, słoje, szyby, szklanki, wazony, szkło laboratoryjne itp.). Każdy z wymienionych wyrobów jest wykonany ze szkieł o różniącym się składzie chemicznym masy szklanej i o różnej barwie lub stopniu bezbarwności. Stłuczka ta zawiera dużo zanieczyszczeń między innymi: organicznych, ceramicznych, mineralnych, metalowych itp. Warunkiem, któremu winna odpowiadać poużytkowa stłuczka szklana, jest wyeliminowanie z niej zanieczyszczeń, jak również posegregowanie jej na poszczególne kolory.

Udział stłuczki szklanej w procesie produkcji jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników, jak: rodzaj i kolor szkła, rodzaj pieców i sposobu opalania, rodzaj formowania itp. Uwzględniając wymienione czynniki, udział procentowy stłuczki szklanej (mieszaniny własnej i obcej) kształtuje się od 20 do 50%. W krajach o bardzo wysokim poziomie technicznym produkcji szkła, udział stłuczki może dochodzić do 80%, co wynika z nowoczesnych rozwiązań poszczególnych węzłów w ciągu produkcyjnym.

Koszty nowoczesnych rozwiązań technologicznych rekompensowane są znacznymi efektami ekonomicznymi używania dużej ilości stłuczki. Na uwagę zasługuje fakt, że dodawanie stłuczki do surowców powoduje lepsze ich wymieszanie i ujednolicenie zapobiegając nadmiernemu pyleniu w transporcie „zestawu" z zestawiarni do pieca szklarskiego.

Zastosowanie stłuczki szklanej między innymi powoduje:

• obniżenie temperatury i zwiększenie szybkości topienia

• zwiększenie ujednorodnienia stopionego szkła i zmniejszenie zapylenia pieca

• poprawę warunków klarowania i zmniejszanie możliwości krystalizacji

• zmniejszenie korozji drogich materiałów ogniotrwałych

Technika topienia wykazała, że stosowanie stłuczki pozbawionej zanieczyszczeń organicznych daje następujące korzyści:

• unika się tworzenia piany w wannie

• unika się kolorowych smug w szkle

• jednorodność koloru

Do ważniejszych wymiernych efektów stosowania stłuczki szklanej zaliczyć należy:

• ograniczenie zużycia surowców pierwotnych (l t stłuczki oszczędza 50% surowców pierwotnych)

• oszczędność energii elektrycznej (każdy 1% wprowadzonej do topnienia stłuczki, w miejsce zestawu surowców pierwotnych, przynosi oszczędność energii niezbędną do uzyskania szkła w ilości 0,24-0,25%)

• obniżenie o około 20% emisji szkodliwych substancji do atmosfery oraz zredukowanie zużycia wody o około 50%

Odzysk masy stłuczki użytecznej ze stłuczki poużytkowej segregowanej o przeciętnym stopniu zanieczyszczeń (nie większym niż 15% wagowych) wynosi nie mniej niż 75%. Wynika z tego, że łączna efektywność procesu zbiórki i uzdatniania poużytkowej stłuczki szklanej wyniesie około 60%.

Istnieje duża możliwość odzyskiwania surowców ze zużytych opakowań i innych odpadów. Nowe technologie umożliwiają zwiększenie procentowego odzysku wartościowego materiału z odpadów i zmniejszają koszty tego procesu. Recykling zmierza w kierunku osiągnięcia punktu w którym obieg materii w np. opakowalnictwie będzie zamknięty, gdy odpady staną się przeszłością. Nawet jeżeli cel ten ma nigdy nie być osiągnięty to samo dążenie i zbliżanie się do niego jest czymś o co warto walczyć. Zwłaszcza, że jeżeli nie idea to czynniki ekonomiczne są doskonałą zachętą aby stosować recykling w produkcji.

Źródło : „Ekologistyka zużytych opakowań” Andrzej Korzeniowski, Mieczysław Skrzypek

Odpady: problematyka i "rozwiązania"

Sytuacja w zakresie gospodarki odpadami z gospodarstw domowych i z opakowań, w Europie Środkowej i Wschodniej (EŚW) różni się znacznie od sytuacji w Europie Zachodniej, dlatego też wymaga innych rozwiązań. Pogarszają ją: ogromne obciążenie systemów gospodarowania odpadami w wyniku wprowadzenia gospodarki rynkowej oraz napływu wyrobów i systemów pakowania z Zachodu, szeroko rozpowszechnione nielegalne składowanie odpadów, zgoda na import odpadów z innych części Europy, wzrost ilości elektroniki w gospodarstwach domowych (problem likwidacji baterii), mniejszy nacisk na korzystanie z wyrobów trwałych i nadających się do naprawy, czy wreszcie niższy poziom świadomości ekologicznej ludności. Przykładowo, systemy selektywnej zbiórki i powtórnego wykorzystania surowców w Niemczech Wschodnich załamały się z dnia na dzień w wyniku zniknięcia Muru i upowszechnienia się zachodnich praktyk w zakresie opakowań i wyrobów. Ilość komunalnych odpadów stałych (KOS) na osobę z dnia na dzień podwoiła się, głównie na skutek wprowadzenia nowych opakowań'. Podobne tendencje występują w pozostałych krajach ESW.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów praktyk zarówno dobrych, które należy utrzymać albo wprowadzić, jak i złych, które należałoby zarzucić albo nie dopuścić do ich wprowadzenia. Spośród tych pierwszych należałoby wymienić: rozpowszechniony zwyczaj wielokrotnego używania przynoszonych przez ludzi na zakupy toreb plastykowych i tekstylnych; znormalizowane butelki do ponownego użytku (Coca-Cola i Pepsi wprowadziły na Węgrzech i w Polsce plastykowe butelki, które można ponownie napełniać); sprzedawanie w sklepach towarów spożywczych luzem; minimalizacja opakowań oraz szeroko stosowany system kaucji za szklane butelki.

OPAKOWANIA I ODPADY OPAKOWANIOWE

Stan harmonizacji polskiego ustawodawstwa z wytycznymi Dyrektywy 94/62/EC

Wstępne rozmowy negocjacyjne z Unią Europejską

16 lutego 1999r. odbyło się w Brukseli spotkanie wielostronne (screening) Komitetu Negocjacyjnego Unii Europejskiej i delegacji państw kandydujących do członkostwa dotyczące zagadnienia gospodarki odpadami. Na spotkaniu przedstawiciele UE omówili dyrektywy i decyzje Komisji Europejskiej w zakresie różnych rodzajów odpadów, uwzględniając najistotniejsze elementy omawianych aktów unijnych. Tematyka była bardzo szeroka i obejmowała między innymi odpady niebezpieczne, przewóz odpadów, opakowania i odpady opakowaniowe, oleje przepracowane, PCB, baterie, osady ściekowe.

Delegacji polskiej przewodniczył Janusz Radziejowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. W omawianych kategoriach odpadów Komisja Negocjacyjna UE przedstawiła listę pytań do omówienia na spotkaniach dwustronnych. Dla tematyki opakowań i odpadów opakowaniowych pytania dotyczyły następujących zagadnień:
1. Czy wytyczne dyrektywy 94/62/EC są wprowadzone do polskiego prawodawstwa, jeśli nie to jaki jest plan działania w tym zakresie?
2. Czy w regulacjach odnoszących się do odpadów istnieją szczególne postanowienia dotyczące odpadów opakowaniowych ?
3. Czy w Polsce są stosowane dobrowolne umowy lub inne postanowienia obejmujące uczestnictwo sektora prywatnego w zbiórce odpadów opakowaniowych i/lub odzyskiwaniu z odpadów użytecznych surowców lub energii ?
4. Jakie systemy zbiórki są stosowanie w Polsce dla odpadów opakowaniowych ?
5. Czy są określone poziomy dla recyclingu/odzysku odpadów opakowaniowych ?
6. Czy Polska posiada bieżące dane dotyczące poziomów zbiórki i recyclingu/odzysku odpadów opakowaniowych ?
7. Czy dla opakowań, z uwagi na ochronę środowiska, są wprowadzone instrumenty ekonomiczne takie jak opłaty lub depozyty?
8. Czy posiadamy informacje dotyczące importu odpadów opakowaniowych do Polski z państw UE w celu recyclingu ?
9. Jakie środki podjęto w celu zachęcania do systemów zwrotności opakowań ?
10. Jak wygląda w Polsce problem zawartości metali ciężkich w opakowaniach ?
11.Czy jest stosowany system znakowania/oznaczania opakowań związany z ochroną środowiska ?

Spotkanie dwustronne delegacji polskiej z Komitetem Negocjacyjnym UE odbyło 24 lutego w Brukseli. W czasie spotkania członkowie polskiej delegacji przedstawili odpowiedzi na zgłoszone wcześniej pytania i omówili obecny stan transpozycji polskiego ustawodawstwa do aktów unijnych a także planowane uzupełnienia w tej dziedzinie.

Wymagania związane z produkcją i składem surowcowym opakowań

A. Zapobieganie odpadom przez redukcję „u źródła"

Zapobieganie przez redukcję „u źródła" jest metodą zminimalizowania wpływu opakowań na środowisko. Polega ono na ograniczaniu masy i objętości poszczególnych opakowań użytych w całym systemie pakowania do niezbędnego poziomu minimalnego, przy którym zachowane zostają: funkcjonalność, bezpieczeństwo i wymagania higieniczne opakowania oraz jego walory użytkowe istotne dla nabywców wyrobu w takim opakowaniu.
Istotnym elementem procesu redukcji „u źródła" jest zidentyfikowanie dla opakowania obszaru krytycznego, np. grubości, gramatury, wytrzymałości itd., poniżej których opakowanie nie będzie spełniać założonych funkcji.
Do przeprowadzania takiej oceny w zakresie redukcji „u źródła" służy norma EN 13428:2000. Przeprowadzoną ocenę należy udokumentować, zidentyfikować obszar krytyczny i wykazać, że masa i/lub objętość końcowych opakowań wprowadzanych na rynek są zminimalizowane pod kątem następujących kryteriów użytkowych: ochrona produktu, proces wytwarzania opakowań, pakowanie i napełnianie wyrobem, logistyka (w tym transport, magazynowanie, przeładunek), prezentacja wyrobu, akceptacja użytkownika, informacja, bezpieczeństwo, zgodność z wymogami prawnymi itp.

B. Zminimalizowanie w opakowaniach ilości niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska substancji, w tym metali ciężkich

Do ustalenia zawartości metali ciężkich w opakowaniach wprowadzono dwie metody, które pozwalają producentom zadeklarować spełnienie wymagań:
- oznaczanie zawartości metali w reprezentatywnych próbkach opakowań lub jego jednorodnych elementach, w przypadku braku informacji na temat poziomu metali w surowcach oraz braku informacji o możliwości wprowadzania metali w poszczególnych procesach technologicznych przetwarzania tych surowców,
- obliczanie zawartości metali w opakowaniach i elementach dodatkowych w przypadku posiadania potwierdzonych informacji na temat poziomu metali ciężkich w poszczególnych elementach opakowania. Zawartość metali ciężkich w opakowaniu oblicza się wówczas jako sumę zawartości tych metali w poszczególnych elementach opakowania oraz w składnikach w przeliczeniu na całkowitą masę opakowania.

Producenci wprowadzający na rynek materiały opakowaniowe, opakowania i ich elementy, a także producenci wprowadzający do obrotu wyroby w opakowaniach, powinni zadbać o eliminowanie metali ciężkich przez używanie surowców, materiałów, substancji pomocniczych, farb itd., w których te metale są kontrolowane. Jednostki te powinny zapewnić nieprzekraczanie sumarycznej zawartość ołowiu, kadmu, rtęci i chromu+6. Poza metalami ciężkimi z opakowań powinno się eliminować inne niebezpieczne dla środowiska substancje. Minimalizacja ilości każdej substancji niebezpiecznej dla środowiska ma na celu ograniczenie jej obecności w popiołach i emisjach towarzyszących spalaniu odpadów oraz ługach wymywanych ze składowisk odpadów. Jednostka odpowiedzialna za wprowadzenie określonych opakowań na rynek powinna wykazać, że w opakowaniu albo jego elementach nie występują substancje niebezpieczne lub substancje te zostały użyte celowo jedynie w minimalnej ilości. Ocenę w tym zakresie przeprowadza się w następujący sposób.

Po pierwsze należy określić, czy jakikolwiek składnik opakowania zawiera substancję lub substancje niebezpieczne dla środowiska, sklasyfikowane w Załączniku 1 Dyrektywy 67/548 (z jej zmianami) z symbolem „N", wprowadzone w sposób świadomy w celach funkcjonalnych. Zgodnie z Raportem CEN prCR 13695-2 przez celowe wprowadzenie rozumie się rozmyślne wykorzystanie przy formowaniu opakowania lub jego elementu substancji, której dalsza obecność jest pożądana w opakowaniu lub jego elemencie i prowadzi do uzyskania określonej charakterystyki, wyglądu lub jakości. Jeżeli opakowanie nie zawiera takich substancji celowo dodanych lub jeśli zawartość którejkolwiek z wprowadzonych jest poniżej poziomu śladowego, można zadeklarować zgodność z wymaganiami i nie wykonywać procedury minimalizacji (procedurę minimalizacji należy rozumieć jako udokumentowanie, że w opakowaniu została użyta jedynie minimalna ilość substancji z uwagi na jej rolę funkcjonalną).

Nowe i stare śmieci

Polski przemysł wytwarza zdecydowanie mniej odpadów niż u progu minionej dekady. Na rynku z powodzeniem działają specjalistyczne firmy zajmujące się przetwarzaniem odpadów i sprzedażą uzyskiwanego z nich surowca. Problemem pozostał zbyt duży udział nie przetwarzanych odpadów oraz stan niektórych składowisk.

Badania strumienia odpadów wytwarzanych przez polskie przedsiębiorstwa obejmują głównie firmy generujące ponad tysiąc ton odpadów rocznie. Mniejsi producenci przemysłowych śmieci działają poza dopiero tworzącym się systemem kontroli i monitoringu i stanowią ciemną liczbę dostępnych statystyk.

Wynika z nich, że w 2000 r. w Polsce wytworzono 125 mln ton odpadów innych niż komunalne (w 1990 r. 144 mln t). Prawie 77 proc. poddano odzyskowi, składowano prawie 18 proc, unieszkodliwiono nieco ponad 2 proc. (dane GUS).

Zaśmiecone południe

Odpady przemysłowe nie powstają w sposób obszarowo równomierny. Aż 70 procent wszystkich pochodzi i jest zagospodarowywane w trzech południowych województwach (śląskie, dolnośląskie, małopolskie). Głównym generatorem odpadów jest przemysł wydobywczy (60 proc). Na kolejną w statystyce energetykę przypada już „tylko" 16 proc. strumienia odpadów. W czołówce mieści się także przemysł chemiczny, hutniczy i remontowo-budowlany. Największy odsetek wytwarzanych odpadów odzyskuje się w przemyśle drzewno-celulozowym (87 proc), najmniej w chemii (29 proc). Największym problemem, na który zwraca uwagę resort środowiska jest fakt, że nadal zbyt dużo odpadów przemysłowych trafia na składowiska. Pochodzą one głównie z zakładów chemii nieorganicznej, z procesów termicznych w różnych technologiach, a także z odlewnictwa, hutnictwa metali nieżelaznych oraz z wydobycia i przetwarzania kopalin. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy są relacje między kosztami składowania i przerobu. Proporcje te zmienią się po wejściu w życie unijnej dyrektywy o składowaniu odpadów, co dla firm będzie oznaczać zdecydowanie wyższe koszty składowania odpadów. Ze względów technologicznych i ekonomicznych trudny, a praktycznie niemożliwy, jest odzysk odpadów poflotacyjnych, osadów z zakładowych oczyszczalni ścieków czy żużli z przetopu ołowiu i cynku. Rozproszenie odpadów pochodzących z drogownictwa i budownictwa (remonty) utrudnia ich zagospodarowanie. Potrzebny jest system zbiórki i selektywnego składowania takich odpadów.

Grunt to plan

Ministerstwo Środowiska opracowało projekt Krajowego Planu Gospodarki

Odpadami, który ma być punktem wyjścia do kompleksowego, zgodnego z dyrektywami UE potraktowania wszystkich rodzajów odpadów wytwarzanych, przetwarzanych i składowanych w Polsce. Dokument obejmuje pełny zakres zadań (do realizacji w latach 2003-2012) koniecznych dla zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju w sposób zapewniający ochronę środowiska, uwzględniając obecne i przyszłe możliwości i uwarunkowania ekonomiczne oraz poziom technologiczny istniejącej infrastruktury. W ostatecznej wersji określone zostaną przedsięwzięcia priorytetowe o charakterze ponadwojewódzkim, niezbędne do utworzenia i utrzymania w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do unieszkodliwiania odpadów.

Zgodnie z założeniami planu w kraju powstanie system ewidencji, kontroli i nadzoru nad wytwarzaniem i gospodarowaniem odpadami wszelkich rodzajów. Odrębne akty prawne mają wprowadzić mechanizmy rynkowe stymulujące wzrost udziału przetwarzania w wolumenie odpadów przemysłowych. Dokument zapowiada także wsparcie dla prac nad nowymi technologiami przetwarzania oraz tworzenie takiej sieci infrastruktury dla gospodarowania odpadami, by ograniczyć ich transport. Jednym z priorytetów pozostanie jeszcze długo likwidacja starych składowisk (szczególnie tych niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia).

KLOCKI Z ODPADÓW

Z najbardziej szkodliwych odpadów zawierających metale ciężkie można wytwarzać bezpieczne i trwałe elementy budowlane. Technologia powstała w Bielsku-Białej w firmie Marbet-Wil z Bielska Białej, Azbestowy złom, żużel z hutniczej hałdy, odpady ze szlifierni czy odlewni - zgodnie z przepisami trzeba traktować jako odpady niebezpieczne, przewozić i składować z zachowaniem norm bezpieczeństwa. Odpady zawierające związki ołowiu, chromu, kadmu czy rtęci powinny, bo nie zawsze się tak dzieje, lądować na specjalnie zabezpieczonych składowiskach. Nowym sposobem na gospodarcze wykorzystanie takich odpadów jest ich tzw. stabilizacja z użyciem polimeru siarki. W procesie przetwarzania powstają nierozpuszczalne związki siarczki metali), a odpad staje się plastycznym tworzywem podobnym do polimerobetonu i absolutnie bezpiecznym dla środowiska. W ten sposób rozwiązuje
się problem szkodliwych odpadów i uzyskuje atestowany produkt nadający się do recyklingu.

Jednolite oznakowanie pomoże recyklingowi

Celem akcji, która rozpoczęła się 18 marca w Wielkiej Brytanii, jest zastąpienie używanych obecnie symboli jednym, uniwersalnym oznaczeniem informującym konsumenta o tym, czy opakowanie produktu nadaje się do recyclingu.

Ma to wyeliminować dezorientację, która uważana jest za jedną z głównych przeszkód na drodze do zwiększenia rat recyklingu.

Skąd się biorą odpady, co to jest odpad?

Odpady to zużyte przedmioty, substancje stałe oraz nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające w związku z bytowaniem człowieka lub działalnością gospodarczą nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.

KTO JE WYTWARZA?

Odpady pojawiły się na ziemi wraz z organizmami żywymi. Jednakże w naturze, odpady jednych gatunków zwierzęcych czy roślinnych stanowią surowiec dla innych organizmów. Jest to obieg naturalny całkowicie regulujący problem odpadów.

Odpady, które produkują ludzie, w przeciwieństwie do obiegu naturalnego, nie mają żadnych odbiorców. Stąd można powiedzieć, że odkąd istnieje ludzkość, gromadzą się też odpady.

PODZIAŁ ODPADÓW ze względu na pochodzenie lub miejsce występowania:

przemysłowe - powstają w wyniku funkcjonowania przemysłu

komunalne - pochodzą z gospodarstw domowych, obiektów użyteczności publicznej (ulice, place, biura, parki, cmentarze, zakłady usługowe, itp.)

niebezpieczne - ze względu na swój skład chemiczny, biologiczny lub inne okoliczności stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, a także dla środowiska.

W odpadach komunalnych z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury na terenach wiejskich, pojawiają się odpady zaliczane do niebezpiecznych, a mianowicie:

baterie,	kwasy i zasady,
akumulatory,	produkty fitosanitarne,
farmaceutyki,	chemiczne produkty laboratoryjne,
farby i lakiery,	zużyte oleje,
świetlówki,	środki ochrony roślin i opakowania po nich,
rozpuszczalniki, aerozole,	odpady zawierające azbest.

OD CZEGO ZALEŻY ILOŚĆ POWSTAJĄCYCH ODPADÓW ?

Do najważniejszych czynników wpływających na masę powstających odpadów należą:

• produkcja globalna w danym kraju, łącznie z usługami,
• stopień rozwoju i stopa życiowa danego kraju wraz ze zwyczajami i poziomem kultury mieszkańców, z uwzględnieniem standardu wyposażenia mieszkań w instalacje komunalne,
• świadomość ekologiczna i zaangażowanie społeczeństwa lokalnego,
• wielkość zbiorników do gromadzenia odpadów, itp.

Ilość odpadów określa się na podstawie liczby ludności i tak zwanych wskaźników nagromadzenia, który dla obszarów wiejskich wynosi 0,35 m3 odpadów na jednego mieszkańca wciągu roku.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ODPADY

Wszyscy obywatele wpływają na ilość i jakość odpadów jako konsumenci, a zatem wszyscy jesteśmy za nie odpowiedzialni.

Właściwie przygotowany konsument dysponuje wiedzą o oddziaływaniu produktu na środowisko przyrodnicze (informacje na etykietach, znaki towarowe, inne informacje o towarach) i dokonuje zakupów w sposób świadomy i odpowiedzialny.

Świadomy konsument kupuje produkty:

• tylko te, które naprawdę potrzebuje,
• nietoksyczne, skondensowane,
• solidne, trwałe,
• jak najmniej opakowane lub w opakowaniach zwrotnych.

To od nas, świadomych konsumentów zależy, jakie opakowanie wybierzemy w sklepie i czy zechcemy zgnieść plastikową butelkę, puszkę lub karton po soku przed wyrzuceniem, albo to czy gazety oddamy do punktu skupu makulatury czy wrzucimy do kosza na śmieci.

Fakt wytwarzania odpadów przez każdego człowieka indywidualnie, winien mieć przełożenie na poczucie odpowiedzialności za gwałtowny przyrost odpadów, zarówno w wymiarze indywidualnym jak i wspólnotowym, a mianowicie:

Konsumenci  => unikanie nadmiaru odpadów, segregacja odpadów w domu

Władze lokalne => edukacja, organizacja zbiórki i segregacji odpadów dla społeczności lokalnej

Władze państwowe => prowadzenie polityki ekologicznej, tworzenie ram prawnych

Jak obserwujemy, mimo alarmujących faktów i informacji, podejście do problemu śmieci prawie się nie zmienia!

PRZEWIDYWANY SKŁAD ODPADÓW

Według prognoz krótkoterminowych jakość odpadów komunalnych, już w najbliższym czasie, zmieni się w sposób zdecydowany, a mianowicie:

• gwałtownie wzrośnie ilość opakowań w odpadach,
• wzrośnie udział tworzyw sztucznych, w- wzrośnie udział papieru i tektury,
• zmieni się struktura odpadów spożywczych; więcej w nich będzie resztek owoców cytrusowych, mniej obierzyn warzyw,
• zmniejszy się ilość odpadów mineralnych; w związku ze zmianą sposobu ogrzewania (większy udział ogrzewania gazowego, elektrycznego, itp.).

Według prognoz długofalowych zakłada się, że w 2010 roku skład odpadów krajowych będzie zdążał do składu odpadów zachodnioeuropejskich:

• około 50% masy odpadów będą stanowić odpady o charakterze surowców wtórnych dla przemysłu,
• około30% -to biomasa,
• około 20% - to odpady mineralne.

Przewiduje się dalszy wzrost udziału opakowań i związanych z nimi podstawowych materiałów opakowaniowych: tworzyw sztucznych, papieru, aluminium, a także wraków samochodowych, gruzu z rozbiórki i remontów budynków, odpadów wielkogabarytowych jak: meble, lodówki, kuchenki, odpady elektroniczne.

Na podstawie Nasza Gmina bez śmieci

http://odpady.org.pl/news.php

Wymagania związane z produkcją i składem surowcowym opakowań

A. Zapobieganie odpadom przez redukcję „u źródła"

Zapobieganie przez redukcję „u źródła" jest metodą zminimalizowania wpływu opakowań na środowisko. Polega ono na ograniczaniu masy i objętości poszczególnych opakowań użytych w całym systemie pakowania do niezbędnego poziomu minimalnego, przy którym zachowane zostają: funkcjonalność, bezpieczeństwo i wymagania higieniczne opakowania oraz jego walory użytkowe istotne dla nabywców wyrobu w takim opakowaniu.
Istotnym elementem procesu redukcji „u źródła" jest zidentyfikowanie dla opakowania obszaru krytycznego, np. grubości, gramatury, wytrzymałości itd., poniżej których opakowanie nie będzie spełniać założonych funkcji.
Do przeprowadzania takiej oceny w zakresie redukcji „u źródła" służy norma EN 13428:2000. Przeprowadzoną ocenę należy udokumentować, zidentyfikować obszar krytyczny i wykazać, że masa i/lub objętość końcowych opakowań wprowadzanych na rynek są zminimalizowane pod kątem następujących kryteriów użytkowych: ochrona produktu, proces wytwarzania opakowań, pakowanie i napełnianie wyrobem, logistyka (w tym transport, magazynowanie, przeładunek), prezentacja wyrobu, akceptacja użytkownika, informacja, bezpieczeństwo, zgodność z wymogami prawnymi itp.

B. Zminimalizowanie w opakowaniach ilości niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska substancji, w tym metali ciężkich

Do ustalenia zawartości metali ciężkich w opakowaniach wprowadzono dwie metody, które pozwalają producentom zadeklarować spełnienie wymagań:
- oznaczanie zawartości metali w reprezentatywnych próbkach opakowań lub jego jednorodnych elementach, w przypadku braku informacji na temat poziomu metali w surowcach oraz braku informacji o możliwości wprowadzania metali w poszczególnych procesach technologicznych przetwarzania tych surowców,
- obliczanie zawartości metali w opakowaniach i elementach dodatkowych w przypadku posiadania potwierdzonych informacji na temat poziomu metali ciężkich w poszczególnych elementach opakowania. Zawartość metali ciężkich w opakowaniu oblicza się wówczas jako sumę zawartości tych metali w poszczególnych elementach opakowania oraz w składnikach w przeliczeniu na całkowitą masę opakowania.

Producenci wprowadzający na rynek materiały opakowaniowe, opakowania i ich elementy, a także producenci wprowadzający do obrotu wyroby w opakowaniach, powinni zadbać o eliminowanie metali ciężkich przez używanie surowców, materiałów, substancji pomocniczych, farb itd., w których te metale są kontrolowane. Jednostki te powinny zapewnić nieprzekraczanie sumarycznej zawartość ołowiu, kadmu, rtęci i chromu+6. Poza metalami ciężkimi z opakowań powinno się eliminować inne niebezpieczne dla środowiska substancje. Minimalizacja ilości każdej substancji niebezpiecznej dla środowiska ma na celu ograniczenie jej obecności w popiołach i emisjach towarzyszących spalaniu odpadów oraz ługach wymywanych ze składowisk odpadów. Jednostka odpowiedzialna za wprowadzenie określonych opakowań na rynek powinna wykazać, że w opakowaniu albo jego elementach nie występują substancje niebezpieczne lub substancje te zostały użyte celowo jedynie w minimalnej ilości. Ocenę w tym zakresie przeprowadza się w następujący sposób.

Po pierwsze należy określić, czy jakikolwiek składnik opakowania zawiera substancję lub substancje niebezpieczne dla środowiska, sklasyfikowane w Załączniku 1 Dyrektywy 67/548 (z jej zmianami) z symbolem „N", wprowadzone w sposób świadomy w celach funkcjonalnych. Zgodnie z Raportem CEN prCR 13695-2 przez celowe wprowadzenie rozumie się rozmyślne wykorzystanie przy formowaniu opakowania lub jego elementu substancji, której dalsza obecność jest pożądana w opakowaniu lub jego elemencie i prowadzi do uzyskania określonej charakterystyki, wyglądu lub jakości. Jeżeli opakowanie nie zawiera takich substancji celowo dodanych lub jeśli zawartość którejkolwiek z wprowadzonych jest poniżej poziomu śladowego, można zadeklarować zgodność z wymaganiami i nie wykonywać procedury minimalizacji (procedurę minimalizacji należy rozumieć jako udokumentowanie, że w opakowaniu została użyta jedynie minimalna ilość substancji z uwagi na jej rolę funkcjonalną).

1) ROLE OPAKOWAŃ

1. chroniące towar

2. wynikające z systemu logistycznego

3. dostarczające informacji o produkcie

4. wynikające z funkcji marketingu

5. ekologiczne

6. spełniające rolę użytkową

Rola ochronna:

-zabezpiecza towar w opakowaniu

-chroni przyrodę przed negatywnymi właściwościami wyrobu

-chroni osobę korzystającą z wyrobu

Rola logistyczna:

W pewien sposób powiązana jest z rolą ochronną ponieważ celem jest:

-dostawa właściwych wyrobów wyrób

-we właściwej ilości ilość

-we właściwe miejsce miejsce

-we właściwym czasie czas

-właściwej jakości jakość

-przy optymalnych kosztach koszty

6R

-Role magazynowe

-Role transportowe

-Role kompletacyjne

- maksymalizacja przemieszczeń wyrobów

- opakowania jak najmniejsze, ale takie jakie są konieczne

Rola informacyjna:

-opakowanie powinno dostarczać dużo wiadomości o produkcie

-wytwórca powinien napisać na opakowaniu dużo wiadomości typu: co to jest za produkt, z czego się składa, termin przydatności, jaka są gabaryty wyrobu itp.

-precyzyjne dane pomagają szybciej dokonać wyboru i oszczędzać (szybsze obsłużenie przez kasjerkę)

Rola marketingowa:

Role istotne ze względu na:

-samoobsługę,

-zachęcenia nabywcy do zakupu,

-modelowanie wizerunku przedsiębiorstwa i marki produktu.

DOWNSIZEING- zamierzone stosowanie mniejszych opakowań, przyczynia się do zwiększonych odwiedzin marketów, a co za tym idzie zwiększają się zakupy.

Marketing MIX Zasad 4P

1. produkt

2. cena

3. dystrybucja

4. promocja

Marketing mix powoduje efekt synergii - jeżeli wszystkie elementy marketingu mix będą razem występować, finalny wynik będzie lepszy, niż gdyby te składniki występowały osobno.

Promocja musi:

-dostarczać wiadomości na temat wyrobu,

-zwracać szczególna uwagę na cechy charakterystyczne wyrobu.

Normalnie klient ma 3 sekundy, aby zainteresować się opakowaniem, gdy tego nie zrobi, to znaczy, że nie nabędzie produktu. 3 sekundy są po to by zapamiętać opakowanie, wtedy klient powróci do wyrobu.

Rola ekologiczna:

-zredukowanie liczby wykorzystywanych opakowań dzięki zwiększeniu terminu ich użyteczności

-zainteresowaniem cieszą się opakowania, które można wykorzystać wiele razy

-przetwórstwo opakowań, których nie można wykorzystać ponownie

-spalanie bezużytecznych opakowań i odzyskiwanie w ten sposób energii cieplnej

-zmniejszenie poziomów opakowań, redukcja opakowania przewozowego z powiązań:

-ograniczenie szczebli opakowań eliminacja opakowania transportowego z łańcucha:

opakowanie jednostkowe - zbiorcze - transportowe - paleta - ochrona palety

-na złomowiska wywozić tylko odpady bezużyteczne i te, które się nie rozłożą

Rola użytkowa:

-komfort z korzystania i konsumpcji

-prostota otwarcia oraz zamknięcia

-konsumpcja w różnorodnych punktach

-możliwość użycia opakowania do czegoś innego

-zabezpieczenie wyrobów o niedługim okresie przydatności

2)PODZIAŁ OPAKOWAŃ ze względu na:

1. Podstawową rolę opakowania w odniesieniu do tego co zawiera w środku:

-jednokrotnego użytku

-przewozowe

-zbiorcze

2. Surowca, z którego powstały najważniejsze części opakowania:

- z papieru, tektury

-ze szkła

-z metalu

-z tworzyw sztucznych

-z tkanin

-ceramiczne

-z materiałów kompozytowych np. z laminatu

- drewniane

-pozostałe

3. Fundamentalnej postaci opakowania:

opakowania jednostkowe niezupełnie zasłaniające produkt:

-kubki otwarte

-owinięcia częściowe

-pudełka bez wieka

-siatki

-tacki

-pozostałe

opakowania jednostkowe zupełnie zasłaniające produkt:

-ampułki

-balony

-fiolki

-kubki zamknięte

-owinięcia całkowite

-pudełka z wiekiem

-butelki

-puszki

-słoje

-tuby

-torby

opakowania transportowe niezupełnie zasłaniające produkt:

-klamry

-obejmy

-klatki

-płozy

-skrzynki bez wieka

-obitki

opakowania transportowe zupełnie zasłaniające produkt:

-bańki

-beczki

-hoboki

-kanistry

-owinięcia całkowite

-pojemniki zamknięte

-pudełka

-skrzynki z wiekiem

-wiadra

-worki

4. Właściwości opakowań i możliwości obrotu opakowaniem

własne - należą do wytwórcy

obce - należą do dostawcy

z punktu widzenia możliwości obrotu rozróżniamy:

opakowania sprzedawane - wartość wliczona jest w cenę produktu (jednokrotnego użytku)

opakowania sprzedawane - ich wartość zapisywana jest osobno (do wykorzystania wiele razy), po wykorzystaniu sprzedający musi oddać je dostawcy

opakowania wypożyczane - opakowania transportowe, nieszablonowe (do wykorzystania wiele razy)

5. Metody użycia opakowania

opakowania jednorazowe

opakowania wielokrotnego użytku

6. Ze względu na zabezpieczenie przyrody:

podlegające rozkładowi- biodegradowalne

te, które się nie podlegają procesom rozkładu

7. Przemysłu użytkującego

np. spożywczy, aptekarski, papierosowy, kosmetyczny

8. Pozostały podział

ze względu na stan zniszczenia: NOWE WYKORZYSTYWANE (nieuszkodzone, uszkodzone, zużyte)

Rozbierane: sztywne, składane, rozbierane

Ze względu na funkcję spełnianą na rynku:

aktywne - oddziałują na zapotrzebowanie

bierne - nie oddziałują na zapotrzebowanie

3)KORZYŚCI Z PRODUKTÓW PAPIEROWYCH

+niska waga

+nadające się do przetwórstwa na maszynach

+nienajgorsze własności mechaniczne

+mała wartość

4)PODZIAŁ PAPIERÓW DO PAKOWANIA

siarczanowy (Natron, Kraft) klasa 3 najmocniejszy

mocne torby

siarczynowy (Jawa, Sulfit) klasa 3, 4, 5

torby spożywcze, farmaceutyczne, nie trujący

celulozowo makulaturowy (Manilla) klasa 6, 7, 8, 9,

torby dla wyrobów przemysłowych

makulaturowy (Szrenc) klasa 10

nie mogą być wykorzystane do wyrobów spożywczych

5) PAPIER JAKO RODZAJ PERGAMINU

nie wytrzymałe na duże temperatury

-papier pergaminowy klasa 3

np. wykładziny do bębnów, owinięcia produktów tłustych

-pergamin sztuczny

nie przepuszczający woni

-papiery pakowe pergaminowe

nie przepuszczający woni

6) PAPIERY Z DODATKAMI USZLACHETNIAJĄCYMI:

uszlachetniane na gotowej wstędze

-papiery parafinowe (zabezpiecza przed nasiąkaniem , tłuszcze)

-papiery chroniące przed korozją (powlekane lotne inhibitory korozji)

-papiery bitumowane (asfaltowane) (wewnętrzne części worków)

-papiery sylikonowe (do wyrobów spożywczych)

-papiery powlekane polietylenem (wykorzystywane do toreb)

-papiery powlekane dyspersjami wodnymi tworzyw sztucznych (nie przepuszczające pary wodnej i gazów)

7) KONSTRUKCJE OPAKOWAŃ Z PAPIERU

Torby

- torby klockowe- dno uformowane w kształcie rombu, kwadratu boki zagięte do środka

-torby specjalne

- torby krzyżowe - dno uformowane w kształcie sześciokąta torba do ryżu

- torby płaskie brak uformowanego dna

- torby fałdowe - brak uformowanego dna boki zagięte do środka

-

Owinięcia

-bezpośrednie - owinięcie masła chleba

-zewnętrzne - mamy pudełko i ono jest owinięte

-wewnętrzne - np. cukierki owinięte dwoma papierkami

Pudełka

-otwarte - przemysł lekki np. podkoszulki

-klapkowe - np. do pakowania makaronu, proszków do prania

-szufladkowe - wyciągane szufladki np. kredki, czekoladki, plastelina

-wieczkowe - do pakowania butów

Worki papierowe

-otwarte klejone

-otwarte szyte

-wentylowe klejone

-wentylowe szyte

Pudła tekturowe

-klapowe z klapami zew. stykającymi się

-klapowe z klapami zew. nakładającymi się

-jednowieczkowe z wieczkiem zachodzącym na siebie

-jednowieczkowe z wieczkiem zachodzącym całkowicie

-dwuwieczkowe z wieczkami stykającymi się

8) PLUSY ORAZ MINUSY OPAKOWAŃ ZE SZKŁA

+mała wartość

+wytrzymałość chemiczna

+obojętność fizjologiczna

+nieprzepuszczające gazów, wody, pary wodnej

+nie pachną

+można je koloryzować

+prostota ich uformowania

+można łatwo zachować ich czystość

+wielorazowego użytku

+przetwórstwo

+nie zagrażające przyrodzie

+można szczelnie je zamknąć

-spora waga

-niska wytrzymałość mechaniczna i temperaturowa

-przymus zabezpieczenia ich podczas przewozów drugim opakowaniem

9)BUTELKI

-monopolowe zwykłe

-etylki i szartreski do wódek gatunkowych

-piwki i baryłki

-do wód mineralnych

-mleczarskie

-winiarskie

butelki do artykułów perfumeryjnych - kosmetycznych

-do perfum

-wód kwiatowych

-wód toaletowych

-pozostałych płynów

z punktu widzenia miejsca ich wykorzystania:

do produktów spożywczych

do produktów kosmetycznych

butelki apteczne

do produktów chemicznych

SŁOJE

Ze względu na miejsce wykorzystania dzieli się je na:

-spożywcze

-do leków

-do wyrobów zielarskich

-do kosmetyków

-do pozostałych wyrobów chemicznych

ze względu na zamknięcia dzieli się je na:

WECKA

zamykane nachwytami metalowymi typu FENIKS

słoje z gwintem typu TWIST-OFF

10) Z CZEGO WYTWARZA SIĘ OPAKOWANIA METALOWE

blachę stalową czarną (nie można jej wykorzystać do wyrobów spożywczych)

blachę stalową ocynowaną - białą (do wyrobów spożywczych)

blachę aluminiową

blachą stalową ocynkowaną (opakowania transportowe bębny, hoboki)

blachę chromowaną

blachę aluminiowaną (glinowaną)

cynk nie może być używany z wyrobami spożywczymi

11) OPAKOWANIA METALOWE JEDNOSTKOWE I PRZEWOZOWE

Opakowania metalowe jednostkowe:

puszki

butelki

fiolki

tuby

tacki

puszki kombinowane

kanistry

opakowania aerozolowe

torby

owinięcia

Opakowania metalowe transportowe:

bańki

butle stalowe

bębny (ciężkie, lekkie)

hoboki

beczki

pojemniki metalowe

wiadra

12) BUDOWA BĘBNÓW CIĘŻKICH I LEKKICH

Ciężkie : blacha >1mm pojemność do 200 litrów (paliwa płynne, smary)

bębny z obręczami tocznymi nakładanymi, z wiekiem stałym

bębny z obręczami tocznymi nakładanymi, z wiekiem zdejmowanym

bębny z obręczami tocznymi wytłoczonymi z wiekiem stałym

Lekkie blacha Bębny niewielkie do 50 litrów do pakowania sproszkowanych substancji chemicznych zamykane wiekiem z pierścieniem ściągającym. Zazwyczaj jednokrotnego użytku.

Bębny do pakowania asfaltu, kalafonii, i innych materiałów wlewanych na gorąco i zastygających w opakowaniu, posiadają wieko stałe i otwór nalewny umieszczony na wieku, który jest zamykany wieczkiem wciskanym do 100 litrów

13)LAKIERY

Wybór lakieru jest uzależniony od:

1.wykorzystywanej blachy

2. metody nakładania powłoki cynowej

3.planowanej zawartości opakowania

4.metody oraz czasu składowania

5.budowy opakowania

Lakiery muszą posiadać następujące własności:

-dobra przyczepność do podłoża

-twardość oraz elastyczność

-umiejętność tworzenia powłok tłocznych

-nie trujące

-wytrzymałość na działanie zawartości opakowania

-wytrzymałość na temperatury pojawiające się podczas produkcji i przetwórstwa

-ich zapach i smak nie powinien przenikać do środka puszek

epoksydowo - fenalowy - najlepszy lakier

Rodzaje lakierów:

Kreolak - konserwy wyroby spożywcze

Aluminin 3 -puszki do produktów konserwowych

Orex -puszki do konserwowych produktów mlecznych

Geten 180

14) KORZYŚCI Z TWORZYW SZTUCZNYCH

+termoplastyczność

+mała waga własna max. 1,5g / cm3

+wytrzymałość chemiczna

+nie przepuszczają pary wodnej i gazów

+łatwo się koloryzują

15) TYPY TWORZYW SZTUCZNYCH

Polietylen PE

PE - LD zwany wysoko ciśnieniowym lub miękkim - opakowania z folii, folia termokurczliwa i rozciągliwa, butelki, tuby, fiolki

PE - HD zwany niskociśnieniowym lub twardym - beczki, bębny, kanistry, wiadra, balony

Polipropylen PP -folia, fiolki pudełka

Polistyren PS

Polistyren zwykły niskoudarowy - opakowania do leków

Polistyren wysokoudarowy - pudełka słoje, fiolki, folia do wyrobów tacek i kubków

Polichlorek winylu PCW -folie miękkie i półsztywne, butelki kubki

Kopolimery CW i chlorku winylu PCWD

Poliamidy PA- pakowanie próżniowe jedzenia, gotowanie jedzenia w torebkach, pakowanie sprzętu chirurgicznego - sterylizacja

Poliestry

Politereftalan etylenu PETF lub PET - folia ptereftalenowa, butelki do napojów gazowanych

Poliwęglany PW -produkcja folii opakowaniowych

16) RODZAJE ZAMKNIĘĆ

ZE WZGLĘDU NA:

Surowiec oraz zastosowanie (np. zamknięcia z PA do artykułów farmaceutycznych)

Ze względu na formę zamknięcia (korek, kapsel, nakrętka)

metodę zamknięcia (wciskane, nasadzane)

typu pełnionej funkcji (zamknięcia dozujące, amortyzujące)

postaci geometrycznej (walcowe, stożkowe, miseczkowe)

17) DĄŻENIE DO REDUKCJI WYKORZYSTYWANIA DREWNA

-wykorzystanie w zamian za trociny tworzyw drewnianych typu sklejka, płyta pilśniowa

-wykorzystanie w obrocie wewnętrznym opakowań wielorazowego użytku (głównie skrzynki)

-wybór sensownych opakowań, standaryzowanych konstrukcji skrzynek oraz klatek

18) TYPY DREWNA UŻYWANE DO WYTWARZANIA OPAKOWAŃ

sosna - prosta do przetwórstwa, nie może być wykorzystania do wyrobów spożywczych, ponieważ ma silną woń żywicy

świerk- bardziej łamliwy, od sera, masła, beczki - śledzie

jodła - nieczęsto wykorzystywana, do wytwarzania części skrzynek

buk - twarde beczki do win i alkoholi

lipa- prosta do przetwórstwa, beczki do wyrobów spożywczych

brzoza i topola- produkcja łuszczki (tubianki)

wiklina- kosze skrzynki

tworzywa drzewne sklejki płyty pilśniowe

Beczki do płynów gazowanych np. wina musujące - wysoka szczelność - dębowe

do ciał stałych - lipa i świerk

pobocznice - dąb świerk buk sosna

19) OPRACOWANIE PROJEKTU PJŁ

uzyskanie informacji na wejściu

1.Dane na temat klientów i zasad zbytu

ilość klientów i ich rozlokowanie

rozmiar jednorazowej partii dostaw

zasady przewozu zewnętrznego

możliwości transportu jednostki ładunkowej środkami transportu wewnętrznego

dostosowanie magazynów klientów

2.Wiadomości na temat własności chemicznych i fizycznych opakowanych produktów

3. Ocena zdolności tworzenia pił

System logistyczny z dwóch punktów widzenia, rozpoczynając budowę projektu powinno się rozpocząć od precyzyjnego ustalenia zasad używania opakowania czyli prześledzić główne warunki, jakimi są:

-własności materiałów wykorzystywanych do opakowań na produkty, ich waga, gabaryty, postać, a oprócz tego możliwości usytuowania produktów pod względem ich ustawienia i ich zapakowania,

- oczekiwane metody magazynowania, typ pojazdu transportowego, typy przeładunków, odległość, okres transportu,

- wytrzymałość zapakowanych produktów na awarie pojawiające się podczas przewozów, składowania oraz przeładunków,

- mała odporność produktów oraz opakowań na działanie klimatu, warunków biologicznych i wytrzymałość na korozję,

- propozycje wytwórcy odnoszące się do ilości wyrobów w opakowaniu,

- zalecenia klienta, przewoźnika, służb celnych

- cena produktu pakowanego oraz opakowania przewozowego.

20) EKOLOGISTYKA

Ekologistyka - wykorzystanie użytych opakowań

50% objętości wszystkich odpadów stanowią opakowania

30% wagi wszystkich odpadów to opakowania

Prawa ekologistyki:

- zredukowanie ilości odpadów

-wydłużenie czasu korzystania z produktów

-wytwórstwo koncentratów

-minimalizacja liczby opakowań dzięki redukcji liczby poziomów pakowania

-wybieranie opakowań wielorazowego wykorzystania

-przetwórstwo opakowań bezużytecznych oraz wytwarzanie z nich innych użytecznych opakowań

-kompostowanie odpadów z opakowań biodegradowalnych

-wykorzystanie bezużytecznych opakowań w celu odzysku energii cieplnej

-wywożenie na składowiska tylko odpadków bezużytecznych i nie podlegających rozkładowi, skierowanych do likwidacji, przy jednoczesnym rozsądnym zarządzaniu wysypiskami.

- wybór właściwych surowców, powinno się wykorzystywać surowce naturalne, a unikać stosowania surowców niebezpiecznych dla ekosystemu,

-planowanie opakowań z surowców jednorodnych, dzięki czemu możliwa jest utylizacja

-prostota rozdziału części opakowań w działaniach przygotowujących do utylizacji

-powtórne stosowanie opakowań albo ich części

-stosowanie na opakowaniach symboli recyklingowych

-stosowanie znaków graficznych na opakowaniach w celu łatwej segregacji.