LEKI PRZECIWGRUŹLICZE

Gwarancją uzyskania pełnego efektu leczniczego jest przestrzeganie 3 podstawowych zasad postępowania:

1. Leczenie skojarzone, podanie 3 leków tuberkulostatycznych w fazie początkowej i przynajmniej 2 leków w fazie stabilizującej.

2. Stosowanie leków zgodnie z wrażliwością prątków na leki.

3. Dostatecznie długi czas leczenia.

Leki stosowane w leczeniu gruźliczy dzieli się na 2 grupy:

I rzutu (PODSTAWOWA): izoniazyd, etambutol, rifampicyna, pyrazinamid,

II rzutu (ZASTĘPCZE): etionamid, kwas p-aminosalicylowy(PAS), cykloseryna, kapreomycyna, wiomycyna, kanamycyna, amikacyna, streptomycyna

Leki przeciwprądkowe: ofloksacyna, ciprofloksacyna, sparfloksacyna.

IZONIAZYD (INH)

Stosowany jest w gruźlicy wywołanej prątkami ludzkimi.

Mech. Dział: polega na wbudowaniu się w NAD w miejsce kw nikotynowego i hamowaniu enzymu, oddechowego bakt. Hamuje również syntezę kw nikotynowego wchodzącego w skład ściany kom prątków.

Bardzo szybko rozwija się na niego oporność prątków. Stosowany jest w różnych rodzajach gruźlicy: płucnej i pozapłucnej. Można stosować profilaktycznie u osób z podejrzeniem.

Dział niepożądane:

1. zaburzenia przemiany Vit B6 co objaw uje się zap nerwów obwodowych,

2. hamowanie syntezy kwasu gama aminomasłowego( obniżenie progu drgawkowego)

3. hamuje aktywność oksydazy monoaminowej co objawia się bólami i zawrotami głowy, oszołomieniem, depresją

4. wzrost aminotransferaz wątrobowych

Przeciwskazania:

• Ciąża

• Niewydolność nerek i wątroby

• Choroby psychiczne

• Padaczka

ETAMBUTOL (EMB)

Działa tuberkulostatycznie.

Mechanizm działąnia: hamowanie syntezy kw nukleinowych prątków.

Stosowany w leczeniu skojarzonym w gruźlicy płucnej w I i II fazie leczenia. Rzadko rozwija się na niego oporność

Działania niepożądane:

a)zapalenie nerwu wzrokowego

b)zaburzenia widzenia koloru czerwonego i zielonego

c) ograniczenie pola widzenia

d) zmniejszona ostrość wzroku

PYRAZINAMID (PZA)

Działa tylko w środowisku kwaśnym głownie na wolniej dzielące się prątki znajdujące się wewnątrz makrofagów.

Stosowany w leczeniu skojarzonym w gruźlicy płucnej i pozapłucnej. Podczas stosowania należy kontrolować stężenie kwasu moczowego.

Działanie niepożądane:

1. Bóle stawów,

2. Napady dny moczowej

3. Działa hepatotoksycznie,

4. zab zół- jelitowe

5. zaczerwienienia skóry

6. świąd

7. wysypka,

8. światłowstręt

RIFAMYCYNY

Działają na bakterie g+/- oraz na mycobacterium tuberculosis.

Stosowane są: rifampicyna, rifampentyna,

ETIONAMID (ETA)

Działa tuberkulostatyczne na prątki Mycobacterium tuberculosis. Działa słabiej od izoniazydu a silniej od streptomycyny. Szybko rozwija się oporność prątków na lek.

Działanie niepożądane:

1. zaburzenia jelitowo- żołądkowe

2. upośledzenie czynności wątroby

3. odczyny alergiczne

4. drgawki

Podany jednocześnie z pyrazinamidem nasila działanie hepatotoksyczne a z izoniazydem – neuropsychiczne

KWAS P-AMINOSALICYLOWY (PAS)

Rzadko stosowany ze względu na słabe działanie i częste występowanie działań niepożądanych.

Działanie niepożądane:

1. zaburzenia żołądkowo- jelitowe

2. zaburzenia czynności wątroby

3. zaburzenia czynności nerek i serca

4. gorączkę

5. zmiany skórne

6. powiększenie węzłów chłonnych

7. duszności

8. drgawki

CYKLOSERYNA

Antybiotyk o silnym działaniu tuberkulostatycznym oraz bakteriostatycznym na bakterie g+/- z wyjątkiem szczepów Neisseria.

Hamują syntezę ściany komórkowej bakterii. Stosowany jest w gruźlicy płucnej i pozapłucnej, oraz w ciężkich zakażeniach dróg moczowych.

Działania niepożądane:

1. bóle i zawroty głowy

2. depresje

3. psychozy

4. zaniki pamięci

5. drżenie mięśni

6. zaburzenia czynności wątroby i nerek

7. neurotoksyczność cykloseryny zmniejsza pirydoksyna, nasila natomiast alkohol

STREPTOMYCYNA, KANAMYCYNA, AMIKACYNA są antybiotykami amino glikozydowymi o działaniu przeciwbakteryjnym i tuberkulostatycznym na prątki typu ludzkiego i bydlęcego.

Są lekami uzupełniającymi i stosowanymi w gruźlicy wywołanej przez prątki oporne na leki rzutu I.

KANAMYCYNA i AMIKACYNA nie stosujemy u niemowląt i małych dzieci.

KARFOMYCYNA i WIOMYCYNA

Są antybiotykami polipeptydowymi. Stosowane są jako leki zastępcze gdy występuje oporność prątków na inne leki w tym na streptomycyne.

Są oto- i neurotoksyczne.

Wiomycyna jest bardziej toksyczna i słabiej działa przeciwgruźliczo.

Są podawane zawsze z innymi lekami tuberkulostatycznymi (kapreomycyna + izoniazydem lub etionamidem, wiomycyna+ kwas p-aminosalicylowym lub streptomycyną)

LEKI PRZECIWTRĄDOWE

Wywołują ją prątki Mycobacterium leprae. Podstawowym lekiem jest DAPSON. Stosowany we wszystkich postaciach trądu.

Działania niepożądane:

1. uszkodzenie wątroby

2. zaburzenia psychiczne

3. niedokrwistość hemolityczna

Ponadto możemy stosować: RIFAMYCYNE, KLOFAZYMINE, TIAMBUSTYNE