„Dziady” Adama Mickiewicza

Sen jest bardzo ważną częścią życia bohaterów Dziadów cz. III. Podczas snu ich dusze przenoszą się w sferę metafizyczną. Nad śpiącymi bohaterami złe i dobre moce toczą walkę o ich dusze.

Nowelistyka Marii Konopnickiej
„Dym”

Sen – gdy Marcysiowi śni się czerwony piorun, który w niego uderza, zapowiada to nadchodzącą tragedię i zburzenie dotychczasowego porządku. Matka, by uspokoić dziecko, interpretuje go, jako zapowiedź wesela. Nazajutrz chłopak ginie w wyniku wybuchu pieca w fabryce. Sen jest zapowiedzią katastrofy.

„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego

Powieść jest pełna szczegółowo opisanych snów, najczęściej głównego bohatera (sen o koniu, sny w chorobie i gorączce po zbrodni, sen w syberyjskiej lecznicy). Raz śni także alter ego Raskolnikowa - Swidrygajłow (lubieżny sen o dziewczynce, którą przygarnął w noc przed swym samobójstwem).

Najbardziej bogaty w symbole jest sen Raskolnikowa, w którym jako siedmioletni chłopiec jest mimowolnym świadkiem zakatowania starej kobyłki przez jej zwyrodniałego właściciela, chłopa Mikołkę (poprzedza on brutalne zabójstwo lichwiarki i jej siostry). To jeden z najsłynniejszych snów w literaturze światowej. Możemy go interpretować jako:

- ostrzeżenie – oglądając drastyczną scenę zakatowania kobyłki, Rodion czuje paraliżujący strach i grozę, obraz znęcania się nad niewinnym i bezbronnym zwierzęciem: „przyprawia [go] o mdłości”,

- pokazanie prawdziwej natury bohatera – Raskolnikow w tym śnie jest wrażliwy, sprawia wrażenie niezdolnego do zadawania bólu i cierpienia. Dużą wartość symboliczną miał zabieg ukazania go jako siedmioletniego chłopca (motyw bezbronnego, wrażliwego dziecka),

- przypomnienie wieku niewinności, by raz na zawsze się od niego odciąć (dorosły Rodia wpada w szpony zła).

„Proces” Franza Kafki

Życie bohatera powieści Franza Kafki przypomina senny koszmar. Wszystko zmienia się w chwili, kiedy Józef K. zostaje aresztowany. Otaczający świat staje się dla niego wrogi, przybiera odrealnione kształty, staje się groteskowy i zdominowany przez aparat władzy. Okazuje się, że sąd jest wszędzie, nawet na strychach starych domów, a wielu ludzi ma osobiste kontakty z urzędnikami sądowymi. Świat K. przybiera kształt labiryntu, po którym w poszukiwaniu prawa krąży bohater.

„Cudzoziemka” Marii Kuncewiczowej

Życie Róży przypomina sen na jawie. Żabczyńska przez czterdzieści lat żyje wspomnieniami utraconej miłości, rozpamiętuje doznane krzywdy. Czuje się niespełniona jako kobieta i jako artystka, za co obwinia cały świat. Marzenia traktuje jako sposób na ucieczkę od rzeczywistości.

„Ferdydurke” Witolda Gombrowicza

Józio, wszystko co go spotyka, traktuje na początku ja sen. Nie może uwierzyć, ze choć ma trzydzieści lat, wszyscy widzą w nim gimnazjalistę, nire potrafi zrozumieć, że musi chodzić do szkoły.