WYKŁAD 2 11.10.2012r.
Islam
Isslam- pokój, spokój
VII w n.e.
dzihat- święta wojna
Mekka
Jurydyczność islamu
B K -konsument oddaje bankowi pieniądze za samochód bez oprocentowania
S (sprzedaje mu samochód po wyższej cenie)
Islam wywodzi się:
Judaizm
religia prawnicza
Chrześcijaństwo
Nestor Janis- nestorianizm (uznany za herezje przez katolików, Nestor uważał że Jezus nie był Bogiem, narodzony z kobiety, bez cudownego poczęcia, wiódł żywot ludzki, pod koniec życia ujawnił się pierwiastek ludzki- część szerszego ruchu – monofizytyzmu)
Zaratusztrianizm
Zaratusztra- Księga Jastra (Jasności) – jednak ona nie wpłynęła bezpośrednio na islam.
Mahomet:
Mahomet był handlowcem i miał kontakt z tymi trzema religiami, które składają się na Islam.
Jednakże istnieją pewne różnice, bo wg, islamu pierworodnym synem Abrahama i jego następcą był Izmael – to on został zabrany na Górę.
Jezus nie był Synem Bożym, lecz prorokiem Issa, zrodzonym z Miriam, nie został ukrzyżowany; na krzyżu umarł ktoś inny. Jezus był Mesjaszem i na nowo jeszcze przyjdzie.
Mahomet – krótka bibliografia:
Urodził się w 570 r.n.e. w roku nazwanym Rokiem Słonia (bo nastąpić miała zmiana epoki, najazd Etiopii na Arabię). Urodził się w Mekce (Arabia Saudyjska) w prowincji Hidżaz (praktycznie sama pustynia) – słabo rozwinięta, najbardziej biedna, położona najbardziej na uboczu ówczesnej Arabii (dawniej składała się ona z Abudabi Felix-chrześcijaństwo i Jamen państwo Saby). Mekka była wtedy miejscem kultu pogańskiego; czczono tam bożki arabskie, większość tych bożków było płci żeńskiej.
Życie Mahometa było kiepskie, urodzony w klanie Kuryszyci; Mahomet był dzieckiem pogrobowca, urodził się 6 miesięcy po śmierci swego ojca. Został oddany przez matkę do rodziny beduińskiej na wychowanie; był to normalny zwyczaj; oddawani byli szczególnie chłopcy, którzy mieli się tam uratować (słabe dzieci umierały)
W 576 r. umarła matka Mahometa. Wychowuje go najpierw dziadek, potem stryj – Abu Talib – który zaproponował mu pracę u siebie w handlu. Dzięki temu zwiedza Babilon, Syrię, styk się z innymi kulturami. Ludzie zaczęli postrzegać go jako bardzo mądrego, szybko zyskał szacunek w Mekce, cieszył się respektem i szacunkiem.
W 596 r. - ożenił się z Chadidżą – zamożną wdową mieszkającą w Mekce. Posiadała wiele karawan- ale sama nie mogła prowadzić handlu i jeździć z karawaną bo była kobietą, dlatego ktoś taki jak Mahomet bardzo by jej się przydał. On miał wtedy 26 lat a ona 40. Dzięki ślubowi pozycja Mahometa wzrosła. Póki z nią był nie miał innej kobiety. Była ona pierwsza muzułmanką.
W 610 r. zaczęła się działalności religijna Mahometa. Zaczyna prowadzić bardziej kontemplacyjne życie; odsunął się od ludzi; udawał się codziennie na górę Hirę, aby kontemplować i wracał wieczorem – i tak przez 2 lata.
W 612 r. - przełom- Mahometowi objawił się Archanioł Gabriel (Dżirbil) – każe mu czytać księgę, ale Mahomet był niepiśmienny, ale Archanioł mu kazał, więc on zaczął faktycznie czytać. Czytał Matkę Księgi (Koran). Wydarzenie to bardzo na niego wpłynęło – powiedział żonie, że opętał go Szatan. Ona przekonana, że nie Szatan lecz sam Bóg – zaprowadziła go do mnicha i on to potwierdził.
Lajlat al – kadr –noc przeznaczenia, objawienie Gabriela, ostatni dzień Ramadanu
Zaczyna się okres Mekkański w życiu Mahometa. Wyrusza do Arabów – oni źle go przyjęli, nie czekali na niego z otwartymi ramionami. Uważali za dziwaka, który chciał zniszczyć Mekkę Mówił, że jest Jeden Bóg, godził w obyczajowość Arabską:
1. uważał, że należy się szacunek kobietą (ówcześnie zakopywano narodzone dziewczynki). Uważał, że mężczyźni i kobiety są sobie równi. W Islamie nie ma grzechu pierworodnego.
2. Ludzie są sobie równi bez względu na pochodzenie.
3. Zakaz picia alkoholu.
Misja Mahometa była ograniczona do ludzi biednych, niewolników i kobiet. Pierwsi muzułmanie to członkowie rodziny. Inni zwolennicy byli prześladowani. Część z nich ucieka do chrześcijańskiej Etiopii. Komplikacja sytuacji, ponieważ część muzułmanów ginie z rąk Kuryjaszykich
w 620 r. miał mistyczne objawienie – podróż nocną(mistyczna) – była to duchowa podróż; został zabrany na wierzchowcu Buraku początkowo do Jerozolimy – modli się tam z innymi prorokami, Noe, Abrahamem, Mojżeszem, Jezusem.
Potem wędruje przez 7 niebios do Boga – dowiaduje się, że jest ostatnim prorokiem o charakterze uniwersialistycznym– po nim nie będzie już żadnej wielkiej religii. Dochodzi w końcu do Boga, który nakazuje muzułmanom modlić się 50 razy dziennie. Wraca do 6 nieba – do Mojżesza i on każe targować się Mahometowi z Bogiem. Ten wraca a Bóg mu mówi że 49 razy dziennie. I tak w kółko aż doszli do 5 modlitw dziennie. Rusza dalej i dociera potem do Lotosu Ostatniej Granicy – którego nie mógł przekroczyć, ponieważ wiązało się to ze śmiercią.
W 622 r. Hidżra – wyjście muzułmanów z Mekki, z powodu prześladowań. Udają się do Jasrib (potem Mediny) – w większości był zamieszkiwany przez Żydów. Zapraszają Mahometa do siebie, Zaczyna organizować gminę muzułmańską. Powstaje państwo-miasto.
Zaczyna się okres medyjski.
Bitwa Row- zwycięża Mahomet, pokonuje mekkańczyków. Narasta napięcie między Żydami a muzułmanami. Mahomet postanawia rozgromić Żydów chronią się w jednej z twierdz , dokonuje rzezi, oszczędza jedynie kobiet i dzieci.
W 628 r. przymierze- zawarcie pokoju z Mekką
W 629 r. zdobywa Mekkę, wyrzuca z sanktuarium Kaba wszelkie rodzaje, symbole z bożków; ustanawia kult Jednego Boga, któremu mekkańczycy muszą się podporządkować.
W 632 r. - ostatnia hadżdż pielgrzymka Mahometa z Medyny do Mekki, to ona wyznaczyła późniejsze pielgrzymki dla muzułmanów. Śmierć Mahometa, później walka o władzę.
Islam pozwala na posiadanie 4 żony, ale Mahomet w okresie medyńskim jako prorok mógł mieć więcej.in.:
Aisza
Maria Koptyjka (niewolnica)
Zajda –kuzynka Mahometa
Islam opiera się na filarach:
Szachada- wyznanie wiary „Nie ma Boga prócz Allacha a Mahomet jest Prorokiem”- nie można nikogo zmusić do wiary
Salat- modlitwa 5 razy dziennie
Zakat- jałmużna (2,5%)- są zobowiązani do obdarowywania biednych
Saum- post w miesiącu Ramadan(sierpień/wrzesień) obowiązuje przez cały m-c 28 dni trwa od świtu do wieczora (nie jedzą, nie uprawiają seksu, nie piją, ale od wieczora do świtu mogą, z postu są zwolnieni jedynie dzieci i osoby starsze
Hadżdż- pielgrzymka do Mekki (należy odbyć chociaż raz w życiu chyba że ktoś jest chory lub nie ma wystarczająco kasy to jest od tego zwolniony)
Doktryny religijne:
Tawhid- wiara w jedność Boga, który jest materialny (nie jest cielesny) 100 imion Boga 1- Allacha i 99 przymiotów bożych, Bóg nie może mieć syna
Wiara w anioły stworzone ze światła(środek komunikacji między Bogiem a człowiekiem), wypełniają rozkazy Boga
Wiara w święte księgi: Tora, Ewangelia, Koran
Wiara w wysłanników i proroków (kalif)- 1 wysłannik Adam; ostatni Mahomet jako pieczęć
Wiara w sąd ostateczny- człowiek w momencie pośmiertnym nie idzie do razu do nieba czy piekła, ale czeka koło grobu do Dnia Sądu Ostatecznego, człowiek przybiera ponownie postać cielesną
Raj- ogród ludzie piją wino, rzeki miodem i mlekiem płynące, hurystki (dziewice) i młodzi mężczyźni usługują kobietą i mężczyzną
Piekło-Gehenna, miejsce ogniste, piekielne, w piekle zobowiązani są tam do zjadania owocu o kształcie ludzkiej twarzy.
Czyściec- między rajem a piekłem, ci co tam są widzą to co dzieje się w niebie(widzą uciechy tych, którzy znajdują) i piekle (ból i cierpienie)
Koran- od arabskiego ,,recytacja”-był początkowo recytowany bo Mahomet był niepiśmienny, ale dość szybko go spisano, ma charakter poetycki, złożony z rozdziałów (114 sur-2 są z okresu medyńskiego(bardziej prawnicze), 90 mekkańskich(bardziej wyrafinowane, filozoficzne)); spisane w ciągu 40 lat po śmierci Mahometa początkowo na muszlach, kamieniach; prawdziwy Koran jest tylko po arabsku, tłumaczenia są już traktowane jako interpretacja.; ma terapeutyczny charakter, Bóg ostatnia instancja- rozstrzyga o wszystkim
Hadisy-przypowieści o życiu proroka spisane w ciągu 200 lat po jego śmierci, Hadis są podzielone na: hadisy pewne i hadisy niepewne. W sumie jest ich 5 rodzajów.
Sunnicki Islam 4 szkoły hadisów:
hanaficka- ścieżka do źródła, najbardziej liberalna, rozstrzygnięcia prawne służące jednostce; Turcja, Azja środkowa
malakicka- rozstrzygnięcia prawne służące wspólnocie; Malezja, Kuwejt, Bahraj, Afryka północna
szaficka- pośrednia między hanaficka a malakicka; Malezja, Nigeria, Indonezja, połud. Egipt
hanbalicka- Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska
Podziały Islamu:
nurt sunnicki (sunna – tradycja) - 90% sunnici Koran, Hadisy i szkoły prawnicze
nurt harydżyzm- Algieria, Tunezja -kontynuowany przez Ibadytów w Oman, uważali, że nie ma możliwości, żeby istniał skrajny egalitaryzm za to zwolennicy ascetyzmu
szyizm- szyici od Aiszy; Iran, Irak, Liban, Syria; kto ma być następcą po Mahomecie, mistyczny, hierarchia duchowieństwa
sufizm-wełna; nie ascetyczny tryb życia
Ważne pytania:
Na ile Islam jako religia stanowi bodziec dla pewnych działań?
Na ile Islam jako religia ogranicza prawa kobiet?
Na ile Islam jako religia stanowi barierę dla rozwoju gospodarczego?
Ad1.
fundamentalizm
wojna z innowiercami, próba narzucenia religii (jedynie narzucane boganom) najczęściej pojawiał się w związku z kupcami muzułmańskimi
koncepcja dżihadu- wysiłek. Pojawił się w monecie krucjat
a)mały dżihad- prymitywny, obrona terytorium muzułmańskiego
b)duży dżihad-wysiłek psychiczny- doskonalenie siebie, zwiększenie pobożności człowieka, wątki ascetyzmu
Ad2.
kobieta zaczyna być podmiotem prawnym
Koran mówi o równości kobiet i mężczyzn, mają te same prawa
kobieta dziedziczy połowę tego co mężczyzna
wielożeństwo- mężczyzna może mieć co najwyżej 4 żony(częściej mamy do czynienia z rodzina monogamiczną)
za żonę trzeba zapłacić posag, każda żona musi mieć te same prawa, proces europeizacji(Malezja, Indonezja poligamia)
sura kobiety- mężczyzna ma prawo uderzyć żonę gdy jest krnąbrna (ma mieć charakter symboliczny)
Koran namawia do kształcenia kobiet
żona powinna chować ciało przed obcym okiem (noszenie odzieży- zwyczaj perski-bur typowy dla wyższych klas)
Maroko, Turcja ruchy feministyczne
Ad3.
Bangladesz- najbardziej muzułmański kraj
fatalizm- Bóg tak chciał
zatrzymali się w pewnym etapie - bardziej rozwinięte były państwa arabskie (bardzo dobrze wykorzystali kulturę z imperium perskiego i bizantyjskiego)
Czynniki upadku cywilizacji muzułmańskiej:
najazd plemion tureckich
najazd Timura (był muzułmaninem)
ok. XVI w. społeczeństwo muzułmańskie zaczęło się cofać, kopiowanie tego co było w przeszłości