Kształtowanie się popytu

Ogółem: w kształtowaniu marketingu biorą udział potrzeby uświadomione jak i nie uświadomione. Także wiec  główną zasadą postępowania marketingowego jest ustalanie i zaspokajanie istniejącego zapotrzebowania (działanie propopytowe), zwiększanie popytu na ofertę dotychczasową  a także pobudzające popyt  na nową ofertę.

Bibliotece: w bibliotece tego rodzaju działanie nazywa się Bibliotekarstwem Aktywnym (agresywnym).

Działania:

Działanie propopytowe – prezentacja oferty która musi być odpowiednio sformułowana, zaadresowana i przestawiona w odpowiednim miejscu.

Oddziaływanie na popyt – jest dwukierunkowe, ma na celu zachęcać i ułatwianie nabycia towaru oraz ograniczać przeszkód które utrudniają lub uniemożliwiają wykorzystanie oferty.

Działania pobudzające – polega przede wszystkim na przypominaniu klientom o potrzebach zepchniętych na dalszy plan oraz na uświadamianiu im potrzeb nieuformowanych, a także na zaspokojeniu tych potrzeb.

Czynniki mające pozytywny wpływ na popyt:

1.       Popyt rośnie gdy klarowna i skuteczna informacja o towarach i usługach jest zgodna z ich dostępnością (gdy to co mówimy że jest faktycznie jest  na półce) i dystrybucją .

2.        Klient musi mieć pożytek z transakcji i być z niej zadowolony.

3.       Cudze opinie i dążenia prestiżowe

4.       Zaufanie do firmy (firma renomowana)

5.       Okazjonalny charakter trakcji

6.       Obniżka cenowa

7.       Opinie i sugestie oferentów

8.       Sprawna dystrybucja

Sposób oddziaływania na popyt zależy od stopnia rozwoju zapotrzebowania. Jeśli popyt jest w fazie wstępnej główne wysiłki powinny być skoncentrowanym na uświadamianiu potrzeb. Jeśli zaś popyt jest wysoki lub osiągnął apogeum, główne starania powinny być skoncentrowane na jego zaspokajaniu. Odnosi się to również do bibliotek na początku funkcjonowania biblioteki, na początku funkcjonowania oferty należy uświadomić użytkownika że istnieje możliwość skorzystania z takiej usługi a zaś z wzrostem zainteresowania, należy skupić  bardziej na jej realizacji.

Fazy kształtowania się popytu

1.       Uświadomienie przez klienta potrzeby, skojarzenie oferty, zainteresowanie i ocena celności i ewentualne przetestowanie towaru (w bibliotece jest to wolny dostęp)

2.       Dokonanie wyboru propozycji przez klienta (pojawienie się bardziej określonych preferencji i chęci kupna lub posiadania)

3.       Wzrost popytu na dany towar lub usługę

 

Elementy rynku w bibliotece

W operacja bibliotecznych występują usługi i w „towary” podobnie ja w normalnych procesach handlowych (w przypadku bibliotek towar  podlega zrostowi).  Ogólne  reguły podaży bibliotecznej są bardzo podobne do zasad podaży rynkowej, różnice między nim wynikają przede wszystkim z niekomercyjnego charakteru samej biblioteki a także brak silnego elementu konkurencyjności. Największe różnice pojawiają się w kwestiach organizacji, instrumentacji wymiany, mediacji i dystrybucji.  Natomiast w kwestii formowania układu dystrybucji  nie widać specjalnych różnic gdyż celem sieci bibliotecznych jest trafne zapewnienie klientowi dostawy w odpowiednim czasie i miejscu.

 

Funkcjonalność towaru na rynku

Funkcjonowanie towarów w bibliotece podlega temu samemu cyklowi co każdy inny produkt, gdyż z czasem każda cześć zbiorów zachowuje swoja użyteczność, podczas gdy reszta z czasem zmniejsza swoją funkcjonalność aż do poziomu zero.  Jednak w bibliotekach najczęściej pojawia się cykl skrócony istnienia towaru lub usługi  który ogranicza się do trzech faz Nagłego WYROSTU popytu, krótko trwałego APOGEUM oraz nagłego SPADKU popytu na dany towar.  Cały cykl wynika z istnienia mody, w przypadku bibliotek mody np. czytelniczej lub informacyjne,  która wybucha nagle i w krótkim czasie zanikają. Trzeba zauważyć iż biblioteki nie mogą ignorować mody gdyż dzięki skutecznemu zaspokajania zarówno krótko trwałych potrzeb jak długo trwałych, budują swój autorytet oraz zacieśniają związek z publicznością. Jednak sprostanie temu wymaga starannego dobory nabytków i selekcji materiałów.

Cykl istnienia towaru na rynku:

•         Faza Wprowadzenia – towar wchodzi na rynek a popyt stopniowo rośnie

•         Faza WZROSTU

•         Faza stabilizacji oraz Nasycenia - popyt i zbyt osiągają punkt krytyczny

•         Faza regresji i spadek – spadek i możliwy zanik zapotrzebowania

 

Innowacyjność:

Podstawą wszelkich zmian i innowacji, jest  zmieniające się potrzeby publiczności a także zmiana samej publiczności. Kolejnym powodem jest obrona przed zastojem, regresem, kryzysem i rozpadem danej instytucji a także równoczesne dążenie do postępu.

Zaakceptowane przez klientów innowacje pootrzymują dobry wizerunek instytucji, jednak zawsze w jakimś stopniu zakłócają tok dotychczasowego funkcjonowania dlatego też nie powinny być wprowadzane w życie bez analizy wszystkich możliwych do przewidzenia skutków ani bez praktycznej potrzeby.

Podstawą do wprowadzania innowacji powinny być cykliczne analizy bieżących potrzeb klienteli oraz rozpoznanie potencjalnych potrzeb pozostałej części środowiska.

1.        Innowacje zewnętrzne – są zmianami bardziej widocznymi i odczuwalnymi dla klijentów

a.       Asortymentu usług

b.      Repertuaru i sposobu działania

c.       Organizacji i lokalizacji sieci

d.      Struktury agend usługowych

e.      Programu promocyjnego

2.       Innowacje wewnętrzne – zmiany dotyczą zaplecza danej instytucji przez co publiczność nie dostrzega wcale lub dostrzega fragmentarycznie, jednak w pełni odczuwa ich skutki.

a.       Kadrowe

b.      Technologiczne

c.       Struktury agend zaplecza

 

Biblioteki: Funkcjonowanie biblioteki opiera się na ciągłości, kontynuacji i systematyczności, działań gdyż jej główne cele względnie trwałe. Biblioteki modyfikują swoje zamierzenia w zakresie ofert, usługach organizacji i funkcjonowaniu, żeby lepiej dostosować się do spontanicznych oczekiwań użytkowników a także klientów potencjalnych. Wynika to z faktu że z czasem zmieniają się potrzeby publiczności a także sama publiczność podlega przemianą. Także wiec zamierzeniem innowacji jest dostosowanie do potrzeb klientów zarówno struktury biblioteki jak i jej zbiorów.

Promocja biblioteczna:

Promocja biblioteczna polega na powiadomieniu rzeczywistych i potencjalnych klientów o repertuarze i lokalizacji oferowanych usług, a także na przekonaniu ich do korzystania z tych usług. Rekomendacja biblioteki powinna skupić się na lansowaniu treści i funkcji zbiorów danej biblioteki. Rejestr wariantów bibliotecznej promocji nie różni się od ogólnego repertuaru możliwych sposobów promocji, jednak specyfika biblioteki sprawia że mają szersze zastosowanie, inne zaś mniejsze.

•         Rekomendacja wewnętrzna i zewnętrzna

•         Reklama prasowa i medialna

•         Ekspozycje i spotkania promocyjne

•         Programy pracy

•         Informatory i przewodniki

•         Działania bezpośrednie

Należy również pamiętać że biblioteki skierowane do konkretnej klienteli powinny sytuować powiadomienia głównie na terenie instytucji sprzężonych lub spokrewnionych. Natomiast biblioteki ogólnodostępne powinny reklamować swoje usługi tam gdzie najczęściej pojawiają się mieszkańcy danej społeczności np. ośrodki handlowe.

Public Relations

Zamierzeniem głównym jest aby publiczność postrzegała bibliotekę jako instytucje potrzebna, produktywną, sprawna, nowoczesną i lubianą, szczególnie ważne jest aby taki obraz dominował w społeczeństwie lokalnym co umożliwia stworzenie korzystnej dla biblioteki atmosfery wolnej od stereotypów. Równorzędnym zadaniem jest również  uświadomienie roli biblioteki jej sponsorom, wraz z konkretyzacją jej najważniejszych potrzeb i stworzenie przychylnego klimatu w środowiskach sponsorujących.

Czynnik wpływające na wizerunek:

•         Kontakty z prasą

•         Wygląd biblioteki

•         Bliska lokalizacja

•         Dogodne rozwiązania wewnętrzne

•         Godziny otwarcia biblioteki

•         Personel

 

PR w bibliotekach

Uczelnianych – główne działania na rzecz dobrego klimatu i postrzegania biblioteki jest społeczeństwo Akademickie oraz władze uczelni na wszystkich szczeblach władzy. Istotny wiec jest udział personelu biblioteki we wszystkich uczelnianych wydarzeniach, radach, organizacjach itd.

Szkolone – kształtują obraz biblioteki głównie w środowisku uczniów , podczas normalnej działalności usługowej: im bardziej apodyktyczny stosunek do ucznia tym ich przeświadczenia są gorsze. Duzy wpływ ma również przysposobienie biblioteczne a także program pracy z czytelnikiem dzięki wzajemnym kontaktom z uczestnikiem i życzliwemu traktowaniu. Kolejnym istotnym czynnikiem jest zdanie rodziców

Publiczne – środowiskowa ocena biblioteki opiera się na dostępności, repertuaru pracy z czytelnikiem oraz urozmaiconej oferty usługowej, istotnym czynnikiem opiniotwórczym jest nie rezultat działań tylko ich przebieg i świadomość klientów że są podejmowane, ważne jest powiadomienie. Ważnym elementem opiniotwórczym są dzieci, ponieważ często są łącznikami biblioteki z całymi rodzinami, ponad to biblioteki publiczne pełnią podobne zadanie co biblioteki szkolne.

 

Marketing relacji w bibliotece publicznej

Charakterystyka

Definicja Rydla i Szynkowskiego marketing relacji oznacza koncepcję zarządzania i działania na rynku, według której skuteczność rynkowa firmy jest zależną od partnerskich stosunków  z uczestnikami rynku.

Charakterystyka – marketing relacji w bibliotece powinien zmierzać do ścisłej relacji z użytkownikiem, które będą ewoluować z podejmowanych transakcji w kierunku utrzymania długo trwałych więzi. Biblioteka publiczna w celu wypracowania sobie pozytywnego wizerunku, musi podjąć zatem długo okresowe relacje ze swoimi użytkownikami, jak również z całym otoczeniem wewnętrznym i zewnętrznym.

Typy strategii marketingowych dla bibliotek publicznych

Strategia penetracji rynku – biblioteki wykorzystujące tą strategie dążą do zwiększenia liczby użytkowników (co daje większą liczbę udostępnionych zbiorów).  W tym celu będą prowadzić działania w celu przekształceniu użytkowników doraźnych w stałych.  Osiągają to na dwa sposoby, przyciągają nowych użytkowników i dążą do zwiększenia częstotliwości wypożyczanych zbiorów.

Strategia rozwoju rynku – stosowana gdy bibliotece zależy na pozyskaniu nowych grup użytkowników, bez zmiany asortymentu zbiorów i usług.. stosowanie tej strategii wymaga analizy możliwości działania na rozszerzonym lub nowym rynku, potrzebna jest również wiedza o preferencjach i gustach  biblioteki.

Strategia rozwoju usługi  - jest zmiana lub modyfikacja usługi która wciąż spełnia swoje podstawowe działanie na danym rynku. W bibliotece publicznej zmiana ta może polegać na ulepszeniu i usprawnieniu wypożyczania zbiorów przez zastosowanie komputerów.

Strategia dywersyfikacji – polega na oferowaniu nowych usług na nowych rynkach. Biblioteki stosujące te strategie dążą do wzbogacenia swojej oferty nowymi zbiorami i usługami między innymi poprzez dostęp do Internetu.