„Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie” to chyba najsłynniejszy polski utwór literacki, uznany za epopeję narodową. Napisany przez Adama Mickiewicza, wydany na emigracji w Paryżu w 1834 roku, powstawał w latach 1832-1834. Mickiewicz napisał to dzieło wierszem, stosując wersy trzynastozgłoskowe i dzieląc utwór na dwanaście ksiąg, z dodatkiem epilogu. W jego założeniu początkowo miał to być poemat o polskich obyczajach i życiu wiejskim, jednak wkrótce okazało się, że zamiast sielanki stworzył dzieło epokowe, opisujące kres dawnej szlachty i narodziny nowej rzeczywistości w Polsce.

W „Epilogu” autor umieścił przyczyny, dla których zdecydował się napisać „Pana Tadeusza”. Główną była niedola Mickiewicza jako emigranta i cierpienie z powodu trudnej sytuacji Polski zarówno w ojczyźnie, jak i na obczyźnie po upadku powstania. Poeta wiedział, że nigdy już nie ujrzy utęsknionego kraju lat dziecinnych, dlatego ubrał swe wspomnienia o nim w słowa. W „Panu Tadeuszu” zawarł nie tylko opis uroków przyrody swojej ojczyzny, ale także dokładnie przedstawił panujące w niej obyczaje i tradycje szlacheckie. Przez swoje dzieło chciał przypomnieć rodakom o nadziejach, które towarzyszyły im podczas kampanii Napoleona, wiarę w to, że walka o ojczyznę ma sens i że uzyskanie niepodległości jest możliwe