Prawo konstytucyjne; jeden z działów prawa, nazwa tej gałęzi pochodzi od konstytucji.Nadrzędna rola w stosunku do innych gałęzi prawa, żródło prawa konstytucyjnego KONSTYTUCJA, Przedmiot regulacji podstawowe instytucje państwa, Normy pk odzwierciedlają INSTYTUCJĘ PAŃSTWA, ustala zasady podstawowe dla innych gałęzi prawa, normy innych gałęzi prawa nie mogą być sprzeczne z pk, w prawie kon. Jest określony tryb tworzenia norm prawnych
Nauka prawa kon.-nauka o prawie konstytucyjnym, doktryna na temat prawa konstytucyjnego.*zadaniem jest usystematyzowanie,wyjaśnienie terminów używanych w pk. Oraz aktach normatywnych*porównywanie systemów prawnych państw*wyjaśnianie funkcjonowania instytucji i opisywanie tych instytucji, wyciąganie wniosków
Przedmiot regulacji prawa k.:*podstawowe instytucje ustrojowe(parlament,RM,trybunał kon, sądy)*podmiot władzy najwyższej czyli SUWEREN*sposób sprawowania władzy przez suwerena*ustr€j społeczno-gospodarczy*organizacja i tryb funkcjonowania aparatu państwowego*stosunek państwa do człowieka i obywatela
Metody stosowane;*metoda prawno- dogmatyczna-bada się materiał normatywny oraz stosunki społeczne*metoda formalno-dogmatyczna- bada się tylko tekst normatywny*metoda socjalna(pomocnicza)*metoda prawno-porównawcza- bada tekst normatywny,porównuje z innymi tekstami w innych państwach dotyczącymi tego samego podmiotu
Konstytucja-*od ustaw odróżnia stopień mocy prawnej*kon. Odsyła do ustaw zwykłych-ustawy maja miejszą moc prawną, ustawy zwykłe będą przepisami wykonawczymi do konstytucji,ust nie mogą być sprzeczne*na straży konstytucji stoi Trybunał Kons.*szczególna treśc kons.- prawa i wolności człowieka, ustrój państwowy, wzajemne relacje między organami władzy*znaczenie kons. Polityczne- wyrażone w niej są najważniejsze idee i zasady na których opiera się struktura władzy politycznej*znaczenie prawne kons.- znaczy że te idee funkjonują jako normy prawne, czyli normy zabezpieczone przez przymus państwowy
Cechy kons.-*szczególna nazwa stanowiąca jednocześnie tytuł*jest zawsze jedna*najwyższa moc kons.*aktywnośc Trybunału Konst.*bezpośrednie stosowanie norm konst.*wewnętrzna hierarchia norm-pierwszorzędne, drugorzędne, trzeciorzędne pod kontem ich znaczenia dla ustroju państwa ale ich moc prawna jest równa)*wysoki stopień ogólności norm kons.( wyjątek szczegółowe są odnośne RM, premiera)*klauzura generalna;konstytucjonalizacja to jest obejmowanie danych zagadnień uregulowaniom konstytucyjnym, Dekonstytucjonalizacja to wyjmowanie z konstytucji pewne materie i oddanie ich do regulacji ustaw zwykłych
Budowa kons.;*tytuł*preambuła*rozdziały i artykuły poszczególne*przepisy konstytucji dzielimy na; -normy merytoryczne regulujące działalnośc państwa, zasady jego ustroju oraz związki państwowe państwa z jednostką – normy kompetencyjne przyznające kompetencje do działania – normy programowe wytyczają cele działalności państwa i formułują zadania – normy określające strukturę i skład organów władzy publicznej – normy proceduralnenp. Procedury wyborcze
Władza polityczna a państwowa; władza państwowa to suwerenna władza i uniwersalna na danym terytorium państwa. Władza państwowa czyli suweren, naród może sprawować władzę przy pomocy demokracji bezpośredniej lub pośredniej inaczej zwane przedstawicielsto.
Władza polityczna- jest realizowana przez sprawującą ją elitę czyli partię rządzącą, rząd. Istotą takiej władzy jest umiejętność kompromisu.
Państwo demokratyczne; władza należy do narodu, władza ta jest ograniczona przez prawa jednostki, społeczeństwo może odwoływać i powoływać organy władzy, prawo wyborcze niefaworyzuje żadnej grupy społecznej, w państwie panuje reżim demokratyczn
*******yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy
pojęcie ustroju poaństwa: przez ustrój rozumiemy strukturę organizacyjną, kompetencje i wzajemne zależności, inaczej będzie to forma sprawowania władzy, zespół zasad sprawowania tej władzy i metody jej wykonywania. Zasady te określają przedmiot władzy państwowej, jej zakres również główne kierunki aktywności państwa. Wśród tych zasad mamy takie które będą dotyczyć relacji państwa i jednostki. Ustrój państwa może być regulowany na gruncie tradycji lub też w dokumentach prawnych.W większości państw obecnie ustrój jest regulowany konstytucyjnie. Ustrój to inaczej system polityczny, reżim polityczny, system konstytucyjny i każdy ustrój państwa nawiązuje do jej tradycji i histori. Nasza konstytucja to I rozdział i II.
Forma rządów;-republika,- monarchia,- hunta wojskowa. System rządów; -parlamentarny( Polska),-kanclerski(Niemcy),-semiprezydencki(Francja). Reżim polityczny;-demokracja,-autorytarski. Ustrój terytorialny państwa;-unitarne,-złożone
Zasady konstytucyjne; 1)SUWERENNOŚCI NARODU;art IV Pojęcie narodu nie zawęrzamy do jednej grupy etnicznej, żadna grupa społeczna nie może być wyjęta zpod zakresu tego pojęcia. Konstytucja dopuszcza dwie formy sprawowania przez naród władzy;*DEMOKRACJĘ BEZPOŚREDNIĄ –zgromadzenie wyborców,-referendum,-inicjatywa obywatelska 100000 obywateli,-weto ludowe(w Polsce nie występuje). *DEMOKRACJA POŚREDNIA; naród sprawuje władzę przez przedstawicieli, posłów, senatorów. Posłowie i senatorowie nie są związani z instrukcjami wyborców. Mandat, który im przysługuje jest mandatem wolnym. 2) ZASADA NIEPODLEGŁOŚCI I SUWERENNOŚCI PAŃSTWA; wynika z art5,26ust1,85ust1,126. Suwerenność to niezależność w stosunkach międzynarodowych. Inne państwa nie powinny wywierać wpływów. Inne państwo nie może narzucać swojej woli. Aparat zewnętrzny- samowładność, aparat wewnętrzny- całowładność. Suwerenność państw może być tylko całkowita nie stopniowana.
Przystąpienie państwa do organizacji międzynarodowej nie jest utratą suwerenności wręcz przeciwnie jest oznaką własnej woli państwa. W kontekście UE mówimy o przekazaniu organizacji międzynarodowej części swoich uprawnień, część kompetencji, świadomie realizującą własną wolę. Kompetwncje gospodarcze. Art 90ust1 jest to tak zwana klauzura europejska. Mówi o tym że nigdy wszystkie sprawy państwa nie będą przekazane organizacji międzynarodowej. 3)ZASADA PAŃSTWA PRAWA; Wywodzi się z doktryny niemieckiej( kontrola sądów na rządem, decentralizacja administracji) Państwo to prawo a prawo to państwowedług Kelsena. W Polskiej konst. Art2. Państwo prawa wiąże się z formalnym pojmowaniem tego państwa. Prawo ma stać ponad państwem. Podstawową zasadą są rządy prawa a nie ludu. W 1089 r została dopiero wprowadzona w Polsce. Zasada państwa prawa powtórzona w małej konst. Demokratyczne państwo prawa to takie, które odzwierciedla akceptowany społecznie system wartości oparty na prawie naturalnym oraz standartach prawa międzynarodowego. Działalność oparta jest na takich wartościach; sprawiedliwość, wolność, równość, demokracja. Państwo i jego organy powinny działać na podstawie prawa i w granicach prawa.
Przesłanki formalnego państwa prawa;-podział władzy,- konstytucjonalizm,-legalnoćś,-prymat ustawy,-zakaz retroakcji prawa(prawo nie działa wstecz),-dopuszczanie ingerencji w sferę wolności i własności jednostki wyłącznie na podstawie upoważnienia ustawowego,-sądowa kontrola władzy wykonawczej;*Rzecznik Praw Obywatelskich*Trybunał Konstytucyjny*NSA Naczelny Sąd Administracyjny*niezawisłe sądy
Do zasady demokratycznego państwa należą;*zasada zaufania obywateli do państwa,*zasada ochrony praw nabytych,*zasadaochrony praw nabytych,*zasada sprawiedliwości społecznej,*zasada niezawisłości sędziowskiej,*zasada prawa do sądu,*zasada nie ma przestępstwa i kary bez ustawy,* zakaz nadmiernej ingerencji w prawa jednostki. 3) Podział władzy. 4) zasda społeczeństwa obywatelskiego- jednostka bierze udział w rządzeniu, jest świadoma swoich praw. W takim społeczeństwie każdy ma możliwosć działania. Jest to społeczeństwo prulalistyczn. Ta działalność jest widoczna na kilku płaszczyznach;* płaszczyzna polityczna(partie),*obywatelska(stowarzyszenia),*lokalna(samorząd lokalny),*sfera informacji (wolne media),*religia(kościoły, związki wyznaniowe).6)Zasada społecznej gospodarki rynkowej art20. *wolność działalności gospodarczej,*własność prywatna,*dialog i współpraca partnerów społecznych. 7)Zasada godności, wolności i równości wobec prawa Rozdział II np. Art 32. Godność- niezbywalna przyrodzona jest żródłemwolności człowieka. Ochrona godności jest obowiązkiem władz publicznych. Równość- to równość wobec prawa. Z równości wynika zakaz dyskryminacji. Dyskryminacja- jest to traktowanie osób znajdujących się w podobnej sytuacji w różny sposóbtzw. Dyskryminacja negatywna(kolor skóry). Dyskryminacja pozytywna- to faworyzowanie pewnych grup.
****