Wykład 2 10.10.2013

Siedmiolatka Allium fistulosum

Liście siedmiotlatki są zdecydowanie grubsze niż szczypiorku

Łatwiejsza w uprawie, niż szczypiorek.

Szczypiorek

Roślina ta tworzy kępki, rozrasta się stopniowo, rozmn się wegetatywnie lub z siewu. Można zakładać plantacja wieloletnie. Po wykopaniu jesienią można pędzić szczypiorek. Wykopuje się i po skończeniu okresu spoczynku przez np. podgrzanie lub w ciepłą wodę, można pędzić szczypior. Sporo ma wit. C, Betakarotenu

Warzywa baldaszkowate = selerowate

Gatunki:

• Marchew

• Pietruszka korzeniowa i naciowa

• Seler korzeniowy i naciowy

• Pasternak

• Koper ogrodowy

Marchew Daucus carota

Liście mają sporą wartość biologiczną: wit.C, karotenoidy

Korzeń marchwi – różne kształty

Historia uprawy typów marchwi[zdj]

Charakterystyka typów marchwi []zdj

Rozpiętość kształców i barw jest różna. Białe fioletowe, żółte, pomarańczowe, kształt okrągłe,

Pochodzenie i opis botaniczny [zdj]

Pochodzenie: Europa, Azja płd – zach

Znana już w starożytności na Bliskim Wschodzie, potem w Grecji, Rzymie

W Europie zach – x XIII w. W Polsce - od XVI w

Roślina dwuletnia. Liście potrójnie pierzaste, korzeń palowy, sięga do głębokości ok 1,5m, kodzenie boczne do 60 cm. Korzeń spichrzowy – z górnej części korzenia.

Na przekroju korzenia spichrzowego widoczne dwie warstwy, zewnętrzna korowa…..

Opis botaniczny [zdj]

Budowa morfologiczna – głowa, ramiona, korzeń właściwy, korzenie boczne w czterech rzędach

Drugi rok – rozwój generatywny

Pośpiechowatość

Pęd nasienny do 1,5 m wysokości

Kwiaty białe, obu – lub rozdzielnopłciowe, obcopylne

Owoc – rozłupka, złożona z 2 niełupek

Masa 100g nasion 1,2g

Znaczenie gospodarcze i wartość odżywcza

[Zdj]

Pow. Uprawy 12 % warzyw (33 tys ha), zbiory – 15%.

Średni plon 25t/ha. Produkcja światowa 14 mln ton.

Przeznaczenie: spożycie w stanie świeżym, przetwory, mrożonki

Spożycie w Polsce 22 kg/os (świat 2,5 kg/osobę).

Skład chemiczny: mało boałka, dużo karotenów (prowitamina A) do 20mg%, wit C 3 – 4 mg%, wit E, B1, B2B6, PP. Błonnik pokarmowy, związki żelaza, potasu, siarki.

Działanie odkwaszające na organizm. Sok z marchwi – w żywieniu dzieci, w leczeniu chorób skóry o oczu (chroni plamkę żółtą od degradacji), anemii, reumatycznie.

Marchew – skład chemiczny korzeni: [zdj]

88% eoda

7% cukry: głównie sacharoza, ale też glukoza i fruktoza

1% błonnik pokarmowy (celuloza, chemiceluloza, ligniny)

Marchew – karotenoidy [zdj]

Zawartość od 6 do 60 mg/100g

Główne związki – beta – karoten i alfa karoten

Nadają kolor korzeniom. Wysoka zawartość karotenoidów – kolor korzeni bardziej czerwony i ciemniejszy.

W USA ma…

Znaczenie karotenoidowe w diecie człowieka:

Związki wyjściowe do tworzenia retinolu (witaminy A): alfa karoten i beta karoten.

rola antyoksydacyjna (wyłapywanie wolnych rodników w organizmie)

ochrona siatkówki oczy przed procesami degradacji.

Stan odżywienia witaminą A na świecie

Zdj.

Indie

Składniki negatywnie wpływające na wartość biologiczną

Azotany i metale ciężkie

Azotany ulegają w przewodzie pokarmowym redukcji do toksycznych azotanów

Dopuszczalna zawartość w marchwi – 400mg NO_­3/kg, a w marchwi na przetwory dla dzieci – do 200mg NO_3­/kg

Skłonność do akumulacji azotanów i metali ciężkich jest cechą odmianową.

W nawożeniu należy przestrzegać dawek azotu zalecanych w produkcji integrowanej i nie stosować azotu zbyt późno w okresie wegetacji.

Azotyny łączą się z hemoglebiną i nie może ona wtedy przenosić tlenu. Rakotwórcza gdy łączą się z białkami. Odpowiednie nawożenie (dawka i termin) i forma azotu w nawożeniu może obniżyć zawartość azotanów i metali ciężkich. Tendencja do akumulacji kadmu, i innych szkodliwych pierwiastków. Przestrzeganie zaleceń w uprawie jest ważne.

Dobrym przedplonem są cebula, zboża oraz wczesne ziemniaki

Nie można siać po selerach, pietruszce i burakach.

Najlepiej w III roku po oborniku.

Nawoż 70-120N

40-60 P

Oko150 K

Nawożenie organiczen nie jest konieczne

Siewniki pneumatyczne – precyzyjne

Głębiej umieszcza się nasiona na glebach ciężkich, płycej na lekkich

Pietruszka korzeniowa Petroselinum hortense

Pochdozenie i opis bitaniczny

Wystęouje dziko w basenie Morze Śródziemnego. Znan już w starożytnej Grecji i Rzymie, początkowo jako roślina lecznicza i ozdobna. Roślian dwuletnia

1 rok – liście i korzeń spichrzowy. Liście w formie rozety, blaszki potrójnie pierzastodzielne. Korzeń spichrzowy z epikotyli, hypokotylu i nasady korzenia palowego. Barwa skórki biała lub szara. Walec osiowy rozbudowany, kora wąska.

2 rok – po jaryzaji …ZDJ

Znaczenie gospodarcze i wartość odżywcza

Główni producenci – Francja, Holandia, Europa Środkowa. W Polsce – 2 tys ha.

Korzenie zawierają 2,6% białka, 5 % błonnika, 45mg% wit.C, 2 mg% wit. E. Dużo soli min. – potasu, fosforu,żelaza i magnezu. Olejek eteryczny (apiol+merystycyna_.

ZDJ.

Seler korzeniowy Apium graveolens

Pochodzneie:

Seler korzeniowy i naciowy pochodzą od selera błotnego wyst. w całej Europie, Ameryce, płn. Afrcye na zasolonych stanowiskach strefy nadmorskiej.

Znany już s DAWNO DAWNO TEMU! ( w starożytnej Grecji i Rzymie jako roślina lecznicz i ozdobna_

Jako warzywo seler naciowy od średniowiecza, korzeniowy wyhodowano w XVIIIw.

Opis botaniczny

Roślina dwuletnia

W 1 roku – rozeta liści podwójnie pierzastodzielnych i korzeń spichrzowy

Ohonki liściowe mięsiste.

Korzeńspichrzowy z części nadliścieniowej, podliścieniowej i górnej….ZDJ

DALEJ SAME ZDJĘCIA.

PASTERNAK

ZDJĘCIE

W stanie dzikim występuje///

OPIS BOTANICZNY ZDJĘCIE

+ znaczenie gospodarze i wartość odżywcza

………………………

Znaczenie gospodarcze

+