OPIEKA:

• Wg Z. Dąbrowskiego:
  Opieka – jest opartym na odpowiedzialności kompensacyjnej ciągłym i bezinteresownym zaspakajaniem przez opiekuna opiekuńczych potrzeb podopiecznego.

Opieka ludzka- działalność człowieka polegająca na ciągłym zaspokajaniu ponadpodmiotowych potrzeb przedmiotów opieki, wynikająca z ich niesymetrycznej zależności od człowieka, przejęcia przez niego odpowiedzialności za nie i zaistniałego między tymi członami stosunku opiekuńczego

• Wg A. Kelma:
  Opieka – to działania podejmowane wobec osób ze względu na faktyczne lub potencjalne zagrożenie ich istnienia, przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia własnymi siłami tych osób.

CZYNNIKI GENERUJĄCE:

• określone niezdolności (dziedziczone, wrodzone, nabyte) wyodrębniających się kategorii ludzi do względnie samodzielnego życia (samo zaspokajania swoich potrzeb)

• nieodwołalna konieczność zachowania życia ludzkiego ( w wymiarze gatunkowym i jednostkowym), rozwoju genetycznego potencjału, zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia, itd.

• asymetryczne zależności takich kategorii od kategorii ludzi (instytucji) posiadających szeroko pojęte dyspozycje do kompensowania tych niezdolności aktywnością opiekuńczą

• potrzeby ponadpodmiotowe jednostek należących do tej pierwszej kategorii, tj. te spośród całości ich potrzeb (powszechnych i indywidualno-pozytywnych), których nie są one zdolne (przejściowo lub trwale, częściowo lub całkowicie) samodzielnie zaspokajać i regulować.

Cechy konstruktywne opieki wg Kellma:

• sytuacja zagrożenia – zespół czynników oddziaływujących na dziecko negatywnie: potencjalnych lub rzeczywistych;

• brak lub ograniczone możliwości przezwyciężenia sytuacji zagrażającej przez samo dziecko – odwołanie do relacji opiekun – podopieczny;

• wypełnienie społecznej funkcji opieki nad dzieckiem – związek między zaspokojeniem potrzeb dziecka a zaspokojeniem oczekiwań społecznych

Elementy składowe pojęcia opieka:

• przedmiot – dziecko (jego potrzeby)

• podmiot – osoby i instytucje podejmujące działania

• treść opieki – środki i czynności użyte w toku działania

• cel opieki – zaspakajanie potrzeb, działalność opiekuńcza

Rodzaje opieki:

• ze względu na istotę działania (stan zagrożenia jest kryterium różnicującym):

• profilaktyczna (zapobieganie sytuacji zagrożenia) – ochrona, nadzór, czuwanie, wspomaganie,

• stymulcja; interwencyjna (przezwyciężanie sytuacji zagrożenia) – wsparcie, obrona, ratownictwo, akcja;

• kompensacyjna (usuwanie skutków sytuacji zagrożenia) – wyrównywanie, korekta, reedukacja,

• resocjalizacja, rewalidacja, rewaloryzacja, rekonwalescencja;

• ze względu na przedmiot:

Kryterium różnicującym jest wiek dziecka:

• opieka w okresie prenatalnym;

• opieka nad macierzyństwem;

• nad noworotkami;

• nad niemowlętami;

Kryterium róznicującym jest sytuacja społeczna:

• opieka w wieku przedszkolnym;

• opieka nad uczniami;

• opieka nad wychowankami placówek opiekuńczo-wychowawczych;

• opieka nad wychowankami placówek wychowania przedszkolnego, domów dziecka;

• ze względu na podmiot:

Kryterium różnicującym jest status prawny podmiotu:

• opieka prywatna;

• organizacja społeczna i opieka społeczna;

• organy państwowe (opieka państwowa);

Kryterium różnicującym są pobudki skłaniające podmioty do podejmowania opieki:

• motywy wyznaniowe – opieka charytatywna;

• motywy humanistyczne – opieka filantropijna;

• motywy solidarności społecznej – opieka socjalna;

• prawa dziecka do opieki – opieka konstytucyjna;

• ze względu na treść działania- Kryterium różnicującym są środki i czynności zastosowane w działaniu:

• opieka materialna;

• zdrowotna;

• moralna;

• prawna;

• wychowawcza;

• psychologiczna;

• pedagogiczna;