Wykład I – rany, stłuczenia…..
Gojenie ran
Rany
Uszkodzenia powstałe w skutek urazu mechanicznego dzielimy:
Obrażenia zamknięte – stłuczenia, rozciągnięcia, skręcenia
Obrażenia otwarte – rany
Stłuczenie
Objawy kliniczne:
Obrzęk często z podbiegnięciem krawawym (może pojawić się dopiero po kilku godzinach – czas potrzebny na przepłynięcie krwi do tkanki podskórnej
Leczenie:
Zimny okład (24h) – Amerykanie (2h)
Ucisk po zakończeniu zimnych okładów również w czasie icg trwania (opaska elastyczna, lub ucisk metalowym przedmiotem na kościach czaszki)
Po 24 h ciepło „suche” termofory, fototermoterapia
Rana – vulnus – przerwanie ciągłości tkanek pod wpływem urazu
Cechy:
Ból
Krwawiewienie
Zianie
Rodzaje ran:
Otarcie lub zadrapanie naskórka
Rana kłuta
Rana cięta
Rana kłuta
Zadana wąskim, długim narzędziem. Nie zieje, brzegi szybko się zrastają. Częste zakażenie w dnie (niezbędna obserwacja). Pozostawiane ciała obcego w dnie.
Rana cięta (v. sectum)
Nóż, szkło. Zieje, obficie krwawi. Nie niszczy żywotności tkanek otaczających. Szybko się goi po zbliżeniu brzegów. Mogą być przecięte ważne pnie naczyniowe i nerwowe.
Rana tłuczona
Narzędzie tępe – pęknięcie skóry i tkanek miękkich (zgniecenie tkanek) na kości. Brzegi nierówne, obrzęknięte, z podbiegnięciami krwawymi w ich okolicy. Małe krwawienie
Rana miażdżona (v.conquasatum)
Pociąg, samochód. Wstrząs krwotoczny. Wstrząs urazowy. Duży ból. Uraz mięśni, kości, naczyń. Mioglobina zatyka nerki – ONN. Zator tłuszczowy. Brzegi i charakter rany podobny do rany tłuczonej.
Rana rąbana
Odmiana rany ciętej zadana ostrym, ciężkim narzędziem : siekierą, szablą, dłuto itp. Tkanki są nie tylko przecięte lecz również stłuczone. Głęboka, mocno zajęta. Mniej krwawiąca niż cięta. Uszkodzenie naczyń, nerwów, okostnej, kości. Nieraz odrąbanie znacznej części ciała.
Rana szarpana (v.laceratum)
Rozciąganie tkanek zakrzywionymi przedmiotami (szponami, haczykami, sękami, gwoździami). Najłatwiej ulegają rozerwaniu tkanka podskórna, mięśnie, narządy miąższowe, najtrudniej skóra.
Rana kąsana (v. morsum)
Charakter miażdżony/ szarpany. Mały otwór przebity klem otoczonym jest dużym obszarem zmiażdżenia – złe gojenie. Często ulega zakażeniu – działanie trawiące, bakterie w ślinie no. U człowieka. Mało krwawiąca. Zagrożenia wścieklizną obserwacja w kierunku wścieklizny. Szczepienie pokąsanego. Poszerza się ujście rany w celu lepszej ewakuacji wydzieliny i krwi – pozostawiamy w ranie dren lub longetę.
Rana zatruta (v.venenatum)
Obrzęk skóry w okolicy ukąszenia. Ból – jad zawiera składniki hemolizujące, hemotox, hamokoagulacyjne, proteolityczne,
Leczenie: podać surowicę, zmniejszyć ból
Rana postrzałowa (v. sclopetarium)
W skutek działania różnego pocisków. Rozległe uszkodzenie tkanek w wyniku zadziałania fali uderzeniowej i wywołaniu wstrząsu tkanek znaczenie oddalonych od kanału rany (zmiany strukturalne tkanek włącznie z martwicą, zaburzenie ukrwienia i odżywienia tkanek). W ranie fragmenty ubrań.
Skóra
Skóra właściwa
Chroni przed urazami
Reguluje przepływ wodny
Pełni funkcję termoregulacyjną
Zapewnia produkcję czynników wzrostu, cytokin, chemokin w przebiegu reakcji zwalczających zakażenie i podczas gojenia się ran.
Fazy gojenia ran
Zatrzymanie krwawienia
Zapalenie
Odrost
Formowanie blizny
Fazy gojenia rany
Faza hemostazy
Faza zapalna
Wytwarzanie tkanki łącznej
Obkurczanie rany
Przebudowanie rany
Komórki uczestniczące w gojeniu rany: keratynocyty, granulocyty, komórki dendryczne, makrofagi tkankowe, limfocyty
Faza zapalna – faza opóźnienia
Faza wysiękowa – faza oczyszczania się
Wytwarzanie tkanki łącznej – okres odbudowy – faza proliferacyjna – faza ziarninowania
Naskórkowanie
Namnażanie skokowe co 12-18 godzin
Po zetknięciu się ze sobą obu brzegów naskórka – korekta i rozpuszczanie zbędnych sopli
Od brzegu rany nabłonek może narastać tylko na szerokości 1-2 cm. Z szybkością 1-2 mm/ 24h
Rozrost nabłonka ku górze – upodabnianie się do naskórka
Wykład II – drogi żółciowe !!!!!
Epidemiologia:
Częstość występowania : 4 – 6 %
Stosunek liczby przypadków kobiet i mężczyzn – 4:1
Zwiększenie częstości występowania
Patofizjologia:
Składniki żółci:
Cholesterol
Fosfolipidy (lecytyna)
Sole kwasów żółciowych
Bilirbina
Sole wapniowe
Wskaźnik Metzgera:
Stosunek aktualnego stężenia cholesterolu / stężenie max. cholesterolu
Kamienie cholesterolowe
Zółć litogenna (przesycona)
Przyczyny:
Zwiększenie wydzielania cholesterolu z żółcią
Kamienie biliburinowe (barwnikowe) – gładkie, zielony lub czarny kolor
Kamienie wapniowo – biliburinowe – wywołane przez zwiększone stężenie żółci
Bezobjawowa kamica żółciowa
U 1-14 % chorych pojawiają się objawy powikłania choroby
Nie przykonywujących dowodów usprawiedliwiającego
Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
Objawy kliniczne: umiarkowane, napadowe bóle w prawym podżebrzu i nadbrzuszu; nudności; wymioty – po błędach dietetycznych
Rozpoznanie: badania laboratoryjne – zwykle w normie; cholecystografia doustna (rzadko uwidacznia się pęcherzyk), USG
Leczenia: operacyjne , zachowawcze
Ostre bezkamicze zapalenie pęcherzyka żółciowego