Wykład z dnia 13.05.2012

Spedycja Morska obejmuje swym obszarem szereg działań spedytora, które prowadzą do przesłania przesyłki frachtem morskim, wszelkim jego formami i dostępnymi sposobami. Spedycja morska umożliwia obsługę przesyłek na zasadzie „door – to – door” .

Spedytor Morski jest to firma oferująca wszelkie usługi spedycji morskiej dzięki umowom zawartym z przewoźnikami morskimi i portami morskimi.

Rodzaje spedytorów morskich:

• Spedytorzy portowi;

• Spedytorzy morscy monomodalni;

• Spedytorzy multimodalni, wykorzystujący transport morski

• Ponadnarodowe koncerny logistyczne

SPEDYTORZY PORTOWI:

oraz spółki portowe zajmują się obsługą ładunków w porcie morskim. Porty morskie posiadają z reguły strefy wolnocłowe więc obsługa ładunków jest możliwa w zależności od ich statusu celnego.

Ponieważ duże porty są rozległe, a ładunki przychodzą na różne nabrzeża, duże znaczenie ma obsługa transportu wewnątrzportowego. Spedytorzy portowi dysponują z reguły stałymi umowami z portami ( dotyczy cen składowania i przeładunków oraz korzystania z infrastruktury portu ).

Spedytorzy portowi udzielają rabaty od stawek taryfowych dlatego są atrakcyjnymi partnerami dla małych i średnich firm spedycyjnych, które albo nie dysponują własnym biurem morskim w ogóle, ale ilość obsługiwanych przez nie ładunków jest zbyt mała, aby mogli ubiegać się o rabaty od stawek portowych bezpośrednio u władz portu. Dotyczy to szczególnie kosztów THC, jak i kosztów składowania.

SPEDYTORZY MONOMODALNI:

zajmują się wyłącznie spedycją morską od portu A do portu B. Posiadają umowy z liniami żeglugowymi, które pozwalają uzyskać korzystne stawki frachtowe. Średnie i duże firmy tego typu mają także bezpośrednie umowy z postami morskimi. Dzięki temu mogą oferować korzystne stawki od FCR port nadania do FOB port przeznaczenia.

W przeszłości spedytorzy monomodalni zajmowali się głównie przewozami morskimi ładunków masowych i konwencjonalnych. W przypadku przewozów kontenerowych rola tego typu spedytorów jest niewielka.

Ponadnarodowe koncerny logistyczne oferują klientowi obsługę logistyczną w dowolnej konfiguracji geograficznej, jak też każdym lub wybranym przez klienta środkiem transportu. Konwencją obsługi logistycznej jest dopasowanie koncepcji, a nie, jak w przypadku tradycyjnej spedycji opracowanie koncepcji obsługi w oparciu o dany lub dane środki transportu.

KONOSAMENT - morski list przewozowy, świadectwo ładunkowe potwierdzające odbiór określonego ładunku na statek i zobowiązujące przewoźnika do wydania ładunku w porcie przeznaczenia posiadaczowi konosamentu. Dokument taki stwarza domniemanie przyjęcia na statek przez przewoźnika określonego ładunku do przewozu w takiej ilości i stanie, jak to uwidoczniono w konosamencie.

Dowód przeciwny nie będzie dopuszczony w przypadku, gdy konosament został przeniesiony na osobę trzecią działającą w dobrej wierze. Konosament stanowi o stosunku prawnym pomiędzy przewoźnikiem a odbiorca ładunku. Postanowienia umowy przewozu wiąża odbiorcę tylko, wówczas, gdy konosament do nich odsyła.

FUNKCJE KONOSAMENTU:

• jest dowodem przyjęcia określonego w nim ładunku do przewozu i zobowiązaniem przewoźnika do wydania tego ładunku w porcie przeznaczenia legitymowanemu posiadaczowi konosamentu

• jest papierem towarowym, ponieważ reprezentuje towar, na który został wystawiony i upoważnia do dysponowania tym towarem

• jest papierem wartościowym (przeniesienie praw własności do ładunku, na który konosament opiewa, wymaga równocześnie przeniesienia (wydania) samego dokumentu)

• jest dokumentem przenaszalnym

• nie jest umową przewozu ładunku

Wystawienie konosamentu polega na jego podpisaniu i ewentualnym opieczętowaniu przez upoważnioną do tego osobę. Konosament wystawia się w kilku ponumerowanych egzemplarzach, z których każdy jest oryginałem dokumentu. Oprócz tego sporządzane są także kopie, które nie upoważniają do dysponowania ładunkiem.

W zależności od sposobu wystawiania ROZRÓŻNIAMY KONOSAMENTY:

• IMIENNE, wystawione na imiennie określonego odbiorcę, które przenosi się przez przelew wierzytelności;

• NA ZLECENIE załadowcy lub wskazanej przez niego osoby, który przenosi się przez indos;

• NA OKAZICIELA, który przenosi się przez wydanie konosamentu;

INNE RODZAJE KONOSAMENTÓW:

1. Konosament przyjęcia do załadowania potwierdza fakt przejęcia ładunku przez przewoźnika, lecz nie stanowi dowodu, że ładunek znalazł się na konkretnym statku. Konosament ten stanowi zobowiązanie przewoźnika do załadowania ładunku na pierwszy odchodzący we właściwym kierunku statek danej linii.

2. Konosament załadowania, stanowi dowód przyjęcia ładunku na konkretny statek.

3. Konosament czysty nie zawiera klauzul (zapisów) stwierdzających jednoznacznie wadliwy stan ładunku lub uszkodzenie opakowania.

4. Konosament brudny zawiera klauzule restrykcyjne stwierdzających jednoznacznie wadliwy stan ładunku lub uszkodzenie opakowania, co obniża jego wartość handlową.

5. Konosament czarterowy wystawiany jest przy przewozach wykonywanych na podstawie czarterów. W konosamencie czarterowym pierwsza strona jest czysta, lub umieszczone są tam jedynie wybrane podstawowe z odesłaniem do szczegółowych warunków umowy czarterowej.

6. Konosament liniowy zawiera na stronie pierwszej liczne klauzule, szczegółowo określające warunki przewozu ładunku.

7. Konosament przeładunkowy wystawiany jest w sytuacji, gdy w trakcie przewozu ładunek przeładowywany będzie na inny statek tego samego armatora. Nie następuje więc zmiana ani rodzaju transportu (gałęzi transportu) ani armatora.

8. Konosament bezpośredni wystawiany jest w dwóch sytuacjach. W pierwszej, gdy przewóz ładunku odbywa się jedynie morzem, ale ładunek przewożony jest statkami różnych armatorów i w drugiej, gdy ładunek przewożony jest różnymi środkami transportu, przy czym występować musi morski odcinek przewozu. Charakterystyczną cechą konosamentu bezpośredniego jest ograniczenie odpowiedzialności poszczególnych przewoźników jedynie do odcinków, na których sami dokonują przewozu. Konosament bezpośredni stwarza szereg komplikacji prawnych, bowiem do jednego i tego samego dokumentu należy stosować różne - zależnie od sytuacji - akty prawne właściwe dla po szczególnych stadiów transportu. Nie może on pełnić wszystkich funkcji konosamentu.

9. Konosament lokalny przewozowe listy kolejowe, lotnicze czy żeglugowe (gdy występuje zmiana środka transportu). Dokumenty te regulują stosunki prawne pomiędzy wystawcą konosamentu bezpośredniego, a przewoźnikami odcinkowymi (gałęziowymi).

Konosament jako papier wartościowy

Konosament może być przeniesiony na inną osobę, która przez przeniesienie nabywa uprawnienia do dysponowania ładunkiem i do jego odbioru.

Konosament przenosi się:

1) przez przelew wierzytelności (konosament imienny),

2) przez indos (konosament na zlecenie),

3) przez wydanie konosamentu (konosament na okaziciela).

KONOSAMENT ZAWIERA:

1) oznaczenie przewoźnika,

2) oznaczenie załadowcy,

3) oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, że konosament został wystawiony na zlecenie albo na okaziciela,

4) nazwę statku,

5) określenie ładunku z podaniem jego rodzaju oraz - stosownie do okoliczności - jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi,

6) określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania,

7) znaki główne niezbędne dla stwierdzenia tożsamości ładunku, podane przez załadowcę na piśmie przed rozpoczęciem ładowania, jeżeli je wydrukowano lub w inny sposób utrwalono na poszczególnych sztukach ładunku lub jego opakowaniu,

8) oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika albo wzmiankę, że ich zapłata w całości już nastąpiła lub powinna nastąpić stosownie do postanowień zamieszczonych w innym dokumencie,

9) nazwę miejsca załadowania,

10) nazwę miejsca wyładowania albo określenie, kiedy lub gdzie nastąpi wskazanie miejsca wyładowania,

11) liczbę wydanych egzemplarzy konosamentu,

12) datę i miejsce wystawienia konosamentu,

13) podpis przewoźnika albo kapitana statku lub innego przedstawiciela przewoźnika.