Wykładnia pragmatyczna

• Zespół czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego znaczenia przepisu

Wykładnia apragmatyczna

• rezultat wykładni prawa w ujęciu pragmatycznym, tj. ustalone w jej toku znaczenie przepisu lub treść normy prawnej.

Wykładnia operatywna

• Przypadki wykładni stosowanej przez sądy i inne organy stosujące prawo w toku rozpoznawania indywidualnych spraw karnych, cywilnych i innych

• Ma charakter konkretny

• Wiąże tylko w tej sprawie, w której ją zastosowano (sąd odwoławczy - wykładnia w tej sprawie wiąże sąd niższy; uchwały SN rozstrzygają wątpliwości w konkretnych sprawach)

• praktyczna, rozwiązywać problemy interpretatora – decydenta;

• jest ona powiązana z konkretnymi stanami faktycznymi.

• się z wykładnią semantyczną i ma prowadzić do stworzenia wzoru postępowania (w tym ujęciu norma to znaczenie przepisu), to ponieważ jest wiele stanów faktycznych, musi być wiele norm

• koncepcją rozumienia bezpośredniego - czynnikiem wpływającym na treść normy jest decydent

Dyrektywy wykładni I stopnia - w jaki sposób powinny być interpretowane przepisy prawa

1. językowa:

• Zwroty użyte w tekście prawnym mogą mieć swoiste znaczenie, odmienne od tego, jakie nadaje się danemu słowu lub słowom w języku potocznym. Jeżeli takie szczególne znaczenie zostało określone przez ustawodawcę, należy się nim konsekwentnie posługiwać w całym akcie prawnym. Szczególne znaczenie słowa może wynikać wyraźnie z przepisu, zawierającego tzw. słowniczek. Ustawodawca może także konstruować zupełnie nowe terminy, nadając im swoiste znaczenie.

• W braku dostatecznego uzasadnienia dla nadania słowom szczególnego znaczenia, przyjmuje się znaczenie, jakie wynika z języka potocznego.

• Znaczenie zwrotów i zdań, powstałych z połączenia kilku wyrazów, należy ustalać zgodnie z zasadami gramatyki języka, w którym przepis został sformułowany.

• Użycie spójników ma szczególne skutki dla wykładni.

1. celowościowa – przepis ustawy musi być tłumaczony tak, aby był najbardziej zdatnym środkiem do osiągnięcia celu ustawy. Analizuje się tu np. preambuły oraz materiały pozaprawne (nie maja mocy wiążącej dla interpretatora).

2. funkcjonalna – ustalając znaczenie przepisu uwzględnia się różne skutki jego zastosowania, jeśli takie rozumienie przepisu prowadzi do pożądanych skutków przez interpretatora, to ma to wpływ decydujący na przyjęcie takiej interpretacji.

3. systemowa (systematyczna) – założenie, że przepis w danym akcie prawnym nie jest umiejscowiony przypadkowo, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. (Polega na ustaleniu normy przez analizę miejsca, jakie zajmuje ona w systemie prawa, oraz porównanie jej z normami sąsiadującymi.)

4. Wykładnia porównawcza - (komparatystyczną), polega na ustalaniu znaczenia norm prawnych, które zostały zawarte w określonych przepisach poprzez porównanie ich z podobnymi uregulowaniami prawnymi. W wyniku analizy porównawczej można przyjąć wnioski dotyczące znaczenia interpretowanych norm. W metodzie tej można dokonywać czynności komparatystycznych na 2 sposoby:

   1. poprzez porównanie przepisów obowiązujących w danym czasie w różnych systemach prawnych

   2. porównaniu przepisów obowiązujących z wcześniejszymi, których moc już wygasła (wtedy jest to wykładnia historyczna).

Dyrektywy II stopnia

• procedury – kolejność użycia dyr. I stopnia oraz moment końcowy wykładni

• preferencji – który z możliwych wyników należy przyjąć

3 podstawowe strategie rozwiązywania konfliktów interpretacyjnych:

1. teorie subiektywne (wola i intencje historycznego prawodawcy) i obiektywne – (wola i intencje aktualnego prawodawcy)

2. teorie intencjonalne (odtworzenie woli i intencji prawodawcy) i tekstualne (rozstrzyga znaczenie tekstu, nie intencje prawodawcy)

3. teorie statyczne (jeśli konflikt wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej, wybieramy wynik językowej i systemowej) i dynamiczne (w powyższej sytuacji preferują wynik wykładni funkcjonalnej)