U chorego z podejrzeniem zatrucia należy ocenić:

• Układ oddechowy

• Układ krążenia

• Temperaturę ciała

• Stan świadomości

• Dolegliwości

W razie potrzeby podjąć zabiegi resuscytacyjne.

Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA - PRZEWÓD POKARMOWY

• Wywołanie wymiotów – mechanicznie lub syrop z wymiotnicy, nie rutynowo – nie wykazano poprawy wyników leczenia

• Przeciwwskazane u osób nieprzytomnych, z drgawkami, w zatruciach substancjami żrącymi i łatwo pieniącymi się, węglowodorami, rozpuszczalnikami organicznymi

• Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA – PRZEWÓD POKARMOWY

• Płukanie żołądka – nie udowodniona skuteczność.

• Jednak jeżeli od połknięcia znacznej ilości potencjalnie groźnej trucizny nie upłynęła 1h – rozważyć wykonanie.

• Wskazania do płukania żołądka (też u dzieci)

• Spożycie substancji toksycznej, stwarzającej zagrożenie dla zdrowia, jeśli czas od spożycia nie przekroczył 1-2 h i można się jeszcze spodziewać jej obecności w żołądku

• Spożycie dużej ilości substancji toksycznej lub leku silnie działającego, też substancji zwalniającej perystaltykę i opróżnianie żołądka (TLPD, antagoniści wapnia, cyjanki, leki antycholinergiczne) – wg indywidualnej oceny, nie później niż 4-6h od spożycia

• Spożycie toksycznej dawki leku o przedłużonym wchłanianiu

• Odległość na jaką powinien być wprowadzony zgłębnik u dziecka

• Przez nos – odległość ucho-nos-wyrostek mieczykowaty

• Przez usta – odległość usta – wyrostek mieczykowaty + 8-10 cm

• Pozycja Trendelenburga , na lewym boku (zapobieganie przechodzeniu podawanego płynu do jelit)

• Płukanie: 0,45% NaCl (0,9% NaCl rozcieńczony wodą destylowaną w stosunku 1:1. Całkowita ilość płynu – ok. 50ml/kg masy ciała. Temperatura płynu = temperaturze ciała dziecka.

• Objętość płynu:

• Niemowlęta: 50-100ml

• Dzieci w wieku 2-5 lat 100-150ml

• Dzieci w wieku 5-10 lat – 150-200ml

• Dzieci powyżej 10 r. ż – do 250ml

• Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA – PRZEWÓD POKARMOWY- PŁUKANIE ŻOŁĄDKA-technika wykonania

• U nieprzytomnego – najpierw intubacja dotchawicza

• U przytomnego - gruby zgłębnik (u dorosłych 30G), posmarowany żelem (lidokainą) – upewnić się, że jest w żołądku – odessać treść lub osłuchać w czasie wprowadzania powietrza przez zgłębnik, wlać 200-300ml wody, płukać kilkukrotnie do uzyskania wodojasnych popłuczyn, do ostatniej porcji wody dodaje się 50-100g węgla aktywowanego.

• Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA – PRZEWÓD POKARMOWY- PŁUKANIE ŻOŁĄDKA-PRZECIWWSKAZANIA

• Zatrucie substancjami żrącymi (groźba perforacji)

• Zatrucie truciznami lotnymi, węglowodorami, detergentami (duże ryzyko zachłyśniecia)

• Znaczące ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego

• Chory nieprzytomny, jeśli nie wykonano intubacji dotchawiczej

• Znaczne pobudzenie psychoruchowe

• Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA – PRZEWÓD POKARMOWY- PŁUKANIE ŻOŁĄDKA-powikłania

• Zachłystowe zapalenie płuc

• Perforacja przewodu pokarmowego lub gardła

• Hipoksemia

• Zaburzenia rytmu serca

• Zaburzenia wodno-elektrolitowe

• Węgiel aktywowany.

• W wypadku ostrego zatrucia drogą doustna lek z wyboru, który należy podać w pierwszej kolejności, to węgiel aktywowany.

• Skuteczność działania węgla jest tym większa, im szybciej zostanie on podany.

• Metody stosowane w leczeniu ostrych zatruć- DEKONTAMINACJA-podanie węgla aktywowanego

• 1g/kg dorośli i dzieci

• Jeżeli od połknięcia trucizny upłynęło < 60 minut

• Chory - zachowane odruchy gardłowe lub zaintubowany

• Dobrze adsorbowalne trucizny – amfetamina, atropina, benzodiazepiny, bisakodyl, chlorek rtęci, ergotamina, fenobarbital, fenylbutazon, glikozydy naparstnicy, kwas acetylosalicylowy, karbamazepina, kolchicyna, opioidy, strychnina, sulfonamidy, TLPD

• Dawki powtarzane (początkowo 1g/kg, następnie 0,5-1g/kg co 2-4 h) – należy rozważyć u osób, które przyjęły groźną dla życia dawkę chininy, dapsonu, fenobarbitalu, karbamazepiny, teofiliny

• Przeciwwskazania – zatrucia zwiększające ryzyko zachłyśniecia, niedrożność lub perforacja przewodu pokarmowego, niezabezpieczone drogi oddechowe u chorego nieprzytomnego, DOUSTNE SPOŻYCIE ŚRODKÓW ŻRĄCYCH – UTRUDNIANIE BADANIA ENDOSKOPOWEGO

Węgiel aktywowany nie jest skuteczny
(nie adsorbuje)

• alkoholu,

• nafty,

• benzyny,

• metali (np. związków żelaza, ołowiu, litu).

• ZESPOŁY KLINICZNE
  W OSTRYCH ZATRUCIACH

• Ostry zespół cholinergiczny

• Zespół objawów spowodowanych nadmiarem acetylocholiny lub egzogennych substancji pobudzających układ przywspółczulny

• Układ przywspółczulny

• Ostry zespół
  cholinergiczny
  przyczyny

• zatrucie związkami fosfoorganicznymi (pestycydami lub gazami bojowymi) i karbaminianami

• przedawkowanie leków cholinergicznych (np. pilokarpiny)

• SARIN

Ostry zespół
cholinergiczny-
obraz kliniczny

• Niepokój, pobudzenie

• Objawy pobudzenia receptorów muskarynowych – zaczerwienienie skóry, zwężenie źrenic, zaburzenia widzenia, ślinienie, groźne nadmierne wydzielanie oskrzelowe (mogące pozorować obrzęk płuc), skurcz oskrzeli, kaszel, duszność, łzawienie, potliwość, kolka jelitowa, biegunka, bradykardia, bezwiedne oddawanie moczu i stolca.

• Objawy pobudzenia receptorów nikotynowych (najczęściej po sympatykomimetykach bezpośrednich – karbachol, metacholina) – drżenie, osłabienie mięśni do całkowitego ich porażenia (też przepony), tachykardia, nadciśnienie tętnicze.

• Ostry zespół cholinergiczny- leczenie

• Atropina – 1-2 mg iv, powtarzać co kilka minut aż do zmniejszenia ilości wydzieliny w oskrzelach i duszności.

• Reaktywatory acetylocholinesterazy – stosowane, gdy zespół jest wywołany związkami fosforoorganicznymi, pestycydami lub gazami bojowymi

• Diazepam

• adrenalina

• Ostry zespół antycholinergiczny

Atropina

• Pobudzenie OUN

• Hamowanie czynności gruczołów

• Hamowanie wydzielania soku żołądkowego

• Rozkurcz mięśni gładkich żołądka, jelit, pęcherza

• Rozszerzenie źrenicy- 7-10 dni; porażenie akomodacji – 8-12 dni

• Brak wpływu na macicę

• Efekt farmakologiczny atropiny

• 
  
  
  Pokrzyk wilcza jagoda
  Atropa belladonna

• Lulek czarny

• Psianka

• Alkaloidy tropanowe (atropina, skopolamina)

• działają antymuskarynowo, są receptorowym antagonistą acetylocholiny – silnie pobudzają OUN

• Dawka toksyczna atropiny 1mg, śmiertelna dla dzieci - 10mg, dla dorosłych 100mg

Ostry zespół antycholinergiczny

• Zespół objawów wywołanych upośledzeniem działania acetylocholiny na receptor muskarynowy

• Przyczyny – spożycie roślin zwierających alkaloidy antycholinergiczne – pokrzyk wilcza jagoda (atropa belladonna), bielunie ozdobne, bieluń dziędzierzawa, lulek czarny, psianka

• spożycie roślin zwierających alkaloidy antycholinergiczne – pokrzyk wilcza jagoda (atropa belladonna), bielunie ozdobne, mrzechlina, bieluń dziędzierzawa, lulek czarny, psianka

• Alkaloidy izolowane z tych roślin – atropina, skopolamina, hioscyna

• Leki przeciwhistaminowe – zwłaszcza prometazyna, dimenhydrynat

• Leki cholinolityczne stosowane m.in. w leczeniu ch. Parkinsona – benzatropina, biperyden, bromokryptyna

• Leki porażające akomodację – homatropina, tropikamid

• Pochodne fenotiazyny

Ostry zespół antycholinergiczny- leczenie

• Diazepam – 5-10 mg iv

• Fizostygmina 1-2mg w ciągu 2-5 minut – ze względu na działania niepożądane wskazana w przypadku:

• Bardzo dużego pobudzenia psychicznego lub objawów psychotycznych nie dających się opanować w inny sposób

• Ciężkich objawów ośrodkowych i obwodowych

• Brak drgawek w wywiadzie, prawidłowe EKG, wykluczenie zatrucia TLPD lub innymi lekami upośledzającymi przewodzenie śródkomorowe

• Dostępne monitorowanie czynności serca i oddechu - w razie potrzeby dostępność resuscytacji

Zatrucia substancjami pochodzenia biologicznego

• Grzyby trujące

• Pobudzenie receptorów muskarynowych:

• Strzępiaki

• Borowik ponury i szatański

• lejkówki

• Borowik szatański

• Lejkówki

• Zatrucia cytotropowe

• Uszkodzenie komórek narządów miaższowych (wątroby i nerek)

• Muchomor sromotnikowy
  Muchomor wiosenny
  Muchomor jadowity

• Zawierają 3 grupy toksyn amatoksyny (amanityna alfa, beta i gamma), falloidyny i fallolizyny

• Powodują uszkodzenie wątroby i nerek

• Spożycie jednego grzyba może być śmiertelne (dawka śmiertelna amatoksyn – 0,1 – 0,3mg/kg) (40g grzyba zawiera 5-15 mg amanityny)

• Objawy zatrucia – żołądkowo – jelitowe (8-12h po spożyciu grzybów) – wynikają głównie z działania fallotoksyn – nudności, wymioty, biegunka.

• Objawy ostrej niewydolności wątroby

• Objawy ostrej niewydolności nerek

• Rozpoznanie:

Badanie mykologiczne popłuczyn z żołądka i ew. kału na obecność zarodników muchomora, stężenie amanityny we krwi, stężenia elektrolitów bilirubiny, glukozy, mocznika, kreatyniny, aktywnosć aminotransferaz, INR

Leczenie:

• Dekontaminacja – płukanie żołądka i węgiel aktywowany (do godziny od spożycia grzybów)

• Odtrutki – penicylina G (wypiera amanitynę z wątroby) i silibinina (osłaniająco na komórki wątroby)

• Hemodializa, plazmafereza

• Postępowanie objawowe i podtrzymujące czynność podstawowych narządów

Pokrzyk wilcza jagoda
Atropa beladonna

• Lulek czarny

• Alkaloidy tropanowe(atropina, skopolamina, skopina, belladonna)

• działają antymuskarynowo, są receptorowym antagonistą acetylocholiny – silnie pobudzają OUN

• Dawka toksyczna atropiny 1mg, śmiertelna dla dzieci - 10mg, dla dorosłych 100mg

• Ostry zespół antycholinergiczny