7.10.2010r.
zaliczenie – ostatni wykład (10 pytań otwartych)
dyżur: poniedziałek 10:45 – 12:15, pokój 214 budynek B; sekretariat 113.
14.10.2010r.
człowiek – istota biologiczna i społeczna przedmiot poznania psychologii. Procesy psychiczna i zachowanie człowieka to przedmiot tylko tej nauki.
Psychologia wychowawcza jest działem psychologii stosowanej (ma związek z praktyką).
Psychologia społeczna jest potrzeba psychologii wychowawczej. Psychologia społeczna bada procesy psychiczne z punktu widzenia społeczeństwa.
Meta analiza -> wyniki poddaje się ponownej analizie
Psychologia społeczna – definicja Stanisława Mika (autor wielu podręczników): to taki dział psychologii, którego przedmiotem poznania (który bada) są procesy społeczne i zachowania ludzi w sytuacjach społecznych. Jak sytuacje społeczne wpływają na zachowania, myśli, poglądy, poglądy, postępowanie ludzi? Związek człowieka ze środowiskiem społecznym jest kwestią bardzo ważną. Nigdzie poza środowiskiem społecznym człowiek nie nabędzie umiejętności właściwych dla człowieka.
Sytuację społeczną tworzą ludzie, którzy poprzez fakt tworzenia zależności między sobą wpływają na procesy psychiczne człowieka, wzajemnie na siebie oddziałując; zbiory ludzi. Sytuacje społeczne dzielą się na bezpośrednie i pośrednie.
sytuacje społeczne bezpośrednie – inni ludzie występują realnie, materialnie.
I. diada – ludzie występują jako indywidua, jako jednostki, ludzie reprezentują tylko siebie (np. para przyjaciół).
II. grupa – psychologia najczęściej się nią zajmuje (małe grupy), np. naturalne, sztuczne, zadaniowe, przyjacielskie, towarzyskie.
sytuacje pośrednie –ludzie występują w materialnych produktach swoich działań ( nie ma autora, ale jest dzieło, produkt). Inni ludzie występują w niematerialnych produktach innych ludzi (normy, obyczaje, język).
Według B. Wojcieszke psychologia społeczna zajmuje się szeroko pojętym wpływem społecznym, a więc tym, w jaki sposób na to co robią, czują, myślą jedni ludzie ma wpływ na to co robią, czują i myślą inni ludzie.
21.10.2010r.
Wpływ społeczny – odbiorca nie musi mieć świadomości zmian, które w nim zachodzą poprzez sprawę wpływu (on również nie musi być intencjonalny).
Geneza wpływu społecznego – Lorenz – wrodzony wzorzec zachowania (przywiązania do gatunku). człowiek jest istotą społeczną, bez niego by nie funkcjonował. wielokrotnie robimy coś pod wpływem sytuacji społecznej, a nie zaś z własnej woli.
KATEGORIE WPŁYWU SPOŁECZNEGO:
(zmiany dokonujące się pod wpływem osoby lub grupy)
Facinitacja społeczna – nie jest intencjonalna ze strony nadawcy i nie jest świadoma u odbiorcy; obecność innych ludzi podnosi poziom wykonania zadań łatwych przez jednostkę.
Hamowanie społeczne – jest następstwem obecności innych ludzi, którzy obniżają poziom wykonania zadań trudnych.
Deindywiduacja – to taki efekt wpływu innych ludzi, którzy prowadzili do utraty kontroli nad własnym zachowaniem i do wzrostu impulsywności zachowań nawet do patologii czynów (np. kibic na meczu).
Uległość – wyraża się w zmianie zachowania, która wynika z bezpośrednich życzeń, próśb.
Posłuszeństwo : patrz wykład z dnia 28.10.2010r.
Konformizm : patrz wykład z dnia 28.10.2010r.
ZASADY LEŻĄCE U PODSTAW WYWIERANIA WPLYWU W KATEGORII ULEGLOŚCI:
( według Cialdiniego )
zasada wzajemności – zgodnie z nią ludzie są bardziej skłonni ulegać prośbom, jeśli osoba prosząca, sama wcześniej wyświadczyła tej osobie, którą prosi, przysługę.
zasada zaangażowania i konsekwencji – sprawia ona, że nie wycofujemy się z raz podjętej decyzji, danego słowa, chociażby ta decyzja mogłaby się okazać dla nas niekorzystną.
zasada autorytetu – ludzie są bardziej skłonni spełniać prośby, czyli ulegać osobom, które postrzegają jako autorytety.
zasada społecznego dowodu słuszności (powszechności) – ludzie chętniej, łatwiej ulegają, jeśli wiedzą jak wiele innych ludzi ulega.
zasada niedostępności – łatwo nakłonić nas do uległości wobec czegoś do czego dostęp uważamy za ograniczony.
zasada sympatii – ludzie wolą spełniać prośby osób, które lubią, znają.
28.10.2010r.
Kategorie wpływu społecznego: 5. Posłuszeństwo (rodzaj uległości).
Posłuszeństwo – oznacza zmianę zachowania w odpowiedzi na polecenia wydanego przez autorytet.
St. Milgram przeprowadził serię eksperymentów określających wpływ autorytetu na posłuszeństwo jednostki (1968). Wyniki badań spowodowały spore zaskoczenie wśród uczonych. (Jak daleko mogą posunąć się ludzie w posłuszeństwie?). Badał wpływ kary na uczenie się . Milgram był bardzo krytykowany za przeprowadzenie tego eksperymentu (nie ze względu na karanie uczniów, a za postawienie w takiej sytuacji nauczycieli). Badania powtórzono w 1999r. przez Bassa.
Kategorie wpływu społecznego: 6. Konformizm.
Konformizm – ogólnie rzecz biorąc powoduje złe skojarzenia. Psychologia ma inne podejście. Nie ocenia tego zjawiska w kategorii: dobre – złe. Bada czym ono jest, kiedy występuje i z jakich przyczyn.
Konformizm to taka zmiana zachowań człowieka, która polega na upodobnieniu go do zachowań innych osób. Konformizm występuje w grupie społecznej.
S. Asch badał to kiedy i jak daleko ludzie będą ulegać wpływowi społecznemu w kierunku konformizmu. Badał percepcję społeczną pod kątem konformizmu. Badania nad konformizmem trwają nieustannie. Współczesne badania pokazują, iż zmniejsza się łatwość wpływu grupy na jednostkę w kierunku konformizmu. Powodem jest potrzeba akceptacji i przynależności do grupy. Dlatego też często, bez specjalnie silnego nacisku ze strony grupy, jednostka praktykuje działania w kierunku konformistycznym.
Konformizm normatywny– jego geneza tkwi w potrzebie przynależenia do grupy i akceptacji. (Grupa wymaga przestrzegania pewnych norm przez jednostkę; grupa wywiera nacisk). Bardzo często doprowadza do konformizmu zewnętrznego (upodobnienie w wymiarze zewnętrznym).
Im bardziej jest dla nas atrakcyjna grupa społeczna tym bardziej jesteśmy zdeterminowani by zostać konformistą.
Konformizm informacyjny– brak dostatecznych informacji na temat słusznego postępowania. Źródłem informacji stają się inni ludzie i wtedy do niech staramy się upodobnić. Czasem powinno się sprawdzić na ile dane informacje są prawdziwe, a na ile zniekształcone. Psychologowie sugerują, aby przyjrzeć się osobie, którą obieramy sobie za źródło informacyjne – czy faktycznie jest to osoba, która wie więcej niż my.
Bibb Latane – postawił pytanie: od czego zależy wielkość konformizmu. Odpowiedź:
W = f ( S i N )
W – wielkość konformizmu
S – siła
i – bliskość
N – liczebność
f – funkcja
Bibb jest twórcą mini teorii wpływu społecznego, którą skonstruował w odpowiedzi na pytanie: od czego zależy wielkość wpływu społecznego typu konformizmu. Według tej teorii prawdopodobieństwo, że zareagujesz na wpływy społecznego typu konformizmu zależy od siły, bezpośredniości i liczebności grupy.
4.11.2010r.
siła – siła przekonywania, która wywiera wpływ, zależy jaką będą mieli na innych członków grupy.
bezpośredniość/bliskość – dotyczy częstotliwości kontaktu
konformizm zewnętrzny – inaczej myślę, a inaczej się zachowuję
liczebność grupy – zależność krzywoliniowa
manipulacja społeczna – specjalna forma wpływu społecznego, nie jest dostępna świadomości osoby będącej jej celem. Manipulacją społeczną nazywamy wszelakie sposoby oddziaływania na jednostkę lub grupę, które prowadzą do mylnego przekonania u osoby manipulowanej, że to ona jest sprawcą jakiegoś zachowania, podczas gdy ona jest tylko narzędziem w rękach rzeczywistego sprawcy, czyli manipulatora.
cel manipulacji społecznej – zwiększenie uległości określonych osób (w spełnianiu np. naszych próśb).
stopa w drzwiach – zwiększenie uległości, osiąga się poprzez poprzedzenie prawdziwej, właściwej prośby tej na której spełnieniu nam zależy (nam – manipulatorom),a której spełnienie przez daną osobę jest mało prawdopodobne, poprzedzone jest mniejszą prośbą, która prawie na pewno nie zostanie odrzucona.
DWIE STOPY W DRZWIACH.
18.11.2010r.
interakcja – zależności ludzi od siebie przejawiająca się tym, że ludzie na siebie oddziałują.
drzwiami w twarz – technika manipulacji
drzwi zatrzaśnięte przed nosem – najpierw duża prośba, osoba prawie na pewno odmawia, na spełnieniu której manipulatorowi nie zależy, a dopiero żądanie właściwe. Duża prośba ma wywołać mechanizm: poczucie winy, regulacyjny wpływ negatywnych emocji (wzbudzenie takiej emocji ujemnej jaką jest poczucie winy).
niska piłka – technika manipulacji; nazwa pochodzi od jakiegoś szczególnego uderzenia piłki w tenisie wystawienie piłki, którą potem łatwo odebrać. Aranżator z własnej woli decyduje się na spełnienie żądań.
ingracjacja – technika manipulacji; przymilanie się, wkradanie się w łaski, stawianie się bardziej atrakcyjnym dla drugiego człowieka aby zwiększyć uległość dla drugiego człowieka.
Trzy techniki ingracjacji :
Podnoszenie wartości partnera – realizujemy ją poprzez przekazywanie informacji o tym, że spostrzegamy partnera w sposób pozytywny. Polega na komplementowaniu i na prawieniu pochlebstw. Stosowanie tej techniki wymaga pewnej wiedzy o osobie.
Konformizm w zakresie opinii, ocen i zachowań – nie ma nic wspólnego z „uleganiem”. To konformizm, który świadomie stosujemy, prowadzimy taki zabieg, by świadomie zyskać czyjąś sympatię. Przytakujemy jej itp. Konformizm tutaj dotyczy opinii, chcemy przypodobać się osobie X, gdy mamy jakiś cel do zrealizowania i ona być może nam w tym pomoże. Konformizm jako technika ingracjacji powinien być stosowany z rozwagą. Aby być nie jedyną, ale aby co raz więcej osób w ten sposób myślało.
Autoprezentacja– przedstawienie siebie w korzystnym świetle. Chodzi o manipulowanie obrazem samego siebie. Autoprezentacja negatywna: „jaka jestem biedna…”. Autoprezentacja pozytywna: jakie mamy zdolności, prezentujemy nasze kontakty. Trzeba rozpoznać czy nas inicjator jest bardziej wrażliwy na naszą autoprezentację pozytywną czy negatywną. Co lepiej na niego działa.
Wpływ mniejszości na większość.
S. Moscovici – psycholog, inicjator badań, zaproponował:
2 strategie według których mniejszość wpływa na większość:
konsekwentne odstępstwo – mniejszość konsekwentnie nie zmienia swoich poglądów, zachowań, zachowuje jednomyślność, pozostaje otwarta na argumenty większości chociaż potrafi publicznie stanąć w obronie własnych poglądów, nie ugiąć się pod wpływem większości.
strategia dwufazowa – odstępstwo poprzedzone uległością. Odstępujemy od publicznego artykułowania poglądu, na zewnątrz ulegamy większości. Dopiero kiedy czujemy, że akceptację już zyskaliśmy, wtedy ujawniamy swoje poglądy sprzeczne z większością. Poprzez uległość zyskujemy zaufanie, dajemy się poznać jako osoby konformistyczne, które są skłonne przyjąć normy innych osób.
kiedy mniejszość wywrze wpływ na większość to te zmiany są znaczące.
konwersja – wpływ mniejszości na większość, to taka zmiana, która powoduje zmianę poglądów, zachowań.
interakcje międzyludzkie – rola spostrzegania społ. w interakcjach międzyludzkich.
interakcja – to wzajemne oddziaływanie człowieka na człowieka:
musi być zainicjowane w sposób świadomy
przybiera postać komunikowania się werbalnego i pozawerbalnego.
Interakcja to łańcuch bodźców i reakcji. Y reaguje na zachowanie X, reakcja staje się później bodźcem.
Interakcja z ta osobą będzie dla nas nagrodą (np. zaspokojenie potrzeb materii fizycznej). Straty – czas jaki musimy poświęcić na to, aby doszło do tej interakcji, a także to co musimy dać od siebie.
Teoria spostrzegania społecznego. Podstawowe teorie za pomocą których wyjaśnia się przebieg interakcji.
2.12.2010r.
Marek Wosiński:
badał treści schematu: „uczeń dobry” – prawidłowo pełniący swoje funkcje, „uczeń zły” – nieprawidłowo pełniący swoje funkcje.
najpierw poznawał schematy poznawcze dotyczące uczniów, jacy są postrzegani jako dobrzy, a jacy jako źli.
tak jak nauczyciel postrzega swojego ucznia zamienia się ilość interakcji i jakość interakcji w które wchodzi nauczyciel ze swoim uczniem.
w przeciągu jednej lekcji nauczyciel, który spostrzega ucznia jako „dobrego” trzy raz częściej wchodzi z nim w interakcję niż z tym „złym”.
uczniom „dobrym” nauczyciel zadawał więcej trudnych pytań, więcej zadań, częściej go chwalił i zachęcał do pracy.
jeżeli nie będziemy motywować, wspierać uczniów „złych” to możemy ich wepchnąć „w kanał”. Możemy doprowadzić do tego, że obniżymy jego wartość.
jeśli zaszufladkujemy ucznia, nie dając mu szans, aby on swoim zachowaniem mógł wpłynąć na otwarcie schematu, na przekształcenie schematu.
Skarżyńska:
nauczyciele oceniają uczniów w zależności od tego jak ich spostrzegają.
uczeń „zdolny” i „niezdolny”.
inaczej uczniów karzemy i inaczej nagradzamy.
uczniowie „zdolni” znacznie częściej otrzymują za wykonanie zadania nagrody, a za błędy – stałe kary.
uczniowie „niezdolni” za te same zadania otrzymują stałe nagrody, a za błędy – silne kary.
silne nagrody, stałe kary – to jest coś, co motywuje do działania, do zmian:
więcej nagród, mniej kar
silniejsze nagrody, słabsze kary
nagrody powinny wyprzedzać kary
więcej jest interakcji takich jak zadawanie dodatkowych pytań, jeśli uczeń był „dobry”.
kiedy uczeń był spostrzegany jako „zły” było mniej dodatkowych pytań.
Good:
inny czas oczekiwania na odpowiedź – krócej.
rzadziej wzywają do odpowiedzi uczniów „złych”.
wsparcie przy odpowiedzi ma uczeń „dobry”, jest częściej chwalony
nauczyciel do uczniów „dobrych” częściej się uśmiech niż do uczniów „złych”.
SAMOSPEŁNIAJĄCE SIĘ PROROCTWO:
Psychologowie weszli do szkoły. Poznali schematy poznawcze nauczycieli w odniesieniu do uczniów, których byli wychowawcami (1-4 klas). Po pewnym czasie stwierdzili, że słabi uczniowie mogą znacznie poprawić swoje wyniki.
Nauczyciel ma swój schemat, ale słyszy od eksperta, że może być inaczej, mówi coś innego. Nauczyciel postanowił bardziej przyjrzeć się tym uczniom.
Nauczyciel musiał zacząć wchodzić w częstsze interakcje ze swoim uczniem. Zmieniła się ilość i jakość interakcji.
Skutek: uczniowie znacznie poprawili swoje wyniki w nauce.
Ten mechanizm został nazwany samospełniającym się proroctwem, przepowiednią. Potwierdzenie czyichś pierwotnie fałszywych oczekiwań przez zachowania, których te oczekiwania dotyczą.
Jeśli ktoś mnie nie lubi, a ja to potwierdzam swoim zachowaniem, „no po co ja tam pójdę, skoro i tak nikt mnie nie lubi”. Osoba po namowach idzie tam, stoi w kącie: „no i mówiłam, że tak będzie”.
Zjawisko aureoli – efekt diabelski.
zjawisko aureoli:
w wyniku którego kogoś oceniamy pozytywnie pod jakimś względem, zaczyna być oceniany pozytywnie pod innym względem. Najpierw konkretny fakt: „dobry uczeń”, dobry kolega, uczeń który dba o porządek w klasie
nie jesteśmy skłonni, żeby zmieniać obraz tego ucznia, jeśli ktoś mówi, ze on cos robi źle.
nauczyciel postrzega go dobrze.
efekt diabelski:
od początku: „zły uczeń”, „sprawdź z kim on siedzi…”
uczeń biega rozczochrany po klasie, tornister pół metra od ławki, nie siedzi w ławce, a już powinien.
„sprawdź z kim siedzi, czy nie ściąga”
Atrybucja.
Aby pogłębić naszą wiedzę, jak my postrzegamy siebie nawzajem, przyczyny jakiegoś zachowania. Dlaczego pewni ludzie zachowują się tak, a nie inaczej. Gdzie tkwi przyczyna tego zachowania.
efekt
przebieg
Atrybucja – to proces wnioskowania o cechach, potrzebach, motywach, działania w oparciu obserwacji jego zachowań.
przypisywanie człowiekowi pewnych cech, jako przyczyn jego zachowania. Przypisywanie jest możliwe dzięki procesowi atrybucji
im lepiej znam drugiego człowieka tym lepiej, łatwiej mogę wchodzić w interakcje co do…
problem ten pojawił się w latach 50. Ojciec atrybucji – Fritz Haider:
stwierdził, że zwykli śmiertelnicy szukają przyczyn czyjegoś zachowania albo sytuacji w podmiocie działającym (w człowieku) albo w sytuacji na zewnątrz.
atrybucja dyspozycyjna (albo wewnętrzna) – jeśli przyczyn szukamy w aktorze, w człowieku
atrybucja zewnętrzna – jeśli przyczyna tkwi poza tym człowiekiem (np. spóźnił się)
raz dokonujemy atrybucji sytuacyjnej raz dyspozycyjnej
aby dokonać atrybucji dyspozycyjnej powinniśmy postawić kilka pytań:
czy człowiek zdawał sobie sprawę z tego jak i po co zamierzał się tak zachować?
czy miał świadomość skutków takiego zachowania?
jeśli człowiek nie miał świadomości skutków to przyczyn należy szukać w sytuacji
jeśli odpowie 2x tak to wtedy przyczyn należy szukać w człowieku – atrybucja dyspozycyjna
klasyczne teorie atrybucji
współczesne teorie atrybucji
Teoria z 1976r. „model, teoria współzmienności”; autorem jest Howard Kelley. Wyjaśnia cele zachowań, opisuje proces atrybucji zewnętrznej i wewnętrznej.
Człowiek potrzebuje 3 rodzajów informacji dotyczących zachowań:
powszechność – mówi nam o stopniu w jakim zachowania innych ludzi są takie same jak zachowania aktorów
spójność – wskazuje na stopień w jakim aktor zachowuje się tak samo w różnych sytuacjach
wybiórczość – określa stopień w jakim aktor zachowuje się tak samo w innych sytuacjach
Te trzy rodzaje informacji w zależności, czy będziemy mogli je zdobyć, czy będzie ich brak, będą decydować czy dokonamy atrybucji sytuacyjnej czy dyspozycyjnej.
Błąd: deformacje w spostrzeganiu czyjegoś zachowania.
9.12.2010r.
częściej występuje w kulturach indywidualistycznych niż kolektywistycznych.
obserwator cudze zachowania wyjaśnia raczej czynnikami wewnętrznymi (atrybucja dyspozycyjna) a zachowania własne czynnikami zewnętrznymi (atrybucja sytuacyjna).
autoatrybucja – wyjaśnianie przyczyny własnej ?
egotyzm atrybucyjny - tendencja do wyjaśnienia własnych zachowań (autoatrybucja) w pochlebny dla siebie sposób (szczególnie własne sukcesy).
egocentryzm atrybucyjny – polega na przecenianiu własnego wkładu w jakiś wynik, który jest osiągany wspólnie z innymi osobami.
Klasyczne teorie atrybucji
Model atrybucji Daniela Gilberta.
w procesualnych modelach atrybucji prześledzenia praktycznego przebiegu procesu wnioskowania o przyczynach obserwowalnego zachowania
jego model atrybucji nosi nazwę trójetapowego modelu atrybucji.
ETAPY:
Wnioskowanie o przyczynach polega na identyfikacji sensu zachowania aktora przez obserwatora.
aktor obserwuje to zachowanie, obserwacja sytuacji, w której ma miejsce zachowanie aktora, wykorzystanie wstępnej wiedzy kim jest aktor?
Wyciągamy automatyczny wniosek o cesze jako przyczynie zachowania tego człowieka
Kontrolowana poprawka na sytuację. Zaczyna analizować sytuacje w której to zachowanie miało miejsce. Wolne zasoby poznawcze człowieka.
Taylor, Friske
heurystyki – ekonomiczne, poznawcze skróty myślowe, to upraszczające, oszczędzające czas skróty myślowe, redukujące złożone procesy rozumowania, sądzenia do rozumowania opartego na prostych regułach: „droga na skróty”.
heurystyka reprezentatywności – tendencja do przypisywania komuś cech na podstawie ich dopasowywania do prototypu danej kategorii
prototyp – najbardziej typowy reprezentatywny lub typowy obiekt
heurystyka dostępności – wyraża się w skłonności do oceniania jakiegoś zdarzenia w zależności do tego jak łatwo można wydobyć z pamięci związane z tym zdarzeniem, z tą osobą informacje.
im łatwiej będzie wydobyć z pamięci jakieś informacje tym większe prawdopodobieństwo że te informacje będą miały wpływ na nasze atrybucje a i w konsekwencji na nasze zachowanie
następstwem używania heurystyki dostępności jest powstanie błędu efektu fałszywej powszechności (opisuje tendencje człowieka do przeceniania czyichś opinii na tle całej populacji)
zdarzenie losowe –
Walster badacze zjawiska atrybucji w
Shaver zdarzeniach losowych
skrzywienia atrybucji -