Wykład 11 (19.12.12r.)

Struktura produkcyjna przedsiębiorstwa tworzy zbiór komórek organizacyjnych produkcji podstawowej i pomocniczej łącznie z występującymi pomiędzy nimi powiązaniami. Czynnikiem decydującym o strukturze produkcyjnej przedsiębiorstwa jest stopień możliwości specjalizacji komórek produkcyjnych, organizacyjnych oraz zakresu kooperacji między nimi.

Podstawowym elementem struktury produkcyjnej przedsiębiorstwa jest stanowisko pracy. Stanowiska pracy łączone w jednostki organizacyjne wyższego rzędu tworzą strukturę produkcyjną przedsiębiorstwa . Wyróżnia się następujące stopnie tej struktury:

• stanowisko pracy,

• gniazdo produkcyjne (ogniwo, węzeł produkcyjny),

• oddział,

• wydział,

• zakład.

Istnieją trzy sposoby grupowania stanowisk pracy prowadzące do powstania określonych form struktury produkcyjnej przedsiębiorstwa, a mianowicie:

• gniazda technologiczne- powstałe na skutek łączenia komórek organizacyjnych jednorodnych wyposażonych w jednakowe maszyny, urządzenia wykonujące te same operacje technologiczne,

• gniazd przedmiotowych- grupowanych w jednej komórce organizacyjnej stanowiska pracy, na których można wykonać określony wyrób, zespół czynności,

• linii produkcyjnych zwanych liniami montażowymi obejmujących różnorodne stanowiska pracy usytuowane jeden za drugim zgodnie z przebiegiem procesu technologicznego.

Tabela: charakterystyka układów stanowisk pracy

Wyszczególnienie	Gniazdo technologiczne	Gniazdo przedmiotowe	Linia produkcyjna
drogi i czas transportu	długie	krótkie	bardzo krótkie
koszty transportu	wysokie	niższe	bardzo niskie
stopień wykorzystania maszyn i urządzeń	duży	mały	bardzo duży
rozmiary produkcji w toku	duże	mniejsze	małe
czas trwania procesu produkcyjnego
kwalifikacje pracowników	bardzo wysokie	średnie	niskie
koszty własne produkcji	wysokie	niskie	najniższe

Zakres specjalizacji stanowisk pracy decyduje o typie produkcji, w związku z tym wyróżnia się produkcje:

1. Jednostkową

2. Seryjną

3. Masową

Ad 1. Obejmuje wytwarzanie pojedynczego lub najwyżej paru sztuk danego wyrobu. Jest produkcją ściśle określoną, wykonywaną na zamówienie konkretnego odbiorcy. Jest uważana za trudną w organizacji, planowaniu i kierowaniu. Wymagane jest dostosowywanie maszyn, urządzeń do realizacji różnorodnych procesów technologicznych. Wymaga wysokich kwalifikacji pracowników.

Ad 2. Zajmuje się wytwarzaniem określonej liczby wyrobów o podobnej technologii. Jej istotną cechą jest okresowość, okresowość powtarzania się partii wyrobów. Ze względu na rozmiary serii ten typ produkcji dzieli się na produkcję:

• wieloseryjną,

• średnioseryjną,

• małoseryjną.

Jest produkcją adresowaną i przeznaczoną dla określonego odbiorcy. W przypadki realizacji tej produkcji stanowiska pracy są wyposażone w maszyny specjalne przystosowane do wykonywania określonej liczby operacji. Przyjmuje się następującą ilość wykonywanych operacji na stanowiskach pracy o typie:

1. Produkcji wielkoseryjnej (2-6 operacji)

2. Produkcji średnio seryjnej (7-20 operacji)

3. Produkcji małoseryjnej (21-40 operacji)

Jeżeli na stanowisku pracy wykonuje się >40 operacji to wówczas mówimy o produkcji jednostkowej.

Ad 3 Polega na wytworzeniu określonego wyrobu w jednym lub kilku wariantach jest tzw. produkcją „na magazyn”. Wysoko wyspecjalizowane stanowiska pracy są grupowane w linie produkcyjne wyposażone w*. Duże rozmiary jednorodnej produkcji, wysoka specjalizacja stanowisk pracy, znaczne skrócenie transportu, lepsze wykorzystanie powierzchni produkcyjnej hali doprowadza do znacznego wzrostu wydajności pracy i obniżki jednostkowych kosztów produkcji.

Cechą charakterystyczną organizacji procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie poza typem produkcji jest sposób powiązań stanowisk pracy charakter tych powiązań określa forma organizacji przebiegu produkcji. Rozróżnia się dwie podstawowe formy organizacji procesu produkcji, a mianowicie:

1. Formę gniazdową charakteryzującą zmiennym kierunkiem i nierównomiernym przebiegiem obróbki przedmiotów pracy. W tej formie brak jest powiązań miedzy stanowiskami pracy lub powiązania takie są przypadkowe i nieregulowane. Forma gniazdowa jest stosowana najczęściej w przypadku produkcji jednostkowej i seryjnej.

2. Formą potokową, która oprócz liniowego rozmieszczenia stanowisk pracy charakteryzuje się powtarzaniem w ściśle określonych odstępach czasy jednakowych operacji produkcyjnych. Ta forma organizacji przebiegu produkcji charakteryzuje się ścisłym przydzieleniem określonych zadań produkcyjnych do odpowiednich stanowisk pracy. W ten sposób powstają linie produkcyjne, na których jest prowadzona produkcja masowa.

Forma potokowa produkcji:

• wyróżnia się linie potokowe stałe przeznaczone do realizacji jednorodnej produkcji, przy której można zapewnić przydział stałych operacji technicznych do poszczególnych stanowisk pracy,

• linie potokowe zmienne stosowane w przypadku produkcji seryjnej po wykonaniu określonej partii wyrobów linia potokowa jest przystosowywana do wykonywania następnej partii/serii wyrobów. Z innego punktu widzenia ciągłości produkcji można wyróżnić linie potokowe ciągłe mające zsynchronizowane czasy wykonywania poszczególnych operacji, co umożliwia przekazywanie przedmiotów z operacji na operację bez przerw,

• linie potokowe przerywane organizowane, gdy czasy poszczególnych operacji nie są sobie równe i nie stanowią wielokrotności czasu trwania innych operacji. Powoduje to powstawanie przestojów oraz tworzenie zapasów produkcji w toku.

Ze względu na rytm wyróżnia się linie produkcyjne:

• rytmem swobodnym, na którym pracownicy regulują, wymuszają wydajność pracy,

• z rytmem wymuszonym, w którym transport przesuwa się w sposób ciągły lub skokowy z przyjętą szybkością.

Rozwój linii potokowych wiążę się z robotyzacją, automatyzacją procesów produkcyjnych, stosowaniem komputerów w sterowaniu przebiegiem procesu produkcji.

Rola pracownika obsługi ogranicza się do kontroli i nadzoru pracy maszyn, albo do usuwanie niewielkich usterek. Linie potokowe są sztywnymi układami produkcyjnymi, trudno dostosowującymi się do zmian programów produkcyjnych. Są stosowane przy produkcji masowej, wielkoseryjnej, prowadzą do monotonności pracy, przyczyniającej się do szybkiego występowania zmęczenia fizycznego i psychicznego u pracowników.

Ford- prekursor linii potokowych.

Tabela: systematyka stanowiska pracy

Kryterium klasyfikacji	Typ stanowiska pracy
przedmiotu przetwarzania	-robotnicze -nierobotnicze
rodzaju wykonywanych zadań	-produkcyjne -pomocnicze -usługowe
powtarzalności realizacji zadań	-jednostkowe -seryjne -masowe
stopnia mechanizacji	-ręczne -magazynowe - aparaturowe
miejsca realizacji produkcji	-stałe -ruchome

Tabela: Ilościowa ocena stabilizacji procesu produkcyjnego

Pomiar stabilizacji, opis jakościowy	Asortyment	Ilość produkcji	Okres/czas produkcji
ten sam asortyment wyrobów i ta sama ilość w kolejnych okresach	stały	stała	stały
ten sam asortyment wyrobów przy niewielkich wahaniach ilościowych w kolejnych okresach	stały	małe zmiany	stały
ten sam asortyment wyrobów, ale przy dużych wahaniach w kolejnych okresach	stały	duże wahania	stały
ten sam asortyment wyrobu wykonywany w różnych okresach i różnych ilościach	stały	różna	różny
różny asortyment wyrobów, ale technologiczne podobny w różnych ilościach i różnych okresach	różny, ale technologicznie podobny	różna	różny
różny asortyment wyrobów wykonywanych w różnych ilościach i różnych okresach	różny	różna	różny

Temat: Polityka remontowa- obciążenia finansowe przedsiębiorstwa

Przedmiotem wykładu będą obligacje finansowe przedsiębiorstwa o charakterze fiskalnym. Obciążenia te trzeba pogrupować na obciążenia na rzecz budżetu państwa, oraz na obciążenia na rzecz jednostek samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa). Do obciążeń finansowych przedsiębiorstwa na rzecz budżetu państwa należą:

• podatek od towarów i usług,

• podatek dochodowy od osób prawnych,

• podatek dochodowy od osób fizycznych,

• dywidenda,

• składki na FUS,

• składka na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych,

• składka na fundusz pracy,

• składka na państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

• składka na fundusz emerytur pomostowych,

• opłata za korzystanie ze środowiska,

• opłata eksploatacyjna dla niektórych przedsiębiorstw.

Do obciążeń finansowych przedsiębiorstwa na rzecz jednostek samorządu terytorialnego należą:

• podatek od nieruchomości,

• podatek od środków transportowych,

• podatek dochodowy od osób prawnych,

• podatek od osób fizycznych.