Wykład 1: Psychologia wychowawcza.

W 1938 roku wydano pierwszy 2-miesięcznik „Psychologia wychowawcza”.

1. Psychologia wychowawcza powstała w XIX i XX wieku.

2. Prekursorzy:

a) Ernest Meumann

b) Eduard Throndike: „Psychologia wychowawcza”

c) Stefan Baley

d) Stefan Szuman: uważał, że psychologia wychowawcza jest połączona z psychologią rozwojową

Maria Przetacznik-Gierowska i Ziemowit Włodarski to Polacy związani z psychologią wychowawczą.

2. Ujęcie szerokie - to całokształt oddziaływań wychowawców i środowiska wychowawczego na jednostkę lub grupę.

3. Ujęcie wąskie - to oddziaływanie na sferę aktywną człowieka, jego system wartości oraz osobowość.

4. Ujęcie szerokie - to złożony system działań podejmowanych przez osobę o przypisanej społecznie roli wychowawcy względem drugiej osoby, o społecznie przypisanej roli wychowanka lub względem jej otoczenia z intencją wywołania zmiany zgodnie z założonym programem.

5. Ograniczenia ujęcia szerokiego:

a) ku czemu zmierza ( czyli po co wychowywać)

b) jakie cele ma osiągnąć (co jest przedmiotem oddziaływania wychowawczego)

c) jakimi metodami działać (jak wychowywać)

6. Cechy formalne wychowania:

a) wyodrębnione są dwie role

b) relacja niesymetryczna (w danej sytuacji wychowawczej):

- różnica kompetencji

- różnica w zakresie wiedzy na temat celu i metod działania wychowawczego

- różnica wiedzy

c) wywołanie zmiany

d) działania bezpośrednie lub pośrednie

e) działania intencjonalne

f) działania zgodne z założonym programem

7.

Psychologia wychowawcza

8. Różnice pomiędzy nauczaniem i wychowaniem:

a) nauczanie - to system działań zmierzających do wywołania procesu uczenia się

b) wychowanie - to system działań zmierzających do zmian zachowania i przeżywania człowieka, w trakcie rozwoju.

Skutki oddziaływania:

a) nauczanie - sfera poznawcza i psychosomatyczna

b) wychowanie - sfera emocjonalno-motywacyjna, system wartości

9. Cechy wspólne nauczania i wychowania:

- są oddziaływaniami pedagogicznymi

- społeczne interakcje o charakterze pedagogicznym

- tożsamość osób (role się przenikają uczeń-nauczyciel, dziecko-rodzic)

- podmiotowość ucznia - wychowanka (jest to żywa osoba, a nie oceniana na podstawie numeru indeksu)

- zmiana jako wskaźnik skuteczności

10. Psychologia wychowawcza jest działem psychologii stosowanej (żyjąca dziedzina, powstaje w czasie obserwacji) zajmujący się psychologicznymi aspektami procesów wychowania i nauczania, badający również uwarunkowania środowiskowe wpływające na rozwój osobowości. Poznanie praw rządzących rozwojem psychiki pozwala na formułowanie skutecznych metod oddziaływania wychowawczego.

11. Działy psychologii wychowawczej:

a) psychologia wychowania

b) psychologia nauczania

c) opieka psychologiczna

12. Zadania psychologii wychowawczej:

- przyjmowanie dynamicznej perspektywy ujmowania osoby

- świadomość, że działania wychowawcze zawsze przynoszą konsekwencje

- akceptowanie wielości, różnorodności, złożoności i krzyżowania się wpływów jakim podlega osoba w toku swojego życia

13. Problemy psychologii wychowawczej:

a) z punktu widzenia jednostki:

- adekwatność do poziomu wiedzy i umiejętności w różnych obszarach

- atrakcyjność uruchamiająca osobiste zaangażowanie

- trafność ze względu na istotne w danym okresie życia potrzeby

b) z punktu widzenia społeczeństwa:

- czy u podłoża są społecznie cenione wartości

- system działań jest spójny z tymi wartościami

- czy odpowiadają ważnym potrzebom społecznym

c) problem gotowości osób do podejmowania ofert wychowawczych i „poddawania” się im

d) problem warunków realizacji ofert wychowawczych i odpowiedniego przygotowania osób (wychowawców) do tej działalności

14. Zadania dla psychologii wychowawczej:

- konstruowanie ofert wychowawczych (edukacyjnych)

- wspomaganie rozwoju osób i budowanie ich gotowości do przyjmowania ofert wychowawczych w każdym okresie życia

- pomoc w dopasowaniu ofert wychowawczych do poziomu gotowości osób, grup, do których są adresowane

15. Wychowanie jako czynnik zmiany indywidualnej i społecznej:

1. Strategie wychowawcze zorientowane na jednostkę:

a) poziom intrapersonalne (do wewnątrz osoby)

b) poziom interpersonalny (na zewnątrz)

2. Strategie wychowawcze zorientowane na system społeczny:

a) poziom grupowy

b) poziom instytucjonalny

16. Poziom wychowania:

a) socjalizacyjna - pełnią ją wychowawcy, kiedy uczą nas dobrego zachowania. Przygotowuje ludzi do podejmowania różnych zadań w społeczeństwie i na rzecz w sposób nienaruszający porządku społecznego. Okres przedszkolny, szkolny

b) emancypacyjna (wyzwalająca) - wiąże się z organizowaniem takich warunków działania w środowisku osoby, aby jej potencjał rozwijającej się mógł się wyzwalać i realizować. Okres dojrzewania

17. Wymiary działań wychowawczych, w których uwidacznia się konflikt:

- relacja między jednostką, a grupą

- styl działania

- typy związków między uczestnikami procesu wychowawczego

- charakter podejmowanych działań

18. Właściwości prawidłowego środowiska wychowawczego:

- jasność reguł - oczekiwania, ktoś od kogoś wymaga

- drożność kanałów - właściwa komunikacja

- federalny styl działania, autonomia osób - nie podporządkowanie się sztywnym przepisom

Wykład 2: Koncepcje rozwoju człowieka, a modele wychowania.

1. Wpływ otoczenia społecznego:

a) wpływ niespecyficzny - interakcje społeczne prowadza do stanu pobudzenia rozwijającej się osoby (rozwój bardziej fizyczny), jednostka może przejść na następny poziom dojrzewania

b) wpływ specyficzny - związany ze środowiskami wychowawczymi, w których przebiega rozwój jednostki

2. Trzy modele socjalizacji:

a) pozostawienia zupełnej swobody - procesy rozwoju dziecka są niezależne od procesów nauczania

b) lepienia z gliny - dziecko jest nieukształtowane, bierne i podatne na zewnętrzne oddziaływania

c) konfliktowy - dzieci są od urodzenia aktywne. Aktywność ta determinowana jest ich wewnętrznymi dążeniami i tendencjami do reagowania w określony sposób. Bezpośrednie zaspokojenie potrzeb. Konflikt pomiędzy zaspokajaniem potrzeb dziecka, a oczekiwaniami rodzica i ich planami wobec dziecka.

3. Model wzajemności - obejmuje rozwój. Jest wspólnym przedsięwzięciem zawierającym w sobie zarówno wysiłki opiekuna, jak i dziecka. Zgodnie z tym modelem dziecko od urodzenia jest aktywnym uczestnikiem interakcji, proces oddziaływania jest dwustronny (naprzemienność roli nadawcy i odbiorcy):

- wzajemna adaptacja organizuje przebieg interakcji

- każda ze stron wnosi odmienny wkład do interakcji

4. Koncepcje wychowania:

a) zmiany systemu zachowania - wychowanie ukierunkowane jest na tworzenie bogatego i zróżnicowanego repertuaru umiejętności i nawyków

b) zmiany struktur poznawczych - wychowanie ukierunkowane jest na budowanie systemu wiedzy o świecie i o sobie oraz na rozwijanie sprawności intelektualnych związanych z odbieraniem i przetwarzaniem informacji

c) zmiany osoby - wychowanie to tworzenie warunków, w jakich rozwijająca się osoba mogłaby się samo realizować i osiągać zdrowie psychiczne, stając się jednocześnie w pełni za siebie odpowiedzialna

d) zmiany relacji miedzy osobą, a jej otoczeniem - najwyżej ceniona wartość to współpraca z innymi uwzględniająca szerszy niż tylko jednostkowy czy grupowy interes

Wniosek: Do wychowania nie stosuje się tylko jednej koncepcji.

Wykład 3: Interakcje wychowawcze.

1. Właściwości interakcji wychowawczych:

- wyodrębnione role wychowującego i wychowywanego

- wychowujący działa z intencją wywołania zmiany u wychowywanego

- podstawowe zadanie wychowującego to wzbudzenie odpowiedniego stopnia gotowości u wychowywanego do przyjęcia oferty wychowawczej

2. Modele interakcji wychowawczej:

Model I - spontanicznych działań ucznia i dostosowujących się do nich działań nauczyciela

Model II - skoordynowanych działań ucznia i nauczyciela

Model III - zaplanowanych działań nauczyciela i kierowanych przez niego działań ucznia

3. Kryteria odróżnienia modeli interakcji wychowawczej:

- typ działań ucznia/ nauczyciela

- związek pomiędzy poziomem aktywności ucznia

- charakter relacji (przedmiotowa / podmiotowa - podejście jednostkowe do ucznia)

4. Model I - Model Quasi - podmiotowy - dominacja ucznia, nastawienie na ucznia. Nauczyciel nastawiony jest na szybkie i trafne rozpoznanie potrzeb podopiecznego oraz wynikającego z nich poziomu jego gotowości do podejmowania określonych działań.

5. Model II - Model Podmiotowy - ważna tu jest zarówno osoba ucznia, jak i nauczyciela. Kontakt obu stron interakcji to współpraca i dialog, wymiana wiedzy i doświadczeń, współdziałanie wzajemne korzystanie ze swych kompetencji i wzajemne uczenie się od siebie.

6. Model III - Model Przedmiotowy - nauczyciel jest „narzędziem” realizacji oferty wychowawczej, a uczeń sprowadzony został do roli biernie poddającego się stosowanym przez nauczyciela procedurom. Jest negatywny, dominuje nauczyciel.

Wykład 4: Postać nauczyciela.

1. Cechy pożądane u nauczyciela:

a) sposoby poznawania pożądanych cech:

- analiza celi dydaktycznych i dedukcja jaki nauczyciel musi być, aby cele te mógł skutecznie realizować, teoretyczne podejście

- jacy nauczyciele są, dochodzenie do stwierdzeń oparte na badaniach empirycznych

b) próby klasyfikacji pożądanych cech:

- listy cech

- typologiczne zespoły właściwości

- najważniejsze cechy ogólne

c) najważniejsze cechy ogólne nauczyciela:

- zainteresowanie uczniami

- zaangażowanie emocjonalne

- lubi dzieci

- uczniowie są rozwijającymi się jednostkami

- poczucie odpowiedzialność (uczeń patrzy na nas cały czas)

- umiejętność postępowania pedagogicznego (takt pedagogiczny): respektowanie podmiotowości uczniów, empatia

- postępowanie demokratyczne np. uczniowie wybierają formę prowadzenia lekcji (dyskusja, wypracowanie itd.)

- przyzwolenie na formułowanie wątpliwości oraz konfrontowanie poglądów

- dbałość o informacje zwrotne np. chwalenie rzeczy normalnych

- zgodność własnego postępowania z głoszonymi ideami

- sprawiedliwość pedagogiczna wyrażająca się w równorzędnym traktowaniu wszystkich uczniów (stawiać oceny sprawiedliwie, indywidualne podchodzenie do każdego)

- surowość w nauczaniu wymagającym

- kompetencje w znaczeniu wiedzy w związku z nauczającym przedmiotem

- pozycja społeczna (dobry wzór do naśladowania)

- usposobienie łagodne

- umiejętność zbudowania autorytetu (uczciwość, szczerość)

- umiejętność przyznania się do błędu

Wykład 5: Uczenie się poprzez warunkowanie klasyczne.

1. Behawiorystyczne podejście do uczenia się:

„Uczenie się - jest to proces powstawania - poprzez doświadczenie - względnie trwałych zmian w zachowaniu jednostki.”

2. Iwan Pawłow - warunkowanie klasyczne:

Bodziec bezwarunkowy Reakcja bezwarunkowa

Bb (pożywienie) Rb (ślinienie się)

Bodziec warunkowy Reakcja warunkowa

Bw (dzwonek) Rw (ślinienie się)

3. John Watson - warunkowanie klasyczne:

a) wygasanie - stopniowe osłabienie zachowania w skutek zanikania zdarzeń wzmacniających, które je podtrzymywały

b) spontaniczne odnowienie odruchu - jest to spontaniczne, ponowne wystąpienie reakcji podczas wygaszania.

c) generalizacja bodźca - reagowanie (bez uczenia) na podobny bodziec przez tę samą reakcję; automatyczne rozszerzenie reakcji warunkowej na bodźce, które nigdy nie były zestawiane z pierwotnym bodźcem bezwarunkowym. Im bardziej nowy bodziec jest podobny do bodźca warunkowego, tym silniejsza będzie reakcja.

d) różnicowanie bodźca - jest procesem, którego wyniku organizm uczy się reagować na bodźce, które różnią się od bodźca warunkowego na pewnym wymiarze; Ten szeroki efekt uczenia się można jednak ograniczyć stosując specjalne zabiegi. Otóż, jeśli nie będziemy wzmacniać bodźców podobnych, czyniąc to tylko w odniesieniu do bodźca właściwego, to reakcje zgeneralizowane zostaną zahamowane, wygaszone. Taki proces hamowania został przez Pawłowa nazwany różnicowaniem. Granice tego różnicowania są wyznaczone przez zmysłowe progi różnicy. Innymi słowy, może ono obejmować tylko zakres bodźców odróżnianych przez dany organizm. Subtelne różnicowanie jest potrzebne w sytuacjach, gdy podobne bodźce wiążą się z odmiennymi reakcjami.

4. Edward Thorndike - warunkowanie instrumentalne:

a) prawo efektu - zachowanie, które wywołuje odczucie zadowolenia będzie powtarzane. Jeżeli zachowanie wywoła uczucie dyskomfortu, to spada prawdopodobieństwo powtórzenia się tego zachowania w podobnych warunkach w przyszłości.

b) prawo ćwiczenia - im więcej razy zachodzi styczność pomiędzy bodźcem, a reakcją, tym powiązanie ich staje się silniejsze, a im powiązanie występuje rzadziej, tym staje się słabsze

c) rodzaje relacji funkcjonalnych pomiędzy zachowaniem, a jego konsekwencjami:

- wzmocnienie pozytywne np. ktoś nas bije cały czas i przestaje to robić

- kara np. odebranie przyjemności

- wzmocnienie negatywne

- pomijanie

d) rozkłady wzmocnień:

- ciągły - za każde dane zachowanie kara lub nagroda np. mówienie dzień dobry

- o stałych odstępach czasowych np. pensja

- o zmiennych odstępach czasowych np. co 5 - 10 min

- o stałych proporcjach np. co piąty projekt premia

- o zmiennych proporcjach - nie wiemy kiedy będzie nagroda; najbardziej skuteczne

5. Burnus Skinner - warunkowanie sprawcze:

a) reakcje reaktywne - wywołane przez znany bodziec, nie wymagający wcześniejszego uczenia się

b) reakcje sprawcze - reakcje na nieznane bodźce

c) warunkowanie sprawcze - uczenie się poprzez wzrost prawdopodobieństwa zachodzenia, reakcja na skutek wzmocnienia

6. Poznawcze koncepcje uczenia się:

a) struktury poznawcze - to wiedza nabyta w czasie uczenia się i myślenia, zakodowana w pamięci

b) źródła informacji:

- doświadczenie osobiste

- środowisko zewnętrzne (metabolizm informacyjny)

c) treści informacji:

- sądy o środowisku naturalnym

- wiedza o kulturze

- dane o świecie społecznym

- wiedza o sobie (samowiedza)

d) rodzaje wiedzy:

- deklaratywna (narracyjna) - wiedza o faktach; wiem, że…

- proceduralna (operacyjna) - sieć danych o metodach, strategiach, programach działania; wiem jak…

e) struktury poznawcze:

- złożoność

- miejsce na skali abstrakcyjności - konkretności

- miejsce na skali otwarte - zamknięte

- miejsce na skali aktywne - bierne

f) strategie uczenia - techniki i metody stosowane w celu zdobycia informacji:

- poznawcze - zachowania i myśli, które wpływają na proces uczenia się w sposób ułatwiający wydobycie informacji z pamięci np. powtarzanie (przepisywania); elaboracja (techniki szybkiego uczenia się, tworzenie historii); grupowanie (organizowanie)

- metapoznawcze - procedury stosowane w celu planowania, monitorowania oraz regulowania procesów myślowych np. planowanie; monitorowanie (samosprawdzanie); regulacja (ponowne czytanie)

g) system przetwarzania informacji - struktura poznawcza, przez którą przepływa informacja w trakcie procesu uczenia się:

bodźce ze środowiska rejestr sensoryczny pamięć operacyjna pamięć długotrwała

reakcja wyjście

7. Podejście humanistyczne (Arthur Combs, Abraham Maslow, Carl Rogers):

- zachowanie ludzi zdeterminowane jest tym, jak spostrzegają oni samych siebie o otaczający ich świat

- ludzie kierowani są wewnętrznie przez potrzebę samorealizacji

8. Cele edukacji humanistycznej według Combsa:

- akceptacja potrzeb ucznia

- rozwój jednostkowego potencjału ucznia

- ułatwienie uczniom samorealizacji

- podmiotowe traktowanie ucznia

- uspołecznianie uczniów

- uznanie znaczenia ludzkich uczuć i wartości

- stworzenie klimatu ułatwiającego naukę

- rozwój zainteresowań ucznia

- umiejętność rozwiązywania konfliktów

9. A. Combs uważał, że:

- aby zrozumieć drugą osobę musimy zobaczyć świat jej oczyma

- aby zmienić zachowanie innego człowieka musimy zmienić jego przekonania i percepcję (postrzeganie)

- dominacja personalizacji informacji

10. A. Maslow: przedstawił piramidę potrzeb człowieka:

- fizjologiczne

- bezpieczeństwa

- przynależności i miłości

- szacunku i samoakceptacji

- wiedzy i rozumienia

- estetyczne

- samorealizacji

11. C. Rogers uważał, że:

- należy postrzegać uczniów mających swoje potrzeby i cele

- otoczenie powinno być wolne od zagrożeń

- uczenie się powinno być samo inicjowane

- człowiek posiada naturalne pragnienie ucznia się

12. Nauczyciel humanistyczny:

- prawdziwość

- zaufanie Podział odpowiedzialności za proces

- empatia ucznia się

Wykład 6: Motywacja.

1. Motywacja - jest to termin stosowany do opisu wszelkich mechanizmów odpowiedzialnych za uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i zakończenie zachowania.

2. Psychodynamiczna teoria motywacji - założenia:

- wszelkie zachowania są zdeterminowane

- źródłem wszelkich zachowań jest energia psychiczna

- zachowaniem rządzą wrodzone instynkty

- motywy ludzkiego zachowania mają charakter nieświadomy

3. Psychodynamiczna teoria motywacji - popędy:

a) źródło popędu - popęd jest rozbudzany

b) impet popędu - jego siła

c) zaspokojenie popędu

d) przedmiot popędu

4. Psychodynamiczna teoria motywacji - przedstawiciele:

a) Karen Horney:

- potrzeby bezpieczeństwa i lęku podstawowego

- wyidealizowanego obrazu własnej doskonałości (ja idealne - jacy my chcielibyśmy być - dążenie od ja realnego(co my o sobie myślimy) do bycia ja idealnego)

b) Harry Sullivan - uważał, że siłą napędową ludzkiego zachowania jest zaspokojenie potrzeby przyjemności oraz potrzeby bezpieczeństwa

5. Behawiorystyczna teoria motywacji:

a) popęd - mniej lub bardziej ukierunkowany niepokój pojawiający się w organizmie i uruchamiający czynności ukierunkowane na usunięcie tego niepokoju

b) pobudka - obiekt lub stan mający zdolność redukowania, zmniejszania wielkości popędu

c) wzmocnienie - obiekt lub stan rzeczy, który zwiększa prawdopodobieństwo powtórzenia reakcji wywołane działaniem danego bodźca

d) przedstawiciel:

- Clark Hull - uważał, że podstawowymi wyznacznikami zachowania jest popęd i nawyk

6. Humanistyczna teoria motywacji:

a) Abraham Maslow:

- potrzeby niedoboru (ułożenie hierarchiczne), im niżej, tym bardziej chcemy zaspokoić potrzeby

- potrzeby wzrostu są to metapotrzeby

b) rozróżnienie między motywacją opartą na konieczności oraz na wyborze

c) poszczególne kategorie potrzeb stanowią wiązki (kończę studia, bo chce coś np. iść do pracy)

d) wszystkie potrzeby domagają się zaspokojenia

7. Poznawcza teoria motywacji:

a) Festinger - koncepcja dysonansu poznawczego, jest nieprzyjemne (im bardziej, im są nam bliższe, są nieprzyjemniejsze)

- dysonans - biorąc pod uwagę dwa elementy poznawcze, z treści jednego z nich wynika psychologiczne przeciwstawienie lub zaprzeczenie drugiego

Rada: zostajemy przy swoich poglądach lub zmieniamy je - motywujemy się do działania przez dysonans

- konsonans - biorąc pod uwagę dwa elementy poznawcze, z treści jednego z nich wynika treść drugiego

8. Funkcjonalna teoria motywacji:

a) Reykowski:

- proces motywacyjny - jest to proces, który steruje czynnościami człowieka tak, aby doprowadziły one do określonego efektu

- kierunek - określony jest przez wskazanie celu, do którego nasze dążenie zmierza

- siła - charakteryzowana jest przez mniejszą lub większą zdolność do wyłączania dążeń konkurencyjnych

9. Czynniki określające kierunek i siłę motywacji:

a) motyw - napięcie motywacyjne

b) antycypowana(przewidywana) wartość gratyfikacyjna celu

c) przekonanie o możliwości osiągnięcia celu

10. Czynniki indywidualne wpływające na motywację:

a) komponent wartości - cele i przekonania uczniów na temat znaczenia zadania

b) komponent oczekiwań - przekonania uczniów na temat ich zdolności do wykonania zadania

c) komponent afektywny - reakcje emocjonalne uczniów na dane zadanie

11. Komponent wartości - teoria celów:

a) cel sprawnościowy - to nastawienie się na nauczanie się tak dużo, jak to możliwe, aby samemu osiągnąć bardzo wysoki poziom bez względu na osiągnięcia innych; daje większą motywację

b) cel wykonaniowy - jest ukierunkowany na porównanie społeczne i współzawodnictwo

12. Motywacja wewnętrzna - tendencja podmiotu do podejmowania i kontrolowania działania ze względu na samą treść tej aktywności.

13. Motywacja zewnętrzna - działanie realizowane jest ze względu na czynniki zewnętrzne mające być konsekwencją jego wychowania.

14. Stawianie celów i motywacja:

- specyficzność - sprecyzować kiedy

- bliskość

- poziom trudności

15. Komponent oczekiwań

Umiejscowienie kontroli (Rotter) - percepcja jednostki dotycząca tego, kto lub co jest odpowiedzialne za wydarzenia w jej życiu. Może być:

a) zewnętrzne - np. zdałem, bo miałem fuksa

b) wewnętrzna - nauczyłem się i dostałem piątkę

16. Wyuczona bezradność - zjawisko polegające na tym, że człowiek uczy się wraz z upływem czasu poprzez ciągłe porażki, że nie jest w stanie kontrolować skutków wydarzeń wpływających na jego życie.

17. Poczucie własnej skuteczności - indywidualna ocena tego, czy posiada się specyficzne umiejętności potrzebne do wykonania określonego rodzaju zadania.

18. Przyczyny sukcesu i porażki w sytuacji osiągnięć:

a) zdolność - stałe

b) wysiłek - zmienne

c) poziom trudności zdania - stałe szczęście - zmienne

Nasze sukcesy i porażki na tej podstawie oceniamy.

19. Komponent afektywny - teoria poczucia własnej wartości w motywacji osiągnięć:

- jednostka uczy się, że w społeczeństwie jest ceniona z powodu osiągnięć.

20. Lęk egzaminacyjny (lęk szkolny) - stanowi jeden z najważniejszych aspektów negatywnej motywacji i ma bezpośredni, destrukcyjny wpływ na osiągnięcia szkolne.

21. Niepokój - poznawcze aspekty lęku, tak zwane białe plamy w mózgu. Emocjonalne - reakcje afektywne.

22. Interakcyjny model lęku związany z osiągnięciami:

- etap oceniania

- etap przygotowania się

- etap zdawania egzaminu

Wykład 7: Taksonomia strategii ucznia się.

Taksonomia strategii uczenia się:

1. Strategie poznawcze.

2. Strategie metapoznawcze.

3. Strategie zarządzania zasobami ludzkimi.

Strategie poznawcze

1.

-	Zadania proste	Zadania trudne
powtarzanie	recytowanie	przepisywanie, podkreślanie, notowanie dosłowne
elaboracja	wyobrażanie, zapamiętywanie	streszczanie
organizowania	grupowanie (mnemotechniki)	wybór myśli głównej

Powtarzanie - wpływa na koncentrację uwagi i kodowanie informacji, nie pomaga w rozumieniu i wiązaniu informacji z wcześniejszą wiedzą.

Strategie elaboracyjne - są przeciwieństwem strategii powtarzania; pomaga w magazynowaniu informacji w pamięci długotrwałej; budowanie powiązań między nową wiedzą, a wcześniejszymi informacjami.

Mnemotechniki - wprowadzanie użytecznych powiązań pomiędzy nowymi informacjami i wyobrażeniami wzrokowymi lun wiedzą. Metoda ogniw, łączenia (dodatkowa) np. klucze leżą na stole obok laptopa. Metody:

a) metoda loci - polega na wiązaniu każdego elementu, który ma być zapamiętany z miejscem wyobrażonym przez ucznia (kto wzrokowo gdzie siedzi, jaka jest droga do PKP - wzrokowo sobie wyobrażamy)

b) akronimy - mnemotechnika wykorzystująca pierwsze litery każdego słowa z listy do utworzenia wyrazu np. AWS (Akcja Wyborcza Solidarność)

c) metoda kołka - polega na powiązaniu serii słów z wyobrażeniami wzrokowymi (obrazek)

d) metoda słowa-klucza - polega na wiązaniu nowych słów lub pojęć z podobnie brzmiącymi słowami (kluczami).

Strategie metapoznawcze

1. Metapoznanie - odnosi się do wiedzy jednostki dotyczące jej własnych procesów; głębsze poznanie siebie.

2. Metapoznanie zawiera wiedzę osobie jako jednostce uczącej się, wiedzę o zdarzeniach oraz wiedzę o strategiach uczenia się i o tym jak je stosować.

3. Regulacja i kontrola zachowania poznawczego - jest to ukierunkowanie procesów myślowych w sytuacji uczenia się.

4. Główne rodzaje strategii metapoznawczych:

a) planowania:

- stawianie celów

- przeglądanie

- generowanie pytań

b) monitorowania:

- samosprawdzanie

- koncertowanie uwagi

- monitorowanie rozumienia

- pisanie sprawdzianów

c) regulacyjne:

- przystosowania tempa czytania

- ponowne czytanie

- przeglądanie

Strategie zarządzania zasobami ludzkimi

1. Rodzaje:

a) kierowanie czasem:

- robienie rozkładów zajęć

- stawianie celów

b) organizacja warunków ucznia się:

- znajdowanie określonych miejsc (spokojnych i zorganizowanych)

c) zarządzanie pracą:

- radzenie siebie ze stresem

- wykazywanie wytrwałości

- stosowanie samowzmocnień

d) wsparcie ze strony innych osób:

- pomoc nauczyciela

- pomoc rówieśników

- uczenie się w grupie

Wykład 8: Rozwój osobowości i rozwój społeczny.

1. Teoria Erika Ericssona - rozwijamy się całe życie. Sposób w jaki jednostka rozwiązuje dylematy rozwojowe na określonym poziomie, wpływa na sposób rozwiązywania tych dylematów na poziomach następnych.

Stadium 1: Podstawowa ufność vs nieufność (wiek niemowlęcy) - jak rodzice rozwijają zaufanie (poprzez miłość i czułość) jest ono lub nie u dziecka. Później na tej podstawie umiemy lub nie.

Stadium 2: Autonomia vs wstyd i zwątpienie (wiek poniemowlęcy) - jak nie ma ufności to ciężko z autonomią. Trening czystości: rezygnacja z pieluch na koszt nocnika. Dziecko nie boi się popełniać błędy jeżeli jest to poprawnie zastąpione.

Stadium 3: Inicjatywa vs poczucie winy (wczesne dzieciństwo) - dziecko chce pomagać mamie, to mu pozwolić i nie mówić: „wiedziałam, że to zepsujesz, widzisz, nie umiesz”, to wzbudza w nim poczucie winy.

Stadium 4: Przedsiębiorczość vs poczucie niższości (dzieciństwo) - pójście do szkoły.

Stadium 5: Tożsamość vs zgubienie tożsamości (dorastanie) - okres gimnazjum, działanie hormonów.

2. Stany tożsamości według Jamesa Marcii:

a) kryzys - moment w okresie dorastania, w którym jednostka jest aktywnie zaangażowana w dokonywanie wyboru spośród różnych zawodów i przekonań

b) zaangażowanie - określa stopień osobistych inwestycji jakie czyni jednostka na rzecz wybranego zawodu czy przekonania.

3. Cztery stadia tożsamości według Marcii:

a) stan rozproszenia tożsamości - zagubienie tożsamości

b) tożsamościowe moratorium - społeczna aprobata danej tożsamości jednostki

c) tożsamość tymczasowa - chęć posiadania jakiejkolwiek tożsamości (nawet złej)

d) osiąganie tożsamości - albo bycie autonomicznym, albo bardziej przedsiębiorczym (zgodzić się na to, co oni chcą i pójść na coś innego).

Psychologia nauczania

(psychologia uczenia się)

Psychologia wychowania

(wiedza o osobowości)

---